PLANTENSAP? Wij lazen voor U Hoe snel stroomt "Zenuwpij" Gestoorde hoogmis in de St* Pieter Kindje lag met bevroren voetjes io bed Voetbalwedstrijd is een openbare vermakelijkheid De officieren loopen nog los Bij een aardappel van 200 gram een halve meter per uur Maastricht noodlijdend 482e STAATSLOTERIJ WATERTRANSPORT IN TROPISCHE SLINGERPLANTEN GESCHIEDT MET 50—150 METER PER UUR. De bekende botanicus prof. dr. Bruno Huber van de boschbouw- hoogeschool te Tharandt, heeft voor de Utrechtsche studenten en biolo gen gesproken over de sapbewegin- gen in planten. De JjQom haalt zijn voedsel uit twee rij ken; uit den grond met zijn wortels, n.1. in water opgeloste zouten, die naar bo ven moeten worden vervoerd, terwijl hij uit de lucht koolzuur haalt en dat in het licht met het uit den grond gehaalde water ver bindt tot koolhydraten. De opstijgende sap stroom heeft zijn tegenhanger in een neer dalenden stroom van oplossingen die in het blad zijn bereid en naar den wortel worden gevoerd en naar al die plaatsen, waar groei plaats vindt. Deze stroom wedt ook wel assimilatie-stroom genoemd. V/ATERTRANSPORT IN DE HOUTVATEN. In 1924 was men nog van meening, dat de sapstroom niet physisch zou zijn te be naderen. Dit was voor spr. de aansporing, om het tóch te probeeren. Hij gaf een overzicht van den bouw van het hout en in het bijzonder van de watervaten en hun eigenaardigheden bij do verschillende boomsoorten, en herinnerde aan de proef van Malpighi, die na een ringvormige in snijding gemaakt te hebben in den bast, zag, dat de top van den boom niet verwelk te, wat tot de conclusie leidde, dat het wa tertransport in de houtvaten plaats vindt. Deze houtvaten zijn dóórloopende buizen, dit in tegenstelling met wat men elders in de plant vindt. Alleen bij pijn- boomen loopen de buizen niet door. DE SNELHEID VAN DEN WATERSTROOM. Men heeft getracht de snelheid van den waterstroom te bepalen door kleurstoffen aan het water toe te voegen. Een fraaiere methode ech ter is het meten van den stroom met behulp van een thermosele- ment, waarvan de uiteinden op be paalde afstanden in den stroom, worden gestoken. De kromme lijn, die ontstaat, als men een beperkt gedeelte van den stam verwarmt, geeft uitsluitsel omtrent den stroom en zijn snelheid en omvangrijkheid. Men kon uit dezen proef opmaken, dat bij een denneboom de watergeleiding naar boven gemakkelijker wordt, al vloeit het water daar langzamer; het zal de bladeren dan toch kunnen bereiken. De hoofdstam heeft evenwel de voorkeur tegenover de zij takken. Eén gram blad transpireert ïn den middag zijn eigen gewicht per uur. Uit de thermo-elementmetingen blijkt, dat lianen (slingerplanten in tropische wouden) een sapstroom bezitten, die een transport van 501 150 meter per uur mogelijk ma ken; bij kruiden kan deze stroom per uur 50 meter doorloopen, bij naaldboomen bedraagt de snelheid niet meer dan 0.50 tot 2 meter per uur. De berk maakt een uitzondering op het gewone type; daar gaat de stroom in de takken sneller dan in den stam. HOE WORDT HET TRANSPORT VERKLAARD? Men kan ook den worteldruk meten en komt dan tot het resultaat, dat deze een osmotische druk van 10 tot 30 atmosferen kan bedragen en dat men aan deze krachten genoeg heeft, om het transport te verkla ren. Ook de zuigkracht van het blad is aanmerkelijk en er bestaat een dusdanige samenhang in de vaten, dat het gevaar van breken van de waterzuil niet behoeft te worden gevreesd. NU VAN BOVEN NAAR BENEDEN Vervolgens behandelde spr., aldus het Hsb., den stroom van de voedende bestand- deelen uit de bladeren naar beneden. De opgeloste suikers worden via de sclrors naar beneden getransporteerd. Het transport gaat door de zeefvaten. De laag zeefvaten is véél dunner dan de hout vaten en na een jaar te zijn gebruikt schrompelen zij ineen en worden zij ver vangen door nieuwe. Spr. berekent, dat voor een aardap pel van twee honderd gram een sapstroom van 50 cm. per uur noo- dig is gedurende de geheele vegeta tieperiode. BLADLUIZEN HELPEN DEN GELEERDE. Dat het werkelijk de zééfvaten zijn, die dit bewerkstelligen, wordt ook bewezen door de proeven die bladluizen en mineor- motten bij de planten doen, om suiker machtig te worden. Wordt een zeefvat aangestoken, dan stuwt n.1. het vocht naar buiten, in andere gevallen gaat de stroom gewoon verder. De wijze waarop het transport van den voedselstroom van boven naar beneden plaats heeft, is echter nog met een geheim zinnig waas omhuld. Rijksbijdrage ad f 23SJ93 geraamd De speciale economische moeilijkheden van de voor een groot deel uit arbeiders bestaande bevolking van Maastricht en de bijzondere ongunstige resultaten van de financieele verhouding tusschen rijk en ge meente hel?bcn sterken weerslag gevonden op de gemeentebegrooting 1940 van die ge meente, welke thans door B. en W. den Baad is aangeboden. Reeds sedert 1937 moest een beroep worden gedaan op een bijzondere uitkeering uit het werkeloosheids- subsidiefonds. Dit jaar zal men ook gedwon gen zijn een uitkeering te vragen ais rijks bijdrage ingevolge de wet van 22 December 1933 tot steun aan noodlijdende gemeenten. Maastricht wordt hiermede dus noodlij dend. Uitgetrokken werd als noodige rijks bijdrage een bedrag van 238.495 gulden. Een boom is een wonder. Vallende stukken pleisterwerk brengen veel consternatie te weeg. NOODWEER IN DEN BOSCH. In Den Bosch heeft de Noordwester storm groote schade aangericht. Tal van sclioor- steenen moesten het ontgelden. Van ver schillende winkels werden de spiegelruiten verbrijzeld. Dakgooten en pannen kwamen in massa omlaag. In twee kerken deden zich instortingen voor. Zoo stortte tijdens de hoogmis in de kerk van St. Pieter een zwaar stuk pleisterwerk van het plafond omlaag en sloeg met een "harden klap in de linkerbeuk tegen den grond. Begrijpelijkerwijs verwekte dit onverwacht gebeuren groote con sternatie. Het pleisterwerk kwam gelukkig terecht op een plaats, waar zich niemand bevond, zoodat persoonlijke ongelukken niet voor kwamen. In de St. Leonarduskerk deed zich merk waardigerwijze een ZQ.lfde ongeval voor. Ook daar kwam tijdens den hoogmis een gedeelte van het gewelf naar beneden en viel met groot geraas op eenige banken in het middenschip. Doch ook hier werd nie mand getroffen. Deze kerk heeft het ook in ander opzicht zwaar te verduren gehad. Een vijfhonderdtal leien werd van het dak gerukt en overal heen geslingerd. Ook de haan van den toren werd omlaag gesmakt. OOK IN DE PROVINCIE VEEL SCHADE. De storm, die over een groot deel van Brabant heeft gewoed, heeft ook in het dorp Haarsteeg verwoestingen aangericht. Van talrijke huizen werden de pannen af gerukt, vele vruchtboomcn werden ontwor teld. Op den Keiweg waaide, tengevolge van een hevigen windstoot, de geheele achter gevel van het huis van den heer J. van O., in. Toevalligerwijs was er in dit deel van het huis niemand aanwezig, zoodat er geen ongelukken voorkwamen. In St, Michielsgestel waaide een twintig meter lange tuinmuur over de geheele lengte om. De buitenpolder achter Waalwijk en Be sooien staat thans blank. Een en ander brengt voor de landbouwers veel last mede. Moeder liet het in de kou on- 0 verzorgd achter. HOOGERE STRAF GEVORDERD. De wijze, waarop de 22-jarige N. van der B., uit Krimpen aan de Lek, thans wo nende te Rotterdam, ,haar nog geen twee jarig dochtertje verwaasloosd had, deed een vermoeden rijzen, dat zij zich van het kind wilde ontdoen, zoo zeide de advocaat- generaal bij het Haagschc gerechtshof, voor welk college de jonge moeder gisteren te recht moest staan, wegens het hulpeloos achterlaten van haar kindje. In de periode van strenge vorst van het vorig jaar December had zij het kindje op een onverwarmdèn zolder in een bedje laten liggen met als dekking slechts een oud deken tje en eenige vuile kleeren. Zij zelf was het huis uitgegaan en had de kleine, die nog niet zindelijk was, achttien uur alleen gelaten. De poli tie was later gekomen en had het kindje meegenomen naar het zie kenhuis te Rotterdam, waar hleek, dat haar beide voetjes bevroren wa ren. Ze waren blauw en gezwollen en de teentjes waren al b'ijna zwart. De ouders zijn thans uit de ouderlijke macht ontzet. Te arm om het kindje te verzorgen, zoo bleek uit het verhoor ter terechtzitting, waren zij allerminst, want de man hield er o.a, een motorfiets op na. De rechtbank te Rotterdam heeft dë vrouw een gevangenisstraf van zes maanden, waarvan vier voorwaardelijk opgelegd, en spierpijn kunnen tot een kwelling worden. Neem in zoo'n geval een "AKKERTJE" en de pijn valt van U af I 'fljKKEfffléS doch de advocaat-generaal vond deze straf voor dit geval te laag, Hij vorderde ver hooging tot een gevangenisstraf van negen maanden, waarvan vijf maanden voorwaar delijk. De moeder handelde in wan- hoopsstemming. De verdediger deelde een en ander over de omstandigheden mee, waaronder de moeder er toe gekomen is, haar kind te verwaarloozen. Het huwelijk was ongeluk kig. De man ging dikwijls uit en verkwist te veel geld. Op Oudejaarsavond, toen zij het kind alleen liet, was haar man wegge gaan en zij wilde hem achterna. Zij was in een wanhoopsstemming, waarin gij niet meer goed wist, wat ze deed. Bovendien is het een vrouw, wie eik moeder-instinct vreemd is. Dat is erg, maar daar kan zij niets aan doen. De man en de vrouw zijn nu weer bij elkaar, zij zijn uit de ouder lijke macht ontzet, waardoor herhaling van dit. geval wel niet gauw zal voorkomen. In verhand daarmede drong pleiter op een geheele voorwaardelijke straf aan. Uitspraak 4 November. Voor spelen op Zondag is de toestemminq van het gemeente bestuur noodig. Het bestuur van de voetbalvereeni- ging „Zwaagwesteinde" heeft des tijds voor den kantonrechter te Leeuwarden terecht gestaan wegens overtreding van de Zondagswet, om dat het op Zondag 13 Februari jl., des middags te half twee zonder toestemming van burgemeester en wethouders tegen betaling publiek heeft toegelaten bij een voetbalwed strijd. Artikel 4 der Zondagswet luidt namelijk als volgt: „Dat geene openbare vermake lijkheden. zooals schouwburgen, publieke danspartijen, concerten en harddraverijen op de Zondag en algemeene feestdagen zullen gedoogd worden, zullende het aan de plaat selijke' besturen worden vrijgelaten hierom trent eene uitzondering toe te staan, mits niet dan na het volkomen eindigen van alle godsdienstoefeningen. De kantonrechter heeft de bestuursleden ont^dagen van alle rechtsvervolging. De Hooqe Raad heeft in zijn he den gewezen arrest evenwel anders over deze kwestie geoordeeld en be slist. dat een voetbalwedstrijd, ©en openbare vermakelijkheid is in den zin der Zondagswet, op grond van welke beslissing het vonnis van den kantonrechter werd vernietigd terwijl de bestuursleden wegens 't houden van een openbare vermake lijkheid op Zondag werden veroor» deeld ieder tot een geldboete van vijftig cents. De Hoogo Raad heeft in zijn arrest over wogen, dat niet blijkt, dat de wetgever aan het begrip „vermakelijkheid" een beteekenis heeft toegekend, afwijkende van die in het gewone spraakgebruik, nl. die van „een ge noegen, een onderhoudende ontspanning". Verder werd overwogen, dat in het von nis van den kantonrechter aan den wed strijd dat karakter wordt ontzegd, omdat het publiek den wedstrijd bezocht om met be langstelling de sportieve prestaties der spe lers te volgen, terwijl bij dezen de bedoeling voorzat elkanders krachten te meten. In dit verband overwoog de Hooge Raad verder, dat, ook al ware een dergelijke wedstrijd niet te beschouwen als een vermakelijkheid voor de spelers gelijk dit ook veelal niet voor de orkestleden en voor de acteurs bij een tooneelvoorstelling het geval zal zijn het publiek toch ongetwijfeld in het bijwo nen van 'n dergelijken wedstrijd genoegen (Niet officieel) lste klasse, 1ste lijst Trekking van Maandag 20 November I930 Hooge Prijzen 20.000.— 11067 1.500.— 1087 3125 1.000— 15184 400.— 3961 200.— 6770 6931 12100 19395 100.— 2256 3980 4461 5871 6444 10777 1,^ 12960 Prijzen van 20. 1027 1030 1046 1083 1099 1118 1155 1167 1186 1187 1188 1245 1246 1259 1 1345 1359 1371 1415 1419 1436 1446 ui! 1505 1547 1559 1581 1615 1626 165a ïaV 1676 1677 1708 1709 1710 1788 1790 1875 1897 1909 1946 1976 1980 19Q5 2054 2074 2088 2142 2147 2167 2272 990» 2307 2332 2337 2351 2380 2396 2489 tZn 2523 2542 2556 2559 2577 2590 2609 2R11 2615 2627 2630 2643 2667 2677 2678 2R»a 2685 2760 2812 2822 2829 2849 2872 2R77 289 1 2933 2988 3002 302 1 3127 3140 3ir» 3211 3244 3341 3433 3435 3504 3557 3580 3607 3616 3680 3682 3696 3728 377s 3783 3838 3854 3859 3871 3896 3929 39!! 3979 4026 4033 4057 4060 4064 4088 41 w 4133 4182 4190 4210 4212 4289 4302 43T0 4392 4403 4410 4472 4482 4567 4569 457? 4581 4597 4599 4603 4647 4665 4674 469S 4719 4721 4741 4748 4771 4778 4878 4947 4954 5013 5074 5081 5087 5099 5197 5,5» 5262 5316 5320 5378 5394 5414 5417 5420 5470 5472 5512 5513 5564 5628 5690 5704 5721 5724 5795 5826 5854 5855 5867 6889 5925 5927 6113 6117 6161 6164 6301 6332 6360 6393 6396 6405 6431 6447 6516 6543 6554 6562 6593 6610 6615 6626 6639 6683 6778 6779 6886 6923 6936 6973 6988 7011 7023 7057 7104 7115 7145 7157 7159 7179 7214 7236 7252 7255 7307 7344 7386 7432 7442 7504 7556 7648 7667 7672 7722 7764 7797 7815 7830 7853 7858 7889 7903 7912 7930 7947 7962 7978 7989 8000 8029 8055 8094 8104 8141 8185 8249 8258 8286 8332 8348 8352 8413 8477 8509 8540 8553 8564 8569 8577 8600 8613 8643 869 5 8709 8728 8732 8783 8789 8816 8836 8890 8906 8907 8956 8962 8980 8989 8995 8999 9001 9069 9075 9084 9192 9213 9248 9308 9338 9397 9432 9464 9466 9515 9538 9541 9545 9638 9661 9678 9686 9693 9793 9794 9843 9847 9849 9858 9883 9928 9936 10083 10110 10138 10194 10263 10307 10325 10353 10361 10366 10482 10496 10575 10588 10631 10657 10720 10739 10841 10842 10859 10868 10876 10916 10956 10981 10936 11005 11021 11109 11122 11131 11140 11192 11206 11314 11342 11350 11372 11381 11391 11406 11447 11463 11472 11483 11561 11642 11701 11762 11780 11787 11842 11882 11948 11952 11956 11979 12011 12040 12142 12197 12234 12347 12363 12373 12421 12441 12453 12488 12597 12617 12633 12715 12728 12736 12741 12764 12779 12832 12892 12936 12985 13012 13013 13025 13028 13065 13069 13070 13081 13089 13125 13189 13298 13302 13313 13341 13346 13398 13421 13426 13444 13449 13461 13479 13485 13519 13533 13591 13594 13686 13702 13773 13834 13851 13853 13865 13874 13899 13929 13938 13957 13967 13997 14020 14025 14131 14149 14237 14244 14279 14311 14372 14417 14469 14500 14519 14571 14581 14585 14587 14625 14645 14657 14661 14685 14750 14786 14790 14811 14815 14818 14884 14898 14933 14943 15064 15106 15157 15220 15434 15435 15488 15537 15556 15559 15621 15652 15722 15746 15749 15772 15787 15798 15840 15844 15851 15856 15359 15877 15893 15926 15927 15938 15970 15982 18W7 16104 16106 16121 16126 16132 16199,06205 16211 16218 16267 16287 16300 16307 16316 16358 16390 16392 16411 16425 16457 16468 16533 16585 16657 16668 16682 16691 16707 16719 16744 16776 16910 16937 16970 17001 17011 17030 17031 17046 17092 17123 17150 17224 17236 17250 17292 17308 17321 17341 17415 17418 17423 17425 '.7459 17515 17516 17589 17591 17600 17690 17723 17781 17783 17809 17821 17830 17882 17920 17955 17984 18002 18043 18044 18060 18082 18083 18172 18212 18340 18376 18382 18483 18535 18582 18622 18649 18659 18787 18801 18822 18883 18898 18900 18907 18967 18979 19018 19053 19062 19106 19147 19174 19221 19225 19233 19255 19259 19265 19305 19327 19331 19334 19343 19353 19409 19491 19518 19526 19556 19560 19579 19608 19621 19624 19629 19652 19658 19671 19686 19756 19791 19848 19888 19935 19995 20017 20028 20029 20034 20039 20122 20138 20161 20167 20186 20230 20235 20317 20318 20325 20388 20412 20457 20468 20486 20497 20506 20528 20537 20565 20571 20594 20624 20646 20658 20670 20741 20771 20779 20792 20841 20856 20859 20879 20930 20966 21022 21057 21142 21157 21186 21208 21217 21231 21242 21313 21318 21390 21396 21414 21431 21500 21549 21558 21595 21603 21617 21632 21653 21663 21666 21686 21692 21761 21762 21765 21787 21793 21853 21948 21962 21971 schept en dit als een onderhoudende ont- spanning beschouwt. .Op deze overwegingen is naar het oor» doel van den Hoogen Raad bedoelde voet» balwedstrijd te beschouwen als een verma kelijkheid in den zin der Zondagswet en wel als een openbare vermakelijkheid, nu het publiek daarbij tegen betaling werd toege laten. ALWEER EEN SPROOKJE KAPOT. „De Avondpost" spot: „Er is geen officier, van welken rang ook, onder ver denking van spionnage of soortgelijk misdrijf in arrest gesteld." Zoo heeft minister Dijxhoorn nu officieel medegedeeld. Maar dat was heelernaal niet aardig van hem, 0111 te fungeeren als de olifant met zijn snuit, die het aardige verhaaltje uitblies. Wij voor ons hadden, in tal van mededeelingen ons van vele zijden gedaan, het aan tal gearresteerde officieren hooren varieeren van 60 tot 700. En dit was nog niet eens het ergste. Eergisteren vertelde ons een medicus, dat een patiënt, die hij toen juist had behandeld, hem als vast en zeker had verklaard: vandaag worden er 160 offi cieren gefusilleerd. Om te be ginnen nog maar. En nu komt minister Dijx hoorn en verzekert ijskoud aan de tweede Kamer: geen enkel officier gearresteerd. Gisteravond voegde de opper bevelhebber in een radio-me- dedeeling daar nog aan toe: ook geen onderofficier. De teleurstelling werd gis teren echter nog grooter. Tot onze onuitsprekelijke verba zing kwamen wij op straat onzen Hoofdcommissaris te gen. Wij keken hem schuw aan, alsof hij een spookver schijning was. Was de heer Van der Mey dan niet gear resteerd? Wij hadden toch van alle kanten gehoord, dat hij achter de tralies zat? En nu liep hij daar. Was hij 't heusch? Of misschien: een dubbelganger? Hij was het heusch, heusch. Alweer een sprookje kapot gemaakt. In welk een prozaïschcn tijd le ven we toch. Alles valt óns uit de hand. We beginnen nu (eerlijk gezegd) ook te vermoeden, dat zelfs de Burgemeester on zer stad zich nog op vrije voeten bevindt. Hoewel ook hij, naar ons is verteld, de zer dagen... enfin, wij hopen hem dezer dagen met zijn snellen stap wel eens tegen te komen." „VRIJHEID." Onder bovenstaand opschrift lezen wij in het Nationale Dagblad (N.S.B.): Het sociaal-democratisch Tweede Kamerlid Jan ter Laan, een van de oude S.D. A.P. garde, heeft zijn bezwa ren aan den minister van Binnenlandsche Zaken ken baar gemaakt tegen den bur gemeester van Capelle (Z). Deze burgemeester heeft n.1. de vervelende gewoonte om bij aanstelling van crisis- personeel drie vragen te stel len: Zijt ge nationaal-socia? list? Zijt ge communist? Zijt ge sociaal-demo craat? Dat komt niet te pas, vindt meneer Ter Laan. D.w.z.: de twee eerste vragen zijn goed, maar de laatste deugt met. Die vormt een aantasting der „vrijheid". Wij danken den heer lel Laan voor de les, die hij ons gegeven heeft over de betee kenis der marxistische vrij heid. De leugenachtigheid der sociaal-democratische leuzen, kon niet beter worden gede monstreerd, aldus besluit de Mussert-krant. KENMERKENDE KLACHT Het „Nationale Dagblad van Donderdag klaagt: „Herhadlde malen gebeurx het dat straatcolporteurs met Vo-Va door voorbijgaan de militaire troepen, on de leiding van officieren of on derofficieren, uitgescholde worden. Uitroepen als: »HU, ne moordenaars", „Sla doo die vent," „Verz.-p ze maai enz. enz. zijn schering en.1 slag. Begeleidende superie ren lachen hartelijk mee 1 plaats van stilte te comma deeren." 't Zal wel een beetje over dreven zijn, maar voor de geest in het leger in geval kenmerkend, zegt n communistische Volksdag blad.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Heldersche Courant | 1939 | | pagina 16