.Geen dag langer oorlog dan noodig is"
Wij lazen voor U
{HERFSTKLEUREN
Chamberlain
Het vak verleerd
Duitsche steenkoolmijnen
onder hoogdruk
Rantsoeneering op
steenkool in Engeland
Notarissen opgelicht
Afscheid
voor
langen
tijd
Amerika als behoedster der
Westelijke beschaving
Chamberlain heeft jicht
Record van Jopie
Waalberg gesneuveld
INDIEN EEN BEVREDIGENDE
REGELING KAN WORDEN VER
KREGEN.
De Lord Mavors show, de groote plech
tige jaarlijksche rijtocht van den Lord
Mayor door de straten van Londen, vooraf
gaande aan zijn ambtsaanvaarding, welke
traditie dateert uit 1253, is gisteren voor het
eerst sinds 109 jaren niet doorgegaan we
gens den oorlog.
De nieuwe burgemeester, Sir William
Coxen, heeft de rit per auto gemaakt. Alle
vertoon was achterwege gelaten. In plaats
van het gebruikelijke banket werd in het
Mansion House een noenmaal gehouden,
bij welke gelegenheid sir John Simon een
rede voorlas van Chamberlain; de premier
was n.1. door een jichtaanval verhinderd
zelf aan te zitten.
Boven den zetel van den Lord Mayor hin
gen drie vlaggen: de Union Jack, de Fran-
sche driekleur en de vlag van Polen.
GEWELD VOOR GEWELD.
Chamberlain, over den oorlog sprekend,
noemt in zijn rede de Duitsche regeerders
„hardnekkige lieden", aan wie Duitschland
de leiding van zijn lot heeft overgelaten."
„Voor hen, die slechts de taal van ge
weld spreken", aldus de rede, „is geweld
het eenige antwoord en daar wij gedwon
gen zijn geworden de wapens op te nemen,
zullen wij deze niet neerleggen aleer wij
verzekerd zijn dat Europa bevrijd is van de
bedreigingen, welke het leven van zijn
volken zoo lang heeft verlamd."
DE VREDESBOODSCHAP.
Het lijdt geen twijfel, zoo gaat de pre
mier verder, dat gij allen de mededeeling
hebt gelezen, welke door H.H.M.M. Konin
gin Wilhelmina en Koning Leopold zijn
gericht tot Z.M. den Koning zoowel als tot
den president der Fransche republiek en
den Duitsc'hen Rijkskanselier. Iedereen zal
de verheven motieven waardeeren, welke
de beide Souvereinen er toe hebben ge
bracht aldus Hun goede diensten aan te
bieden, in de hoop, verdere uitbreiding v$,n
den oorlog te voorkomen. Ik geef toe, niet
zeer hoopvol te zijn op een bevredigend
antwoord van den Duitschen Rijkskanselier,
gezien de ondervinding.
Niettemin wenschen wij den oorlog
geen dag langer voort te zetten dan
noodzakelijk is, indien op een an
dere wijze een bevredigende rege
ling kan worden verkregen. Het zal
intusschen de plicht zijn van de
regeering van Zijne Majesteit, Zijne
Majesteit een advies te geven over
den aard van het antwoord, dat
hij dient te geven, doch wanneer
wij dat kunnen doen, zal het na
tuurlijk noodig voor ons zijn, over
leg te plegen met de Dominions en
onze vrienden en bondgenooten, die
in den strijd schouder aan schou
der met ons staan.
EEN ALLERVREEMDSTE OORLOG.
Intusschen zou ik, aldus Chamberlain,
een paar opmerkingen willen maken over
dezen allervreemdsten oorlog, welke in den
vorm, waarin hij tot nu toe wordt gevoerd,
voor degenen, die zich de jaren 1914/T8
herinneren, meer een soort van beleg dan
een oorlog moet schijnen.
Wij weten niet, hoe lang deze phase zal
duren en of het op eenig oogenblik niet zal
veranderen tot een hevig conflict. Doch in
ieder geval kunnen wij zien, dat de positie
van de geallieerden wanneer de weken
voorbij gaan, eerder versterkt zal worden
dan verzwakt.
Het verdrag, dat wij en onze Fran
sche bondgenooten met Turkije heb
ben gesloten, zal een machtig in
strument zijn voor den vrede van
Zuidoost-Europa.
Aan den anderen kant heeft, het pact
tusschen Duitschland en de Sovjet Unie
inderdaad groote voordeelen opgeleverd voor
de Sovjets, doch Duitschland alleen verne
dering en verlies gebracht.
DE NEUTRALITEITSWET.
De intrekking van de neutraliteits-
wet in de Vereenigde Staten is een
gewichtige gebeurtenis, omdat, hoe
wel het er naar streeft, de neutra
liteit der Vereenigde Staten te be
houden, het voor de geallieerden de
deuren heropent voor het grootste
magazijn van voorraden op de ge-
heele wereld.
DE CONTRóLE TER ZEE.
Chamberlain behandelde o.m. de klach
ten, die in verband met de controle ter zee
gerezen zijn en die soms wèl, soms niet ge
fundeerd zijn. De premier drong aan op
meer verdraagzaamheid en zeide, dat de
blaam moet neerkomen op de ministers ep
niet op de ambtenaren.
DE STRIJDMACHT.
Er zijn reeds groote gewapende strijd
krachten gemobiliseerd en zij zullen ge
lijk, zoo niet grooter zijn dan in den vori-
gen oorlog. Als resultaat van de toenemen
de mechanisatie is de taak der uitrusting
veel uitgebreider, kostbaarder en ingewik
kelder geworden.
Moderne vliegtuigen bijvoorbeeld kosten
drie tot zevenmaal zooveel als het over
eenkomstige type in 1918. Er komen dan
ook nieuwe problemen op met het oog op
de buitenlandsche valuta.
Onze hulpmiddelen op het gebied van
scheepvaart en valuta zijn ruim, hoewel
niet onbeperkt.
ONVOLLEDIG ONTBIJT.
Chamberlain deed een beroep op den bur
ger, die misschien niet genoeg benzine heeft
voor zijn auto en sommige artikelen aan
de ontbijttafel moet missen, doch op die
wijze meer schepen en meer buitenlandsche
valuta voor den oorlog helpt verzekeren.
Het slot van Chamberlains rede wees op
de fundamenteele eenheid van het Engei-
sehe volk en op den dapperen bondgenoot
Frankrijk. „Wij weten niet hoelang de oor
log zal duren, doch wij moeten er op voor
bereid zijn door te vechten tot de overwin
ning. Ik koester de stellige overtuiging, dat
we zullen leven en de grondlegging zullen
zien van een nieuwe wereld, waarin vrij
heid en menschelijkheid de plaats zullen
hebben ingenomen van onderdrukking en
de heerschappij van het geweld."
Een rede van
Huil.
staatssecretaris
Do Amerikaansche staatssecretaris Huil
heeft gisteren een redevoering uitgesproken
voor een conferentie betreffende inter-Ame-
rikaansche betrekkingen op het terrein van
de opvoeding. Huil zeide o.m.
„Een groote schaduw, die zwaar boven
Europa hangt, kan een lange schemering
worden". Dit zou de nieuwe wereld tot be
hoedster van de westelijke beschaving ma
ken.
Huil legde den nadruk op het belang van
ontwikkeling van cultureele betrekkingen
tusschen de Amerikaansche republieken en
zeide: „Het is niet ondenkbaar dat vele
lichten der westelijke beschaving zouden
kunnen worden verzwakt of geheel uitge
doofd. Het zou zelfs kunnen zijn, dat de
nieuwe wereld de hoede, op zich zou moeten
nemen de handhaving van hetgeen die be
schaving tot stand heeft gebracht, om dit te
beheeren voor den tijd, waarop dit licht
weer algemeen kan zijn in de geheelc we
reld".
„NACHTMERRIE".
Onder dit hoofd lezen wij in
de Maasbode (r.k.) het vol
gende stukje:
„De Mijnwerker", orgaan
van den Katholieken Mijn-
werkersbond, vestigt de aan
dacht op de soc.-dem. „Wer
ker", die gruwelberichten be
vat over de „verroomsching"
van het Staatsmijnbedrijf.
„Stel je ook voor, daar zijn
in de laatste jaren niet al
leen enkele katholieke inge
nieurs en beambten bij de
Staatsmijnen geplaatst, maar
nu zijn er warempel ook nog
ondergeschikte beambten die
voorkeur aan den dag leggen
voor roomsche arbeiders. Het
is gewoonweg ontzettend.
Aan de directie, die uit
drie niet-katholieke leden
bestaat, heeft men den euve
len moed gehad een katho
liek als adjunct-directeur toe
te voegen. Bij de vier be-
drijfsingenieurs der vier
Staatsmijnen bevindt zich al
één katholiek: in de overige
leidende functies, zoowel op
technisch als administratief
gebied, zijn er ook al enkele
katholieken binnen geslopen.
Waar moet dat heen?
En nu pogen ze ook nog om
veel katholieke arbeiders in
het bedrijf te krijgen!
Werkelijk aan dat streven
moet paal en perk worden
gesteld. Wat verbeelden die
lui, die roomschen, zich wel?
Het is gewoon aanmatigend
om zich te beroepen op het
feit, dat men in een overwe
gend katholieke streek
woont".
De Maasbode voegt hier
aan toe:
Inderdaad, men moest zich
eens voorstellen, dat de mij
nen in Groningen lagen en
dat de heele leiding katho
liek was! Het land zou te
klein zijn. Maar het omge
keerde is heel gewoon.
GEVOLG VAN DE WIJZE
VAN STEUNVERLEENING?
De Telegraaf schrijft:
Toen de staking op de
bouwwerken van „Bosch en
Lommer" te Amsterdam nog
aan den gang was, hebben
wij gewezen op het merk
waardige feit, dat van de
werkloozen, die de arbeids
beurs naar de bouwwerken
zond, om er den arbeid van
de stakers over te nemen,
verscheidene onbekwaam wa
ren voor de hun toegewezen
taak. Zij waren wel is waar
ingeschreven als bouwvakar
beiders, maar bleken het
werk volkomen verleerd te
zijn.
„De Aannemer" geeft het
volgende voorbeeld van de
ongeschiktheid van vele ar
beiders:
De Arbeidsbeurs stuurde op
aanvrage op een werk een
timmerman. Deze verscheen
Ook op het werk waarheen hij
gezonden was, doch deelde
den patroon mede, dat hij in
15 jaar niet getimmerd had.
Nu had hij slechts twee lin
kerflanden voor het vak. Daar
bij had hij in de laatste tij
den zich verdienstelijk ge
maakt als lid van een jazz
band en zou zich liever be
schouwen als te hooren tot
het gilde der „artisten"! Tot
zoover „De Aannemer".
De Tel. trekt nu de volgen
de conclusie:
De wijze van steunverlee-
ning, welke in Nederland
heerscht, heeft er veel toe bij
gedragen, dat men terugviel
op den steun en het beroep
als bijzaak beschouwde. De
ervaringen van alle directeu
ren van arbeidsbeurzen en in
stellingen voor maatschappe-
lijken steun gaan in dezelfde
richting: het werkzoeken
wórdt op den duur ontmoe
digd, doordat men niet wei
geren mag, werklooze gezin
nen te steunen, doch gcenerlei
effectieven dwang kan uit
oefenen om de betrokkenen
er toe te brengen, zich nuttig
te maken.
Het gebeurde op „Bosch en
Lommer" toont opnieuw, hoe
dringend noodig het is, dat
in de werkloozenzorg en
steunverleening grondige ver
andering komt, dat de schn!
ling en het aanbrengen van
vakbekwaamheid op groote
schaal aangepakt moet. wor
den en dat de regeering, wil"
zij naast een sterke 'weer
macht ook een krachtige eco"
nomische defensie opbouwen
van de in ons land aanwezi
ge krachten een veel beter en
doeltreffender gebruik moe
maken dan thans het geval
NIET VER GENOEG.
Uit het Volk (s.d.a.p.):
Met krachtige hand leiding
te geven aan de industriali
satie, opdat, althans in dezen
oorlogstijd het gemeenschap*
belang beslist, het ligt niet
in het voornemen van minig.
ter Steenberghe. Hij wil be-
middelen en adviseeren. Een
algemeen teeltplan voor den
landbouw, dat richtsnoer kan
zijn voor de geheele productie
speciaal in dezen abnormalen'
tijd, de minister wil er niet
aan. In industrie en land
bouw beide zal ook in oor"
logstijd de beslissing over za
ken, die werkgelegenheid en
voedselvoorziening, dat wil
dus zeggen, die het algemeen
volksbelang ten nauwste ra-
ken, worden overgelaten aan
particulieren, die het geheel
onvoldoende kunnen over-
zien.
Te veel wordt aan het eigen
vrije beloop der dingen over
gelaten. Eenige schreden zijn
gezet op het pad naar een
geleide economie, maar op de
weg naar een sluitende oor-
logs-economie gaan wij niet
ver genoeg.
Groote hoeveelheden beschikbaar
voor den uitvoer.
Het Duitsche Nieuwsbureau wijst erop, dat
de steenkoolproductie in Duilschland thans
zoo groot is, dat alle opslagplaatsen overvol
zijn en de mogelijkheid niet van de hand
gewezen kan worden, dat tijdelijke productie
beperkingen moeten worden ingevoerd. Er
zijn dus rijkelijke hoeveelheden ter beschik
king voor uitvoer, waardoor Duitschland in
staat zal zijn door ruilhandel andere belang
rijke goederen in te voeren of de deviezen
voorraden aan te vullen. Overal wordt onder
hoogdruk gewerkt, ook in de mijnen van
Oost-Opper-Silezië en andere Poolsche steen-
kgol districten.
De productie is rond 25 pet. hooger dan
voor het uitbreken van den oorlog. Ook de
productie van bruinkool is geweldig opge
voerd tot ongeveer het dubbele van 1914.
Rantsoen van binnenlandsche ko
len verhoogd.
De minister voor de mijnen, Lloyd,
heeft in het Engelsche Lagerhuis
medegedeeld, dat de regeering beslo
ten heeft het percentage van het
rantsoen binnenlandsche steenkool
te verhoogen van 75 tot 100 procent
van het verbruik van het vorige
jaar.
De redenen voor de rantsoeneering van
steenkool, aldus Lloyd zijn:
1. Voorraden te bewaren met het oog op
een mogelijke ontwrichting van het verkeer.
2. Steenkool ter beschikking te stellen
voor export om buitenlandsche deviezen te
krijgen. Hij voegde hieraan toe, dat de
voorraden in de verbruikscentra bevredi
gend zijn, doch dat de omstandigheden snel
kunnen veranderen, waardoor spoedig bezui-
igingsmaatregelen noodig kunnen zijn.
Het Lagerhuis heeft de nationale leening-
wet in tweede lezing aangenomen.
DE „CITY OF FLINT".
De „City of Flint" heeft opdracht gekre
gen na lossing der lading naar New York te
rug te keeren. De door president Roosevelt
genoemde gevechtszone moet worden verme
den.
Eert acute aanval.
Medegedeeld wordt, dat Chamberlain lij
dende is aan een acuten aanval van jicht
en dus niet kon aanzitten aan het noenmaal
in Mansion House, waar hij gisteren een be
langrijke toespraak zou houden.
Chamberlain heeft ook de vergadering
van het Lagerhuis niet kunnen bijwonen.
Sir John Simon las aan het noenmaal de
toespraak van den premier voor.
Koopman staat terecht.
De Amsterdamsche rechtbank veroordeelde
gisteren een koopman, die reeds herhaal
delijk terecht heeft gestaan, wegens oplich
ting tot een gevangenisstraf van een jaar en
drie maanden.
De man had een tweetal notarissen in de
hoofdstad opgelicht voor kleine bedragen. Hij
deed een ingewikkeld verhaal, waarin hij
zeide, dat hij een zeer groot pand voor meer
dan een ton wilde koopen. Hij kon bovendien
een drankvergunning koopen, maar daarvoor
had hij direct een dertig a veertig gulden
noodig. De notarissen leenden hem dit be
drag, doch hoorden verder nooit meer iets
van den man. Ook elders in het land heeft
hij notarissen op dezelfde wijze bedrogen.
Maria Lenk 0.9 sec. sneller op de
200 M. schoolslag. Vrijwel den
geheelen afstand afgelegd met
den vlinderslag!
MAAR JOPIE LAAT HET ER NIET
BIJ ZITTEN!
Tijdens wedstrijden te Rio de Ja-
neiro is de Braziliaansche zwemster,
Maria Lenk, geslaagd het wereldre
cord over 200 meter schoolslag, het
welk sedert 2 October 1937 op naam
stond van onze landgenoote Jopie
Waalberg, met een tijd van 2 min.
5G.9 sec., gevestigd te Gent, met 0.9
sec. te verbeteren en te brengen op
2 min. 56 sec.
Weer zijn er kleuren in het stille bosch
Van rood en purper langs de najaarsdreven,
In felle tinten naar het licht geheven,
En gouden strepen over zachtgroen mos,
Dat als fluweel de aarde schijnt te dekken
In 't late zonlicht langs vergeten plekken.
De lijsterbes gloeit wijd in het verschiet,
De najaarslanen zijn tot gulden zalen,
Waarin de blaren rits'lend nederdalen,
Daar is zooveel, wat ons zijn toover biedt!
En in den avond rijzen paarse luchten,
Als roerloos liggen dorpen en gehuchten.
Dit is een afscheid voor zoo langen tijd,
Het einde van zoovele zomerdroomen,
Gelaten wachtend staan de hooge boomen,
Nu alles heenwijst naar vergetelheid
Naar het vaarwel van blijde zomerdagen,
Waarin natuur haar schatten aan kwam
dragen!
De vogels trekken roepend door den nacht,
Naar verre landen, waar de lichte uren,
De lichte maanden zooveel langer duren,
En even klinkt er weemoed in hun klacht.
Dan staan we stil langs late avond-wegen,
We luisteren., en rond ons ruischt de regen!
Maar in ons hart blijft immer weer de hoop,
Het weten, dat ook na de zonnewende
We nimmer voortga'an naar het onbekende,
Maar 't al is vastgelegd in duur en loop!
Dat straks het wonder, na 't verborgen
groeien,
In zon en lente weer zal openbloeienü
KROES.
MARIA LENK.
Maria Lenk, die onlangs nog het wereld
record op de 400 meter schoolslag van De
nemarken naar Brazilië deed verhuizen, leg
de de 200 meter vrijwel geheel af in den
vlinderslagstijl. Deze stijl, die zeer uitput
tend is kan alleen zoolang volgehouden wor
den door bijzonder krachtige zwemsters.
Het Europeesche record over dezen a'"
stand blijft natuurlijk in.het bezit van Jopie
Waalberg.
Een nieuwe poging van Jopi®
Waalberg.
De trainster van Jopie Waalberg, de pre
sidente van de Amsterdamsche Dames
Zwemclub, mevrouw S. W. de Dood^-Koe-
nen, was ten zeerste verrast, toen zij van
het bericht der recordverbetering van Ma
ria Lenk kennis kreeg. Op onze vraag,
Jopie Waalberg binnenkort een poging z°u
doen het wereldrecord over dezen afstand
te heroveren, deelde mevrouw de Dood--
Koenen ons mede, dat dit ongetwijfeld h®1
geval zal zijn. Zij zal echter niet een inch"
vidueele poging doen, doch trachten het
wereldrecord te verbeteren tijdens gewone
wedstrijden.
Zonder optimistisc th zijn kan ik toch wel
verklaren, aldus mevrouw de Dood, dat Jo
pie Waalberg een goede kans maakt onder
den tijd van Maria Lenk te blijven. Tijdens
de training is zijn regelmatig onder de drie
minuten gebleven en eenmaal noteerde ik
zolfs 2 min. 57 sec., dus slechts 0.1 &ec-
boven haar wereldrecord.
De laatste weken heeft zij echter niet
goed kunnen oefenen, omdat zij last_ van
oorpijnen heeft, doch zoodra zij hiervan
hersteld zal zijn, zal de training intensi®1
worden hervat.
