AMERIKA
Wapenembargo
opgeheven
Geen militaire
dictatuur
De Russische eischen aan Finland
DAGBLAD VOOR DEN HELDER EN HOLLANDS NOORDERKWARTIER 3 NOVEMBER 1939
Levering van
oorlogstuig
thans zeker
Leeningsplan
van het Rijk
Duitsche
bezorgdheid
Cenfraal vluchtelingenkamp
een
fout?
Tegen onredelijke
huuropdrijving
De staat
van beleg
300 miüioen
gevraagd
aardappelmeelfabriek
KONINGSTRAAT 78, DEN HELDER, TELEFOON 50 (2 LIJNEN)
67e JAARG. No. 8764
pe vereenigde staten zijn
een nieuw tijdvak ingetre
den, welke hun houding en
gedrag tegenover het euro-
peesche conflict zal ophel
deren.
Door draaiend wiel
gegrepen
Dekenbandel 20 Nov. weer vrij
Dit nummer bevat 8 pagina's
EERBERICHT
DE BILT SEINTt
Brand in
heldersche courant
Uitgave der Ultg.-Ml). Hollands Noorderkwartier N.V. te Den Helder
Bij de behandeling in het Ame-
rikaansche Huis van Afgevaar
digden van het reeds door den
Senaat behandelde wetsontwerp
tot wijziging der neutraliteits-
wet, zijn gisteren enkele stem
mingen gehouden over amende
menten, ingediend door tegen
standers van Roosevelt.
De uitslag der stemmingen is
een vrij zeker bewijs, dat ook het
Huis van Afgevaardigden er in
toe zal stemmen de thans be
staande neutraliteitswet, welke
de levering van oorlogsmateriaal
aan oorlogvoerenden verbiedt,
te wijzigen.
Allereerst kwam in stemming
een motie van Wolcott, die den
federalen agentschappen het
verstrekken van credieten aan
oorlogvoerende staten zou ver
bieden. Ze werd verworpen met
228 tegen 196 stemmen.
Een motie van Vorys, krachtens welke ge
delegeerden van het Huis in do gemengde
commissie zouden moeten aandringen op
een embargo op wapenen en munitie, doch
niet op vliegtuigen en andere, niet doodelijke
oorlogswerktuigen, werd eveneens verworpen
en wel met 2-44 tegen 179 stemmen.
Deze laatste stemming werd beschouwd
als de eerste proefstemming voor het em
bargo, omdat een dergelijk amendement in
Juni door het Huis was aangenomen met
214 tegen 173 stemmen.
Tenslotte werd de motie van Shanley tot
handhaving van het wapenembargo met 242
tegen 181 stemmen verworpen.
Na deze stemming werden gedele
geerden benoemd voor een gemeng
de commissie uit vertegenwoordigers
van Huis en Senaat, die tot taak zal
hebben den definitieven tekst op te
stellen van de neutraliteitswet '39,
welke ter definitieve goedkeuring
aan Kamer en Senaat zal worden
voorgelegd. Deze tekst zal over het
geheel het ontwerp Pittman volgen,
dat een opheffing van het embargo
°P wapens en munitie voor oorlog
voerenden inhoudt, benevens beper
kingen voor de Amerikaansche
scheepvaart en de „betaal en haal"-
clansule.
Ook de Senaat heeft zijn vertegen
woordigers voor deze commissie be
noemd.
huis van afgevaardigden en de Senaat
v»--j hu11 beraadslagingen verdaagd tot
Vrijdagmiddag 12 uur.
«e door den Senaat en het Huis van Af-
f.^frdigden goedgekeurde teksten ver-
tuilen slechts op een detailpunt. De giste-
-! door het Huis goedgekeurde tekst voor-
uft slechts in opheffing van het embargo,
dimT van (lcn Senaat behelst een volle-
h„7 uiiutralitoitswetgeving. Beide teksten
-izen de „betaal- en haal"-clausule.
hoon r,ef?eerinSskrin'gen heeft men goede
kern' een overeenstemming tot stand zal
D„ n over een tekst tusschen beide huizen,
kj: ^crncngde commissie, die hedenmiddag
ta.iiA z,aJ komen, zal dus de eenvoudige
in nv bestaande in het met elkander
tg]?steereenstemming brengen van de beide
geg^r'ra do definitieve tekst zal zijn geredi-
keiinn W0I'dcn voorgelegd aan de goed-
terrio^8 Van (icn Senaat hedenavond of Za-
«in(]p°?1?r®en in ecn vergadering, die het
Van vJ' vormen van een historische zitting
«et Congres.
De eerste indruk, dien men in Ame
rikaansche polüdeke kringen krijgt
na de verwerping door het Huis van
Afgevaardigden van het amendement
Shanley, is dat men de belangrijk
ste gebeurtenissen heeft beleefd voor
Europa sedert het begin van de vij
andelijkheden.
De Vereenigde Staten zijn een nieuw tijd
perk ingetreden, welke hun houding en ge
drag tegenover het Europeesche conflict zal
ophelderen.
Men wijst er op, dat de opheffing van het
embargo aanzienlijke faciliteiten zal verlce-
nen aan de geallieerden voor hun approvi-
sionneering in de Vereenigde Staten en aan
hun zaak ecn moreele kracht geeft, welker
belang men niet zal onderschatten.
Een erkenning.
Aan het einde der debatten over het neu-
traliteitsontwerp heeft de voorzitter van het
Huis, Bankhead, het woord gevoerd. Hij er
kende, dat door opheffing van het embargo
Engeland cn Frankrijk bevoordeeld zouden
worden, doch zeide, dat deze hulp natuurlijk
was, want, indien men de keuze had tus
schen de totalitaire en de democratische re
geeringen, ging de sympathie van het Ame
rikaansche volk uit naar Engeland en
Frankrijk.
OP TIJDIGE MAATREGELEN
AANGEDRONGEN.
Verschillende Tweede Kamerleden hebben
bij de Regeering aangedrongen op voorbe
reiding van de noodige maatregelen tegen
onredelijke huuropdrijving, opdat op dit ge
bied ongewenschte tóestanden, als zich in
een deel van de vorige oorlogsperiode heb
ben voorgedaan, thans worden voorkomen.
Gevraagd wordt, of de minister van oor
deel is, dat de bestaande bepalingen der
Woningwet in het algemeen voldoende zijn-
om een goeden woningbouw te verzekeren;
naar men meende is er plaats voor de op
vatting, dat. in het bijzonder in de tegen
woordige omstandigheden, behoefte bestaat
aan meer dwingende voorschriften.
Een der krachtigste argumenten
te niet gedaan.
Verscheidene Tweede Kamerleden hebben
te kennen gegeven, aldus lezen wij in het
Voorloopig Verslag over Binnenlandsche Za
ken, door de feiten gesterkt te zijn in hun
overtuiging, dat het besluit tot stichting van
het centrale vluchtelingenkamp te Wester-
bork een fout is geweest. Een van de voor
naamste argumenten, welke destijds werden
aangevoerd, bestond in de vergrooting van
de emigratiekans. welke op die wijze zou
worden verkregen. Van dat perspectief is
thans echter niets meer over, terwijl alle
nadeelen blijven.
Lastig voor Defensie?
Naar werd opgemerkt, zijn die nadeelen
thans nog met écn vermeerderd, doordien
de ingetreden oorlogstoestand maakt, dat
op een gegeven oogenblik ontruiming van
dit bij de grens gelegen kamp noodig kan
zijn. Men vroeg zich af. wat er in dat geval
van deze ontredderde menschen terecht moet
komen. Gevraagd werd in dit verband, of
het juist is, dat bij den minister van defen
sie tegen de ligging van bet kamp bezwaren
bestaan. In elk geval beschouwde men dit
nadeel als een reden te meer om zoo weinig
mogelijk menschen naar Westerbrock te zon
den.
Molenaarsknecht omgekomen.
Gistermiddag omstreeks half vijf is de
18-jarige knecht J. W. Tiggeloven uit Aze-
wijn, werkzaam in het molenaarsbedrijf
van de weduwe Hieltjes te 's Heerenberg,
door een draaiend wiel gegrepen en tegen
den vloer gesmakt. Met ernstige verwon
dingen aan het hoofd is het slachtoffer
naar het ziekenhuis aldaar vervoerd, waar
hij kort na aankomst is overleden.
NIEUW OCEAANVLIEGTUIG?
De Amerikaansche vliegtuigconstructeur
Igor Sikorski heeft medegedeeld, plannen
ie hebben uitgewerkt voor een vliegtuig,
dat den afstand New YorkFrankrijk zon
der tusschenlanding zou kunnen afleggen.
Het toestel zou bestemd zijn voor een
Oceaandienst, dien de „American Export
Airlines'' in concurrentie met de „Paname-
rican Airways" zouden willen onderhouden.
Het zou een gemiddelde snelheid van 250
k.m. per uur bereiken en meer dan 1500
liter benzine kunnen vervoeren.
Het gewone leven gaat zijn gang.
Van bevoegde zijde deelt men ons
mede:
Uit het in staat van beleg verkla
ren van verschillende gemeenten
heeft men hier en daar den indruk
gekregen, dat in die gebieden thans
een soort militaire dictatuur zou
ontstaan.
Dit is geenszins het geval.
De burgerlijke overheden behou
den in het gedoelde gebied haar be
voegdheden en blijven haar taak
vervullen.
Daarnaast krijgen de autoriteiten,
belast met het militair gezag, eeni-
ge bevoegdheden, welke zij behoeven
om de landsverdediging zoo goed
mogelijk te kunnen voorbereiden.
Zoo zullen zij verordeningen kun
nen vaststellen en bevelen kunnen
geven om te beletten, dat té nieuws
gierige personen zich met de inrich
ting van de stellingen op de hoog
te stellen en zullen zij gerechtigd
zijn zoodanige personen uit dat ge
bied te verwijderen. Naar ons werd
medegedeeld, gaat het in hoofdzaak
hierom.
Voor het gewone leven brengt
onder de huidige omstandigheden
het in staat van beleg verklaren
vrijwel geen verschil.
Naar de Tel. verneemt, zal met ingang van
20 November a.s. aan de Nederlandsqhe de
kenfabrikanten weer toegestaan worden, de
kens te fabriceeren voor en af te leveren aan
de burgerbevolking, de ziekenhuizen, de sa
natoria etc.
Men zal zich herinneren, dat op 29 Sept.
j.1. den dekenfabrieken werd aangezegd, dat
zij uitsluitend voor Defensie mochten wer
ken en dat aflevering van dekens aan de
burgerbevolking verboden was.
De Berlijnsche correspondent van
het Zweedsche blad „Aftonbladet"
meldt, dat Duitschland, ongerust
over de Russische expansie in de
Oostzee, te Moskou eenige voorzich
tige stappen heeft gedaan om ver
zachting der Russische eischen aan
Finland te verkrijgen, echter zonder
resultaat.
Op nevenstaande kaart van het Finsche
rijk zijn de Sovjet-Russiche eischen ten op
zichte van dat land vastgesteld:
le. De grens van Finsch-Karelie.
De dikke zwarte lijn omvat het Zuid-
Oostelijk gedeelt van Finland waar
in de provincie Karelië gelegen is;
Rusland stelde voor de grens hier
van eenige dozijnen kilometers
noordwaarts van Leningrad te ver
schuiven.
2e. Einlandjes in de Finsche golf.
Verder gaat de dikke lijn dwars
door de Finsche golf en omvat eeni
ge eilandjes, welke voor Rusland een
bijzondere zorg beteekenen ten aanzien
van deze golf.
3e. Twee schiereilandjes in het
Noorden. In het Noorden van Lap
land loopt de Finsche grens langs
de schiereilanden Rabatsji en Stred-
ny, dit uiterste kleine gebied zou
Rusland zij Kola willen voegen.
4e. Een gebied in de Finsche golf
voor een vlootbasis. De Sovjet stelt
voor dat Finland een klein gebied
aan de Westkust hij den toegang tot
de Finsche golf aan haar zou ver
pachten. dit is vermoedelijk de ha-
verrjplaats Hangö; dit punt is reeds
eenige malen door de Sovjet ge
noemd.
In ruil zou Finland voor de voorgestelde
grenswijzigingen een gebied in Sovjet-Rus
land terug ontvangen, tweemaal zoo groot
als het gebied dat Finland aan Rusland zou
geven.
Op de kaart, overziet men Finland's kleine
„Maginotlinie". een bolwerk van duizenden
meet tjes, moerassen, rotsformaties en wou
den.
Verwachting: Plaatselijk och
tendmist, overigens halfbe-
wolkt tot betrokken, geen
regen van beteekenis, iets
kouder dan gisteren, meest
matige O. tot Z.O. wind.
WETSONTWERP VOOR NIEUWE
LEENINGEN INGEDIEND.
Ingediend is een ontwerp van wet tot het
aangaan van een of meer geldleeningen ten
laste van het rijk.
Ter toelichting zegt de minister van fi
nanciën:
Aangezien de vlottende schuld tot een
aanmerkelijk bedrag is opgeloopen, terwijl
een verdere stijging niet zal uitblijven, acht
de minister het noodig, te kunnen beschik
ken over een wettelijke machtiging tot het
aangaan van een of meer geldleeningen,
welke voldoende ruimte geeft om op gun
stige tijdstippen aan de leeningsbehoefte
van het rijk te kunnen voldoen. Wei is
van de machtiging, vervat in de leenings-
wet 1936 nog niet ten volle gebruik ge
maakt, doch de ingevolge die wet nog be
schikbare machtiging tot het opnemen
van f 200 millioen biedt voor de naaste
toekomst niet voldoenden armslag.
Gevraagd wordt daarom een nieuwe
machtiging tot een bedrag van f 300 mil
lioen, d.w.z. een bedrag, overeenkomende
met dat van de vorige machtigingswet.
Broeiing van veevoer de oorzaak.
Het vuur woedde op de bo
venste verdieping, die geheel uit
brandde.
Door onbekende oorzaak is gister
avond omstreeks zeven uur een felle
brand ontstaan in een complex van
drie gebouwen van de N.V. W. A.
Scholten's Aardappelmeelfabriek te
Foxhol, in de provincie Groningen.
Het vuur breidde zich zoo snel uit,
dat de plaatselijke brandweer as
sistentie moest vragen van de brand
weer te Groningen. Deze vertrok on
middellijk na het alarm met de mo
torspuit naar Foxhol.
De brand schijnt te zijn ontstaan in
het middelste gebouw.
Het viel mee.
Naar nader vernomen wordt, blijkt de om
vang van den brand gelukkig niet groot te
zijn geweest.
Om negen uur ontdekten omwonenden dat
er brand was in het middelste der drie gebou
wen, n.1. dat, waarin de veevoederfabriek
is gevestigd. De brandweer van Hoogezand
was spoedig ter plaatse cn bond den strijd
tegen het vuur met twee stralen op de mo
torspuit en een straal op do fabrieksleiding
aan. Zij kon niet verhinderen, dat de boven
verdieping, waar tweehonderd balen veevoe
der lagen, geheel uitbrandde. ITct gelijkvloers
gelegen laboratorium kon zij met veel in
spanning behouden. Wel ontstond hier veel
waterschade.
De brandweren uit Groningen en Sappe-
meer, die te hulp waren geroepen, behoefden
geen dienst te doen. Zij konden om tien uur
inrukken.
De oorzaak van den brand wordt gezocht
in broeiing van het veevoeder.
Finsche delegatie te Moskou
aangekomen.
De Finsche delegatie is gisterochtend om
7 uur 40 Amsterd. tijd te Moskou aangeko-
Hakkakaincn. de Finsche chef
van het protocol is meegekomen
Ook de gezanten van Zweden en Dene
marken en de gezantschapssecretaris van
Noorwegen te Moskou waren aanwezig.