De onrust in Praag Nieuwe staatsleeningen verwacht Nieuwe slachtoffers der zeemijnen Angstige uren in Spakenburg Postvlucbten op Indië Rundveeteelt-regelinq niet forceeren Hond doodt driejarig meisje Kracht uit den boerenstand zelf! Duitschers gebruikten gifgas Weer periodieke verloven „Admiraal Scheer' convoyeert Vernietiging van ondergrondsche organisaties in Frankrijk De zilveren munten worden opgesoupeerd Denemarken legt meer mijnen niet tevreden BOTER VOOR DE SOLDATEN MOET ER KOMEN! De eerste afdeeling van het Kon. Ned. Landbouwcomité vergaderde onder leiding van den heer H. D. Louwes in Den Haag, Mededeeling werd gedaan van een corres pondentie met het rijksbureau voor aard olieproducten, omtrent de toewijzing van petroleum aan landbouwbedrijven waar geen electriciteit of gas ter beschikking ii_ Dergelijke bedrijven krijgen slechts 20 pet. meer petroleum dan die, welke hiervan wel gebruik kunnen maken. Echter moet in be doelde bedrijven de petroleum niet alleen voor verlichting van het woonhuis dienen, doch ook van schuren, stallen en werk plaatsen en daarvoor is de hoogere toewij zing volstrekt onvoldoende, In zijn antwoord vestigde genoemd rijksbureau er de aandacht op, dat het gebruik van petroleum in schu ren en stallen niet valt onder de definitie huishoudeliiko gebruiken, maar onder de bepalingen die gel den voor verbruik van petroleum voor industrieele doeleinden. Hiervoor kan een afzonderlijk formulier worden aangevraagd bij het distributiekantoor ter plaat se, dat ingevuld aan het rijksbu reau voor- aardolieproducten gezon den moet worden. Opgemerkt werd, dat de suikerfabrieken medio December wel met de suikercampag ne gereed zullen zijn. waardoor de gelegen heid bestaat deze fabrieken dienstbaar te maken aan het drogen van aardappelen In elk geval is het gewonscht daarmede op groote schaal een proef te nemen, teneinde uitgerust te zijn met de noodige ervaring voor bet geval a.s. vooriaar een belangrijk overschot aan aardappelen zou blijken te bestaan. De teeltregeling rundvee en var kens. De vergadering sprak als haar oordeel uit, dat onder de tegenwoordige omstandig heden het niet mogelijk is een beslissing te nemen omtrent de wenschelijkheid van het al of niet handhaven der rundveeteeltrege- ling. Voor afschaffing der teeltregeling werd overigens minder gevoeld, dan voor een elastische toepassing of een buitenwer king stellen, zoo daarvoor de voorwaarden aanwezig zijn. Wat de teeltregeling voor varkens aan gaat, vereenigde de vergadering zich met de conclusie, dat in verband met toewij zing van veevoeder, de mestregeling zou kunnen vervallen. De boter voor de soldaten. Medegedeeld werd voorts, dat drie centrale landbouw organisaties en F.N.Z. zich niet wenschen neer te leggen bij het standpunt van den minister van economische zaken, volgens hetwelk het wegens de on overzichtelijkheid van den huidigen toestand in de zuivelwereld, niet mogelijk zou zijn een beslissing te nemen inzake het verstrekken van boter aan de weermacht. Door de drie samenwerkende landarbei dersbonden was tot de dagelijksche besturen der drie centrale organisaties het verzoek gericht een bespreking te mogen hebben omtrent den toestand der arbeiders in de agrarische bedrijven als gevolg van de stij ging der levenskosten. Naar de régeeringspersdienst nieldt, zullen met ingang van he denmiddag 4 uur wederom perio dieke verloven worden verleend. Vader werd ernstig gewond. Gistermiddag heeft zich, volgens het Hsbl. te Barneveld een zeer tragisch ongeval voor gedaan. Terwijl het driejarig dochtertje van de familie Van der Kliert uit Lunteren, aan het spelen was, stormde plotseling een bou vier op het kind af en wierp zich boven op haar. Toen de vader van het meisje te hulp snelde, viel de hond ook hem aan en ver wondde den heer Van der Fliert zeer ern stig. Op het hulpgeroep kwamen vele-om woners toesnellen, waarna het eindelijk ge lukte den wilden hond te overmeesteren en hem te dooden. De toestand van het meisje was hopeloos Korten tijd later is het aan de wonden over leden. De toestand van den vader is ernstig, doch niet levensgevaarlijk. Eerst dan kan men bij de regee ring aankloppen. De R.K. Ned. boeren en tuindersbond ver gaderde te 's Hertogenbosch. Onder andere werd het woord gevoerd door Mr. Dr. van Rhijn als vertegenwoordiger van den mi nister van economische zaken. Dr. van Rhijn zeide dat alles er op is gezet om een herha ling van hetgeen men in 1914 tot 1918 heeft gezien te voorkomen. Men heeft vertrouwen in de toekomst, zoowel de organisaties als de regeering. Met het geloof in God's bestuur over de wereld zal men deze toekomst nog geruster tegemoet kunnen zien. Het Tweede Kamerlid de heer Jac. Groen uit Alkmaar, vroeger te Zuidscharwoude, besprak in een korte uiteenzetting het stand punt van de regeering in dit opzicht. Oud-minister Deckers voerde vervolgens nog het woord en zeide, hoewel niet spre kend als voorzitter van de kath. kamerfrac tie, dat men er overtuigd van kan zijn, dat de vertegenwoordigers van het katholieke volksdeel de grootste belangstelling hebben voor de problemen van den land- en tuin bouw. Echter zal op de eerste plaats het werk van de boeren zelf uit moeten gaan. De heer Geluk secr. van den F.N.Z. be pleitte samenwerking tusschen de organi saties en zeide ook van oordeel te zijn, dat op de eerste plaats er van de boeren en tuin ders zelf kracht dient uit te gaan, eerst dan kan men met recht bij de regeering aan kloppen. PRINS BERNHARD INSPECTEERT. Leiden en omgeving. Z.K.H. Prins 'Pernhard heeft gistermiddag namens H.M. de Koningin een bezoek ge bracht aanverschillende troepenonderdee- len te Leiden en naaste omgeving. De Prins was vergezeld door zijn waarnemend adju dant, luitenant-kolonel H. J. Phaff. VERNIETIGDE HITLER'S NIEUWE WAPEN DE „SIMON BOLIVAR". U. P. meldt uit Kaapstad aan zijn bladen, dat men vermoedt, dat de Duitsche schepen „Windhuk" en „Adolphe Woermann", die, zooals gemeld uit Lobito ontsnapt zijn, zullen trachten zich bij het Duitsche kaperschip, dat onlangs de „Africa Shell" tot zinken bracht, te voegen. Naar men weet, is men overtuigd dat dit kaperschip het Duitsche Vestzakslagschip „Admiral Scheer" is. Do bedoeling van de Duitsche schepen zou zijn, door het kaper schip geconvoyeerd, Duitschland te berei ken. De „Windhuk" is, naar verluidt, bewa pend; men meent, dat het schip als Brit- sche koopvaarder vermomd is. De beman ning is, naar verklaard wordt, gekozen uit de opvarenden van alle Duitsche schepen, die te Lobito liggen. Magnetische mijnen?. Naar aanleiding van de ramp met de „Simon Bolivar" maakt, volgens het Hsbl. de militaire medewerker van de „Evening Standard" melding van de theorie, dat het schip het eerste slachtoffer is geweest van I-Iitlers „nieuwe" wapen. Dit zou de mag netische mijn zijn, die op den bodem van de zee wordt gelegd, in niet te diep water, zooals bij den ingang van havens, en die niet door mijnenvegers kan worden opge- visclit. Zoodra een groot schip in de buurt van de mijn komt, wordt zij door hot ijzer aan getrokken en botst tegen de kiel van het schip aan, waar het den minsten weerstand heeft. In bevoegde marinekringen te Londen wordt deze theorie als vol komen onmogelijk beschouwd. Een mijn zou niet. krqchtig genoeg mag netisch geladen kunnen worden om dwars door het water heen aange trokken te worden totdat zij in bot sing komt met de kiel van een schip. Wat „magnetische" mijnen genoemd wor den, moeten mijnen 'zijn, die niet door con tact maar door magnetische werking tot explosie kolnen. Dit beteekent dat een schip, dat binnen een zekeren afstand een „magnetische" mijn nadert, een ontploffing veroorzaakt, zonder dat het tegen de mijn is opgebotst. De éXplosie geschiedt dus op eerri'gën a'fStart'd'Aan het 'Mchip','1 maar "moet toc-h ..nog kra-chtig-,genoeg zijn om schade aan te richten.. Het schip zou dan nog vrij dicht bij de mijn moeten komen, maar de „ontstekkingszone" van de mijn wordt in derdaad grooter dan bij een gewone contact- mijn. Men kan zich voorstellen dat het niet moeilijk zou zijn zulk een „magnetische mijn" te maken. Er zijn echter nog geen voorbeelden van bekend. Nog meer slachtoffers der mijnen. Behalve de vijf schepen, waarover reeds is bericht, zijn gedurende het weekeinde nog een Fransch stoomschip gezonken en heb ben andere kleine Britsche schepen schade opgeloopen. Methet Engelsche stoomschip Torchbae- rer, dat op een mijn is geloopen, zijn dus aan de Oostkust van Engeland zeven sche pen op mijnen geloopen en gezonken en twee beschadigd. Havas meldt uit Zagreb, dat de Caiua Mil- lica, een der modernste schepen van de ree- derij Jugoslovenski Lloyd (9950 ton) Zater dag aan de Zuidoostkust van Engeland op een mijn is geloopen. Het schip was met een lading steenkolen van Londen op weg naar Dubrovnik. Alle leden der bemanning zijn gered. Opvarenden van niet genoemd schip gered. Een Dcensche visschersboot heeft, volgens U.P. 17 opvarenden van de 33 koppen tellen de bemanning van een schip, dat niet ge noemd wordt, aan land gezet. Men vermoedt dat de eerste machinist en de stoker om het leven gekomen zijn, toen dit schip tot zin ken werd gebracht. De overige opvarenden zijn waarschijnlijk door een andere boot opgepikt. Onder de vermisten is een scheepsjongen van zestien jaar, die wegens zeeziekte naar kooi was gegaan. Nog elf opvarenden van het Italiaansche stoomschip „Grazia", dat eveneens Zondag op een mijn liep, zijn in een haven aan de Zuid-Oostkust aan land gezet. Dit brengt het aantal geredden van de „Grazia" op zesen twintig. Vijf opvarenden worden nog vermist, één is omgekomen. Treiler met zestien man vergaan. De treiler „Wigmore" is in de Noordzee met zestien man aan boord verloren gegaan. GOEDKOOPE NATIONALE TELE GRAMMEN. Minimum verlaagd. Met ingang van 1 December a.s. zal het minimum aantal woorden voor nationale telegrammen (met betaalde dienstaanwij zing „nat") in het verkeer met Neder- landsch-Indië, Suriname en Curaqao (met inbegrip van Aruba, Bonaire, Saba, St. Eustatius er St. Maarten) worden verlaagd Van 20 tot 10 woorden, waardoor dus het minimumtarief van f4 tot f2 wordt terugge bracht. In verband met deze verlaging 'zal de ge legenheid tot het verzenden van goedkoope Kerst- en Nieuwjaarstelegrammen in boven genoemd verkeer komen te vervallen. Abnormaal hooge van het IJselmeer. waterstand De havendijk te Spakenburg heeft Zon dag groot gevaar geloopen voor een door braak, wegens den abnormaal hoogen wa terstand van het IJselmeer, tengevolge van den hevigen storm. Met man en macht is er gewerkt om dit ■gevaar, dat voor Bunschoten en Spakenburg een ramp zou hebben beteekend, te keeren, waarbij door een groot aantal militairen krachtdadige assistentie werd verleend. Tegen drie uur was men met de verster king van de zwakke plekken in den dijk zoo ver gevorderd, dat het gevaar voor een overstrooming als geweken kon worden be schouwd. Sedert de afsluiting van dé Zui derzee, is de waterstand te Spakenburg niet zoo hoog geweest, als Zondag het geval was. DUITSCHE VERONTSCHULDIGINGEN. Na schending der Zwitsersche neutraliteit. Do Duitsche gezant te Bern heeft de verontschuldiging van zijn regeering aangeboden aan de Zwitsersche re geering wegens het „onvrijwillig schenden van de Zwitsersche lucht- ruimte door Duitsche vliegtuigen". Over de voorwaarden hult regee ring zich nog in stilzwijgen. In een nota naar aanleiding van het ver slag over het wetsontwerp tot het aangaan van een of meer geldleeningen ten laste van het rijk, zegt de minister van financiën o.m.: Dat omtrent de financiering van de staats zorg, wanneer eenmaal het nationaal-socialis- tische stelsel het regeeringsbeleid hier te lan de zal bepalen, de gedachtenwisseling nog uitgesteld kan worden. De voornemens van den voorlaatsten ambtsvoorganger van den minister tot con solidatie van vlottende schuld zijn meerma len doorkruist door nieuwintredende omstan digheden. Het staatscrediet s'.'aat te hoog om te zij nen behoeve de kapitaalmarkt kunstmatig te beinvloeden. Sinds vele jaren wordt in de Leeningwet- ten de vaststelling van de voorwaarden der tegeldemaking aan den minister van finan ciën opgedragen. Het doel hiervan is, de schadelijke werking van ontijdige publicatie te voorkomen Dit doel zou worden gemist in dien thans omtrent de voorwaarden eenige mededeeling werd gedaan. DE KAREL-FERDINANDS-UNI- VERSITEIT IS REEDS 6 EEU WEN OUD. Sedert eenigen tijd hecrscht er onrust in Praag. Telkens kwamen er botsingen voor tusschen Tsje chen en Duitschers, helaas zelfs bloedige botsingen. Eenige dagen geleden werden Tsjechen gefusil leerd en een groot, aantal gearres teerd. die eenige Duitschers hebben aangevallen,, of op andere wijze onrust hebben gesticht. Daar volgens het D.N.B de aanstichters van de ordeverstoring vooral gezocht moes ten worden in de Tsjechische uni versiteiten, werd besloten, genoemde universiteiten voor den duur van 3 jaar te sluiten. DE WETENSCHAPPELIJKE IN- STELLINGEN VAN PRAAG. Praag is een der oudste universiteiten van Europa rijk. In 1348 dus circa eeu wen geleden stichtte Karei IV er de „Ka- rel-Ferdinands-Universiteit"; deze universi teit was geruimen tijd de eenige hooge- school van Duitschland en telde in de vijf tiende eeuw zelfs meer dan 10.000 studenten. Sedert 1882 was zij in twee afdeelingen ge splitst. die waren 'ondergebracht in het Ka- rolinum (de Duitsche afdeeling) en het Kie- mentinum (de Tsjechische afdeeling); het Ivlementinum is tegenwoordig een Biblio theekgebouw. De Tsjechische universiteit heet thans nog Kareis-Universiteit; de andere noemt men eenvoudig de Duitsche Universiteit. Verder is Praag een Duitsche en Tsjechische Technische Hoogesebool rijk, welke in 180G gesticht werd en de oudste instelling van dien aard in Duitschland is. Daaraan zijn bovendien de handelsboogescholen verbon den. Verder vindt men in de Tsjechische hoofdstad o.a. een aartsbisschoppelijk semi narium, nijverheidsscholen, teeken- en mu ziekscholen, enz. Behalve de aanzienlijke openbare biblothe- kea vindt men in het oude Praag onder scheiden belangrijke bibliotheken van bij zondere personen of instellingen, zooals die van het Domkapittel, die van prins Kinsky, die van het geslacht Fiirstenberg en die van het geslacht Collotedo-Mansfeld. Van de overige verzamelingen noemen wij het Na tionaal Boheemsch Museum hetwelk in 1818 gesticht is de prachtige schilderijen verzameling van het Hradsjin (de oude ko ninklijke burcht), het museum voor kunst nijverheid, het Stedelijk en het Technische Museum en het knoopenmuseum De jong ste Praagsehe academie is de in 1894 opge richte Academie van Wetenschappen en het Koninklijk Boheemsch Genootschap van Wetenschappen. Tenslotte kan Praag zich beroemen op een Stadsarchief, dat door zijn ouderdom en den i-ijkdom van zijn inhoud tot de belangrijkste archieven van Europa behoort. DE GESCHIEDENIS VAN PRAAG. t Praag is ontstaan uit een Duitsche han delsnederzetting bij den ouden burcht der Premysliden op den Hradsjin, die reeds in de. 10de eeuw bestond In de Xlll-de eeuw werd de stad ommuurd, in 1255 kreeg zij het stadsrecht Onder keizer Karei IV werd de nieuwe stad gesticht en zooals 'boven reeds vermeld staat de universiteit opge richt. De nationaal-Tsjechische beweging, in het leven geroepen door de actie van Johannes Hus,- de priester-hervormer van Bohemen, maakte, dat de Duitsche professoren en stu denten in 1409 Praag verlieten en naar Leip- zig trokken. (Zooals men zich wel zal herin neren. vonden onlangs ter gelegenheid van den Tsjechischen feestdag betoogingen plaats bij het graf van Johannes Hus, die door de Tsjechen als hun vrijheidsheld, en door de Duitschers natuurlijk als een vijand wordt beschouwd. Het spreekt dus vanzelf, dat genoemde betoogingen een groot onge noegen verwekten bij dn Duitsche regeering) De Prager Compaktaten maakten een ein de aan de Hussietenoorlogen in 14-33, door een compromis tusschen de gematigde Hus sieten en de Roomsche kerk. Nu begon een nieuwe bloeitijd, die tot den Hervormings tijd duurde. In den Schmalkaldischen Oor log koos Praag de zijde van de Protestan ten, zoodat haar voorrechten ontnomen wer den. (1547). Van 1576—1612 resideerde kei zer Rudolf II te Praag. Na den slag bij den Witten Berg bij Praag in den 30-jarigen oor log (op 8 November 1620) begon voorgoed de Contra-reformatie. De Vrede van Praag van 30 Mei 1635 verzoende den keizer met den keurvorst van Saksen en de andere Protestantsche vorsten, op voorwaarde van de opheffing van het Restitutie-edict. Op 28 October 1918 werd te Praag de Onafhan kelijke Tsjecho-Slowaaksche repuhliek uitge- roepen. Heden ten dage is Praag alleen de hoofdstad van Tsjechië. Praag in het Tsjechisch Prana gehee- ten is gelegen op de beide oevers van de Moidau, en heeft een oppervlakte van onge veer 172 vrk. km. De stad bestaat uit 19 stadsdistricten, van welke natuurlijk de oudere het meest romantisch zijn, vooral het Hradsjin met de vele adellijke paleizen en groote regeeringsgebouwen. Het Hrad sjin is nog gedeeltelijk omgeven met muren uit de 2de helft der XVII-de eeuw. De stad heeft met haar terrassen, de ri vier, talrijke kerken en torens een schilder achtig voorkomen. De Moidau vormt on derscheiden eilanden, zooals het Slavische eiland en het Schutterseiland, beide met bosch beplant en al? uitspanningsplaatsen zeer in trek. Over de Moidau zijn 9 gewone bruggen en 2 spoorbruggen gelegd. De oudste is de stecnen Karcls'orug, 502 M. lang en 10 M breed op 16 bogen rustende en aan de uiteinden van torens voorzien en met tal rijke standbeelden en gebeeldhouwde groe- per versierd. Bi.jzondei fraai zijn de verschillende bouwwerken in Praag, waarvan de meeste nog dateeren uit den Romaanschen en Re naissancetijd. VoVoral de St. Vitusdomkerk trekt sterk de aandacht. De bouw hiervan werd in 1344 opgedragen aan den Fransch- man Matthias van Atras. Diens opvolger werd de Duitscher Peter Parr. die in 1385 het koor afmaakte. In den geest van het werk van Parr is ook het koor var) de Teyn- kerk uit 1380. Van het Raadhuis der oude stad is vooral de erker een zeer fraai staal van Gothiek. Tijdens de laatste jaren zijn echter ook talrijke moderne gebouwen verschenen in het eeuwenoude Praag Vertrek van Aankomst t» (terugreis) lBasra 20 N°V' lAlex- 2<> Nov. (heenreis) |Jodhp' 20 N°V' lRan*- 2<> Nov. Cterugreis) |Band" 20 N°V' lMeda" Alle verdachte personen onder voortdurende controle. De Fransche regeering heeft in de staatscourant een decreet gepubli- ceerd, waarbij aan minister-presi- dent Daladier en aan den minister van Binnenlandsche Zaken, Sarraut, uitzonderlijke volmachten verleend worden, om de ondergrondsche ac tie te onderdrukken van communis tische en andere defaitistische orga. nisaties. Het decreet machtigt, volgens U.P., de mi. litaire autoriteiten om, indien de prefect van een bepaald departement zulks beslist personen, die als gevaarlijk beschouwd wor den voor de landsverdediging of voor de openbare veiligheid te verplichten hun woonplaats te verlaten., indien deze gelegen is in een gebied, waar de staat van beleg heerscht. Vervolgens hebben zij het recht dergelij ke personen naar gedwongen verblijfplaat sen te zenden, die nader door den minister van Defensie zullen worden aangewezen. Ten derde kunnen personen, op die dit de creet wordt toegepast, gedwongen worden een speciale taak te vervullen voor de lands verdediging in speciaal daarvoor te stichten formaties. Personen, die zonder de daartoe ver- eischte toestemming terugkeeren naar het gebied, uit hetwelk zij wer den weggevoerd, of de gedwongen verblijfplaats verlaten, kunnen wor den gestraft met vijf jaar gevangenis straf. Zij, die weigeren de hun opge legde taak voor de nationale verde diging te vervullen, zijn onderwor pen aan de straffen, die door de wet van 11 Juli 1938 zijn uitgevaardigd. De bepalingen van het decreet stellen de regeering niet alleen in staat de ondergrond sche organisaties te vernietigen, maar al dus United Press plaatsen alle verdachte personen onder voortdurende controle. Men neemt aan dat „de speciale taak in speciale formaties" er op duidt, dat gevaarlijke per sonen naar het front zullen worden overge bracht, waar zij dan de taak van de troepen zullen moeten verlichten door loopgraven aan te leggen, machinegeweerposten te ma ken, prikkeldraadversperringen op te ritó- ten, enz. Bij de verovering van Polen. De Poolsche regeering in Frankrijk heeft inlichtingen ontvangen betreffende het ge bruik van gas door de Duitschers tegen de Polen. Er is in Parijs een officieel Poolsch communiqué uitgegeven waarin gezegd wordt „Talrijke beëedigde verklaringen zijn afgelegd door sanitaire autoriteiten. In Wi- lanow hebben de Duitschers verstikkend gas gebruikt tijdens de belegering van War schau is phosgeengas gebruikt door de Duit sche troepen in de buitenwijk van Powazki, hetgeen talrijke slachtoffers maakte. Tijdens de belegering hebben roode Kruisverpleeg- sters personen behandeld, die brandwonden van mosterdgas hadden gekregen. Ook is mosterdgas gevonden in Praga op den bo dem van een granaattrechter. Intrekking van tweemarkstukken in Duitschland. De zilveren Duitsche rijksmunten, uitgO' geven in 1925 met een nominale waarü van twee rijksmark, zullen 1 Januari IJ;1 uit de circulatie worden genomen. De 1 veel grooter aantal in omloop zijnde, lC kleinere, tweemarkstukken, welke aan eene zijde de beeltenis dragen van gen raal-veldmaarschalk von Hindenburg aan de keerzijde het souvereine tee* dragen, behouden hun geldigheid. In de territoriale wateren- Denemarken heeft, naar D.N.B. meldt. b® sloten meer mijnen té leggen, teneinde, lijk in een officieel communiqué won zegd, de controle in overeenstemming w neutraliteitsbepalingen te vergemakkei u Evenals in den Oeresund worden mijn® legd dwars over de beide Belten tu Langeland en Lolland, en tusschen au Aeroe De mijnen worden in Deenscn ,t toriale wateren gelegd. Voor de do en wordt een vaargeul opengelaten, die 11(je, nacht kenbaar wordt gemaakt. ',jen, ^-es- nieuw mijnenveld wordt gelegd aan n(js- telijke toegangen tot het z.g. =ma vaarwater. GOERING HEEFT EEN DOCHTEN i T fnisanne Do Zwitsersche Tribune de roMnia8r meldt, dat de vrouw van generaal-1 schalk Goering het leven heeft, g1 eschon^11 De geboorte geschiedde Dondeidaf? aan een tweede kind, een meisi®^nff jd

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Heldersche Courant | 1939 | | pagina 10