de Me man!
lussen verbaasd over
Finsctie maatregeSen
heelt alle hoop op
vrede opgegeven
Stadhouders en gouwleiders
bijeengeroepen
DAGBLAD VOOR DEN HELDER EN HOLLANDS NOORDERKWARTIER 23october 193.
Nog geen verhoogde
leerlingenschaal
Wettelijke spelling
Een kinderleven
gered
Sultan van
Djocja gestorven
Zeeslag
67e JAARG. No. 87b',
Belangrijke besluiten
te verwachten
B1NNENLANDSCHE
MOEILIJKHEDEN?
•ISlIWiri3
Dit nummer bevat 8 pagina't
maandag
KONINGSTRAAT 78, DEN HELDER. TELEFOON 50 (2 LIJNEN)
Geen Joodsche nederzeiting
in Abessinië
Onze Oost
yj/EERBERICHT
DE BILT SEINT.
bij de Deensche kust
Sloepenrol
Gasmasker?
Zelf betalen
Uitgave der Ultg.-MlJ. Hollands Noorderkwartier N.V. te Den Helder
Hitier heeft alle rijksstadhouders en gouwleiders naar de rijks
hoofdstad ontboden, waar zij Zaterdagmiddag allen zijn aangeko
men. Deze daad van den Führer is zeer ongewoon. De districtslei
ders staan het nauwst met het volk in contact en daarom lijkt het
of Hitier besloten heeft over de hoofden van Iiimmler en de Gestapo
heen zelf achter de waarheid te komen.
In dit verband maken wij melding van berichten in de Engel-
sche Zondagsbladen, die vol staan over mededeelingen omtrent ern
stige oneenigheden in Duitschland. De „Sunday Express" maakt
melding van Fransche berichten, volgens welke in geheel Duitsch
land pogingen gedaan worden om verschillende groepen politici, mi
litairen en arbeiders bijeen te brengen in een gemeenschappelijke
actie tegen de nationaal-socialisten. Volgens het blad is het deze
beweging, die Hitier veel zorg baart
Wij laten deze berichten natuurlijk ge
heel voor rekening van bedoelde bladen,
daar het zeer goed mogelijk is, dat de
wensch hier de vader der gedachte is.
Hoe dit alles echter ook zij, alle berichtge
vers zijn het er over eens, dat in deze da
gen te Berlijn zeer belangrijke beslissingen
■worden genomen, welke eenerzij ds een ge-
I volg zijn van het feit, dat Hitier alle hoop
op vrede op zijn voorwaarden heeft opgege-
('ven, anderzijds van de diplomatieke neder
laag, welke Duitschland in het Oosten heeft
geleden door de afsluiting van het Britsch
FranschTurksche verdrag.
Eerder echter, dan dat Berlijn zich thans
6 reeds bezorgd zou behoeven te maken over
den binnenlandschen toestand, komt het
ons voor, dat achter de schermen een druk
diplomatiek contact heeft plaats gehad tus-
"schcn de bij den Balkan belanghebbende
autoritaire staten, Duitschland, Rusland en
Italië.
r Hoogstwaarschijnlijk vloeien daaruit
zulke hjglsuigrijke beslissingen voort, dat
Wty "WrnaF611 goed ingelicht wil zijn
'oTer den toesn?nd, den geest, in eigen land,
speciaal met het oog op den weerstand, wel
ke geboden kan worden aan communistische
infiltatie en noodzakelijk komenda verdere
beperkingen.
Dit behoeft niet, zooals de Engelsche Zon-
dagsbladen ons willen doen gelooven, nood-
ï.wendig te beteekenen, dat reeds van groote
ontmoediging onder het Duitsche volk kan
'worden gesproken.
Het ziet er eerder naar uit, dat de Fuehrer
wapenschouw wil houden, ook over de eco
nomische krachten van zijn volk, alvorens
een groote beslissende stap te doen.
In dit verband herinneren wij er aan, dat
ook enkele dagen vóór den Poolschen oorlog
de stadhouders en gouwleiders naar Berlijn
werden ontboden, na een wachttijd van
twee dagen werden geraadpleegd, weder
naar hun woonplaatsen vertrokken om
reeds enikele dagen later, als rijksdagafge
vaardigden opnieuw in de Rijkshoofdstad
bijeen, des Fuehrers besluit tot oorlog tegen
Polen te vernemen.
In doorgaans goed ingelichte Deensche
kringen verwacht men binnen enkele dagen
een belangrijke verscherping van den strijd
in het Westen, welke, naar men gelooft, zich
vooral zal uiten in felle luchtaanvallen en
een energieke blokkade van Engeland.
„Niet Brittannië, maar Duitschlands lucht
vloot beheerscht de zeeën, welke Engeland
omspoelen" schijnt de leuze te zullen wor
den, waaronder Berlijn in de komende da
gen den strijd wil voeren.
Felle aanval van Goebbels over
de Athenia.
„DE OORLOG, CHURCHILLS WERK."
De Duitsche rijksminister Goebbels heeft
gisteravond een radioredevoering gehouden,
waarin hij vele en rechtstreeksche aanvallen
deed op den Engelschen eersten lord der ad
miraliteit, Winston Churchill. Spr. eischte
nauwkeurige antwoorden op nauwkeurige
vragen. Zwijgen van Churchill zou be
schouwd worden als een bekentenis.
Churchill, zoo zeide Goebbels o.m., is de
voornaamste aanstichter van dezen oorlog.
Het is zijn werk. De volkeren klagen hem
aan, hij is een Europeesch gevaar geworden
CHURCHILL.
Over de Athenia stelde Goebbels de volgen
de scherp geformuleerde vragen:
1. Hoe kon in het eerste Engelsche com
muniqué gesproken worden van een Duit-
schen torpedo, daar Churchill toen bekend
was, dat de Athenia door Engelsche torpe-
dobootjagers tot zinken-was gebracht?
2. Hoe kon men de wereld wijsmaken, dat
de Athenia nog veertien uur is blijven drij
ven, terwijl de Royal Oak na torpedeering in
enkele minuten zonk?
3. Waarom is van het vuur der drie En
gelsche torpedobootjagers op de Athenia tot
dusverre in het geheel niets gezegd,,
ofschoon toch duidelijk was, dat het vu-
DUITSCHE VLIEGTUIGEN BEGELEIDEN EEN VERTREKKENDEN ONDERZEëR.
Dappere jongeman weigert be
looning.
-
Gistermiddag om ongeveer vijf uur is te
Amsterdam een zes-jarig jongetje, afkomstig
uit de Bestevaerstraat, bij het spelen in de
Rijpgracht gevallen. Weldra waren er ver
schillende menschen aan den wallekant ver
zameld, doch niemand ondernam een red
dingspoging. Gelukkig passeerde echter juist
bijtijds de achttienjarige timmerman F. van
der Brom, wonende in de Gerard Callenburg-
straat. Deze aarzelde niet lang, maar sprong
onmiddellijk te water en bracht het ventje
°P het droge. Het kind werd zoo spoedig mo
gelijk naar huis gebracht en onder de wol
gestopt. Hij zal geen nadeeligen invloed van
dit onvrijwillige bad ondervinden. De redder
heeft zich aan iedere poging tot belooning
van de ouders van het jongetje onttrokken.
Wel wilde hij echter een gulden aannemen
°m zijn horloge, dat door het water was
blijven stilstaan, te laten repareeren.
1'
Vader van elf kinderen.
Op de Maas onder Sambeek is Zaterdag
middag een roeibootje omgeslagen. Hierbij
kwamen een 44-jarige landbouwer en zijn
dertienjarig zoontje om het leven. De land
bouwer laat een vrouw én elf nog jeugdige
hinderen achter.
Delegatie weer naar Moskon
vertrokken.
BUITENLANDERS CONSTATEEREN
GROOTE SAAMHOORIGHEID IN
FINLAND.
Volgens een bericht uit Moskou zijn de
Russen verbaasd over de Finsche maatre
gelen. Het Kreml beweert alleen nauwere
vriendschap met Finland te wenschen. Met
het lot van Polen en de randstaten voor
oogen geeft Finland er echter de voorkeur
aan op alles voorbereid te zijn.
Zaterdagavond is de Finsche delegatie
ohder leiding van Paasikivi weer naar
Moskou vertrokken.
De delegatie heeft dezelfde samenstelling
als den laatsten keer. Alleen maakt ditmaal
ook de minister van financiën, Tanner, de
reis mede. Bij het vertrek zong een groote
menigte vaderlandsche liederen.
Groote saamhoorigheid.
Buitenlanders, die juist teruggekeerd zijn
van de grens in Karelie, vertellen, dat het
gebied daar lijkt op één reusachtig, doel
matig en welgediscipliiïeerd söldatenkamp.
In de straten van het oude Viipuri heerscht
groote militaire bedrijvigheid: de stad is
vol troepen. De buit&nlandsche reizigers wa
ren diep onder den indruk van het prach
tige moreel, de groote vaderlandsliefde en
het optimisme der soldaten. De samenwer
king tuschen leger en bevolking is tref
fend. De Finnen vertrouwen er op, dat zij,
indien het zoover zou komen, met succes
aan een aanval weerstand kunnen bieden,
daar het gebied voor een moderne oorlogs
voering in het geheel niet geschikt is. Bo
vendien beschikt Finland over onbeperkte
hoeveelheden vurwapens en munitie.
Een noodbegrooting is ingediend.
De kerk wordt uitgenoodigd, haar vermo
gen zooveel mogelijk in de nieuwe leening
te beleggen.
Zwaardere eischen?
Naar de Italiaanscfhe bladen uit Helsinki
vernemen, zou de Sovjetregeering ten op
zichte van Finland andere eisohen gesteld
hebben dan oorspronkelijk waren voorzien.
Zoo zou Rusland o.a. het afstaan eischen
van de Finsche haven Viborg.
In een onderhoud met persvertegenwoor
digers heeft de Finsche minister Erko ver
klaard, dat Finland na de conferentie der
Scandinavische landen te Stockholm meer
vertrouwen heeft. Geheel Scandinavië en
het Amerikaansche continent hebben be
grip getoond voor zijn positie en hebben
Finland volledigen moreelen steun ver
leend.
ren van drie Engelsche destroyers op de
Athenia het belangrijkste bewijsstuk voor
het opsporen van den dader bij het tot zin
ken brengen van de Athenia was?
4. Vanwaar hebt gij de getuigen, die kort
na den ondergang van de Athenia voor de
Engelsche radio precies het tegendeel heb
ben beweerd van wat nu door de beëedigde
verklaringen van een onverdachten getuige
als bewezen moet worden beschouwd?
5. Waarom probeert gij nu te zwijgen?
De ondergang van de Athenia aldus Göb-
bels was de ailerprimitiefste. maar ook al-
lermisdadigstc schelmenstreek, die de mo
derne geschiedenis kent. Hef is als volgt ge
beurd: het was uw eerzucht om als och
tendgeschenk voor uw toetreden tot het ka
binet Amerika in den oorlog mede te bren
gen. Daarom hebt gij reeds voor het uitbre
ken van den oorlog voorbereidingen laten
treffen voor een ontploffing aan boord van
het passagiersschip. De verklaringen van
den getuige Anderson worden bevestigd door
een eerst heden bekend geworden getuige
nis van nog een overlevende.
De New York World Telegraph meldt n.I.
dat de Amerikaansche Helen Macdonald
reeds 2 dagen na den ondergang der Athe
nia verklaard heeft, dat de Britsche torpe
dojager, die haar opgepikt had. verscheidene
schoten op de Athenia afvuurde, z.g.n. om
het wrak uit den weg te ruimen wegens
in gevaar brengen der scheepvaart.
Het gaat er nu om, of een ontdekte
misdadiger nog lang geduld kan
worden in zoo'n hoog ambt dan wel
of de verontwaardiging van de ge
heel wereldmeening ten slotte niet
toch sterker is dan de gewetenloos
heid van een notoire Britsche leuge
naar. Wij wachten op antwoord. Wij
hebben er voor gezorgd, dat deze aan
klacht hedenavond nog op alle
aethergolven in alle talen naar alle
landen ter aarde wordt uitgezonden.
De beklaagde, de eerste lord der
Britsche admiraliteit Winston Chur
chill, heeft thans het woord, aldus
eindigde rijksminister Goebbels.
Vlot antwoord van Engelsche
zijde.
Als eerste antwoord op den aanval van
Goebbels op Churchill weerlegt Press Asso-
ciation de bewering van den rijksminister,
dat de eerste lord der admiraliteit Duitschen
onderdanen belet heeft scheep te gaan op de
Athenia om geen lastige getuigen te hebben.
Press Association herinnert eraan dat van
de 1104 pasagiers van de Athenia. toen dit
schip getorpedeerd werd 28 Duitsche onder
danen waren en dat zich voorts 6 Oostenrij
kers, 23 Tsjechen en 5 Dantzigers aan boord
bevonden. De officieel lijst der 93 slachtof
fers, verschenen op 9 October behelsde de
namen van 4 Duitschers. Press Association
herinnert er ook aan, dat de passagiers van
de Athenia in strijd met hetgeen dr. Goeb
bels beweert duidelijk een duikboot aan de
oppervlakte hebben verklaard te zien komen,
nadat 't schip getrofen was door 'n torpe
do. De duikboot kruiste rondom het zinken
de schip na een granaat te hebben afgescho
ten, die op de brug ontplofte. Twaalf overle
venden hebben dit bevestigd in beëedigde
verklaringen.
HELDERSCHE COURANT
hTtler
Italiaansche tegenspraak.
De dezer dagen in het buitenland ver
spreide geruchten volgens welke in beginsel
overeenstemming zou zijn bereikt tusschen
internationale hulporganisaties en de Ita
liaansche regeering inzake de vestiging van
een Joodsche kolonie op het gebied van
Italiaansch Oost Afrika zijn van allen
grond ontbloot en moeten derhalve worden
gedementeerd.
„Plaatsvervanger van Allah".
Gistermorgen te 04.48 uur is de Sul
tan van Djocjakarta, Hamengkoe
Boewono Senapati Ingalogo Abdoer-
rachman Sajidin Panotogomo Kali-
fatoellah de VIII in het ziekenhuis
„Onder de Bogen" te Djocjakarta
overleden.
De overledene, die een leeftijd van 60 jaren
bereikte, was generaal-majoor bij de legers
van H. M. de koningin der Nederlanden en
drager van tal van onderscheidingen.
De titels van den gestorven vorst geven
duidelijk aan welk een plaats hij bekleedde.
Zoo beteekent Hamengkoe Boewono, „schoot
van de wereld", Senapati Ingalogo is „aan
voerder in den krijg", Abdoerrachman is
„dienaar van den barmhartige", Sajidin be
teekent „heer van den godsdienst",' Kalifa-
toellah is „plaatsvervanger van Allah".
De sultan stond bekend als een beschermer
der schoone inheemsohe kunsten, voorna
melijk der danskunst en was in zijn jeugd
zelf een zeer vierdienstelijk danser.
De begrafenis zal morgenochtend te 10 uur
plaats hebben.In een witte lijkkoets zal het
stoffelijk overschot naar Imogiri, de begraaf
plaats der sultans, vervoerd worden.
Verwachting: Meest zwaar be
wolkt, met plaatselijk ne
vel, geen regen van beteeke-
nis, weinig verandering in
temperatuur, meest zwakke
N. tot N.O. wind.
Visschers hooren hevig vuren
Boeren en visschers uit Hirtshals (Noords
Jutland) maken melding van een zeeslag
tusschen niet geidentificeerde oorlogssche.
pen aan de Deensche kust. Kijkers verkla-
ren, dat een klein oorlogsschip of een duik
boot, een koopvaardijschip aanhield, toen
twee grootere oorlogsbodems aan den hori
zon verschenen. Een kwartier lang werd
heftig gevuurd. Intusschen kon het stoom
schip ontkomen. Rookwolken heeft de waar
neming moeilijk gemaakt, doch de toeschou
wers gelooven, dat alle drie schepen zijn
weggevaren.
Zij zou toch weer ongedaan moe
ten worden gemaakt.
In haar memorie van antwoord op het
voorloopig verslag der Tweede Kamer over
hoofdstuk I der rijksbegrooting zegt de Re
geering, dat zij het verlangen naar verbete
ring der leerlingenschaal deelt. Zij hoopt dan
ook op dit gebied iets tot stand te kunnen
brengen. Maar op dit oogenblik ontmoet dit
bezwaar, aldus de regeering. Indien de ver
betering thans werd aangebracht, zou de
kans groot zijn, dat zij straks weer ongedaan
zou moeten worden gemaakt.
De wenscheli.ikheid zegt de memorie nog
iets voor de werklooze onderwijzers te
doen is, nu door de mobilisatie verscheidene
onderwijzers tijdelijk aangesteld zijn, minder
acuut dan van het bij deze aangelegenheid
betrokken onderwijsbelang.
Gewacht wordt op advies uit de
koloniën.
Het ontwerp van een wet, die het in hei
Algemeen Verslag over de Rijksbegrooting
met klem gevraagde inzake de schrijfwijze
van de Nederlandsche taal zal verzekeren,
is reeds geruimen tijd geleden opgemaakt.
Omdat deze wet voor het geheele koninkrijk
zal moeten gelden, is het ontwerp aan de re
geeringen der overzeesche gewesten om ad
vies toegezonden. Zoodra de adviezen zullen
zijn ontvangen, zal de verdere behandeling
zooveel mogelijk worden bespoedigd, aldus
deelt de regeering mede in haar memorie
van antwoord op bovengenoemd verslag.
Passagiers van de „tatendam"
treden aan.
Gisternacht te 3 uur is de „Statendam"
van de HollandAmerika Lijn met 1360
passagiers uit de Rotterdamsche haven
naar New York vertrokken.
Mede in verband met de tijdsomstandig
heden werd vóór het vertrek sloepenrol
gehouden, zoodat de passagiers met hun
reddingsgordels om op het dek aantraden
om de noodige instructies te ontvangen.
Regeering blijft op haar
stuk staan!
Naar wij vernemen, blijft de re
geering het standpunt innemen, dat
de kosten van de zelfbescherming
niet ten laste van de openbare kas
sen kunnen worden genomen. Ver
strekking van gasmaskers op 's rijks
kosten ligt dan ook niet in het voor
nemen.