dagblad voor den helder en hollands noorderkwartier frankrijk en Turkije Zal Fokker bouwen voor de K.L.M.? Boerenstand in het Volksgeheel Voldoening in Rome Turksche actie tegen Rusland buitengesloten JRr- mi Si##: Plannen voor een groot Nederlandsch verkeersvliegtuig Brilsch passagiersschip getorpedeerd EERBERICHT KONINGSTRAAT 78. DEN HELDER. TELEFOON 50 (2 LIJNEN) V R IJ D A G 20 OCTOBER 1939 67e JAARG. No. 8752 Keert het normale leven terug? Dit nummer bevat 8 pagina's KIS DE BILT SEINT: Vlucht naar de bovenverdieping UHgove der Uftg.-Ml). Hollands Noorderkwartier N.V. te Den Helder HELDERSCHE COURANT Driezijdig Verdrag ^usschenEngeland Gisteren is het driezijdig verdrag tusschen Engeland, Frankrijk en [Turkije geteekend. Het pact behelst negen printen, terwijl twee protocollen aan het ver drag zijn gehecht. De thans officieel gepubli ceerde tekst doet zien, dat Tur kije steeds steun zal ontvangen van de andere contracteerende partijen, indien het door een Europeesche mogendheid zou worden aangevallen. tegenover heeft Turkije jdch verbonden Engeland en Frankrijk te hulp te komen, wan neer door een daad van aanval van een Europeesche mogend heid, vijandelijkheden zich ont wikkelen in het Oosten van de Middellandsche Zee en ook wan neer Engeland en Frankrijk in vijandelijkheden worden gewikkeld tengevolge van Iran garanties aan Roemenië en Griekenland. De dnnr dezer garanties is in het pact vastgesteld op vijftien jaar. Van de beide protocollen, welke aan het verdrag zijn gehecht, ver klaart de een slechts, dat het onmid dellijk na onderteekening van kracht wordt. Het andere aanhechtsel is van meer beteekenis. Het luidt: „Op het oogenblik van onderteeke ning van het verdrag van wederzijd- schen bijstand tusschen het Ver- eenigd Koninkrijk, Frankrijk en Tur kije, komen de gevolmachtigden over een: „De verplichtingen, welke Turkije op grond van het bovengemelde ver drag op zich neemt, kunnen dat land niet noodzaken tot een actie, die ten doel of als gevolg heeft, dat het in gewapend conflict met de sovjet unie komt". Hieruit blijkt dat Londen en Parijs hun zonderlinge, inconsequente, maar uit tac tisch oogpunt begrijpelijke houdens jegens Moskou willen volhouden. Immers, de democratieën hebben den oor log aan Duitschland verklaard, omdat dit land de soevereiniteit van Polen aantastte. Rusland deed precies hetzelfde, zij het iets later en... Londen sluit handelsverdragen 'uot Moskou af. Aan nog meer tegenstrijdigheden maakt ui en zich aan do zijde der democratieën schuldig. frankrijk laat evenals Engeland zijn mi litaire missie uit Moskou wegsturen alskwa Jongens en handhaaft de vriendschappelijke betrekkingen! Communisten in eigen land ftaan de gevangenis in, maar het groote Rijk der communisten blijft officieel een vriend. En zoo is er meer! Men denke slechts aan de steeds door de democratieën vertroe telde Balti9che landen. Zooals reeds gezegd: uit tactisch oogpunt ls deze houding begrijpelijk. Londen en Pa- 'ijs hebben er alle belang bij, Duitschland te isoleeren en het zou dom zijn, door een vijandige houding Moskou in de armen Van Berlijn te voeren. Ongetwijfeld rede neert men in het Westen, dat de regeling met de Sovjetheeren beter kan plaatsvinden na een zegepraal op Berlijn. X XX Hoe de verhoudingen in onze zonderlinge wereld sinds enkele maanden zijn veran derd moge blijken uit een Reuterbericht uit Rome. Twee factoren in den nieuwen toestand, zooals die geschapen is door het Britsch- I'ransch-Turksche verdrag, worden te Rome, aldus het Engelsche persagentschap, met instemming besproken. De eerste factor is, dat Turkije, naar men zegt, geweigerd heeft den status der Dardanellen ten gunste van Rusland te wijzigen. Italië wil namelijk niet, dat de Russische vloot een nieuw machtselement in de Middellandsche Zee wordt. De tweede factor is, dat Turkije zijn beloften jegens Roemenië handhaaft, waarin men de aanwijzing ziet, dat Turkije de Italiaansche belangstelling voor de re ling der Balkanvraagstukken en voor de organisatie van een vredesbiok op den Balkan deelt. In fascistische kringen be schouwt men de onderteekening van het verdrag als een natuurlijk gevolg van de schorsing der onderhandelingen te Moskou, die, anders dan men verwacht had, hebben aangetoond, dat Turkije in zijn betrekkin gen tot Rusland onafhankelijk is. Men ge looft, dat Turkije op het standpunt staat, dat de overeenkomsten met de geallieerden zijn veiligheid voldoende waarborgen en een prijsgeven der samenwerking met Rus land die vroeger als van automatisch ka rakter beschouwd werd, mogelijk maken. X XX Als men er rekening mede houdt, dat het innige contact, dat Londen met Turkije reeds vóór den tegenwoordigen oorlog zocht en vond, geheel gericht was tegen de politiek van de as RomeBerlijn, met name tegen het Italiaansche streven naar overheersching van de Middellandsche Zee, dan is deze stem uit Rome wel zeer zonderling. Wie herinnert zich niet meer de woede uitbarstingen in Italiaansche kringen, toen, nu enkele maanden geleden, het voornemen lot het afsluiten van het gisteren geteekende driezijdige verdrag, op Turksch verzoek werd gepubliceerd? Thans ziet men slechts voordeelen. Beter bewijs hoezeer Hitler's, op Rusland georiën teerde politiek, Italië heeft afgeschrikt, is moeilijk denkbaar. Vriendschapsbetuigingen. Tusschen Saradjoegloe en Molotof zijn tele grammen gewisseld, overvloeiend van betui gingen van hartelijke gezindheid en toege negenheid. De traditioneele vriendschap blijft, verklaren beide heeren. Laat het ons hopen. V De Fransche generaal Weygand, die namens zijn land het bijstandsverdrag met Turkije teekende en thans stafbe sprekingen in de Turksche hoofdstad, Ankara, voert. Reactie in Bulgarije. Uit Sofia kwam gisteren de mededeeling, dat het kabinet was afgetreden. Dit land, dat bij de vredesregelingen in 1918 flinke stukken grondgebied aan Roeme nië en Turkije moest afstaan en sindsdien naar een mogelijkheid uitziet om ze terug te veroveren, moet van de onafhankelijke Turksche houding wel zeer erg geschrok ken zijn. De regeeringscrisis is dan ook te begrij pen. De heimelijk op Rusland georiënteerde po litiek van het thans afgetreden ministerie noopt koning Boris tot nieuw beraad. Men zal in Sofia de nieuwe toestand grondig wil len bestudeeren en de huik naar de wind wil len hangen, dié plotseling sterk is omge draaid in voor Bulgarije zeer ongunstigen HET RIJK ZOU GARANT STAAN VOOR EEN LEENING VAN F 3 MILLIOEN AAN DE K.L.M. Gisteren werd op Schiphol een vergadering gehouden waaraan o.a. deelnamen, de hee ren A. Plesman, directeur van de K.L.M., H. Veenendaal, technisch leider van de maatschappij, J. E. van Tijen, directeur van de Ncderlandsche Vliegtuigen Fabriek Fok ker, en ir. M. Beeling, hoofdconstructeur van deze fabriek, terwijl voorts de heeren J. v. Heijden en P. de Winter, beiden in specteur van den Luchtvaartdienst van het Departement van Waterstaat deze confe rentie bijwoonden. In luchtvaartkringen heeft deze conferentie vrij veel opzien gebaard, aldus lezen wij in het „Alg. Hsbl- Het was een bekend feit, dat sedert 1934 de betrekkingen tusschen de K.L.M. en de Fokker-fabrieken in zake den bouw van verkeersvliegtui gen door Fokker voor de K.L.M. niet zeer hecht waren. Besprekingen tusschen beide directies van dezen omvang over zulk een aangelegen heid zijn dan ook sedert dien niet meer voorgekomen. EEN STERK EN GELUKKIG VOLK ZAL ZICH ALLEEN DAN ALS ZOO DANIG HANDHAVEN ALS HET ZIJN BOERENSTAND WEET TE BEWAREN EN TE BEHOUDEN. Zooals wij deze week hebben gemeld ie het Kon. Ned. Landbouw Comité door de N. Rott. Crt. van opruiing beschuldigd, om dat het comité te kennen had gegeven, dat indien de regeering haar landbouwpolitiek zou voortzetten, zij op moeilijkheden met de boeren zou stuiten. Thans heeft de voorzit ter van het Kon. Ned. Landbouw Comité, de heer H. D. Louwes, in de vandaag te Den Haag gehouden algemeene vergadering het standpunt zijner organisatie t.a,v. de over heidsmaatregelen onderstreept. Onze organisatie dacht, aldus s-pr., noch aan opruiing, noch aan drei ging, maar zij deed dusdoende ai- leen haar plicht de regeering bekend te maken met haar inzichten en de stemming onder de boeren. Wanneer de leden zelve meenen, dat de re geering den onjuisten weg kiest en haar gezag en haar „good-will" bij de boeren verliest, dat zij de paarden achter den productiewagen spant en den sluikhandel den wind in de zei len blaast, dan moeten onze organi saties daarvan getuigen. De korte ervaring in dezen tweeden oor logstijd opgedaan doet spr. het ergste vree zen ten opzichte van de toekomstige positie van onzen boerenstand in het volksgeheel. De regeering stelt voor onze landbouwpro- ten prijzen vast, waarin voor den boer be halve bij de tarwe, geen winst is gelegen, veeleer vaak verlies. Zijn kosten mogen ge dekt worden, maar ondernemersloon en ri- sicovergoading zitten er zeker niet in. Er dreigt volgens spr. groot ge vaar, dat ongerechtigheid ten op zichte van onze agrarische bevolking ons volk zal verlagen. De lasten, die gedragen moeten worden om den ex port van agrarische producten op gang te houden, behooren door de ge meenschap en niet overwegend door de agrarische bevolking te worden gedragen. Er is dus naar sprekers meening geen grond om een loonenden prijs voor de agra rische producten voor de binnenlandsche consumptie af te wijzen met een beroep op de exportprijzen dezer producten. Wat moet er gebeuren? Belangrijker tenslotte dan de opsomming van de motieven op grond waarvan wij ons hebben voor te bereiden op moeilijke tijden en zwaren strijd is de vraag: wat moet er gebeuren en wat moeten wij doen om te be reiken wat mogelijk is? Naar spr.'s gevoelen op korten termijn vooral de volgende dingen. 1. Instelling van een ministerie van land bouw. 2. Versterking van onze organisaties. Voor wat dit laatste betreft, zeide de heer Louwes: Een centraal documentatiebnreau noodig te achten. Het sterke boerengezin, het solie- de boerenhuis kan, zoo eindigde voorz., al leen bestaan en behouden worden als de ak ker wel toebereid en bebouwd is, een sterk en gelukkig volk zal zich alleen dan als zoo danig handhaven als het zijn boerenstand weet te bewaren en behouden. Ondanks de heerschende groote ellende onder de bevolking, willen Duitsche berichten ons doen geloo- ven, dat het leven in Polen zijn ge wonen gang herneemt. Een kijkje op de weekmarkt in Posen, als hierboven afgebeeld, zou daarvan het bewijs zijn. Zestig opvarenden vermist. „De Scheepvaart" meldt, dat op 200 mijl ten Z.W. van de Iersche kust het 7958 ton metende Britsche s.s. „Sagaing" Glasgow, van de reederij P. Henderson en Co., langen tijd door een Duitsche duikboot is achter volgd. Het schip verwittigde de Britsche ad miraliteit en trachtte intusschen een veiligen afstand te bewaren. Te half vier Woensdagnacht deelde de ka pitein van een ander schip, het Amerikaan- sche stoomschip „Mobile City", mede, dat de „Sagaing" tot zinken was gebracht. Van de opvarenden zouden 223 passagiers opgepikt zijn, aldus de mededeeling van den kapitein. Zestig opvarenden zouden vermist worden! De „Sagaing" kwam van Rangoon. STALEN HELMEN VOOR DE AMSTER- DAMSCHE POLITIE. Alle Amsterdamsche politie-agenten zul len met stalen helmen worden uitgerust De bedoeling is, deze nieuwe hoofddeksels, wel ke reeds besteld zijn, slechts te dragen, in dien de omstandigheden daartoe aanleiding zouden geven, K Verwachting: Betrokken tot zwaarbewolkt met nu en dan eenigen regen, weinig verandering in temperatuur, meest matige wind uit uit- eenloopende richtingen. De besprekingen hebben dan ook aanlei ding gegeven tot verschillende gissingen wel ke voornamelijk neerkomen op de veronder stelling, dat tusschen beide directies bespre kingen worden gevoerd over den bouw van vliegtuigen door Fokker, bestemd voor de vloot van de K.L.M. Noch van de zijde van de K.L.M. noch van Fokker werden giste ren nadere inlichtingen gegeven over den aard van deze besprekingen, doch algemeen worden zij in verband gebracht met de ge ruchten welke eT van spreken, dat de re- geering binnenkort een voorstel zou indie nen volgens hetwelk het Rijk zich garant zou stellen voor een leening van f 3.000.000, welke particuliere banken aan de K.L.M. zouden verstrekken voor de aanschaffing van nieuw materieeL Reeds sedert enkele maanden doet het ge rucht de ronde, dat Fokker verschillende ontwerpen voor groote verkeersvliegtuigen gereed heeft liggen. Zoo werd reeds gerui- men tijd melding gemaakt van de berich ten, dat Fokker teekeningen gereed had liggen voor een drie-, en vier- en een vijf- motorig vliegtuig. Dit laatste ontwerp zou een toestel be treffen, berustend op het door Fokker voor het eerst bij de GI toegepaste principe, van een in den vleugel opgenomen romp, waai de staart door middel van z.g. staartgon- dels aan dezen vleugel is bevestigd. Deze vijf-motorige machine zou geschikt zijn voor het vervoer over zéér groote afstanden en als Oceaanvliegtuig zou men er groote ver wachtingen van hebben. Voorts vestigt men e ronze aandacht op, aldus ret „Hsbl.", dat het bedrag van f 3.000.000 door de Fokker fabriek gedacht moet zijn als het bedrag benoodigd voor de ontwikkeling van dit vliegtuig. Zooals men weet is de fabriek nu den bouw van de T 9 de bommenwerper bestemd voor de Indische Militaire Lucht vaart, welke een buitengewoon mooi pro duct van metaalbouw is geheel ingericht voor metaalbouw. Echter zullen voor de ontwikkeling van een groot vliegtuig als hierboven bedoeld nog zeer groote bedragen voor inrichting van het bedrijf op den bouw van zulk een toestel benoodigd zijn. In hoeverre deze geruchten juist zijn, kun nen wij op het oogenblik niet beoordeelen besluit bovengenoemd blad, doch nu inder daad tusschen beide directies besprekingen worden gevoerd, is de kans, dat deze ge ruchten voor een groot deel waarheid be vatten aanmerkelijk gestegen. Zeldzame situaties tijdens de overstroomingen in Engeland. Uit alle deelen van het overstroomde ge bied in de Midlands, waarvan wij gisteren melding maakten, blijven berichten inko men over groote schade en nog grooter on gemak voor de bewoners, die in vele dor pen naar bovenverdiepingen hebben moeten vluchten omdat het water de huizen drie en vier voet was binnengedrongen. Te Wel- tingbro is de post per roeiboot rondgebracht en van gemeentewege werden op dezelfde manier levensmiddelen verdeeld Te Strat- ford, de geboorteplaats van Shakespeare, moest, aldus de N.R.Crt., een heele familie van elf personen uit een bouwvallig huis gered worden, dat geen vijf minuten later is ingestort en in Bucks zag een boer zeven tien van zijn beste koeien voor zijn oogen wegzwemmen, een zekeren dood tegemoet. Een wielnjdster van zeventien jaar, die door het water verrast was, is in een telegraaf paal geklommen en heeft daar den heelen nacht gezeten tot zij door den eersten post bode verlost werd en in Bedfordshire liggen r X1/* ^oeren hoeven volkomen geisoleerd. In Northants is het water een kleinigheid gezakt maar in Oost Anglia is de algemeene toestand nog erger geworden en is een groot deel der mannelijke bevolking opgeroepen om aan het versterken der dijken te helpen AARDBEVING IN CANADA Hevige schokken gevoeld In geheel Oost Canada is een betrekkelijk hevige aardbeving gevoeld. De schokken uerden gedurende drie minuten gevoeld te Quebec, Montreal, Ottawa en Toronto. m

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Heldersche Courant | 1939 | | pagina 1