Agenda
Het „üniformhuis"
JAN VEEN
ONZEKER
Abonneert U op dit blad
Spruitjes
Centrum's
Hallen
m
Over Sterrenhoopen
AKKERTJE
^prebihbrurten
GRUNWALD
Gelukskantoor
Den Kelder...?
wilt II wérkelijk voordelig koopen?
Pracht Eetserviezen
P. Koogenbosch,
Keukenuitrusting
WINKELSLUITING
Günttiert
Tweed-Jassen
woninginrichting frits coltof
H.H. Schoenmakers
zeerzoinig
in cgeÉar&iiis
Günfherft
S. COLTOF
Zenuwpijnen P
Neem
'n
U moei
duidelijk zijn...
Z&xeElcfi tiieuuM
Een slachtoffer van distributie-
moeilijkheden
Een ballon waargenomen
Burgerlijke Stand van Texel
Laken Uniformen
Duffel Paletots
Marine Regenjassen
Koopvaardij Uniformen
Landmacht Uniformen
In diverse prijzen
KEIZERSTRAAT
Het
van
Mevr. VAN PIENBROEK
Loodsgracht 66
KOGELSPRUITJES
Honing zoete Druiven
STERAPPELEN
Annode- en
Rooster-batterijen
§EY[P %/ikekMuiteK$d>iCHeA
C. W. Scheltis
prima kwaliteit
koopt dan bij frits
LUXE en HUISHOUDELIJKE ARTIKELEN
Bij G en G
%jdteJitieö100 pSi. meA^aapiiaaoAde!
%ima 'CïaujwM, "ddeda,
Diiom,
ïïuk&eïplaicfi, 11.20 P.kdo
Weststraat 65
403 KE1ZERSTR.75
LICHTLAMPEN
Wollen Breigarens
Katoenen
Naaigarens
Kousen - Sokken
Tricotages
Helder-nieuws
H.R.C -nieuws
Mcheefiiuurtt&eJuchten
Gisterenavond hield Dr. Oosterhtrff voor de
Weer- en Sterrenkundige Kring e-en voordracht
over Sterrenhoopen.
In het heelal zijn de sterren niet meteen
vaste regelmaat geplaatst, cfi toch kan men
ook met zeggen, dat zij geheel willekeurig ziin
rondgestrooid. Men denkt? hierbij vooral aan
den melkweg; het is niét geheel toevallig dat
zich een zeer groot aantal sterren in een be
paald gebied bevinden. Zoo is het evenmin toe
vallig, dat zich op bepaalde plaatsen in het
heelal meer sterren bij elkaar bevinden dan op
een andere plek. Spoedig komt dan bij ons de
gedachte op, dat deze sterren bij elkaar behoo-
ren, en een z.g. „sterrenhoop" vormen. Een ster
renhoop beslat uit een aantal sterren, die on
geveer even oud zijn en ook ongeveer dezelfde
geschiedenis hebben. Zij staan op denzelfden af
stand ssfa moeten ook dezelfde snelheid hebben
Het is natuurlijk niet onmogelijk, dat men door
middel van een kijker niet kan uitmaken of
eon bepaalde ster al dan niet tot zulk een
systeem behoort, en dan neemt men zijn toe
vlucht tot de fotografie. Men. fotografeert de
sterrenhoop in kwestie, en na b.v. 10 jaar neemt
men weer een foto. Door de afwijking, die dan
ontstaan is door het verschil in snelheid van
de tot de sterrenhoop behoorende en de niet
daartoe behoorende sterren kan men dan uit
maken welke sterren wel, en welke niet tot de
hoop behooren.
Men onderscheidt twee soorten sterrenhoo
pen, de bolvormige en de open of galactische.
De kenmerkendste verschillen zijn, dat de eer
ste 2 bijna uitsluitend buiten den melkweg en
alleen op het zuidelijk halfrond voorkomen, ter
wijl de andere hoofdzakelijk binnen den melk
weg vallen. Bij de bolvormige telt men de ster
ren bij honderdduizenden, de snelheid is groo-
ter, terwijl hier ook veranderlijke sterren voor
komen, iets, wat men bij de open sterrenhoopen
nog nooit heeft geconstateerd, het aantal ster
ren is hier ook geringer, namelijk eenige tien-
of honderdtallen. Deze sterrenhoopen komen,
als reeds eerder gezegd, bijna uitsluitend in
den melkweg voor. De melkweg is niet bol-
symetriseh, doch vormt een cirkelvormig vlak,
dat in het middelpunt het dikst is, men kan de
vorm van den melkweg dus eenigszins met een
discus vergelijken. De aarde neemt hier een
plaats aan de buitenzijde van den discus in.
Vanaf de aarde heeft men toen de verschil
lende sterrenhoopen, 'onderzocht. Vooral het
zevengesternte, de plejaden, bleek hierbij een
geliefd object. Reéds toen de fotografie in de
kinderschoenen/Stond, zijn van deze groep foto's
genomen, die iiog steeds waarde hebben. Van
de plejaden heeft men reeds vroeg de kleur en
de helderheid van de verschillende sterren be
paald, en.'men kwam tot de ontdekking, dat bij
een bepaalde helderheid ook steeds een bepaal
de kleur behoorde. Als twee sterren even helder
warén, hadden ze ook dezelfde kleur. Afwijkin
gen die hierbij voorkwamen, waren te wijten
aan onnauwkeurige metingen. Hoe helderder
een ster, des te witter de kleur, werd de hel
derheid minder, dan nam de kleur ook af en
ging naar rood over. Dit in een curve voorge
steld, geeft een lijn te zien, waar slechts wei
nig sterren buitenvallen. Op de sterrenwacht te
Göttingen had men echter zeer nauwkeurige
waarnemingen verricht met betrekking tot de
„Preasepe" een andere sterrenlaag en toch vie
len hier eenige sterren buiten de curve. Men
lanceerde toen de theorie, dat de buiten de lijn
vallende sterren wellicht dubbelsterren waren,
waarvan de kleur dan dezelfde bleef als van één
ster, doch waarvan de helderheid tengevolge
van het feit, dat twee sterren het licht uit
straalden, grooter was. Hierdoor zou een dub
belster dan een afwijking kunnen vertoonen.
Deze theorie vond zijn bevestiging in Ame
rika, waar de sterrenwacht op de Mount Wilsori
constateerde, dat de afwijkende sterren inder
daad dubbel sterren waren. De helderheid van
een ster neemt af met den afstand. Uit de rela
tie van kleur en helderheid kan men dan ook
den afstand van de sterren bepalen. Trumpler,
een Zwitser, bepaalde op deze manier de af
stand van pl.m. 200 sterrenhoopen, en kwam
hierbij tot 't verrassende resultaat, dat hoe ver
der een sterrenhoop verwijderd was, hoe grooter
de sterrenhoop werd. Hij ging hierbij uit van
een volkomen transparant heelal. Zelf zijn ont
dekking vreemd vindende, nam hij aan, dat het
heelal wellicht niet transparent zou zijn, en
terugwerkende bepaalde hij de afwijking, die
ontstaat door het absorbeeren van het licht in
het heelal. Hij kwam hierbij tot de conclusie,
dat ongeveer 1% sterrengrootte over een af
stand van 3000 lichtjaar wordt geabsorbeerd,
een conclusie, dat ook tegenwoordig nog steeds
wordt aangehouden, hoewel en er in het heelal
plekken, zijn, die veel minder transparant zijn
dan andere. Hiermede besloot dr. Oosterhoff
zijn voordracht, waarna de voorzitter hem
namens de vergadering voor zijn helder betoog
dankte.
Een Ober is geen gedachten-
lezer! Daarom is het goed
om - als U Hulstkamp be
doelt - duidelijk te zeggen:
„Kellner mij mijn Hulstkamp!"
U krijgt dan wat U wenscht
denzelfden borrel van thuis.
BIOSCOPEN:
Rialto, Spoorstraat, acht uur:
„De Gier van de Jamaica".
livoli-Theater, Spoorstraat, acht uur:
„De doodloopende Straat".
Witte-Bioscoop, Koningstraat, acht uur:
„Mr. Moto's laatste kans" en „Beate Kaiser-
ling".
Heden:
Militair Tehuis, Spoorstraat, 312 uur:
Bazar Oud-Kath. Vrouwenvereeniging.
Leerlingen-Soiree Dansinstituut „Polak"
Musis Sacrum, 8 uur.
Casino, 8.30 u. Concert Stedelijk Muziek
corps.
Zondag 12 November.
Casino, 3.306 u. en 8 u. Siem Hamel's
Jazz Mixers.
Dinsdag 14 November.
Casino, 8.30 u. Uitvoering van T.A.V.E.N.U.
voor Volksonderwijs „De Doorslag".
Donderdag 16 November.
Casino, 8.30 u. Tooneelavond T.A.V.E.N.U.
„De Doorslag".
Opgenomen om 8 uur hedenmorgen.
Barometerstand Den Helder:
Maximum temp. lucht:
Laagste temp.: f'
Wind: richting: Z.Z.O.; kracht. 3
Licht op: 4 uur 47 min.
HET WERD HEM TE MACHTIG.
Naar wij vernemen vervoegde zich dezer
dagen een kruidenier uit deze gemeente op
het raadhuis alhier, wien de moeilijkheden
van de suikerdistributie zoo zwaar vielen,
dat hij de hem verstrekte paparassen kwam
inleveren. Hij wenschte op deze wijze niet
langer suiker te leveren, temeer, daar er aan
dit artikel zoo goed als niets wordt ver
diend.
Gistermorgen werd boven dit eiland op
zeer groote hoogte een ballon waargenomen,
die langzaam door den wind werd voortge
dreven. Dit schouwspel trok zeer de aan
dacht van de inwoners van Den Burg, die
overal naar buiten kwamen om dit ongewone
voorwerp te bezichtigen. Aanvankelijk meen
de men te doen te hebben met een los ge
raakte kabelballon van een der oorlogvoeren
de landen. Vermoedelijk is het evenwel een
ballon geweest, ten dienste van waarnemin
gen voor een meteorologisch instituut.
van 4 tot en met 10 Nov. 1939.
GEBOREN; Annie, d.v. N. Weijdt en A.
M. S. Kalis.
POLITIE.
Gevonden: een handschoen, een rijwiel
plaatje, een bosje sleutels, een portemonnaie,
een vulpen, een gouden collier.
VERTROKKEN PERSONEN.
Petronella Maria Witte, van H. 2 naar Bloe-
mendaal, Aerdenhout.
W. C. Drijver, echtgen. en 6 kinderen, van
Oosterend naar Velsen, IJmuiden, Burgem.
Rambonntstr.e 48.
P. Buis, van De Koog 51 naar Langendijk
J 11.
Martina van Wijngaarden, van De Koog 39
naar Rotterdam, Groote Visscherijpl. 32.
INGEKOMEN PERSONEN.
M. Kuip, van Tilburg, naar O. 35.
J. P. Slik, van Den Helder, naar Nieuwe-
schild.
Adriana Verhage, van Amsterdam naar
Eierland C 41.
Joh. van der Linden, van Den Haag, naar
H. 114.
MOND- EN KLAUWZEER.
Een nieuw geval werd geconstateerd op de
boerderij van den heerC. H. Roeper te Spang.
Drie gevallen van deze veeziekte heerschen
thans nog op Texel.
Ned. Herv. Gemeente.
Den Burg. N.m. half 8 uur; Ds. Kok.
De Waal, v.m. 10 uur Ds. Van 't Hooft.
Den Hoorn, v.m. 10 uur Ds. Tinholt.
Oosterend, v.m. 10 uur Ds. Kok.
Colle v. d. uitw. zending.
De Cocksdorp, v.m. 10 uur Ds. Salm.
Inzegening Zendingsoff.
De Cocksdorp, n.m. 7 uur Ds. Salm.
Bediening H. Avondmaal.
D e K o o g, n.m. 7 uur Ds. Kok.
Zuid Eierland. N.m. 3 uur: Ds. Salm.
Oudeschild, n.m. 7.30 uur Ds. Tinholt.
Doopsgezinde Gemeente.
Den Burg, v.m. 10 uur Ds. de Maar, van
Winterswijk.
Oosterend, n.m. 7 uur Ds. de Maar.
Geref. Kerk.
Den Burg (Gebouw Fanfare):
v.m. 10 uur Cand. Wouda.
n.m. 3 uur Ds. v. d. Leer.
Oosterend, v.m. 10 uur Ds. v. d. Leer.
n n.m. 3 uur Cand. Wouda.
Gerf. Kerk H.V.
Oosterend, v.m. 10 uur en n.m. 3 uur:
de heer Van der Plas, Theol. Student te
Amsterdam.
Leger des Heils.
Zondag: Vaarwelsamenkomsten van Br. W.
van Liere.
10 uur v.m. Heiligingsdienst.
6.30 uur n.m. Openluchtsamenkomst Steenen
Plaats en Groene Plaats.
7.30 n.m. Verlossingssamenkomst.
Donderdag 8 uur n.m. Heiligingsdienst.
Vrijdag 8 uur n.m. Straatzang in Oost. -
Burgemeester en Wethouders
van DEN HELDER maken be
kend, dat door hen, met gebruik
making avn de bevoegdheid hun
toegekend bij art. 9, 5e lid der
Winkelsluitingswet 1930, is be
paald, dat de bazar van de Zus-
tershulpvereeniging van de Kerk
van Jezus Christus van de Heili
gen der Laatste Dagen op 15 No
vember a.s. tot des namiddags
10 uur voor het publiek geopend
mag worden gehouden.
Den Helder, 11 November 1939.
Sedert jaren vielen de
hoogste prijzen bij de
Collectrice van de Staats
loterij
per pond 10 ct.
PRACHT WITLOF
per pond 10 ct.
25 ct. per kilo
4 of 5 pond
25 cent.
Koningstraat 33
S
Patroon gratis
Pa'roan gratis
Patroon grat s
Patroon gratis
Overstelpt wordt U met de
z.g. grat's patronen maar de
wereldbekende
krijgt U alléén bij:
Spoorstraat 68-70
Enorme sorteering Stoffen
en Garneering
Hot baste voor de laagste prijzen
is de
Heeren- en JoDgens-Confectie
van
(voorh. Koornan)
WESTSTRAAT 107-108
Ruime keus
de best passende Regenjas en
Najaarsjas. Wij brengen deze zoo
wel voor Heeren als voor Dames
is het NIET, wanneer
U NU stof voor Uw
japon koopt in
dan krijgt U nog
tegen voordelige prijs
en een gratis knip
patroon.
Uw meubelen worden voor oude prijzen
gratis opgeslagen voor latere levering-
gé én lilialen
kanaalweg naast casino
VELERLEI
vindt U in RUIME SORTEERING in het
GLAS- en PORSELE IN H UIS
van Fa. H. J. VAN GRUNNINGEN
TELEFOON 265 KEIZERSTRAAT 54/56
Ontvangen een nieuwe zending halfwollen tricot
Dames Japonnen vanaf f 2,95 met kleine
stijging tot maat 52. Verder alle soorten Dames-, |j
Heeren- en Kinderpullovers, enz. enz.
Marine-blauw koordwo!
Heden voorradig
de nieuwste modellen24-delig vanaf f 7.95
d 9
3.85
2.98
Heb heden aan te bieden
prijs f 1.40 en f 1.45
£s|V/1e
söMj- ,w;
Theeserviezen, 12 prs.
Ontbijtserviezen
Enorme sortering
Ladekasten met of zonder klok vanaf 3.75
Emaille
alle kleuren 24 delig f 11.90
in extra zware uitvoering 19.75
FA. ZOETELIEF TEL.
Lichtmeter aanwezig
enorme voorraad" van 5 tot
500 kaars voorradig
Koningstraat 33
Grossier
Interessante oefenwedstrijd.
Zondagmiddag vindt er op het Heider-
terrein een interessante krachtmeting plaats
tusschen twee Helder-elftallen.
Dan immers zal het „militaire" gedeelte
tegen het ,,niet,-gemobiliseerde" uitkomen en
als men de elftallen ziet, dan is men al van
tevoren overtuigd, dat deze strijd een gang
naar de Sportlaan meer dan waard is, daar
de „burgers" branden van verlangen de
„militairen" een voetballesje te geven.
Bij dit laatste elftal debuteert de bekende
Stormvcgels-speler Krab, die Zondag j.1. nog
tegen D.W.S. in het veld is gekomen.
De strijd vangt aan om half drie.
Dit zijn de elftallen:
Militair elftal.
de Schipper
Veldwijk Krab
(Stormvogels I)
de Best Burgers Verzijl
v. d. Berg Wagenaar Spierenburg
v. Tongeren Broekman
Burger elftal.
de Leur Rottier
Burger Godschalk L. v. d. Bogaerde
Mos Hoebe Veen
Teeckelenburgh v. Beekhoven
Kenter
HELDER 3J.V.C. 1.
Kousbroek
Goutier Bkker
de Loos P. Smit Been
C. v. d. Bogaerde Verfa?rie Himpcrs
v. d. Meulen Helder
Aanvang 10 uur.
HRC 3BKC 1.
Aanvang half drie.
Morgen is ons 3e elftal het eenigste KNVB-
elftal onzer vereeniging dat thuis speelt.
De tegenpartij is BKC, een zwaren tegen
stander voor ons 3e, dat ook geweldig ge
handicapt is door den huidigen toestand.
Wil ons 3e iets bereiken a.s. Zondag, dan
zal er aangepakt moeten worden. We ver
trouwen dan ook, dat ons 3e alles zal doen om
weer eens een overwinning te boeken.
Dit is het elftal:
Blankwater
Schoenmaker Dekker
Post Bijl 1 Gijsberts
v, Kralingen Koster Deckers Castrop v. Dam
HRC 4Watervogels 2.
Aanvang 10 uur.
In de morgenuren speelt het 4e thuis tegen
de reserves van Watervogels. Ook het 4e kan
heel best een overwinning gebruiken en zal
daar dan ook wel naar wij vertrouwen
haar uiterste best voor doen.
Dit is het elftal:
Hakkert
Bot Hollander
Bijl 2 Stompedissel Boks
v. d. Pol J. G. Bijl Bakker
v. d. Poll C. B. c. Markus
Bij K. B. van 9 November 1939:
is met ingang van den len December 1939;
aan den kapitein-luitenant ter zee bij de
Kon. Marine res. P. H. van Couten Piccardt
Wieringa, op zijn verzoek, eervol ontslag uit
den reservedienst verleend;
zijn bevorderd tot kap.-luit. ter zee bij de
Kon. Marine-reserve, de kapitein-luitenant ter
zee titulair bij die reserve G. J. de Jonge, en
de luitenants ter zee der le kl. bij die reserve
J. J. Logger, T. Luidenga, L. den Hoedt, J.
Schoehuizen en H. J. Bouman;
is de titulaire rang van kapitein-luitenant
ter zee bij de Kon. Marine-reserve verleend
aan de luitenants ter zee der le klasse bij die
reserve W. van Hemert, C. H. P. Coster en A.
J. H. baron van Lijnden;
is bevorderd tot officier-vlieger der le kl.,
de officier-vlieger der 2e klasse F. Bakker;
is bevorderd tot officier-vlieger der 2e kl.,
de officier-vleger der 3e klasse C. F. Venema!
Lijst van schepelingen, die met ingang van
de aangegeven data worden bevorderd tot de
kwaliteit als voor ieder hunner achter zijn
naam is vermeld.
Met 1 Juli 1939:
Leerl.-muzikant K. F. Kokelaar tot Adsp -
muzikant.
Met 1 Augustus 1939:
Leerl.-muzikant H. Jongkees tot Adsp -
muzikant.
Met 1 October 1939:
Korpl.-macht. M. J. van der Tas tot sefft -
machinist. 5
Stokers-olieman N. Verhoef en C. J. Drost
tot korpl.-machinist.
Met 1 November 1939:
meester °S 16 H' C' Hermans tot kwartier-
Botteliermaats M. C. van Zweden en J H
Jongste tot korpl.-bottelier.
Schrijversmaats E. Handels, H. Wasser, P.
Goedbloed en M. L. de Gorter tot korpl.-
schrijver.
Hofmeestersmaats C. A. Harfst en A. Teten-
burg tot korpl.-hofmeester.
Koksmaats J. G. de Jager en C. J. de Graaff
tot korpl.-kok.
Bevordering in Nederlandsch-Indië.
1 Maait 1939.
Vliegtuigm.maat (M) H. W. J. Vos tot
korp.-vliegtuigm. (M).
Matroos 2e kl. R. de Nooij tot telegra-
fistenmaat.
1 April 1939.
Mariniers 2e kl. J. A. v. d. Boogert, B.
Casemier, A. den Bak tot mar. le kl.
Mariniers 3e kl. J. W. van Doorn, N. H.
van Draanen, H. B. van Bommel, W. van
Eek, D. van Blijswijk, B. J. Kempers tot mar.
2e kl.
1 Mei 1939.
Stokers-olieman J. C. Welbergen, J. J.
van Rosevelt tot korps.-machinist.
Matroos 2e kl. H. J. Deetman tot telegra-
fistenmaat.
Matroos 2e kl. G. de Zeeuw tot matroos
le kl.
Matrozen 3e kl. M. Eberwijn, G. G. Iseger
A. J. B Martens, W. A. J. Lagendijk, l!
Kuiper, M. Houtman, A. Kant, W. Wille-
boordse, J. H. de Loor, J. Kaptein, W. Kluijf-
hout, P. Kuit, W. van Lienden, F. C. v. d.
Meeren, W. Daalhuizen tot matrozen 2e kl.
Mariniers 2e kl. L. Bussink, C. J. Bedorf,
J. Kutten, J. J. Beelman, A. Amens, K. d!
VaIl pfooijen> f- Schut tot mariniers le kl
Mariniers 3e kl. P. van Corler, H. Jalving,
2e Yi "16' Van As' J' Heeren tot mariniers
STOOMVAART MIJ. NEDERLAND.
Poelau Bras, t„ 8 Nov. v. Sabang.
JAVA-NEW-EORK LIJN.
Abbekerk, 10 Nov. te Belawan.
Japara, 10 Nov. te Belawan.
Java, 9 Nov. te Kaapstad.
Kota Gede, 9 Nov. v. Batavia.
Salabangka, 8 Nov. v. New York
Weltevreden, 9 Nov. te New York.
ROTTERDAMSCHE LLOYD
Sibajak, 't„ 9 Nov. v. Lissabon.
