Minister Stsenbgtie
de „opper-bosr"
Vluchtoorden
spoedig bekend
Akkertje
Lggunillas nog slechts één
toekende massa
De positie
in de Oostzee
Rijk en
gemeenten
De moord
te Leidschendam
Gegradueerde
burgemeesters
Wel zingen, niet praten
Bouw volkswoningen
Steun aan kleine
zelfstandigen
Herziening Z)ndagswet
niet in den doofpot
Wijziging Armenwet
op komst
Postvlucbten op Indjjt
conomische
_aroniefer
Tweede Kamer
In Noordholland
2 commissarissen
benoemd
Meer berichten uit
Engeland
Zenuwpijnen P
Neem "A
'n
De petroleumbrapd
te Venezuela
Amerika levert nog
geen vliegtuigen
REDELIJKE OPBRENGST LANDBOUW
PRODUCTEN ALGEMEEN TOEGEJUICHT.
PRIJSOPDRIJVINGSWET TOEPASSELIJK
OP DE PACHTEN?
Gisteren werden de debatten over de be
groetingen van Economische Zaken en het
Landbouwcrisisfonds voor 1940 in de Twee
de Kamer voortgezet.
De heer van den Heuvel (a.r.) acht het
verwijt, dat de regcering in haar bestrijding
van de prijsstijgingen te kort schiet, onjuist.
De Prijsopdrijvingswet zou eigen
lijk ook op de pachtprijzen toepas
selijk moeten zijn, betoogt spr.
Wat de hulp aan de bloembollenteelt be
treft, ga de minister nog een stap verder.
Twee communistische moties.
De heer Wijnkoop (comm.) dient na een
uitvoerige toespraak twee moties in. De eer
ste verlangt staatspensioen voor arbeiders,
kleine boeren en middenstanders- de twee
de betreft den kleinhandel, kleine boeren,
voedselvoorziening, enz. en heeft tot strek
king, dat alle voorraden in handen van de
regeering moeten zijn.
De moties worden niet voldoende gesteund
en komen dus niet in behandeling.
„De Nederlandsche smokkelbond"
Hierna wordt het wat rumoerig in de ver
gadering; er worden interrupties gedaan en
men praat door elkaar.
-De voorzitter hamert. De heer Wijnkoop
vraagt, op den heer Rost van Tonningen
(n.s.b.) wijzend, of „dat heer" van „bandiet"
mag spreken.
De heer de Visser: „De Nederlandsche
smokkelbond!" (Groote vroolijkheid).
De geest van Jan Kompenie.
De Chr. Hist. afgevaardigde, de heer Weit-
kamp zegt, dat de regeering het belang van
land- en tuinbouw niet voldoende en Neder
land te veel als een handeldrijvend land ziet.
De geest van Jan Kompenie waart nog in het
Binnenhof rond en is te vreezen als een loe
rende Mefisto. Spr. is bang" voor nieuwe
knechting in den landbouw. Spr. hoopt
voorts, dat de minister zoo weinig mogelijk
graan voor bereiding van alcohol beschik
baar zal stellen.
Opbrengst landbouwproducten.
In het algemeen juichen de spre
kers het toe, dat bij de betaling van
de 'prijzen der landbouwproducten
nu rekening zal worden gehouden
met de redelijke bestaansmogelijk
heid der landbouwende bevolking.
Enkele sprekers betoogen, dat dit stand
punt echter niet afhankelijk mag zijn van
den oorlogstoestand.
De minister van Econ. Zaken wordt de
opperboer van ons land genoemd.
Van verschillende zijden worden de be
langen der kleine boeren en landarbeiders,
ook die van den middenstand bepleit, welke
laatste een sterke peiler van de maatschap
pij wordt genoemd.
Chaotische ordening?
Door den heer Ir. Vos (s.d.) wordt de be-
drijfsordening chaotisch genoemd. Deze spr.
is voor een planmatige economie.
Het soc. dem. lid de heer van der Gocs van
Naters geeft enkele richtlijnen voor een doel
matige bedrijfsordening.
Hedenmiddag komt de minister aan het
woord.
EVACUATIE-PLANNEN IN VER
GEVORDERD STADIUM.
LUCHTBESCHERMING BLIJFT
GEMEENTELIJKE AANGELE
GENHEID.
De regeering blijft vasthouden aan
het standpunt, dat de luchtbescher
ming in de eerste plaats een ge
meentelijke aangelegenheid is, zoo
deelt zij in de Antwoordmemorie
over Binnenlandsche Zaken aan de
Tweede Kamer mede.
De noodlijdende gemeenten dan?
De minister neemt met betrekking tot de
beoordeeling van de posten welke ten be
hoeve der luchtbescherming op de begroo
ting van financie.elen steun behoevende ge
meenten zijn gebracht, het standpunt in,
dat alleen die uitgaven worden toegelaten,
welke naar zijn oordeel als redelijk noodza
kelijk zijn te beschouwen.
Als er gewonden vallen....
Met de militaire autoriteiten is overeen
gekomen, dat, zoodra van militaire zijde
een ziekenhuis wordt gevorderd, het aantal
bedden met 25 pet, wordt uitgebreid. Van
dit nieuwe totaal aantal bedden wordt 2/3
ter beschikking van de militairen gesteld en
1/3 van de burgerbevolking.
Met betrekking tot de beschikbaarstelling
van gasmaskers voor de burgerbevolking
kan de minister niet inzien, dat de daartoe
getroffen maatregelen onvoldoende en ver
warringstichtend zouden zijn.
Zoolang van de zijde van de burgerij de
aandrang om zich van een gasmasker te
voorzien, niet grooter wordt, zullen geen
maatregelen worden getroffen om de indu-
strieele capaciteit voor den aanmaak van
gasmaskers te verhoogen.
Evacuatie.
In antwoord op de vragen, gesteld
in verband met eventueele evacuatie
van burgerbevolking, kan de minis
ter mededeelen, dat de betreffende
plannen zich thans in een zoodanig
stadium bevinden, dat verwacht mag
worden, dat zeer binnenkort aan de
gemèènten, die eventueel voor een
ontruiming in aanmerking komen,
kan worden medegedeeld, naar wel
ke vluchtoorden de bevolking in dit
geval zal worden afgevoerd.
Voor de provincie Noordholland zijn twee
commissarissen benoemd, die onder leiding
van dè commissie ..Afvoer burgerbevolking"
ieder ip een door deze vastgesteld gebied
belast zijn met het geven van aanwijzingen
aan de Burgemeesters inzake de huisves
ting en de verzorging van de geëvacueerde
bevolking.
Tenslotte kan nog worden medegedeeld,
dat zeer binnenkort aan de Staten-Generaal
zal worden aangeboden een wetsontwerp,
houdende süppletoire verhooging van hoofd
stuk V der Rijksbegrooting 1939, o.m. te be
strijding van dè uitgaven, welke uit een
eventueele huisvesting en verzorging van de
afgevoerde bevolking zullen voortvloeien.
Neutrale landen krijgen ze zoo
snel mogelijk.
In het Lagerhuis heeft de postmaster-
general, Tryon. medegedeeld, dat verhoogde
faciliteiten zullen worden verleend voor de
overbrenging van berichten uit, Engeland
naar andere landen. Persberichten mogen
gele'efonecrd worden naar alle landen,
waarmede telefoneeren mogelijk is. Tele
graaflijnen zijn beschikbaar naar alle neu
trale landen en naar een snelle overbren-
'og zal gestreefd worden.
Toch geen medeplichtige? Nieu
we waardevolle getuigenverkla
ringen.
Het onderzoek in den moord te
Leidschendam wordt nog steeds
voortgezet.- Verschillende getuigen
zijn de laatste dagen weer gehoord,
van wie een tweetal vanwege de be
slistheid, waarmede ze hun verkla
ring hebben afgelegd, van groot be
lang worden geacht voor de vraag
of de gearresteerde Rotterdammer
Albers een medeplichtige heeft ge?
had. De sluismeester en slüiswachter
te Leidenschendam, die beiden den
auto de sluis hebben zien passeeren,
hebben namelijk pertinent ver
klaard, dat Albers in een militaire
uniform achter het stuur zat met
bebloede handen en bebloed gezicht
en dat hij alleen in den auto was.
Zij beiden hebben goed den wagen, ook
van binnen, kunnen opnemen en daarbij
hebben zij slechts één persoon gezien, na
melijk Albers. Zij achten het onmogelijk,
dat zich achter in den auto een tweede per
soon verborgen had. omdat zij dit bij het
passeeren hadden moeten zien. Aan deze
twee verklaringen van ooggetuigen, die Al
bers slechts enkele minuten na den moord
hebben zien voorbijkomen, wordt in politie
kringen veel waarde gehecht. Te meer,
waar tot heden verder ook uit niets is ge
bleken, dat Albers een medeplichtige heeft
gehad.
Is het mogelijk?
Hoogstens heeft men zich kunnen afvragen
of het mogelijk is dat hij de daad alleen
hoeft gepleegd. Men vermoedt, zegt de Tel.
dat de verdachte even nadat hij de boerderij
met Van der Horst had verlaten, zijn auto
heeft laten stoppen onder het motief dat er
een defect was. Hij is toen uitgestapt en
heeft een achter in den wagen liggende
crick gegrepen end aarmede den veekoop
man een slag op het achterhoofd toege
bracht om daarna zij mes te grijpen.
Ooggetuigen hebben den verdachte
naast den auto zien staan, kramp
achtig de deur vasthoudend, maar
zagen verder niemand. Op dat mo
ment moet de misdaad reeds vol
tooid zijn geweest. Aan deze lezing
wordt thans in politiekringen de
grootste waarde toegekend.
Albers heeft tot heden toe geweigerd de
tails te geven over het drama, alsmede over
den persoon, die den moord zou hebben ge
pleegd. Het ligt in de bedoeling binnenkort
weer een reconstructie te houden te Leid
schendam, doch thans met Albers in den
auto.
Zij genieten bij den minister geen
voorkeur.
De indruk als zou bij de benoeming van
burgemeesters in het algemeen voorkeur wor
den gegeven aan gegradueerden, vindt geen
steun in de feiten, zoo lezen wij in de Ant-
woordmemorie aan de Tweede Kamer, be
treffende de begrooting van Binnenlandsche
Zaken.
Tijdens de ambtsperiode van den onder-
geteekende zijn tot nog toe 122 burgemeesters
benoemd. Onder dezen waren 60 academisch
gevormden, van wie reeds 16 te voren in
een andere gemeente als burgemeester werk
zaam waren.
Een niet onbelangrijk deel der benoemden
was afkomstig uit de kringen der gemeen
te-administratie.
Van een band tusschen den burgemeester
van Gorinchem en de N.S.B. is den minister
ook bij een nader terzake ingesteld onderzoek
niets gebleken.
Amsterdamsche burgemeester ver
biedt openbare vergaderingen van
fascisten en communisten.
De Amsterdamsche burgemeester heeft
bepaald, dat gedurende den oorlogstoestand
openbare vergaderingen van voor ambtena
ren verboden vereenigingen (communisten,
fascisten e.d.) in Amsterdam niet mogen
plaats vinden.
De communisten hebben, aldus het Vk.,
getracht aan dit verbod te ontkomen, door
een ledenbijeenkomst van een vrouwen
comité in Bellevue te beleggen en daaraan
een openbaar gedeelte te verbinden waar
sprekers zouden optreden.
De burgemeester heeft echter het openbare
gedeelte van deze bijeenkomst verboden.
De N.S.B. was op dezelfde gedachte geko
men. Op denzelfden avond als de commu
nisten hebben zij het Concertgbouw ge
huurd om daar door een fascistische zang-
vereeniging te laten zingen. Toegang voor
leden enintroducé's. En na het zingen
zouden de heeren Mussert en Van Genech-
ten redevoeringen houden.
De burgemeester heeft de zanguitvoering
toegestaan, maar de toegang voor introdu
cés en de redevoeringen verboden.
Zooveel mogelijk voortgezet.
Wij vernemen van officiëele zijde,
dat de regeering van plan is, om,
zoolang dit in de tegenwoordige om
standigheden mogelijk blijft, den bouw
van volkswoningen, zooveel moge
lijk op den thans geldenden voet
voort te zetten.
Tot dusverre is de aanvoer van bouw
materialen uit het buitenland niet onbe
vredigend, ook voor wat betreft hout en
cement.
Binnenkort wordt, na overleg met den
minister van Economische Zaken, een in
stantie in het leven geroepen, die een
urgentieplan zal samenstellen, opdat de be
schikbare materialen zoo efficiënt mogelijk
kunnen worden verdeeld.
Wordt verstrekt door Algemeen
Steuncomité. Er komen voor
stellen van de commissie Focke-
ma Andreae.
Het is den minister bekend, dat de
commissie-Fockema Andreae regel
matig haar werkzaamheden voort
zet, ook ten aanzien van het pro
bleem der kleine zelfstandigen en
dat van haar binnen afzienbaren
tijd voorstellen te wachten zijn,
aldus lezen wij in de Antwoord-
memorie betreffende Binnenlandsche
Zaken.
Toen het denkbeeld naar voren kwam,
evenals in 1914 in verband met de tijds
omstandigheden een speciale steunorgani
satie in het leven te roepen, heeft de re
geering overwogen, of het mogelijk en
wenschelijk zou zijn, alle bijzondere steun-
verleening aan kieine zelfstandigen dip
thans, tengevolge van die omstandigheden
in moeilijkheden verkeeren, te concentree-
ren in een geoutilleerd, bestaand orgaan.
Na ampele overweging heeft de regeering
gemeend, dat het maximum van practisch
resultaat zou kunnen worden bereikt door
een lichaam te scheppen, dat de bestaande
organisaties zou omvatten en als het ware
een overkoepeling daarvan zou vormen.
Dit denkbeeld is verwezenlijkt door de op
richting van het Algemeen Steuncomité
1939.
OOK VOORSTELLEN BEGRA
FENIS- EN BIOSCOOPWET
TE WACHTEN.
De minister van Binnenlandsche Zaken
vertrouwt, naar hij in een nota aan de Twee
de Kamer mededeelt, dat ten aanzien van
de wijziging van de Begrafeniswet en de
Bioscoopwet binnenkort de noodige voor
stellen bij de Staten-Generaal zullen kun
nen worden aanhangig gemaakt.
De regeering stelt zich niet op het
standpunt dat onderwerpen als de
herziening van de Zondagswet on
der de bestaande omstandigheden
zullen moeten blijven rusten.
Naar haar oordeel eischen vraagstukken,
als zich te dezen en op het stuk va« de Be
grafeniswet voordoen, een oplossing. Met
grond mag van den wetgever worden ver
wacht, dat hij in staat is deze tot stand te
brengen. De minister acht ten aanzien van
deze onderwerpen oplossingen mogelijk,
welke in breeden kring voldoening zullen
schenken, zonder dat men vervallen moet
in de weinig aanlokkelijke figuur van het
zoeken naar den grootsten gemeenen deeler
van alle wenschen.
DE HANDELSBESPREKINGEN TUS
SCHEN STOCKHOLM EN BERLIJN
ZOUDEN ZIJN AFGEBROKEN.
VERBREKING VAN HET HAN
DELSVERKEER MET DE GEALLI
EERDEN ZOU ZIJN GEëlSCHT.
De correspondent van de „Daily
Tel." te Stockholm meldt, volgens
Reuter in het Hsbl., dat hij ver
neemt, dat terwijl officieel van ver
daging gesproken wordt de han
delsonderhandelingen tusschen
Zweden en Duitschland in feite
afgebroken zijn.
De correspondent seint: „Ik verneem van
gezaghebbende zijde dat de Duitsche eischen
van verwonderlijk vèrstrekkenden aard
waren en een volledige verbreking betee-
kenen van den handel tusschen Zweden
en de geallieerden.
De Zweedsche onderhandelaars wezen er
op, dat een dergelijk voorstel volstrekt on-
vereenigbaar was met de Zweedsche neu
traliteit, waarop de Duitschers antwoord
den, dat Zweden in ieder geval zeer spoe
dig niet in staat zou zijn, handel te drijven
met Engeland door het optreden van de
Duitsche duikbooten.
Deze bedreiging wordt hier uitgelegd als
te beteekenen, dat Duitschland binnen
kort een onbeperkte duikbootcampagne te
gen neutrale schepen, die koers zetten
naar Engeland, zal openen en hen zonder
waarschuwing tot zinken zal brengen",
aldus deze correspondent van de „Daily
Telegraph".
ONTKENNING VAN BEVOEGDE
DUITSCHE ZIJDE.
De woordvoerder van het Duitsche mi
nisterie van buitenlandsche zaken heeft gis
teren op verzoek, de in een deel der buiten
landsche pers verspreide berichten over z.
g. Duitsche eischen in het kader der Duitsch
Zweedsche handelsbesprekingen tegenge
sproken.
Hij verklaarde, dat Duitschland
den handel met Zweden onder alle
omstandigheden en op dezelfde wij
ze als voorheen wil voortzetten.
Duitschland heeft ook geen enkelen
eisch aan Zweden gesteld, welke
verder reikt dan de mogelijkheden
waartoe Zweden kan gaan op grond
Werkingsduur wet op het Werk-
loosheidssubsidielonds met één
jaar verlengd.
Wat den afloop van den werkingsduur
van de wet op het Werkloosheidssubsidie-
fonds betreft, deelt de minister van Bin
nenlandsche Zaken in een nota aan de
Tweede Kamer mede, dat een voorstel tot
verlenging van den werkingsduur met één
jaar spoedig kan worden verwacht. Alleen
ten aanzien van één onderdeel zal een
wijziging van materieelen aard worden
voorgesteld. Deze uitzondering betreft de
laatstelijk in de Millioenênnota 1940 aan
gekondigde ontlasting van het Werkloos-
heidssubsidiefonds van de z.g. subjectieve
bijdragen.
In afwachting van de voorgenomen,
meer algemeene herziening van de wette
lijke regeling der gemeentefinanciën, zal
worden voorgesteld deze bijdragen voorloo-
pig te verstrekken ten laste van een afzon
derlijke post op de begrooting van Binnen
landsche Zaken.
Op deze post, welke zal worden uitgetrok
ken naast dien voor de noodlijdende ge
meenten, zal een gelijk bedrag worden ge
raamd als tot nog toe werd beschikbaar ge
steld voor bijzondere bijdragen en deze bij
dragen vervangende rentelooze voorschot
ten uit het werkloosheidssubsidiefonds.
De gemeentelijke zelfstandigheid.
Door sommige leden, die meenden dat het
beginsel van de zelfstandigheid der gemeen
ten wel met het woord wordt beleden, doch
dat de daden der regeering daarmede niet
in overeenstemming zijn, werd in de eerste
plaats gewezen op de circulaire door d§n
minister onder dagteekening van 5 Septem
ber j.1. gericht tot de provinciale besturen,
waarin o.m. werd gewezen op de wensche-
lijkheid, de ambtenarenreglementen der ge
meenten zoo noodig aan te vullen met
een bepaling, aangevende, dat de overwerk-
bepalingen ingeval van oorlog, oorlogsge
vaar of bijzondere omstandigheden ten aan
zien van de ambtenaren in engeren zin bui
ten toepassing blijven.
't Kan niet vlugger!
Wat het tempo van de behandeling der
gemeentebegrootingen in het algemeen be
treft, zij er op gewezen, dat het noch voor
het departement noch voor de provinciale
griffiën mogelijk is, de begrootingen van
alle gemeenten zoo tijdig te behandelen, dat
voor alle noodlijdende gemeenten in den
aanvang van het jaar het onderzoek is be
ëindigd.
Onbillijkheden zullen worden
voorkomen.
Het ligt, naar wij vernemen, in het voor
nemen des ministers, eerlang een wetsont
werp aanhangig te maken, waarbij, zoover
dit past in een partiëele wijziging van de
Armenwet, voorgesteld zal worden, de on
billijkheden als door verscheidene Tweede
Kamerleden genoemd, in de toekomst te
voorkomen en tevens aan andere in de prak
tijk gebleken bezwaren tegemoet te komen.
Vertrek van Aankom* t,
|Sinf?aP' 15 Nov !Band- 15 Nov.
(terugreis! |Ran«' 15 N°V- lJodh»- 15 Nov>
Wielewaal |Alex. 15 Nov. Ipasra 15
(heenreis) I I
Buizerd Ulex. 15 Nov. Napels 15 n.„
(terugreis) I 1 "Ov.
van zijn huidige positie als neutrale
staat.
De stand der onderhandelingen, zoo he
sloot de woordvoerder, is nu uitsluitend zoè
danig, dat de delegaties op het oogenbli?
nieuwe instructies bij haar regeeringen
len.
ha.
Tusschen de 500 en 1000 dooden,
Schade loopt in de millioeneni
HULP SNELT TOE VAN ALLE ZIJDEN.
Hoewel het aantal slachtoffers nog
niet precies vaststaat, blijkt de po-
troleumbrand, die het Venezuelaan-
sche oliecentrum Lagunillas teister-
de en waarvan wij in ons no. van
gisteren melding maakten, van ca-
tasirophalen omvang to zijn geweest.
Volgens A.N.P. varieert het aantal
dooden tusschen de 500 en 1000. U. P.
spreekt van 1000 dooden. De schade
zou bijna 3 millioen gulden bedragen.
Naar het Hdbld. meldt, heeft een gebroken
gasleiding van 25 cm. doorsnede, er nog toe
bijgedragen het vuur te verspreiden. Burger
lijke, militaire en medische hulp zijn thans
ter plaatse. Een oorlogsschip is op weg naar
de plaats des onheils.
De gewonden worden naar het nieuw ge
bouwde stadje Ojeda overgebracht.
De Venezuelaansche regeering deelt
in een communiqué mede, dat het pe-
troleumcentrum Lagunillas geheel
verwoest is.. Van de stad is slechts
één rookende massa overgebleven,
aldus U. P. Van de 1200 huizen bleef
er niet één gespaard. Tweeduizend
inwoners wisten te ontsnappen, voor
dat 't vlammende Meer de brug die
de oeververbinding vormt, had aan
getast.
De president van Venezuela heeft den na-
tionalen rouw voor drie dagen afgekondigd.
De petroleummijnen hadden, in samenwer
king met de Venezolaansche regeering, Ojeda
doen verrijzen, en den bewoners van Lagunil-
las gevraagd, daarheen te verhuizen. Zij had
den echter geweigerd en na vroegere bran
den steeds hun woningen op houten steigers
herbouwd.
Eerst weten wat de betalings
conditie halen en betalen in
houdt!
De woordvoerder van de Zuid-Californi-
sche vliegtuigfabrieken heeft onthuld, dat
de Britsche en Fransche oorlogsbestellingen
opgehouden worden, hangende het opstellen
van richtsnoeren ten aanzien van de vraag,
wat verstaan moet worden onder de „betaal
en haaT'-clausule van de nieuwe neutrali-
teitswet.
De onderhandelingen over een Engelschen
opdracht tot een bedrag van 24 millioen dol
lar, betreffende den bouw van 800 gevechts
toestellen, bij-de Noord Amerikaansche vlieg
tuigenmaatschappij, zijn, naar gemeld wordt,
ook hangende in New York, eveneens in af
wachting van de richtsnoeren.
Vertegenwoordigers van vijf groote vlieg
tuigfabrieken zijn op het oogenblik in Was
hington in conferentie met ambtenaren van
het staatsdepartement.
Week v. Maandag t/m Xetefd
6 Nov. tot
7 Nov. to<
11 Nov. 1939
12 No». ">S
Effectenmarkt
Aandeelen koersen
72.1
93.6
Betalingsverkeer
Omzet postcheque-
en girodienst
143.1
105.2
Groothandel
70.2
Groothandelsprijzen
85.7
Omzet termijnmarkt
13.1
44.1
Amsterdam
Kleinhandel
Omzet winkelbedrijf
116.4
108.8
Goederenverkeer
Gewerkte taken
(1 taak halve ar-
beidsdag) Haven Am
96.9 (-)
66.7
sterdam
Bevrachtingen wilde
94.4
binnenvaart
140.4
\rbeldsinarkt
Aanvragen van werk
112.5
gevers
128.2
Aanbiedingen ?an
81.0
101.4
werknemers
79.0
Plaatsingen
131.9
Voorloopig cijfer.
