Ruwe Handen, Ruwe Huid Purn
Toonkunst- Uitvoering
fcnW
Niets nieuws
onder de zon
Vanmiddag
op de schaats
Morgen Derde
Marine-Concert
Nog 3 graden vorst
Een Marineavond van cabaret en jool
Dinsdag 19 December 1939
fJtacUnieuw-6
„Grosse Messevan Anton Bruckner en
„Weihnachts-oratorium" van Joh. Seb.Bach
te
i EEN MODERNE
VOLAUTOMATISCHE
KALENDERKLOK
pd3u*eó
U wilt een dol gezellige avond beleven
Tentoonstelling
kerstgaven
Kerst-Concert
«De Zingende Jantjes"
Wie heeft een voetbal
te missen?
Hedenmorgen 8 uur
De overdracht van het
commando zeemacht
in
Indië
Kerstprogramma Casino
Scheepvaartberichten
ÏÏUiiLnefekicM&n,
Hoofdpijn - Kiesoijn - Gevattën<oiidi*
De „generale" van de af deeling der Mij.
tot Bevordering der Toonkunst, afdeeling Den
Helder directeur de heer A. J. Leewens
vond gisterenavond plaats in de Bethel-Kerk,
Julianapark.
Het bestuur had de sympathieke geste, deze
uitvoering toegankelijk te stellen voor de ge-
mobiliseerden. Een twintigtal landsverdedi
gers hadden deze uitnoodiging dankbaar aan
vaard
De Heldersche muziekliefhebbers mogen de
afdeeling erkentelijk zijn, dat zij in de gele
genheid gesteld werden. Bruckner's oeuvre te
hooren.
Deze componist van groot formaat aan
schouwde het levenslicht in 1824 te Ansleben
in Oostenrijk, maar hij werkte voornamelijk
in Weenen, de stad van de meeste componis
ten uit de 19e eeuw. Aan het einde der 19e
eeuw stierf hij, waarmee helaas ook zijn wer
ken symphonieën van het programma
verdwenen. „Men" kende slechts de drie B's:
Bach, v. Beethoven, Brahms.
Dit klassieke trio had zoo de volle aan
dacht, dat Bruckner het loodje moest leggen.
■Gelukkig gingen zijn werken niet voor goed
onder het stof, zijn symphonieën, z'n Te Deum
en niet in het minst zijn „Grosse-Messe" sie
ren in de laatste 25 jaar de programma's van
het Concertgebouworkest en andere groote
orkesten in ons land en daarbuiten. Een
muzikaal onrecht wordt hierdoor te niet ge
daan.
Men moet gevoel en religie bezitten om de
verborgen geestelijke waarde van de Mis te
kunnen apprecieeren. Dat er een groote aan
trekkingskracht van uit gaat, moge blijken
uit de historie. Alle componisten van naam
en gezag trokken zich terug in de stilte, om
hun krachten te wijden aan het componeeren
eener Mis. Bach's „Hohe Messe" is daar het
overtuigend bewijs van. Bach, de Protestant-
sche componist bij uitnemendheid, moest zijn
kunst uitleven in het componeeren daarvan.
Ludwig van Beethoven liet ons zijn onver
gankelijk en onovertrefbaar werk na: „Missa
Solemnis; Mozart schreef er meerderen, waar
van zijn Grosse Messe het beroemdst is. Verdi
schonk ons zijn „Messa da Requiem". Dit is
slechts een voorname greep; zij behooren tot
de monumentale werken der muziek-litera-
tuur.
Bruckner's „Grosse Messe", waarvan we
eenige fragmenten kregen te hooren, doet
een beroep op bezinning, op concentratie. De
inhoud is van hoogen abstracten aard.
De sobere inleiding in „f" kleine-terts ge
schiedt unisono. Hierna ontwikkelt de compo
sitie een climax, die de zangers en zangeres
sen in den geest van het werk interpreteer
den. Met warme, innige overtuiging werd de
Kyrie gezongen. De goede stemmen-verhou-
ding kwam hier zeer tot haar recht. De solo
stemmen, leden van het koor, vormden geen
absolute eenheid met het koor, ondanks de
goede qualiteiten die wij in hun stemmen
mochten constateeren.
Als tweede deel werd het dankbare
j,Sanctus" gezongen. Dit gedeelte is een com
positie op zichzelf. Dankbaar is het Dominus-
scus-sabaoth. De harmonieën, welke de com
ponist hier aanvaardt, zouden wij als goed
modern kunnen aanvaarden. Het is een kern
achtige harmonische opbouw, die onze ver
wachting allerminst teleurstelt. De solisten,
alt en tenor, verhoogen de klankkleur op
dankbare wijze.
Het geheel was van een onverbrekelijke
rhythmysche eenheid. De helderheid der so
pranen mochten wij hierbij bewonderen, ter
wijl de alten toonden een gevoelsorgaan te
kunnen tentoonspreiden, waarvan warmte en
diepte de grondtonen vormden. Ook de man
nenstemmen waren hier in volmaakt even
wicht. Het a capella-gedeelte was van een
verheven schoonheid.
Bach's „Weihnachts-oratorium", hetwelk
wij reeds eerder mochten hooren van de Hel
dersche afdeeling, vroeg na Bruckner's Messe
onze volle aandacht. Ook dit werk werd niet
in z'n geheel gezongen. Over het werk zelf,
behoeven wij niet uit te weiden. Het wordt in
een adem genoemd met zijn Matthaus-Pas-
sion. Een vergelijking tusschen deze twee wer-i
ken, gaat evenwel mank! De Matthaus-
Passie vormt een grootsch geheel, terwijl het
„Kerstoratorium" eigenlijk uit zes cantaten
bestaat, die later tot éen groot werk zijn ver-
eenigd. Hierin overheerscht natuurlijk de
majeur-stemming, dit spreekt voor zichzelf.
Enkele koren willen wij hier aanstippen:
Nr. 1: het Massale: „Ehre sei Gott.".
Bach ziet niet op een nootje, hier is het
als het ware een hoorn des overvloeds.
Den zangers (essen) wordt geen seconde
rust gelaten. Hier moet iedere executant op
zijn qui-vive zijn, anders loopt het mis, on
voorwaardelijk. De tenoren domineerden déAr,
waar het noodig was en vereischt wordt. Het
Het „schreeuwen", waaraan de meeste tenoren
in koren zich vergrijpen, altijd ten koste van
den subtielen inhoud, was niet aanwezig,
.bravo.
De tegenstellingen konden in dit koor wel
meer toegepast worden. Een kleine matheid
in het midden werd weggevaagd door de ecla
tante overwinning aan het slot.
Koraal no. 23, in de modus-perfectum ge
schreven waardoor het wint aan souplesse
en lichtheid houdt in zich verborgen het
gevaar tot banale-interpretatie, maar de be-
heerschte rhythmische voordracht toonde, dat
dit gevaar meesterlijk was bezworen.
Fuga no. 24, met inzet ter tenoren is van
vroolrjk-opgewekten aard; de lichte begelei
ding van den orgelist: Feike Asma, werkte
hier suggereerend op de vocalisten. Met vol-
werk, trompet incluis, werd het slotgedeelte
prachtig vertolkt.
De gedecideerde inzet van het slotgedeelte
(no. 26!) dwong respect af. Den tenoren komt
deze eer toe. Hiermede staat en ook valt dit
zeer belangrijke koor: „Lasset uns nun gehen".
De vaardigheid en beheersching van het ge-
heele koor komt hier onvoorwaardelijk in het
volle licht te staan. Op enkele plekken iets te
ruw, maar gezien de algeheele uitvoering kun
nen we dit op slot van den avond door de vin
gers zien.
De solisten waren van den allereersten rang.
Hun namen waarborgen bij voorbaat een suc
ces in muzikale beteekenis van het woord.
Ans Stroink, alt, zong de Aria no. 19:
„Schlafe, mein Liebster, gewiesse die Ruh'"
op ongekende wijze. De crescendi en decres-
cendi waren van hooge orde; de warme voor
dracht getuigde van een onvoorwaardelijke
weergave; de articulatie, ademtechniek en
stembeheersching toonden, dat Ans Stroink
een zangeres is, die haar benijdenswaardige
taak ter harte neemt, waaraan vele mindere
goden een voorbeeld kunnen nemen.
Gerard van den Berk, tenor, hoorden wij
ook reeds eerder in onze stad. Zijn tenorale
klaarheid heeft hij ongerept bewaard. Met
religieuse overgave vertolkte hij zijn recita
tieven en aria's. Eenigszins gevoileerd op som
mige oogenblikken, zal een kwestie zijn van
tijdelijken aard, wij zijn hiervan overtuigd.
Naast het koor en solisten zijn er nog stille
werkers, die een niet te onderschatten aan
deel hebben in het welslagen van een uitvoe
ring als deze.
Mevrouw C. W. VelthuysHuchshorn
onze bekende stadgenoote begeleidde op de
piano, temidden van de koristen.
Haar slagvaardigheid is ons bekend, zij
accompagneerde op de bescheiden wijze, welke
in dit kader past.
In hoogere regionen verborgen voor de
gemeente troonde Feike Asma, achter z ij n
instrument; het o r g e 1. Bij gebrek aan or
kest, is het kerkorgel het aangewezen instru
ment, dit te vervangen. De lichtheid, waarmee
de recitatieven en aria's werden begeleid, de
den wederom zien, dat de heer Asma Jr. zijn
instrument beheerscht. Bij de forte- en de
koorgedeelten kon hij zijn gaven en meester
schap ten volle ontplooien. Zoo'n bespeling
werkt stimuleerend op koor èn... toehoorders.
Last not least, d e man waar alles om
draait, op zoo'n belangrijken muziekavond
als dezen: de dirigent, onze plaatselijke
nestor: de heer A. J. Leewens. Hij leidde,
dirigeerde en suggereerde op de beproefde
wijze. Zjjn enorme taak heeft hij op onver
beterlijke wijze vervuld. Van avond, als
het er héélemaal op aankomt, zal het koor
onder zijn leiding zeker op beheerschte
wijze zijn taak vervullen.
Moge vele inwoners van onze stad zich
gedrongen voelen deze uitvoering bij te
wonen.
Men verzoekt ons in dit verband er op te
wijzen, dat het kerkgebouw uitstekend ver
warmd is.
BIJ DFN
in/RwesKHAnoft
IJsbaan om half 2 open.
Hedenmorgen hebben wij ons in verbinding
gesteld met de gemeentelijke ijs-deskundigen
en vernamen van hen, dat het vrijwel vast
staat, dat hedenmiddag officieel het ijs goed
gekeurd wordt en dat men zal kunnen rijden.
Gisteravond heeft men de ijskorst op het
Heldersche kanaal gemeten en het bleek -toen,
dat de dikte daarvan reeds van dien aard was,
dat verondersteld kan worden dat men den
volgenden dag zou kunnen schaatsen.
Wat de banen betreft, in de eerste plaats is daar
het ijsveldterrein aan den weg naar Julianadorp.
Het is de bedoeling, deze baan om 1 uur te
openen. Het ijs is aldaar in goede conditie, zoo
dat het er voor de aanhangers van Koning Thialf
veelbelovend uitziet. Jammers is, dat het rijden in
de avonduren gehandicapt wordt door den sper
tijd. In verband aarmede is het niet mogelijk de
verlichting aan te steken. Men is evenwel bezig
tot het verkrijgen van een dynamo, waarmede
men dan eendeel van de baan hoopt te kunnen
verlichten.
Ook op het Heldersche kanaal zal men
kunnen rijden en op het deel Fortgracht
tusschen Roode Brug en de brug aan den
Middenweg.
Uit het politie-rapport
LANTAARNPAAL GESNEUVELD.
Op de Kerkgracht is gisteren een lichtdrager
door een onbekenden auto buiten dienst gesteld.
DE DAGELIJKSCHE FIETS.
Een rijwiel, geplaatst voor een perceel in de
Keizerstraat, is gisteren door den eigenaar als
vermist opgegeven.
Aantrekkelijk programma
Morgen vindt, zooals wij bereids aan
kondigden, het derde marineconcert plaats
in het Casino onder leiding van kapelmees
ter Louis Leistikow. Het programma is wel
zeer veelzijdig gehouden: er prijken zoo
wel klassieke als licht-klassieke werken
op, zoodat verschillende smaken hier. waar
voor hun geld krijgen.
Een „trekpleister" zal ongetwijfeld zijn
het feit dat de heer Th. Donkers weder
om enkele soli zal vertolken, namelijk op"
fluit en piccolo. Het zal velen genoegen
doen het spel van den heer Donkers weer
eens te mogen beluisteren.
Het programma
Hieronder laten wij nog eens een opgave van
de te spelen nummers volgen:
Geopend wordt met de ouverture „Die Ge-
schöpfe des Prometheus" van Von Beethoven,
waarna volgt van Jozeph Haydn de Sympho-
nie No. 2, bestaande uit de deelen adagio alle
gro, andante, menuetto en allegro spiritoso.
Na de pauze van J. Halvorsen „Kriegs-
marsch" van C. St. Saëns „La Jeunesse d'Her-
cule" (poème symphonique) welk nummer voor
de eerste maal een stafmuziek-programma
siert, en door den solist, met orkestbegelei
ding a. Walzerrondo voor fluit en concert
polka voor piccolo.
Dit concert wordt besloten met de „Scènes
napolitaines" van Jules Massenet.
Wij spreken de hoop uit, dat velen zich mor
genavond geroepen zullen voelen, bij dit con
cert aanwezig te zijn.
VRIJZ. NED. HERV, VROUWENVER.
Onder verwijzing naar de desbetreffende ad
vertentie vestigen wij de aandacht op de kerst-
wijdingsbijeenkomst op Donderüag a.s. te 8.15
uur in Centraal Kanaalweg.
Zaterdagavond voert „Klaar voor
Onderwater'' een non stop cabaret op.
25 en 35 cent p. plaats.
Evangelisatiegebouw, Vijzelstraat
Op morgen, Woensdag, zullen in het Evan
gelisatiegebouw, Vijzelstraat, alle kerstgaven
ter bezichtiging worden gesteld, terwijl daar
bij tevens het houtzaagwerk van de jongens
clubs ec. tentoongesteld zal worden.
Men zal zeker, evenals vorige jaren daar
weer een aantrekkelijk u'tstaliing krijgen van
al het werk, dat in de afgeloopen maanden
werd vervaardigd, of dat. cadeau werd ont
vangen. Al deze gaven zu'len straks bezorgd
worden bij de gezinnen waarvan men weet, dat
ze behoeftig zijn en dat men de gave hard noo
dig heeft.
De tentoonstihng wordt gehouden van des
middags 3 tot 10 uur en ieder is er hartelijk
welkom. Men zie de advertentie.
Op Woensdag 27 December.
Op Woensdag 27 December a.s. vindt in Casino
een Kerst-Concert plaats van Helders R.K. Knapen
koor. „De Zingende Jantjes", met medewerking
van Helders Kamer-Orkest.
Het zeer aantrekkelijke programma omvat o.m.
nummers van Schubert, Joh. Strausz, Martini,
Gruber, Cath. van Rennes en Mozart.
Men leze de desbetreffende advertentie.
Een „ergens" gevestigd peleton luchtdoel
mitrailleurs in Den Helder zou het op hoogen prijs
stellen indien het, zoo mogelijk voor de Kerst
dagen, voorzien zou worden van een voetbal.
Speciaal diegenen, die niet met Kerstverlof
kunnen gaan, zou men er ten zeerste mee ver
blijden.
Het leder kan men afgeven aan het loket van
ons Bureau. Wij zullen dan zorgen, dat het voor
werp op zijn bestemming komt.
Burgerlijke Stand van Den Helder
Opgave van 18 December 1939
BEVALLEN: D. BeersPostmus d.; J. F
Helmstrijdvan der Kooij z.; E. W. Quant-
van Twuijver z.; J. H. Reiche—Klein d.; H.
G. Smit—Verkuijlen z.; W. J. M. Wilms—ten
Tije z.; L. A. RoordaKoopman z.
OVERLEDEN: A. Bongers v. 21 j.; B. Hoi-
ting m., 73 j.; M. C. C. A. Brunsting v 4 m.;
S. Lastdrager v. 58 j.
Gisteren is de temperatuur in den
loop van den morgen gestegen. De lage
temperatuur van des morgens vroeg
was dan ook al spoedig verdwenen. Tot
ongeveer 7 uur bleef het 1.8 graden on
der het vriespunt, terwijl de stand om
9 uur 1.2 graden onder dit punt was.
In den nanacht nam de koude echter
weer aanmerkelijk toe en hedenmorgen
wees het kwik een stand van 3 graden
onder 0 aan.
Mat de vooruitzichten betreft, voor
zoover men kan afgaan op de locale
omstandigheden en de barometer zou
men zeggen, dat het met de vorstkan-
sen voor de eerstvolgende dagen iets
aan den twijfelaclitigcn kant wordt. De
barometer heeft de neiging tot zakken,
terwijl er ook herhaaldelijk een vrij
dichte bewolking gesignaleerd wordt.
Met eenige zekerheid valt er echter
niets te zeggen, zoodat afwachten de
boodschap blijft.
Aneta meldt uit Batavia:
Gisteren heeft de overdracht van het com
mando zeemacht door den aftredenden com
mandant, vice-admiraal Ferwerda, aan schout
bij-nacht Helfrich plaats gevonden.
Vice-admiraal Ferwerda sprak een korte
redevoering uit, war.ri.i lri er aan herinnerde,
hoe hij in 1936 het bevel over de Zeemacht in
Indië aanvaardde om Land en Koningin te
dienen, volgens de diepe beteekenis van dit
woord.
Ik hoop hierin te zijn geslaagd, zoo zeide
spreker.
Hij raadde ieder aan om met vertrou
wen de toekomst tegemoet te zien en het
Nederlandsche volk te laten weten, dat
het op de zeemacht kan bouwen en dat
deze bereid is het hoogste te geven en
zich op te offeren voor de rechtvaardige
zaak welke zij dient.
De aftredende commandant merkt daarna
op: wat moed, beleid, geoefendheid en offen
sieve geest vermogen, werd ons afgeloopen
week getoond, toen kanonnen van 15 en 20
centimeter zegevierden over die van 28 cen
timeter en lichte kruisers een zwaar-bewapend
en sterk gepantserd schip tot wijken .dwon
gen.
Tot nog toe, zoo ging spr. voort, is ons het
ergste bespaard, maar wij zijn op alles voor
bereid en de kleine Nederlandsche zeemacht
staat, wat geoefendheid betreft, zeker bij an
dere, grootere machten, niet achter.
Na deze woorden droeg de aftredende vloot
voogd het commando over aan schout-bij-
nacht Helfrich.
Deze antwoordde op de woorden van
zijn voorganger. Spr., verklaarde dat zijn
taak slechts naar behooren te vervullen
is, wanneer men kan rekenen op aller
steun en medewerking. Schout-bij-nacht
Helfrich eindigde met den heer Fer
werda het beste te wenschen.
De overdracht had plaats aan boord van
een der, te Tandjong-Priok liggende, oor-
oogsbodems.
Hierbij waren aanwezig de eskader-com
mandant, kapitein ter zee G. W. Stöve, de
heer Langeler, hoofd-inspecteur van scheep
vaart, de commandant van de maritieme mid
delen en de havenmeester.
De officieren, onder-officieren en man
schappen stonden „achteruit" opgesteld.
De overdracht ging gepaard met de wis
seling van de vlag van den aftredenden com
mandant door dien van den nieuw optreden
den. Saluut-schoten en het spelen van het
Wilhelmus verhoogden de bijzondere sfeer van
deze plechtigheid.
Kapitein ter zee Stöve bood, namens de
broederschap van officieren, aan den heer
Ferwerda een zijden vice-admiraalsviag aan.
Onder het spelen van het Wien Neerlands
bloed vertrokken vice-admiraal Ferwerda en
schout-bij-nacht Helfrich van boord naar het
departement van marine, waar de departe
mentsleiding werd overgedragen.
Tenslotte zijn van vice-admiraal Ferwerda
en schout-bij-nacht Helfrich dag-orders ver
schenen.
In de versierde Casino-zaal en in Kerst
stemming geïllumineerde zaal vinden op
Zondag 24 Dec. en den len Kerstdag dans-
middagen en -avonden plaats door het succes
volle orkest Martin Roman, voorafgegaan
door een Cabaret-avond van de Onderzee
dienst-kazerne ten bate van het Marine
Rampenfonds op Zaterdag.
Den 2en Kerstdag komt het gezelschap van
Herman Bouber met het populaire tooneel-
stuk met muziek „De Jantjes".
In Carré te Amsterdam maakten „De Jan
tjes" 14 dagen achtereen uitverkochte zalen.
BUS CONTRA AUTO.
Op den hoek JulianaparkParallelweg heeft
fen aanriidin9 plaats gehad tusschen een
WACO-bus en een militaire personenauto, waar
bij laatstgenoemde er het slechtst afkwam cn
„besc,had'9ingen moest incasseeren. De
WACQ-bus bekwam lichte beschadiging aan het
linkervoorspatbord.
We zouden de ruimte voor dit overzicht
vandaag gevoegelijk blanco kunnen laten.
Er is geen nieuws, hoewel er desniettegen
staande belangrijke dingen gebeuren in
Europa. De strijd aan het Finsche front
gaat in felle hevigheid door. De Finnen be
haalden, zij het met vrij groote verliezen,
een belangrijk succes in Karelië. Aan het
Westfront wordt meer gevochten dan de
laatste maanden het geval was en de Brit-
sche luchtmacht heeft voor de Duitsche
kust het grootste luchtgevecht geleverd
sedert den oorlog. Verschillende Duitsche
toestellen en Engelsche vliegtuigen zijn
daarbij naar beneden gehaald. Over het
aantal zijn de berichten, als gewoonlijk,
zeer tegenstrijdig en daardoor wordt op
nieuw gestipuleerd welk een leugenachtig
bedrijf de oorlog is.
Verder valt er eigenlijk niets te vermelden.
Er is geen aanleiding om ook maar een enkel
lichtpunt naar voren te brengen, er zijn geen
feiten, die wijzen op een belangrijke verscher
ping van den strijd, er zijn direct geen kan
sen tot uitbreiding van den oorlog tot
andere mogendheden. Al deze dingen blijven
wel boven ons hoofd hangen zoolang deze oor
log duurt, maar de tijd wanneer een van hen
werkelijkheid kan worden, is onbekend en on
berekenbaar. Wel duidelijk is b.v. uit de rede
van den Italiaanschen minister van buitenland-
sche zaken, waaraan wij onze beschouwing van
gisteren wijdden, gebleken, dat Duitschland den
oorlog vijf jaar te vroeg is begonnen. Vijf jaar
die noodig waren voor den binnenlandschen op
bouw en voor het gereedmaken van zijn defen
sie. Dat is geen geringe periode. Heel het op
bouwende werk is nu plotseling stil gezet en
dat is ook van groote beteekenis op de ontwik
keling en uiteindelijke beslissing van den strijd.
Dit niet gereed zijn van Duitschland zal
waarschijnlijk ook de oorzaak zjjn van de
tot nog toe voorzichtige en bedachtzame
wijze van oorlogvoeren van het Derde rijk.
Men heeft geen dingen gewaagd, die te
grooten inzet van materieel en menschen
vroeg en zooals we hierboven schreven, er
is geen aanleiding om te veronderstellen,
dat Duitschland daartoe in afzienbaren tijd
over zal gaan. Maar de toestand van het
Derde Rijk laat ook een langen oorlog niet
toe en zoo blijven verrassingen mogelijk.
A.S. ZATERDAG voor het
Mar. Rampen Fonds in Casino.
GROOT BAL NA.
WIJDINGSDIENST V. C. J. B.
In de Westerkerk wordt a.s. Woensdag een
wijdingsdienst gehouden, waar o.m. de plaatselijke
afdeeling van den Vrijz. Christelijk. Jongeren Bond
haar medewerking verleent met de weergave van
de roeping van Johannes, hij, die den komenden
Messias een wegbereider moest zijn.
NIET ZUIVER.
Een partij oud ijzer, door een opkooper alhier
aangeboden, bleek geen zuiver verleden te hebben.
Voor het overgroote deel bestond zij uit spoor
rails, welke door diefstal bij den opkooper verzeild
waren geraakt,
MISLUKTE AUTO-INBRAAK.
Een auto-eigenaar deed aangifte, dat men tijdens
zijn afwezigheid getracht had zijn portieren, welke
gesloten waren, te forceeren. Dit was mislukt,
evenals dezelfde poging bij de kofferbergplaats.
Echter waren de sloten zoodanig toegetakeld, dat
de eigenaar zelf geen toegang meer tot zijn auto
kon krijgen.
STOOMV. MAATSCH. NEDERLAND.
Marnix v. St. Aldegonde, t„ 15 Dec. v. Soerabaja.
Tabinta, u„ 17 Dec. te Antwerpen.
HOLLAND—AMERIKA LIJN.
Maasdam, 16 Dec. te New-York.
JAVA—NEW-FORK LIJN.
Japara, 16 Dec. v. Batavia.
Palembang, 16 Dec. v. Kaapstad.
Tapanoeli, 17 Dec. v. St. Vincent.
SILVER-JAVA PACIFIC LIJN.
Bengalen, 17 Dec. te Batavia.
ROTTERDAMSCHE LLOYD.
Blitar, t„ 18 Dec. te Suez.
Garoet, u„ pass. 17 Dec. Point de Galle
Kedoe, t„ pass. 15 Dec. Point de Galle.
Kota Agoeng, u„ 16 Dec. v. Suez.
Kota Baroe, u„ 17 Dec. te Batavia.
Marken, 16 Dec. te Rotterdam.
Slamat, t„ 16 Dec. v. Port Natal.
HOLLAND—AMERIKA LIJN.
Bennekom (charter), 17 Dec. te Belawan.
1tB' 'f bevorderd tot luitenant ter zee
le kl de luit. ter zee 2e kl. F. T. J. Janssen
en tot kapitein der mariniers de eerste-luit.
der mariniers F. J. van der Ende.
Mijnhartjes (dit zijn hartvormige cachets) helpen snel en goed. Doos 50 ct. Proefddoos 10 ct.
