Zuid-Amtrikaansche
Kust
Om de „wespentaille"
van FINLAND
Niet de „Admiral Scheer"
doch de „Admiral Graf
von Spee"
Russisch passagiersschip
vergaan
Materieels hulp aau
Finland bepleit
DAGBLAD VOOR DEN HELDER EN HOLLANDS NOORDERKWARTIER
„Admiraal Scheer" te
Montevideo binnengeloopen
30 dooden en
80 gewonden
Tegen mijnenieggende
vliegtuigen
Fransch steunpunt
genomen
DONDERDAG
Heftige tegenstand
der Finnen
Laatste telexbericht
De hospita en haar vriend
Nog 560 personen vermist
Dit nummer bevat 8 pagina's
EERBERICHT
DE BILT S E INT t
De nieuwe regeering
in Zweden
Nederlander schenkt
Finland f 100*000
Volkenbondsvevgaderinq
„Rusland plaatst
zichzelf buiten den
V olkerenbond"
heldersche courant
KONINGSTRAAT 78, DEN HïLDER, TELEFOON 50 (2 LIJNEN)
14 DECEMBER 1939
67e JAARG. No. 8799
Zeeslag «oor do
Uit tot nu toe te Londen ontvan
gen inlichtingen blijkt, dat drie Brit-
sche kruisers in contact zijn geweest
met de „Admiraal Scheer". Dit was
gisteren om 6 uur 's morgens het ge
val. De „Admiraal Scheer" werd her
haalde malen getroffen. Tijdens het
hevig gevecht, dat vier uur duurde,
werd de Britsche kruiser Exeter be
schadigd en gedwongen zich van ver
dere actie te onthouden. De andere
kruisers, de Ajax en de Achilles,
hebben de achtervolging voortgezet.
Ook uit Buenos Aires ontvangen wij be
richten over een ontmoeting ter zee op gis
terenochtend.
Er zijn, seint Reuter, geen sohepen gezon
ken, doch aan beide zijden werd eenige scha
de aangericht.
De Achilles gezonken?
Deze mededeeling klopt niet met een an
der bericht, eveneens uit Buenos Aires, doch
door Stefani, het Italiaansche persbureau ge
lanceerd, meldende, dat de Britsche kruiser
Achilles in den grond zou zijn geboord.
De „Achilles" is een kleine, maar snelle
kruiser van 7030 ton, uitgerust met 8 zes-
duims kanonnen en een snelheid van 32.5
knoop. Hij werd in 1932 te water gelaten.
Engeland ontkent!
De Britsche admiraliteit deelt mede, dat
het bericht dat Zr. M. „Achilles" tot zinken
zou zijn gebracht, ongegrond is.
Geschaduwd.
Nadere telegrammen doen gelooven, dat
de „Admiral Soheer" thans door enkele
snelle Britsche kruisers geschaduwd wordt,
teneinde, indien zwaardere Engelsche sche
pen zijn aangekomen, het Duitsche slagschip
aan te vallen.
Deze zelfde tactiek werd-tijdens de vorige
wereldoorlog met succes toegepast bij de
Duitsche kruiser Embden.
Te Montevideo binnengeloopen.
Havas seint uit Montevideo dat de „Admi
ral Scheer" hedennacht tot op de reede
van Montevideo achtervolgd door Britsche
kruisers, in deze havenplaats is aangeko
men, waar zij de dooden en gewonden aan
land hebben gebracht. De autoriteiten van
Uruguay hebben zich aan boord van de
sleepboot „Lavalleja" naar de „Admiral
Scheer" begeven. Óp de kade was een groo-
te menigte bijeengestroomd, om van het
ontschepen van de dooden en gewonden ge
tuige te zijn.
Nader wordt gemeld, dat de „Admiral
Scheer" dertig dooden en tachtig gewon
den heeft ontscheept.
ZWAAR BESCHADIGD.
De laatste berichten zeggen dat het Duit
sche vestzakslagschip „Admiral Scheer"
zwaar beschadigd te Montevideo is aange
komen.
Te Londen wordt verklaard, dat overeen
komstig de Haagsche overeenkomst no. 13
van 1907 de „Admiral Scheer" thans 24 uur
in een neutrale haven mag blijven, terwijl
alleen die herstellingen mogen worden uit
gevoerd, welke absoluut noodzakelijk zijn
°m het schip weer zeewaardig te maken. De
strijdmiddelen van het schip mogen niet
aangevuld worden.
De Britsche kruisers „Ajax" en
„Achilles" liggen voor de haven van
Montevideo te wachten. Later werd
gemeld, dat zij de buitenhaven zijn
binnengevaren Men weet niet in hoe
verre zij beschadigd zijn.
Re gewonden van de „Admiral Scheer"
zijn in het militaire hospitaal van Monte
video opgenomen.
Be correspondent van de „New York li-
fries" te Buenos Aires schrijft aan zijn blad,
dat de Britsche kruisers met den. „Admiral
Scheer" in contact, zijn gekomen en op on
geveer 200 mijl ten oosten van Punte Deles-
(de monding van de Rio Plata) Woens
dagochtend omstreeks 6 uur. Het vuur
werd onmiddellijk geopend De Britsche krui
®er „Exeter" werd zoodanig getroffen, dat
net schip nog slechts met beperkte snelheid
kon varen, zoodat het den strijd moest opge
ven.
Hoewel de elfduims kanonnen van de „Ad
miral Scheer" zwaarder zijn dan de zes-
RUSSEN DRINGEN OP NAAR
DE BOTNISCHE GOLF.
Van de Zweedsche grens wordt vernomen,
dat de meest vooruitgeschoven Sovjet-Rus
sische gepantserde en gemechaniseerde een
heden nog slechts 100 K.M. van de Botni-
sclie golf verwijderd zijn, ongeveer halver
wege het smalste deel van Finland bekend
onder den naam de „wespentaille" van Fin
land.
Men gelooft dit bericht te Helsinki niet,
aangezien zulk een snelle op.marsch in dit
gebied zonder wegen niet mogelijk is.
De Finnen hebben ondertusschen
hun tegenaanval in dit gebied ver
scherpt, de Finsche troepen hebben
versterking gekregen. De Russen
krijgen nergens vasten voet, aange
zien de Finnen bij het terugtrekken
alle huizen vernielen. Het dorp Sa-
lia, waar de Russen hun hoofdkwar
tier hadden willen opslaan, was nog
slechts een smeulende massa ruines.
Door deze tactiek, worden de verbin
dingslinies van de Russen zeer
kwetsbaar, de Finnen kunnen het
roode leger aan alle zijden bestoken.
Men weet nog niet welke van de twee
Russische afdeelinge, die oprukken naar de
Botndsche golf, deze het eerst zal bereiken,
beide_ afdeelingen ontvangen evenwel ver
sterking en de Finnen blijven numeriek in
de minderheid. Men veronderstelt, dat de
Russen beide groepen willen vereenigen om
ze samen door te laten stooten naar Oulu
aan de Botniische golf.
Men verwacht verder, dat de beste Fin
sche troepen uit de provincie Osterbotten,
die bekend staan ais de beste schutters van
Finland, binnenkort naar dit front overge
bracht zullen worden.
Vluchtelingen deelen mede, dat de
Russen veel moeilijkheden hebben
met de veroordeelden, die te Moer-
mansk verzameld zijn. Sedert lan
gen tijd werden hier veroordeelde
misdadigers heen gezonden. Men ge
looft. dat reeds gevechten zijn ge
voerd tusschen de soldaten en de ge
deporteerden.
Het legerbericht van gisteravond.
In het Finsche legerbericht van gister
avond wordt nog verklaard, dat de Finnen
bij Tolvajaervi met groot suc'ces hun aan
vallen voortzetten. In de landengte van Ka-
relie wordt over het algemeen plaatselijk
strijd geleverd en is slechts activiteit van
patrouilles te vermelden.
Gemeld wordt, dat de Finnen opnieuw
stellingen gereed maken ten einde den Rus
sen in een grooten slag ten noorden van de
linie Nymes-Uleaborg te bestrijden. Uit het
gebied ten noorden van het Ladogameer
worden verdere Finsche successen gemeld na
een bloedigen slag, doch voor het oogenblik
zijn nog geen bijzonderheden beschikbaar.
Volgens schattingen zouden de verliezen
aan Finsche zijde in geen geval meer dan
een vijfde bedragen van de verliezen der
Russen. Het Roode Leger valt over het al
gemeen en masse aan. Finsche oficieren
zeggen, dat de voorhoeden der Russische
troepen over het algemeen door machinege
weervuur volledig worden weggevaagd.
Heroveren de Finnen een sleutel
positie?
Een niet bevestigd bericht verklaart, dat
de Finnen Salla, een sleutelpositie aan het
noordelijk front, heroverd hebben. De Russen
trachtten hier naar de zee door te breken.
Wanneer dit bericht juist is, beteekent dat
een groot succes voor het Finsche tegenoffen
sief, dat den geheelen dag in dezen sector
gewoed heeft, aangezien de Russen het voor
nemen hadden van Salla de basis van hun
hoofdkwartier te maken.
Toen het gros der Finsche troepen gedwon
gen was zich uit Salla terug te trekken, ble
ven mobiele patrouilles op ski's achter om de
achterhoede-gevechten te voeren. Velen van
deze manschappen zijn nooit uit de nabij
heid van Salla vertrokken, zij verborgen zich
en, gecamoufleerd in hun witte jassen, be
rokkenden zij de Russen veel verliezen.
Alle correspondenten maken gewag van
de militaire kwaliteiten der Finnen en ver
klaren, dat de Russische verliezen die der
Finnen viif maal overtreffen. In twaalf da
gen tijds werden 114 Russische tanks ver
nield.
Voorts melden de correspondenten, dat in
het roode leger scheurbuik heerscht, en dat
deze ziekte zoowel onder de officieren als
de manschappen een groot aantal sterfgeval
len heeft veroorzaakt.
Voor de autoriteit van den Vol
kenbond.
Het conservatieve blad „Aftenposten" stelt
voor, dat ieder lid van den Volkenbond on
middellijk een legercorps ter beschikking van
Finland stelt, volledig uitgerust en ter sterk
te van een duizendste van zijn bevolking.
De aanval van de Russen zou hierdoor tot
staan gebracht worden en de autoriteit van
den Volkenbond zou hersteld zijn.
duims van de „Ajax" en de „Achilles", werd
het Duitsche schip door de kanonnen van
acht duim van de „Exeter" beschadigd, waar
na het Duitsche schip naar de kust voer.
Te half zeven in den avond werd het schip
op 20 mijl afstand van Punte Deleste gezien,
varende in zuidelijke richting. Eenige mi
nuten later verschenen de beide Britsche
kruisers aan de horizon. Zij openden het
vuur en binnen tien minuten waren twintig
schoten gewisseld. Een uur later werd de
strijd op 25 mijl ten Zuiden van Punta De-
lesta hervat en de drie schepen vuurden hef
tig toen zij Punta Balena passeerden.
De „Admiral Scheer" bevond zich toen
minder dan negen mijl uit de kust en het
mondingsvuur van de kanonnen kon van
de kust worden gezien. Toen te half negen
de duisternis viel, lag een dik rookgordijn
over een lengte van verscheidene mijlen op
de zee.
De kleine kruiser „Uruguay" van de vloot
van Uruguay is ooggetuige geweest van den
strijd. Het schip bevond zich bij Punta De-
leste toen de strijdende oorlogsbodems pas
seerden.
De correspondent voegt hieraan toe, dat
in diplomatieke kringen te Buenos Aires
wordt verondersteld, dat het Duitsche schip
„Ussukuma", dat 3 December door Britsche
oorlogsbodems in het zuiden van den At-
lantischen Oceaan werd buitgemaakt, ge
bruikt werd om kleine Britsche oorlogsbo
dems in een gevecht met de „Admiraal
Scheer" te lokken.
De autoriteiten van Uruguay ver
klaren, volgens Reuter, dat niet het
vestzakslagschip „Admiral Scheer",
doch de „Admiral Graf von Spee"
gisteren slaags is geweest met de
Britsche kruisers en een toevlucht
heeft gezocht in de haven van Mon
te video.
ENGELAND STELT „VEILIGHEIDS-
PATROUILLES" IN.
Reeds successen boven Helgoland?
Reuter verneemt uit gezaghebben
de bron te Londen, dat de Royal
Airforce „veiligheidspatrouilles" in
stelt als tegenmaatregel tegen het
leggen van mijnen door Duitschland
vanuit vliegtuigen en tegen de bases
van deze vliegtuigen. Deze patrouil
les vormen een volkomen nieuwe
eenheid van de Royal Airforce en
worden uitgevoerd door bombarde
mentsvliegtuigen met machtige be
wapening, die uitgerust zijn voor
lange tochten.
In feite breidt Engeland zijn kustdefen-
sie uit, zoodat daardoor de punten gedekt
worden, vanwaar Duitschland den mijnen
oorlog tegen Engeland heeft uitgevoerd.
Naar verluidt hebben Britsche toestellen
met groot gemak Duitsche vliegtuigen af
geslagen, dietrachtten den aanval op Hel
goland te verhinderen. Men schrijft dit toe
aan de grootere geschutskracht van het
type bombardementsvliegtuig, dat voor de
ze nieuwe patrouilles gebruikt wordt.
Luchtgevecht boven Noordzee.
Het Britsche ministerie van luchtvaart
maakt bekend, dat gisteren, Woensdag, twee
vliegtuigen van de kustwacht twee Domier
vliegbooten boven de Noordzee hebben aan
gevallen en getroffen. Vóór de beide vijan
delijke^ vliegbooten in de wolken konden
verdwijnen, waren zij door machinegeweer-
vuur getroffen.
Zevenhonderd pop verduisterd.
De Amsterdamsche politie heeft gister
nacht in een woning aan de Amstelstraat
49 een daar wonende 25-jarige pensionhoud
ster aangehouden. Zij wordt verdacht van
diefstal van een bedrag van zevenhonderd
gulden, toebehoorend aan een bezoeker. Te
gelijkertijd werd haar 26-jarige vriend, ver
dacht van deze berooving, aangehouden.
Beiden werden in het bureau opgesloten.
Het Japansche departement van bui-
tenlandsche zaken te Tokio heeft be
richt ontvangen, dat het Sovjet-Rus
sische s.s. „Indigirka" (2.336 ton) op
800 meter van Wakkanai op Hokkai-
do is vergaan. Er waren ongeveer
duizend passagiers aan boord en de
bemanning bestond uit 36 koppen.
Tot dusver heeit men 87 lijken gevon
den, terwijl 390 opvarenden door de
Japanneezen zijn gered en naar Wak
kanai gebracht, waar zij verzorgd
worden.
Thans worden nog 560 opvarenden
vermist, doch men gelooft, dat hier
van ongeveer 200 nog in leven zijn.
Bij ontvangst van het bericht heeft het
ministerie van buitenlandsche zaken den
tweeden secretaris der Sovjet-ambassade,
Genelalof, als volgt ingelicht:
De „Indigirka", welke op 8 December van
Kamsjatka was vertrokken, is vergaan op
een punt 800 meter van Wakkanai met on
geveer duizend passagiers en een beman
ning van 36 personen aan boord. De Japan
sche regeering heeft daarop de Noord-Japan-
sche scheepvaartmaatschappij opgedragen
haar veerboot Karafuto-Maru naar de plek
des 'onheils te zenden en heeft voorts allen
Japanschen schepen, welke in de nabijheid
varen, opgedragen hulp te verleenen. De
hooge zee maakt het reddingswerk voor de
Japanneezen evenwel zeer moeilijk.
VAN HET WESTFRONT.
„De toestand hersteld".
Het Fransche legerbericht van gisteravond
luidt als volgt:
Tijdens een reeks acties op Dinsdag ten
Westen van de Saar is een onzer kleine
posten genomen door den vijand, die een
tiental krijgsgevangenen maakte. De toe
stand is hersteld. Vandaag een kalme dag
aan het geheele front.
De Duitsche lezing.
Het opperbevel van de Duitsche weermacht
maakt bekend:
In het Westen plaatselijke activiteit van
verkenningsafdeelingen en artillerie. In de
streek ten Zuidoosten van Saarbruecken
heeft een afdeeling verkenners, ter sterkte
van e.^n officier en tien manschappen, een
vijandelijk steunpunt opf Fransch gebied ge
nomen. De vijand verloor vijf dooden. Een
officiêr en zestien manschappen werden ge
vangen genomen. De Duitsche verkennings-
afdeeling keerde zonder eigen verliezen te
rug.
Verwachting: Meest zwakke, la
ter tot matig toenemende,
Oostelijke tot Zuidelijken
wind, meest betrokken tot
zwaar bewolkt, weinig of
geen sneeuw of regen, tem
peratuur om het vriespunt.
Geen persoonlijke geschillen tus
schen Hansson en S andier.
Zooals wij gisteren reeds meldden, heeft
minister-president Hansson van Zweden een
nieuw, nationaal kabinet gevormd. Dit ziet
er, nadat gisteren nog een wijziging was
aangebracht, als volgt uit:
Minister-president Hansson, minister van
buitenlandsche zaken Guenther (tot dusver
gezant in Oslo); justitie Westman; oorlog
Skoeld; sociale zaken Moeller; verkeerswe
zen Andersson; financiën Vigforss, onderwijs
Bagge; landbouw Bramstorp; handel Damo-
moe; volksopvoeding Erikson en ministers
zonder portefeuille: Guensel, Thorwald en
Bergquist.
De Ministers Sandler, Engberg, Strindlund
en de minister zonder portefeuille Haeggleff
zijn dus uit het kabinet verdwenen.
Buitenlandsche politiek blijft on
gewijzigd.
Minister president Hansson heeft een ra
dio-redevoering uitgesproken, waarin hij er
den nadruk oplegde, dat de nieuwe coalitie-
regeering bijna het totaal der rijksdagleden
tot grondslag heeft. De reorganisatie der re
geering beteekent niet dat de buitenlandsche
politiek des lands gewijzigd wordt.
Spr. stelde in het licht, dat er gee
nerlei persoonlijke verschillen be
stonden tusschen hem en den afge
treden minister van buitenlandsche
zaken Sandler, wiens arbeid ter ver
sterking en practische verwezenlij
king van de samenwerking der Noor
delijke landen van onschatbare
waarde is geweest.
Verschillende bladen hebben het nieuwe
kabinet een koele ontvangst bereid. De na
druk wordt erop gelegd, dat Sandler vrij
willig is vertrokken en niet onder den druk
der Duitsche perscampagne.
Een Nederlander, die onbekend wenscht
te blijven, heeft een bedrag van f 100.000 ge
schonken ten behoeve van Finland. De gift
werd afgedragen aan de Finsch-Nederland-
sche vereeniging te Den Haag.
De speciale Commissie van Der
tien van de Volkenbondsvergadering
heeft gisterenavond met het aan
nemen van een resolutie haar werk
zaamheden in de kwestie van het
beroep van Finland beëindigd.
De resolutie is krachtiger dan men hier
verwacht had, zegt de corr. van het Hsbl.
Er wordt in gezegd, dat de Volkenbonds
vergadering plechtig de handelwijze van
de Sovjet-Unie tegen Finland veroordeelt;
allen leden van den Volkenbond wordt drin
gend verzocht iedere materieele en humani
taire hulp aan Finland te bieden, welke ze
kunnen bieden, en zich te onthouden van
iedere handelwijze, die de weerbaarheid
van Finland zou kunnen schaden.
Dat is de formule, die men reeds voor
het Chineesch-Japansche conflict had ge
vonden. De resolutie gaat echter verder
waar gezegd wordt dat het den secretaris
generaal van den Volkenbond wordt ver
oorloofd zijn technische diensten ter be
schikking te stellen voor de bovengenoem
de hulp aan Finland, en dat zijn den secre
taris-generaal eveneens zal toestaan de
niet-leden van den Volkenbond (in de eer
ste plaats natuurlijk de met Finland sym-
pathiseerende Vereenigde Staten) te raad
plegen over een eventueele samenwerking
in de hulpverleening. Het ziet er dus naar
uit alsof men toch wil dat de Volkenbond
de hulp aan Finland zelf organiseert en
coördineert.
Het tweede deel der resolutie gaat ver
der dan men van den Volkerenbond ge
wend is.
Er wordt in betoogd, dat Rusland zich hui
ten het Volkenbondsverdrag heeft geplaatst
door zijn weigering om voor de Volken
bondsvergadering te verschijnen, welke wei
gering de Sovjet-Unie tracht te rechtvaar
digen met de mededeeling dat ze betrek
kingen met een z.g. regeering had aange
knoopt, die_ wettelijk noch daadwerkelijk de
door het Finsche volk erkende regeering is
De speciale Commissie van Dertien be
roept zich tegenover den Raad óp art, 16
om de conclusie uit de 'Situatie te trekken;
d.w.z. de Raad moet nu beslissen of, zooals
de Commissie meent, de Sovjet-Unie zich
door haar actie buiten het Volkenbonds
verdrag heeft gesteld. Art. 16 wordt in het
bijzonder genoemd en de Zweedsche en
Noorsche delegaties hebben dan ook ver
klaard, dat ze haar houding nog niet kon
den bepalen en eerst haar regeeringen om
raad moesten vragen.
Men neemt aan, dat de Volkenbondsver-
gadering hedenochtend met algemeene
stemmen tot het uitsluiten van de Sovjet-
Unie zal besluiten.
De gedelegeerde van Iran (Perzië) is
ziek (diplomatiek?) en enkele kleine sta
ten, die aan Rusland grenzen zullen zich
waarschijnlijk onthouden.
Wat Noorwegen en Zweden zullen doen
vraagt de algemeene aandacht. Dat zij ech
ter door tegen te stemmen, de scherpst mo
gelijke veroordeeling van Rusland, zijn ver
wij dering, zullen tegenhouden, is niet wel
denkbaar.