Fokker D 21
brandend
omlaag gestort
DAGBLAD VOOR DEN HELDER EN: HOLLANDS NOORDERKWARTIER 23 november.939
Duitsche export
afgesneden
J^EERBERICHT
Minister Sap
in ons land
Oito Strasser
beschuldigt
Himmler
KONINGSTRAAT 78, DEN HELDER, TELEFOON 50 (2 LIJNEN) w
67e JAARG.No. 8781
>Er zijn geen zuivere handelswegen meer
NEDERLAND-BELGIË
Dit nummer bevat 8 pagina's
DE BILT SEINTt
Japan-Amerika
zakelijk-vriendschappelijk
heldersche courant
r x DONDERDAG
Uitgave der Ultg.-Ml). Hollands Noorderkwartier N.V. te Den Helder
CABINE 3 METER DEN GROND
IN GEDRONGEN.
Gistermiddag om ongeveer kwart
over 2 is in een weiland achter
den Molenweg te Iiilligersberg een
Nederlandsch legervliegtuig bran
dend omlaag gestort. liet was een
eenpersoons kleine jager van het
type Fokker D 21.
Reeds gedurende eenigen tijd had
men het vliegtuig, dat kennelijk we
gens het mistige weer een noodlan
dingsterrein zocht, hooren rondvlie
gen. Plotseling stortte het brandend
omlaag.
Over het lot van den piloot, een
sergeant-vlieger, van de z.g. Java-
afdeeling van Soesterberg, wiens
identiteit echter niet bekend is, ver
keert men in het onzekere.
Aangezien de mogelijkheid bestaat,
dat de piloot even voor het ongeluk
met zijn parachute het toestel heeft
verlaten, of tijdens het ongeluk uit
de cabine is gesprongen, werd de om
geving door militairen afgezocht.
Men heeft hem echter niet kunnen
vinden.
TOESTEL A.H.W. UIT ELKAAR
GESPRONGEN.
Arbeiders, die in de nabijheid in werk
verschaffing werkzaam waren, zagen het
toestel met groote snelheid op zeer geringe
hoogte het weiland overvliegen. Kort daar
op hoorden zij een slag. Op de plaats ge
komen, waar het vliegtuig was neergestort
vonden zij slechts de wrakstukken van het
toestel. Deelen van den motor werden op
een afstand van 500 meter teruggevonden,
terwijl de verbrijzelde vleugelplaten bij een
sloot werden aangetroffen. De wielen wer
den op grooten afstand in het weiland ge
vonden.
CABINE ONDER DEN GROND.
De romp en staart hebben zich met
groote kracht in den weeken veen-
bodem gedrongen, waardoor de cabi
ne twee a drie meter onder den grond
zat. Militairen en arbeiders van de
werkverschaffing begonnen onmid
dellijk met het uitgraven van deze
deelen, doch het werk werd zeer be
moeilijkt door het grondwater, dat
men steeds moest wegpompen.
Op het terrein van het ongeluk troffen wij
o.a. den officier van justitie, mr. Reumer
en den burgemeester van Hillegersbcrg, den
heer F. II. van Kempen aan.
Spoedig na het gebeurde waren enkele
hooge militairen van het vliegveld Waalha
ven ter plaatse, en onder hun leiding werd
het graafwerk voortgezet.
Gistermiddag om vijf uur had men even
wel de cabine nog steeds niet kunnen bloot
leggen, zoodat men over het lot van den pi
loot nog in het onzekere verkeert.
Men heeft tot laat in den avond den polder
afgezocht en o.a. een vliegwiel, een verbogen
mitrailleur en den propeller gevonden, maar
niets van den geheimzinnigen bestuurder.
Het staat vast, dat het toestel een vlucht
maakte van Waalhaven naar Soesterberg.
Het Duitsche Nieuwsbureau heeft
van bevoegde zijde een uiteenzetting
ontvangen, waarin betoogd wordt,
dat de Engelschen, behalve het. in
stellen van convooien, ook de scheep
vaartroutes onder militaire bescher
ming hebben genomen.
Daaruit vloeit voort, dat thans bij
de scheepvaart op Engeland in het
geheel geen zuivere handelswegen
meer bestaan. Zijn tegenstander
moet derhalve zijn maatregelen ne
men van het standpunt der onmid
dellijke bestrijding van oorlogs
schepen. Daaruit vloeien voor de
volkenrechtelijke beoordeeling van
den mijnenoorlog duidelijke conse
quenties voort. In de mijnenconven-
tie van den Haag van 1907 is over
eengekomen, dat bij het leggen van
mijnversperringen een bekendmaking
wordt gegeven, zoodra militaire
overwegingen dat mogelijk maken
In dien zin heelt Duitschland ook
gewaarschuwd voor gelegde mijn-
velden. Of de militaire overwegin
gen dit veroorloven, blijft uiteraard
uitsluitend voorbehouden aan Duit
sche beslissingen.
De Engelschen kunnen zich er ook niet
op beroepen, dat volgens de Haagsche over
eenkomst het leggen van mijnen voor de
kusten en_ havens van den tegenstander
verboden is. Dat is natuurlijk slechts dan
verboden wanneer het alleen ten doel heeft
om de koopvaardij stop te zetten.
Het is de schuld van de Engelschen zelf,
dat op de handelswegen in het gebied vóór
de kust .rekening moet worden gehouden met
de voortdurende aanwezigheid van Engel-
sche oorlogsschepen, tegen welke een gebruik
van mijnen toegestaan is, waarbij de bekend
making van een mijnveld eveneens volgens
de Haagsche overeenkomst niet eerder kan
worden overwogen dan wanneer 't militaire
doel is bereikt. Natuurlijk hebben de En
gelschen het recht hun territoriale wateren
te beschermen tegen het binnendringen van
den vijand. Wanneer het F.ngelsche' publiek
bekommert vraagt waarom de Britsche ad
miraliteit geen gebruik maakt van dit recht,
ligt het antwoord voor de hand. De Brit
sche admiraliteit is nu eenmaal niet in staat
de Britsche wateren en toegangswegen te be
veiligen. In plaats daarvan tracht zij nu
evenwicht te scheppen op het gebied van de
propaganda.
DUITSCHLAND WACHT AF
WAT DE NEUTRALEN DOEN.
De Berl. corr. van de N.R.Ct. seint, dat
men te Berlijn begrip toont voor de leven
dige protesten, welke in de Nederlandsche
pers onder den indruk van de Britsche drei
gementen zijn geuit.
Daaraan wordt evenwel toege
voegd dat Duitschland zijn eigen be
slissingen zal laten afhangen van
den weerstand, dien de neutralen
niet met woord maar INDERDAAD
tegen dergelijke maatregelen zullen
aan den dag leggen.
Gelijk bekend verstaat men in de praktijk
tegenwoordig in Duitschland onder de neu
tralen uitsluitend Nederland en België.
NOG SCHERPER MIJNENOORLOG.
Overigens ziet men, zoowel in Berlijnsche
als Nederlandsche kringen in de poging tot
rechtvaardiging van het mijnenlcggen, de
aankondiging van een ruimer gebruik
dezer helsche wapens door Duitschland, ten
einde Engeland op zijn meest gevoelige ze
nuw te treffen.
Men schijnt, naar stellig moet worden aan
genomen, rekening te moeten houden met
de mogelijkheid dat op alle handelswegen
naar Engeland mijnenvelden kunnen lig
gen.
NIEUWE ENGELSCHE BLOKKADE
MAATREGEL SPOEDIG IN WERKING.
Een woordvoerder van het Britsche mini
sterie van Economische Oorlogvoering heeft
bekend gemaakt, dat het.in werking treden
van het nieuwe centrale apparaat niet lang
op zich zal laten wachten.
De toepassing zal worden gebaseerd
op de practijk, die men in den vorigen oor
log heeft opgedaan.
Er bestaat een groote mogelijkheid, dat
men voor de controle op den Duitschen ex
port een variant zal ontwerpen, op het zgn.
„navicerts"-systeem; men weet, dat deze
methode voor de controle van contrabande
werkt als een soort handelspaspoort, waar
op door Britsche ambtenaren in het buiten
land de aard en bestemming van de door
de desbetreffende schepen te vervoeren goe
deren is gevcrificeerd. Tot nog toe heeft
slechts Amerika zich geneigd getoond het
systeem te aanvaarden.
Voor Nederland en België zal dat
wel niet mogelijk zijn daar Duitsch
land zich daar zeker tegen zal ver
zetten.
In Engeland zoowel als in Frankrijk be
roept men zich op de noodzakelijkheid de
blokkade te verscherpen wegens de Duitsche
wijze van oorlogvoeren.
Zooveel mogelijk zal men de belangen
van Nederland en België ontzien maar als
deze landen moeilijkheden en beproevingen
ondervinden, is dat uitsluitend te wijten
aan de Duitsche taktiek.
BELGIE EN NEDERLAND BEZORGD.
In gezaghebbende Belgische en Ne
derlandsche kringen heeft de aan
kondiging der Britsche vergeldings
maatregelen groote ontstemming
gewekt. Officieele kringen uiten
zich wijselijk niet, doch dat beide
regeeringen een krachtigen stap te
Londen overwegen, staat wel vast.
Of Berlijn met deze procedure ge
noegen zal nemen? Dat is de vraag
die in politieken zoowel als econo-
mischcn zin den doorslag geeft.
Naar nauwer economisch contact
IN DE TOEKOMST OPEN MARKT
TUSSCHEN NEDERLAND, BELGIë
EN LUXEMBURG?
De regeeringspersdienst meldt:
De Minister van Economische Za
ken, Mr. M. P. L. Steenberghe, heeft
Bisteren in zijn kabinet een onder
houd gehad met den Belgischen mi
nister van Economische Zaken, den
heer G. Sap.
De besprekingen hadden ten doel
de mogelijkheden van een meer in
tensief economisch verkeer tusschen
beide landen onder het oog te zien.
Do Belgische minister, die in den loop
?ari den dag weer naar Brussel is vertrok-
k®h, heeft vandaag aangezeten aan een za-
kenlunch, welke werd aangeboden door de
^ederlandsche Kamer van Koophandel voor
f^gië en Luxemburg en in Hotel Mctropole
Brussel plaats had.
tal van Nederlandsche en Belgische auto-
J ei ten en vooraanstaande personen uit Bel
gische kringen van nijverheid en handel
«aren aanwezig.
adat aan het begin van den maaltijd
burgemeester Max herdacht is, neemt ir. A.
Plate het woord voor zijn rede over de
economische verhouding.
tusschen Nederland en België. Spr. memo
reert de economische verhouding tusschen
beide landen in het verleden en zegt, dat
het steeds moeilijker scheen te worden om
Nederland en' België economisch nader tot
elkander te brengen. De gedachte aan een
tolunie won veld, maar de sprong bleek te
groot.
Spr. ziet thans de mogelijkheid, dat
in verschillende industrieën in onze
beide nabuurlanden, welke zich
thans nog door hun wederzijdsche
regeeringen zoeken te dekken door
het middel van hindernissen aan
de grens, zich een constellatie ont
wikkelt, waaruit eerst een tendenz
tot samenwerking met behoud van
de grensbescherming en daarna een
samenwerking met open markt voor
de 18 millioen Belgische, Luxemburg-
sche en Nederlandsche afnemers
ontwikkelt.
Maar het verschil in prijsniveau in de
beide landen, gevolg ook van een vrij diep
verschil in levensgewoonten, levert een
groote moeilijkheid op.
De lagere loonen, de mindere sociale
lasten in België zouden oorzaak zijn van
een
concurrentievermogen
waartegen de Nederlandsche producten niet
op kan, dit feit is niet te ontkennen.
Spreker wijst op de mogelijkheid om
als men oprecht de economische toenade
ring wenscht door middel van de in
voerrechten de prijizen in reguleerenden
zin te bewerken.
Het in April van dit jaar gesloten haven-
accoord stemt spr. hoopvol ten aanzien van
het overwinnen der moeilijkheden.
Het onverwachte in deze oplossing is
voor hem het leerzame. Bij de snel veran
derde omstandigheden, door de snel zich
opstapelende en verergerende moeilijkhe
den door den oorlog, kan er een situatie
ontstaan, waarin de obstakels voor een
economischen samengang van de Bel
gischLuxemburgsehe tolunie en Neder
land ineens geringer blijken te zijn dan
zij nu lijken
Of zuiverder gesteld, waarbij krach
ten in het leven geroepen worden
zóó sterk, dat die obstakels ervoor
wijken. Eens moet er vrede ko
men. Laat het geen herhaling van
Versailles zijn. maar een vrede,
waarbij niet de kiemen yoor een
nieuwen oorlog worden gelegd.
F.n als het eind van dezen verschrik
kelijken krijg weer wel een herha
ling van Versailles mocht worden,
dan is er reden te meer om'België
Luxemburg en Nederland elkaar te
doen vinden in elkanders belang,
tot onderlinge politieke versterking
tot tempering van economische
moeilijkheden.
Onze Vorsten hebben door wederzijdsche
bezoeken het symbolisch teeken van vriend
schap en wil tot samengaan gegeven.
Wij moeten
geen koehandel
met elkander drijven, betoogt spr..
Als wij te nauwlettend de invoerbedra-
gen wederzijds als basis voor te verlee-
nen handelsfaciliteiten nemen, als wij m.
NEDERLANDSCE SCHEPEN NIET
HET ZEEGAT UIT?
Geruchten dat onze regeering den reeders
zou hebben geadviseerd niet uit te varen,
worden van bevoegde zijde weersproken.
Natuurlijk stelt de regeering haar tech
nische gegevens ter beschikking van de
reeders, maar over al of niet uitvaren be
slissen deze tenslotte zelf.
Voortdurend vinden conferenties plaats
tusschen de regcering en de directie^ der
scheepvaartmaatschappijen.
Welke besluiten tenslotte ook zul
len worden genomen, algemeen is
men van gevoelen, dat onze over-
zeesche verbindingen door de jong
ste ontwikkeling van den oorlog ter
zee en de Britsche tegenmaatrege
len in een impasse is geraakt, waar
bij de grondstoffen- en voedselvoor
ziening van ons land ten nauwste
is betrokken en welke niet zal na
laten haar stempel te drukken op
de prijzen en de voorraden.
Echter wijst men er op, dat het, in
overleg met de oorlogvoerenden mis
schien mogelijk zal blijken een vei
liger route te vinden.
Hoe scherp de Britten hun controle den
ken door te voeren moge blijken uit semi-
officiecle mededeelingen. die zeggen, dat
slechts 25 Duitsche grondstoffen in overi
gens zuiver Nederlandsche fabrikaten zal
worden toegestaan.
Daar Onze vaderlandsche exportindustrie
voor een belangrijk deel is opgebouwd op
hte gebruik van Duitsche grondstoffen en.
halffabrikaten, zou deze Britsche maatregel
talrijke Nederlandsche fabrieken treffen.
Slechts onze typisch inhêemsche, meestal
agrarische exporten, als boter, kaas, vee,
strookarton zullen vrij blij ven. Of de textiel
industrie van de Brtischc maatregel te lij
den zal hebben, is nog de vraag.
Allereerst zal natuurlijk onze scheepvaart
en daarmede onze havensteden het loodje
leggen.
Hoe ernstig trouwens ook Brittannie zelf
getroffen wordt, moge blijken uit het besluit
der F.ngelsche regeering, om de havens aan
de Noordzeekust vóorloopig te sluiten. Hier
aan zou ook het uitblijven der „Oranje Nas-
Verwachting: Stijgende tempe
ratuur tot boven 't vriespunt
plaatselijk mist, overigens
nevelig tot half bewolkt,
droog weer, meest matige,
aan de kust tijdelijk krach
tige wind uit Z. richtingen.
sau" met de geredden der Simon Bolivar
aan boord, zijn te wijten.
Ondertusschen schijnt de Britsche vloot
reeds bezig te zijn om een vaargeul in het
Kanaal af'te bakenen, welke dan streng kan
worden bewaakt en op de aanwezigheid van
mijnen zou kunnen worden gecontroleerd.
Een nieuwe handelsovereenkomst
doel der conferenties.
Horinoetsji, de ambassadeur van Japan
heeft ten aanzien van de betrekkingen tus
schcn zijn land en de Verecnigdc Staten
de hoop uitgesproken, dat de beide naties
onderhandelingen zullen beginnen over
een handelsovereenkomst, welke in plaats
zal moeten komen van die, welke in
Januari a.s. afloopt. De ambassadeur ver
wacht besprekingen tusschen Grcw, den
ambassadeur der Ver. Staten te Tokio en
Japan met het oog op een verbetering der
betrekkingen tusschen de beide landen.
Hij achtte het mogelijk, dat Japan en de
Vereenigde Staten tot een „Gentlcmens Un-
derstanding" zullen komen om het handels
verkeer v$>ort te zetten, zooals daarin door
het bestaande verdrag wordt voorzien.
De Japansche gezant te Shanghai heeft
een langdurig onderhoud gehad met den
Amerikaanschen ambassadeur Nelson John
son.
AANSLAG WAS NOODIG OM EEN HAAT-
OFFENSIEF TE ONTKETENEN.
ELSER REEDS GEËXECUTEERD?
OF EEN GROOT PROCES?
De leider van het Zwarte Front, Otto
Strasser, die door de Gestapo wordt
beschuldigd den aanslag te Mün-
chen te hebben georganiseerd, heeft
een medewerker van het Fransche
agentschap Havas verklaard, dat de
aanslag te München is georganiseerd
door Himmler zelf. Hij heeft dit ge
hoord van een lid der partij, dat hem
zeer genegen is. Himmler zou Hess
hebben gezegd, dat hij een aanslag
noodig had om een „haat-offensief"
te ontketenen tegen Engeland en om
een voorwendsel te hebben tot op
treden tegen tegenstanders in het
binnenland. Hess zou hebben toege
stemd, op voorwaarde, dat geen
slachtoffers zouden vallen. Himmler
hield evenwel aan en tenslotte kwam
men overeen dat enkele onbeteeke-
nende personen als slachtoffer zou
den vallen, omdat anders niemand
zou gclooven aan een werkelijken
aanslag.
Op 8 November, des middags te vijf uur
kregen de ziekenhuizen te München bevel
a.w. een zuivere bilaterale gelijkstelling van
onzen onderlingen in- én uitvoer als doel
nastreven, dan zou spreker wil het
openhartig zeggen het initiatief vooral
van Belgische zijde moeten uitgaan. Immers
wijst in de laalste jaren de handelsbalans
tusschen de Belgisch-Luxemburgschc To
lunie en Nederland een actief saldo voor
do unie aan, dat in 1937 en 1938 tot 20 pet.
opliep. Maar dezen weg z;ou hij bij de te vol
gen onderhandelingsmethode niet willen
zien gevolgd.
Als uitgangspunt moeten wij nemen de
noodzakelijkheid om tot een zoo nauw mo
gelijke samenwerking te geraken, in hot
belang van eikaars economie, in het be
lang van eikaars politiek, in het belang
vooral van een toekomstig Europa, waar
bil al haar ontreddering, althans aan den
belangrijken Noord-Westhoek van haar con
tinent, twee landen eendrachtig bezig zijn
om in economischen en politieken zin bei
de opbouwende arbeid te verrichten. Hier
moet zoo besloot ir. Plate te midden van
den gevaarlijken chaos, welke ons mogelijk
te wachten staat een zeker rustpunt liggen.
zich bereid te houden. De bom werd vermoe
delijk geplaatst na het vertrek van Hitier
uit de zaal van den Buergerbraeukeller.
Onmiddellijk na de ontploffing werd order
gegeven te spreken over een aanslag, geor
ganiseerd door de Britsche intelligence ser
vice. Reeds vóór de naam van den zooge-
naamden „dader" bekend was, heeft de Duit
sche regeering aan de Zwitsersche de uitle
vering van Strasser gevraagd, onder be
schuldiging van betrokken te zijn bij den
aanslag.
Tenslotte verklaarde Strasser, dat hij den
naam Georg Eiser niet kent. De man is
nooit lid van het „Zwarte Front" geweest.
Geëxecuteerd?
Te Berlijn loopt het gerucht, dat Eiser
reeds ter dood zou zijn gebracht.
Andere berichten zeggen echter, dat de
ontdekkingen van den aanslag in den Biir-
gerbraeukeller aanleiding zullen zijn tot 'n
groot proces, wederom evenals indertijd te
gen van der Lubbe en Dimitroff te Leipzig
te houden en met het doel de verantwoorde
lijkheid van den Britschcn geheimen
dienst vast te stellen.
Lof voor Himmler.
Volgens den Bcrlijnschen correspondent
\an „Aftonbladet" tooncn te Berlijn gepubli
ceerde berichten duidelijk aan, dat er geen
ei band bestaat tusschen de gemelde gevan
genneming van agenten van den Britschcn
Geheimen Dienst en de arrestatie van Eiser.
De pers is eenstemmig in hoog lof voor
bet werk der politic en prijst Himmler.
Een opmerking van Britsche
zilde.
Te Landen doet men, volgens Reuter, naar
aanleiding van de officieele Duitsche ver
klaring opmerken, dat uit niets in Himmlers
mededeehngeiq blijkt, dat de Britschê In
telligence Service bij den aanslag te Mun-
schen de hand in het spel heeft gehad. Fr
wordt daarvoor dan ook geen enkel bewijs
°r twoc foi,c». den aanslag
en het grensincident bij Venlo, naast elkaar
te plaatsen, hoopt Himmler dat het publick
ei verband tusschen zal leggen,
hrwiiofonderzoek van Himmlers verklaring
bewijst evenwel precies het tegengestelde.
rin W1J- ter wille van de argumentee-
fide'ren f,° hVCC afinoa™de of-
seerf Gn bbmaanshag hadden gcorgani-
fer m 1 bencht va" Reuter. Himm-
hedlirklaart< dat zii aan de Gestapo, hun
bedoelingen en plannen hadden onthuld
de hnrltl "«".toRisch. dat de Gestapo op
de hoogte moet zun geweest van de voorge
nomen bomontploffing, en in weerwil daar
ru i dat f,ezc geschiedde
Uf de Gestapo wist dus van te voren van
de explosie af en wenschte. dat zij plaats
had - een theorie, welke Ilimmeler waar
wülen eV10t openlijk als waar zal
willen erkennen - of zün pogingen om de
schuld op de Britsche Intelligence Scrvi-e
steumLPen W01'"°n '''nr 'lijzen ge
