NEDERLAND in een deel van De Bilt in den oorlogsstorm Benarde hoop bij de Finnen pAGBLAD VOOR DEN'HELDER EN HOLLANDS NOORDERKWARTIER D2 Ook in Den Helder, Anna, Paulowna Callantsoog en Texel lloeÜktl Boodschap van dr. Schuschnigg Brandende koplampen in het water Grootere bevoegdheden aan het militair gezag ONDERDAG NOVEMBER 1939 67e JAARG. No. 8763 Havenstaking wordt doorgezet 2 Duitsche vestzak-slagschepen in den Atl. Oceaan Onderhandelingen met Moskou zeer bemoeilijkt Dit nummer bevat 8 pagina's EERBERICHT DE BILT S E INT: Nederland=België te Rotterdam heldersche courant KONINGSTRAAT 78. DEN HELDER. TELEFOON 50 (2 LIJNEN) Uitgave der Uttg.-MJJ. HoBandi Noorderkwartier N.V. te Den Helder Staat van Beleg De Regeeringspersdienst meldt: Op grond van militaire overwegingen is de noodzakelijkheid ge bleken een gedeelte van liet Rijk, waarin militaire verdedigingswer ken zijn of woiden aangelegd, onderwater-zettingen zijn of worden gesteld, dan wel militaire bewakingsdiensten moeten worden ver richt, in staat van beleg te verklaren. 'Het desbetreffende Koninklijke Besluit is gisteren genomen. Gisteren 1 November is nl. uitgegeven Staatsblad 189, besluit van 1 November 1939 tot verklaring in Staat van Beleg van ver schillende gemeenten. Hieronder zijn begrepen eenige gemeenten in de provincie Noord- Brabant, Gelderland, Zuid-Holland, Noord-Holland, Zeeland, Utrecht, Friesland en Limburg. Dit besluit is in werking getreden met ingang van gisteren 1 November. In staat van beleg zijn o.m. verklaard de volgende gemeenten of gedeelten van genieenten in Noord-Holland: Ankeveen, An na Paulowna, een gedeelte van Callants oog, Diemen, 's Graveland, Den Helder, Huizen. Kortenhoef, Muiden, Naarden, Nederhorst den Berg, Terschelling, Texel, een gedeelte van Velsen, Vlieland, Weesp en Weesperkarspel. Wat de overige provincies van ons land betreft, is in Noord-Brabant een groot aan tal plaatsen in staat van beleg verklaard, alsook in Gelderland, o.a. een deel van Nij megen; in Zuid-Holland o.a. Gorinchem en een deel van Rotterdam; in Zeeland o.a. Goes en Vlissingen, terwijl in Utrecht alle gemeenten, met uitzondering van de stad Utrecht onder het Koninkrijk Besluit val len. Dit is verder toepasselijk voor wat de provincie Friesland aangaat, op Ameland en tenslotte op tal van Limburgsche dorpen en stadjes en bovendien op een gedeelte van Roermond. Watergebieden. Do volgende watergebieden verkeeren o. m. vanaf gisteren in den Staat van Oorlog: Het watergebied gelegen binnen het gebied begrensd door de territo riale grens, den meridiaan van 06 !?r. 18 min. 27 sec. O.L., de Noord kust van de provincie Groningen en Friesland van af het snijpunt raet genoemden meridiaan tot aan den Afsluitdijk,' de buitenzijde van den Afsluitdijk, de Noordkust van de provincie Noord-Holland van den Afsluitdijk tot de grens der gemeen te Den Helder verder de Zuidgrens dezer gemeente tot een punt op 52 gr. 54 min. 10 sec. NB en 04 gr. 42 min. 40 sec., OL en verder de rechte kin van dit punt tot een punt op 5~ gr. min. 42 sec. NB en 04 gr. 37 mm. 32 sec. OL. f watergebied begrensd door de terri ble grens. de parallellen van 52 gr. 32 'n|n 02 sec. NB en 52 gr. 23 min. 49 sec. NB dj de Noordzeekust met inbegrip van de Vfm IJmuiden tot aan de buitenzijde der "oordzeesluizen. Det watergebied gelegen binnen een ge- begrensd door de territoriale grens, rechte lijn getrokken tusschen de pun- è;n gr. 03 min. 49 sec. NB 04 gr. 05 min. H s%- OL en 52 gr. 01 min. 41 sec. NB 04 K\;1)9 min. 41 sec. O.L onslotte gedeelten van Zuidholland en beland Wat beteekent „staat van beleg?" Oc „Staat van Beleg" behelst, dat cle grondwettelijke bevoegdheden |an het burgerlijk gezag ten opzich- van de openbare orde en de poli- ra geheel of ten deele op het mili- a'r gezag overgaan, en dat de bur- keriiike overheden aan de militaire ondergeschikt worden. vweÜ, mont onderscheid maken tusschen f raogelijkheden: 1. 2 3] normale toestand van vrede; slaat van oorlog; V wil U'UI 4 faat van beleg; W ,D0e,s'and van feitelijken oorlog, waarin 'and is gewikkeld. De Staat van Oorlog is, voor het geheele land afgekondigd, spoedig na het begin der mobilisatie. Ondanks zijn ten onrechte on- rustwekkenden naam dient hij voor niets anders, dan het militaire gezag enkele na dere bevoegdheden te geven, tegenover de burgerlijke autoriteiten en de burgerbevol king. In dezen wets-technischen zin be schouwd. leven wij dus de laatste maanden in Nederland reeds in den Staat van Oor log. Bij de thans voor een aantal gemeenten afgakondigden Staat van Beleg worden de bevoegdheden voor het militaire gezag nog sterker uitgebreid De burgerlijke besturen en de daarbij in dienst zijnde ambtenaren zijn verplicht te gehoorzamen aan de beve len van het militair gezag, gegeven overeen komstig de door de Kroon vastgestelde in structies. Openbaarmaking dezer instruc ties zal, zoo mogelijk, keschieden. Door het militair gezag worden, zoo noodig, nieuwe politieverorde ningen alsmede verordeningen en keuren van waterschappen, veen- schappen en veenpolders vastgesteld de bestaande gewijzigd of geschoist. Ook is het militair gezag bevoegd regelen te stellen betreffende de verkeersvrijheid. Bovendien kan het recht van vereeniging en verga dering en zelfs de persvrijheid aan banden worden gelegd. Minister-president De Geer heeft echter aldus het Hsb.. Dinsdag in de Tweede Ka mer te kennen gegeven, dat ook in de ge meenten, waar thans de Staat van Beleg is afgekondigd, geen censuur zal worden ingevoerd. Wel zal volgens de Wet van 1899 het militaire gezag bevoegd zijn aan personen, wier aanwezigheid voor de rust en de al- gemeene veiligheid wordt geacht gevaarlijk te zijn, het verblijf binnen het in Staat van Beleg verklaarde grondgebied te ontzzeg- gen en deze daaruit te verwijderen, of, in dien de mogelijkheid daartoe niet bestaat, hen in bewaring te stellen. Uitwijzing van vreemdelingen en van Nederlanders uit de in Staat van Beleg verklaarde gemeenten is dus in principe mogelijk. Natuurlijk is ten slotte het militaire ge zag bevoegd naar eigen goeddunken en dus niet verplicht van de hem verleen de buitengewone macht gebruik te maken. Vele zenders zwijgen Maar dr. Cannegieter werkt onver saagd door. Ter gelegenheid van de ingebruikneming van een nieuw gebouwtje van het Kon. Ned. Meteorologisch Instituut te De Bilt heeft de directeur van dit instituut, dr. H. G. Cannegieter voor ons een en ander ver teld over de moeilijkheden, waarmede de weerberichten dienst door den oorlogstoe stand te kampen heeft. Sedert het uitbreken van den oorlog zwjj gen de meeste zenders, aldus de heer Can negieter. Parijs geeft niets meer, Berlijn al leen nog de weerberichten van de neutrale landen in zijn rayon, die nog uitzenden: de Baltische landen, IJsland, Noorwegen en Denemarken, de Balkanlanden, en Honga rije, en vaak nog die buiten 't eigen rayon van Spanje en Portugal en Italië. Duitsche weerberichten echter zendt Berlijn niet uit. Het gevaar uit de lucht maakt dat de oor logvoerende landen omtrent de hij hen heer- schende weersgesteldheid het diepste stil zwijgen bewaren en vele neutrale landen, die er niet op gesteld zijn dat hun neutra liteit in de lucht wordt geschonden, heb ben eveneens het uitzenden van weerbe richten gestaakt. Tot deze landen behoort ook Nederland. Hoe men thans werkt. Men heeft zich te De Bilt zoo goed moge lijk aan de nieuwe omstandigheden trach ten aan te passen en men zet het werk voort, al moet het resultaat ook lijden on der het gebrek aan gegevens, die in het gunstigste geval met vertraging, maar voor groote gebieden in en buiten Eurona in het geheel niet meer binnenkomen. Als gerin ge compensatie heeft men het aantal eigen waarnemingen zoo goed mogelijk uitgebreid Normale waarnemingen worden op 10 plaatsen in ons land gedaan eenige malen per dag. Tusschen de laatste van 20.20 uur en de eerste van 7.20 uur heeft men thans in De Bilt en in Den Helder een extra-waarneming ingelascht des nachts om 4.20 uur. Ook de hoogtewaarneming geschiedt nog regelmatig. Vroeger steeg eiken morgen daarvoor een militair vliegtuig van Soester- berg op tot een hoogte van circa 5000 meter en werden de door de zelfregistreerende instrumenten opgeteekende gegevens, als mede het rapport van den vlieger door een motorordennans naar het nabije De Bilt ge bracht. waar de gegevens werden uitge werkt. Thans wordt de hoogtevlucht ge maakt van Schiphol, waar men. met het oog op den afstand ook de gegevens uitwerkt en deze aan het K.N.M.I. seint, die ze kan verwerken. België seint niet meer. maar verstrekt dagelijks zijn gegevens per telex aan De Bilt. Schepen zwijgen. Ook de waarnemingen van de vele sche pen, die zich altijd op den Oceaan bevonden, waren van groote waarde voor de samen stelling der weerkaarten, doch begrijpelij kerwijze maken onder de huidige oorlogs omstandigheden de schepen zoo min moge lijk of in het geheel niet gebruik van hun radio-installaties, daarbij komt dat Canada een meteorologisch uiterst belangrijk waarnemingsgebied in het geheel niet meer seint en dat de Russen sedert het uit breken van den oorlog nog wel weerberich ten seinene maar in een geheime code, die alleen voor binnenlandsch gebruik schijnt te dienen. Dr. Cannegieter verklaarde tenslotte, dat De Bilt ondanks de vele moeilijkheden blijft doorwerken en zijn waardevolle gegevens aan Marine, Luchtmacht, Landbouw en Koopvaardij blijft verstrekken. Slechts een derde deel der ar beiders wil het werk weer opne men. Nadat de bij de wilde staking in de Am- sterdamsche haven betrokken arbeiders Dinsdag een vergeefsche bijeenkomst had den gehouden (zie elders in dit blad), kwa men zij gisteren wederom in „Bellevue" bij een, om te stemmen over het al dan niet hervatten van het werk. In totaal waren 1172 arbeiders op de bij eenkomst verschenen. De stemming had tot resultaat, dat de staking zal worden doorge zet. Slechts 374 arbeiders verklaarden zich bereid het werk weder op te nemen, drie stemmen waren blanco, terwijl tien waarde loos waren. Verklaring van ChnrchilJ. Churchill heeft in het Lagerhuis medege- aeeld, dat gemeld wordt, dat twee Duitsche oorlogsbodems van het type „Deutschland", in den Atlantische Oceaan opereeren, een in het noordelijk en een in het zuidelijk deel. Churchill voegde hier aan toe, dat men er zeker van kon zijn, dat althans één Duitsch oorlogsschip van het „Deutschiand"-type bui tengaats vertoefde. In het Lagerhuis werd voorts gevraagd, wat er gedaan werd om te verhinderen, dat Duitsche duikbooten zouden schuilen of zich weer van brandstof voorzien in inhammen van de Iersche kust. Churchill verklaarde, dat dit tot de verantwoordelijkheid van de Iersche regeering behoorde; in volle zee was de F.ngelsche marine echter actief. De openbaarmaking door Molotov van Ruslands eischen jegens Fin land heeft een ontstellende reactie gehad in het land der duizend meren zelf, maar ook in de overige Scan dinavische landen. Direct nadat het bericht over Molotov's uitlatingen in Helsinki binnen kwam, werd bevel gegeven, de trein, waarmede de Fin- sche onderhandelaars naar Moskou onder weg waren, op te houden. Later besloot de regeering echter Paasikivi en Tanner toch naar het Kremlin te laten doorreizen, opdat althans Finland niet het verwijt kan worden gemaakt eenzijdig de onderhandelingen te hebben afgebroken. Door de openbaarmaking van de eischen is de hoop op overeenstemming wel zeer veel kleiner geworden, hoewel men er in bevoegde kringen te Helsinki op wijst, dat het voortzetten van de reis der Finsche on derhandelaars ongetwijfeld beteekent, dat de Russische eischen niet waren gegoten in den vorm van een ultimatum. De Finsche minister van buitenlandsche Zaken, Erkko heeft gisteravond de eerste de beste gelegenheid (een feestmaaltijd) aange grepen om thans ook in het openbaar het standpunt van Finland uiteen te zetten. Errko zeide allereerst het te betreuren, dat door de gisteren uitgesproken rede van Mo- lotof bijzonderheden bekend zijn gemaak der RussischFinsche onderhandelingen. FinS ziet in de door Sowjet-Rusland ERKKO. voorgestelde maatregelen een Russisch „im perialisme", vervolgde hij. Finland kan in gaan op niets, dat zijn eigen neutraliteit in gevaar zou brengen. Dat zou echter het ge val zijn voor iedere dienstbaarheid ten gun ste van een buitenlandsche mogendheid op Finsch gebied. Hierover bestaat naar Erkko's meening overeenstemming met Rusland. Fin- land's wil tot neutraliteit is tevens een be scherming voor Rusland. Finland heeft getoond tot vergaande offers bereid te zijn, zooals uit de voorstellen blijkt, welke morgen door de Finsche delegatie in Moskou zullen worden overhandigd. Finland weet, welken we~ het heeft te gaan, hoe zwaar het ook moge worden. Het is onmogelijk voor Finland om toe te stemmen in eenigerlei regeling, die zijn on afhankelijkheid zou wegnemen, evenais zijn kansen op zelfverdediging. Finland kan niet inzien, dat er eenig gevaar bestaat, dat de Russische veiligheid zou worden bedreigd uit den Finschen staat of van Finsch ge bied. Mocht een derde mogendheid trachten Finland te gebruiken als basis voor een aan val op Rusland, dan zouden wij met de meest volledige kracht weerstand bieden aan die poging. Finland heeft zich bereid verklaard om Rusland bij te staan tot versterking van Leningrad en ook van de Finsche defensie. Sprekende over de onthullingen van Mo- lotof, zeide Erkko: Ik beken, dat het besluit der andere partij om de voorstellen te ont hullen, zonder raadpleging, een uitzonder lijke atmospheer schept cn een bij zonderen indruk maakt. De kleine naties schijnen op het oogenblik pionnen te zijn op het internationale schaak bord. Zij moeten den hoogsten prijs betalen, ofschoon het de groote mogendheden zijn, die oorlog maken en de krachten loslaten, die de fundamenten van de wereld schokken, aldus eindigde Erkko. Wij zeiden reeds, dat de aanmatigende rede van Molotof ook vooral in de andere Scandinavische landen een groote ontstelte nis heeft teweeggebracht. De ontkenning van Rusland, dat het ook het oog op Zweden en Noorwegen gevestigd houdt, voor zijn imperialistische plannen, acht men weinig vertrouwenwekkend, daar de eisch inzake het Finsche Rybatsje, daar mede zeker niet in overeenstemming is. Daarenboven is men er zich wel duidelijk van bewust, dat de tegenkracht van Duitsch- land in de Oostzee geheel is verdwenen en de Russen, die inzake Polen en de Baltische landen duidelijk hebben laten zien, dat zij de neutraliteit van zwakkere landen weinig tellen, moeilijk ernstig zijn te nemen, als zij zich als vredesapostelen opwerpen. Er heerscht dan ook een toestand van on gunstig, bezorgd afwachten, niet alleen in het direct bedreigde Finland, maar ook bij de stamverwante Scandinavische volkeren. Verwachting voor het Noorden: betrokken tot zwaarbewolkt, plaatselijk regen, hier en daar mist, iets zachter dan gisteren, meest matige Zuid- Oostelijke wind. Op 10 December a.s. Naar wij vernemen, staat het thans vast, dat de wedstrijd Nederland België doorgaat. Deze zal op Zondag 10 December in het Feijenoordstadi- on te Rotterdam worden gespeeld. „Zij zullen mij niet veranderen Het Fransche persbureau Havas bericht, dat de voormalige kanselier van Oosten rijk, dr. Kurt Schuschnigg, die thans de gevangene is van de Gestapo, zijn eerste boodschap heeft gericht tot de wereld. Deze luidt: „Toen Dolfuss werd vermoord heb ik in naam van Oostenrijk mijn plicht ge daan. Zij zullen mij' niet veranderen". SCHUSCHNIGG. Deze boodschap is gisteravond door dr. Vernon, oud-professor in de geschiedenis aan de universiteit van Weenen overge bracht aan de „Daily Express". Dr. Ver non is acht dagen na het uitbreken van den oorlog uit Weenen vertrokken en heeft via Boedapest en Rome, Londen bereikt. Onfortuinlijke autoriiders over leven een ongeluk. Gisteravond omstreeks half acht reed een personenauto in de nabijheid van het drukke verkeerspunt ter hoogte van de Tolsteegbrug te Utrecht. Plotseling begon de wagen te slippen, met het gevolg, dat de bestuurder de macht over het stuur verloor. De auto gleed van den weg en stortte van groote hoogte in het water va.n den Krommerijn, welke ter plaatse uitmondt in het Singel water. Hulp was spoedig ter plaatse, zoódat de vier inzittenden, die alleen maar een nat pak en wat schrammen opliepen, konden worden overgebracht naar het politiebureau aan de I olsteegbrug en daar van droge klee- ren voorzien. Het duurde nog geruimen tijd, voor dat de luxe auto uit het water was opgehaald. Doordat de koplampen bleven branden, evenals een der rich tingaanwijzers, was het niet moeilijk de plaats te vinden waar de auto on der water was verdwenen. In dit vrij drukke stadsdeel trok het onge luk natuurlijk zeer veel belangstellenden.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Heldersche Courant | 1939 | | pagina 1