Scheepsramp
Wielingen
Finnen in den tegenaanval
Aanmaak van
9 millioen
blikken
Zeer groote scheeps
helling in Nederland
DAGBLAD VOOR DEN HELDER EN HOLLANDS NOORDERKWARTIER
in de
Zal het weer toch
omslaan
Italiaansch schip
op een mijn geloopen
Russen op
verscheidene punten
teruggeslagen
Tomatensoep
Gaat de Marine
grooiere schepen
bouwen
Onze invoer naar België
50 °/0 minder
KONINGSTRAAT 78, DEN HELDER, TELEFOON 50 (2 LIJNEN)
V R IJ D A G
22 DECEMBER 1939
67e JAARG. No. 8806
bemanning door nederlandsche
marinesleepboot opgepikt,
Duitsch emigrantenschip
vergaan
Aardschok in Engeland
Vreemde vliegtuigen
boven België
Belgische minister treedt af
Stagnatie door
gebrek aan blik
Dit nummer bevat 8 pagina's
EERBERICHT
DE BILT SEINT)
Drie weken verlof voor
het arbeidsfront
heldersche courant
Uitgave der Uitg.-Ml). Hollands Noorderkwartier N.V. te Den Helder
Mooi werk van onze sleepers.
Gisteravond omstreeks half zeven Is
in de Wielingen bij boei 3 het op
weg naar Antwerpen zijnde Italiaan-
eche s.s. „Comitas" op een mijn ge
loopen en gezonken. De bemanning is
in de booten gegaan.
Onmiddellijk nadat de noodseinen
[van de „Comitas" waren opgevangen,
zijn vaartuigen van de Marine te
hulp gesneld.
Ook de motorreddingboot „Maria Ca-
rolina Blankenheijm" voer ter assis
tentie uit. Ongeveer twee en een half
uur later kon de geheele bemanning
yan het verongelukte schip, bestaan
de uit 28 koppen, te Vlissingen aan
land worden gebracht.
Onder de geredden bevinden zich
eenige lichtgewonden.
Twee hevige explosies.
In een onderhoud, dat wij met den kapi
tein van de „Comitas" te Vlissingen hebben
gehad, verklaarde deze, dat het schip op weg
was van Djibouti naar Antwerpen, het had
geen lading aan boord.
Ter hoogte van Zeebrugge is de Belgische
loods aan boord gekomen. „Het was onge
veer half zeven. Ik stond", aldus de kapi
tein, „op de brug, toen zich plotseling in het
voorschip een hevige explosie voordeed. Het
kompas sloeg in stukken en ook de andere
instrumenten op de brug werden vernield.
Er bleek een groot gat in het voorschip te
zijn ontstaan. Het staat wel vast, dat wij op
een mijn zijn geloopen. Het schip bleef ech
ter drijvende en wij besloten aan boord te
blijven. Het water stroomde de machineka
mer in. Ongeveer twintig minuten later
klonk wederom een explosie, welke werd
veroorzaakt door het springen van de ke
tels. Toen begon het schip sneller te zinken,
terwijl het slagzij maakte. Wij hadden ech
ter nog den tijd om in de booten te gaan en
papieren en diverse bezittingen te redden.
Ongeveer een uur hadden wij
rondgedreven, toen wij werden op
gepikt door een Nederlandsche ma
rinesleepboot, die ons later overgaf
aan de Belgische afihaaimotorboot
numimier 8",
Slechts twee leden der bemanning zijn
licht gewond en werden in het ziekenhuis te
Vlissingen opgenomen.
De geredden zijn door bemiddeling van den
Italiaansohen vice-consul in twee hotels al
daar ondergebracht.
Wrak door Hollanders versleept.
Het wrak van de „Comitas", dat,
zooals men vermoedde, drijvende was
gebleven, is gisteravond omstreeks
half elf door de sleepbooten „Seine"
en „Maas" van L. Smit en Co's In
ternationalen Sleepdienst, bij het
fort Raminekens aan den grond ge
zet.
Be sleepbooten bevonden zich onderweg
van Antwerpen naar Vlissingen, toen zij de
noodseinen van het zinkende ItaliaansclTe-
schip opvingen. Zij begaven zich onmiddel
lijk naar de aangegeven plaats, waar zij
het gekapseisde schip aantroffen, toen het
reeds door de bemanning verlaten was.
Het bleek, dat de ruimen twee en drie, de
machinekamer en de stookplaats onder wa
ter stonden.
De „Comitas" was aan bakboordzijde voor
de machinekamer getroffen en bevond zich
in zinkenden toestand.
De sleepbooten slaagden er in een verbie
ding tot stand te brengen en het wrak op
sleeptouw te nemen, waarna het bij het fort
Rammekens omhoog kon worden gezet. Dank
ziJ de kalme zee ging alles vlot in zijn werk.
Bergingsvaartuigen hebben zich daarheen be
geven om te trachten het schip dicht te ma-
hen en leeg te pompen.
Be „Comitas" is het eigendom van de Ita-
naansche reederij Ravano te Genva en meet
8685 bruto register ton.
EERSTE KLAS LEGER TEGEN
DERDERANGS SOLDATEN. -
De Finsche tegenaanvallen blijven zware
offers vragen van de Russen. De Ameri-
kaansche oorlogsreporters schromen niet
te verklaren, dat een eerste rangs leger
vecht tegen een erbarmelijke hoop kanon-
nenvoer, derderangs Russische soldaten Een
nieuwe doorbraakpoging der Russen bij de
Mannerheimlinie is verijdeld. In het Noor
den heerscht een temperatuur van 30 gra
den onder nul en de hevige sneeuwstor
men beletten iedere actie. De Russische
luchtmacht heeft zonder veel succes bom
men op Helsinki en andere steden geworpen.
De Russen schijnen te vreezen, dat de Fin
sche piloten tot ver in Rusland zullen door
dringen, niet alleen Leningrad, maar zeiis
Moskou is volgens een Havasbericht uit
Kopenhagen, verduisterd en afweergeschut
is opgesteld bij het Kremlin. Er is een
Zweedsch vrijwilligerscorps gevormd en het
eerste contingent is reeds naar Finland ver
trokken. Over de Sovjetkruiser „October-
revolutie", welke, zooals wij eerder bericht
ten, zou zijn beschadigd, wordt door de Zwit-
sersche bladen verteld, dat het schip naar
Kroonstad is opgesleept.
De tegenaanval.
Omtrent de gevechten in den sector van
Salla, waar de Finsche troepen de Russen
hebben teruggeworpen, kan nog gemeld wor
den, dat de Russen door den tegenaanval
der Finnen volkomen verrast werden en
zich thans door de dennebosschen terug
trekken naar Salla.
Geruchten om de Gneisenau.
Volgens uit Riga ontvangen berichten zou
het Duitsche emigrantenschip „Gneisenau"
in de Oostzee gezonken zijn, hetzij door een
torpedo van een onbekenden onderzeeër, het
zij door een mijn.
Visschers hebben medegedeeld, dat het
schip, dat 2 December uit Riga is vertrokken,
binnen enkele minuten is gezonken, en dat,
bijna alle opvarenden, waaronder 900 man
van de „Arbeidsdienst", zijn verdronken of
bij de ontploffing het leven hebben verloren.
Van andere zijde wordt bevestigd, dat
brandbommen zouden zijn geplaatst aan
boord van een ander emigrantenschip, de
„Siërra Cordosa". Verschillende lezingen
doen te Riga de ronde en het is niet moge
lijk de juiste gang van zaken te weten te
komen. De autoriteiten van Letland nemen
het grootste stilzwijgen in acht.
Gisteravond werd in Groot-Brittannië een
ernstige aardschok waargenomen. De eer
ste trillingen deden zich voor om 9 uur 10.
Te middernacht waren ook nog schokken
Merkbaar.
Duitsche machines verjaagd.
De Belgische minister van Landsverdedi
ging deelt mede:
In den loop van den dag van heden heb
ben verscheidene malen vreemde vliegtuigen
boven Belgisch grondgebied gevlogen. Hun
aanwezigheid is gesignaleerd in Luxem
burg en in de provincie Luik, waar zij ver
dreven werden door jaehtpatrouilles en het
vuur van het luchtafweergeschut.
Het luchtafweergeschut is eveneens op
verschillende plaatsen in het Noorden des
lands in werking getreden. Boven Brugge is
een Duitsch vliegtuig, dat op 10.000 meter
hoogte vloog achtervolgd door een onzer
patrouilles, die het met haar vuur heeft ge
dwongen, het grondgebied te verlaten, Ter
wijl het naar het Noorden vluchtte, heeft
het Duitsche toestel op onze jagers het vuur
geopend, zonder hen te raken.
De Belgische regeering heeft naar aanlei
ding hiervan een protest gericht tot de Duit
sche regeering.
NASLEEP VAN EEN BANKSCHANDAAL.
De Belgische minister Marck, die, zooals
wij gisteren berichtten, gecompromitteerd is
door het bankschandaal van het Credit An-
versois is afgetreden. Hij heeft echter niet
toegegeven in eenig opzicht schuldig te zijn
aan het hem door de publieke opinie ten
laste gelegde: het veilig stellen van eigen
bezit,, toen hij wist, dat de krach onvermij
delijk was-.
Tijdens dezen terugtocht zouden ver
scheidene eenheden van het roode leger
uiteengedreven zijn en zelfs heeft een klei
ne Finsche afdeeling een heel Russisch ba
taljon van 800 man in de pan kunnen hak
ken.
De operaties worden nog steeds belem
merd door de felle koude aan het Noorde
lijke front. De Russische tanks zouden bij
na alle bevroren zijn en de motoren kun
nen niet op gang gebracht worden.
In de richting van Salla hebben de Fin
nen hun opmarsch voortgezet. Gisteren
werd de vijand op twee verschillende plaat
sen verslagen. De vijand liet honderden
dooden op het slagveld achter. De Finnen
hebben tanks, een aantal machinegeweren
cn andere wapens buitgemaakt. In een an
deren slag leed de vijand groote verliezen
en werden twee tanks en eenige machine
geweren buitgemaakt. In het gebied van
Petsamo hebben de Finsche troepen een
punt aan de Jordanrivier bereikt.
Actie van de Russische lucht
macht.
De Russische luchtmacht heeft volgens
Finsche berichten, haar aanvallen met een
groot aantal vliegtuigen op het slagveld en
tegen de burgerbevolking voortgezet. De re
sultaten van deze aanvallen waren op het
slagveld onbeteekenend.
Als gevolg van het bombardeeren van
plaatsen werd een vrouw gedood te Kontio-
maki, te Jaensi werden 15 burgers, waar
onder vrouwen en kinderen gedood en vier
gewond, te Sortevala twee burgers gedood
en drie gewond en te Matkafelka 5 burgers,
waaronder vrouwen en kinderen gedood en
drie gewond.
In Helsinki werd de ziekenhuiswijk met
bommen bestrooid.
Gisteren hebben Finsche jachtvliegtuigen
en luchtafweerbatterijen zes vijandelijke
vliegtuigen neergehaald. Bovendien is, naar
thans is komen vast te staan, Dinsdag nabij
Viborg een vijandelijken bommenwerper
neergehaald.
De Russische legerberichten spreken slechts
over patrouillegevechten cn activiteit van
het vliegercorps.
De Russen trekken in het noor
den terug.
Van de Noorsch-Finsctoe grens wordt ge
meld, dat gisteren de Sovjet-Russische troe
pen van Hiyenjaervi aan het noordelijk
front op Petsamo terug zijn getrokken. De
Russen worden door de Finnen achtervolgd.
IN 1939 DRAAIDEN 26 MILLIOEN
KILOGRAM DOOR
Zooals bekend, werd sinds eenige
jaren, in verband met het grooter
gébruik van versche tomaten in de
groentendistributie voor werkloo-
zen en armlastigen, in overleg met
het departement van Sociale Zaken
er toe overgegaan circa één milli
oen blikken tomatensoep te laten
aanmaken met het doel het. toma-
tenverbruik in eigen land nog meer
te bevorderen.
De opzet slaagde uitstekend, zoodat het
de regeering in 1938, toen er oorlog
dreigde uit te breken, gewenscht voorkwam
van de groote hoeveelheden tomaten, die
ook in 1938 weer onverkoopbaar aan de
veilingen waren, een groot gedeelte tot soep
te laten verwerken.
Er werden 5.005.607 blikken tomatensoep
aangemaakt.
IEDEREEN AAN DE TOMATENSOEP!
De oorlogswolken dreven destijds over,
de toestand werd weer rustiger ingezien en
in verband hiermede werd de hoeveelheid
soep op initiatief van het Centraal Bureau
van de Tuinbouwveilingen ter beschikking
gesteld van het publiek met uitzondering
van een gedeelte dat voor het departement
van Sociale Zaken gereserveerd moest blij
ven. Deze opzet slaagde volkomen naar
wensch.
Gedurende 1938'39 werden totaal ver
kocht 5.088.67 blikken tomatensoep, 4.278.643
blikken door het Centraal Bureau van de
Tuinbouwveilingen in Nederland en S09.424
blikken door het departement van Sociale
Zaken. De aanvoer van tomaten in 1938
was rond 69.000.000 kg., hiervan werden
11.000.000 kg. doorgedraaid.
GROOT GENOEG VOOR SCHEPEN-
BOUW TOT RUIM 70.000 TON.
Gistermiddag is op het terrein van
de N.V. Nederlandsche Scheepsbouw-
Maatschappij te AmsterdamNoord
de eerste paal geheid voor de nieu
we helling, waarmede de werf, die
momenteel vier hellingen telt, wordt
uitgebreid en die de grootste helling
yan Nederland zal worden.
Ofschoon de bestaande hellingen van de
N.S.M. ruim voldoende zijn voor den bouw
van een schip als bijv. de „Oranje", mag
worden aangenomen, dat in de toekomst ook
de Nederlandsche reederijen grooter schepen
zullen laten bouwen, terwijl verder de mo
gelijkheid niet is uitgesloten, dat ook de
Marine tot bouw van grootere schepen over
gaat.
De nieuwe helling zal dan ook 250 meter
lang worden en kan desgewenscht later wor
den vergroot tot een lengte van 300 M. Zij
zal groot genoeg zijn voor den bouw van
schepen tot ruim 70.000 ton. Bij een lengte
van 250 meter steeks het hoogste gedeelte
6.20 meter boven het bouwland uit, terwijl
het laagste gedeelte 4.50 meter onder het
waterniveau ligt. Daardoor zal het in een
bouwput komen te liggen, die wordt afge
sloten door twee sluisdeuren, welke bij een
tewaterlating verwijderd worden. Het onder
ste gedeelte van het schip komt dan, nog
op de helling, in het water te liggen en
krijgt daardoor een opwaartschen druk, die
voorkomt, dat het casco bij het afloopen, als
het zwaartepunt op het einde van de helling
komt, in balans komt en daardoor als het
ware gaat wippen. Bij verwijdering van de
sluisdeuren komt de nieuwe helling over
een lengte van ongeveer 85 meter onder wa
ter. De doorlaatbreedte van de helling wordt
33 nieter, en het geheele bouwsel komt te
rusten op 1735 betonpalen, die geleverd zijn
door de schokindustrie te Zwijndrecht.
De eerste paal.
Op het nieuwe terrein van de Nederl.
Scheepsbouw Mij. rechts van den ingang
aan den Cornelis Douwesweg, direct aan de
bestaande werf grenzend, is gistermiddag in
tegenwoordigheid van den directeur, den
heer D. Goedkoop, de eerste paal geheid van
het werk, dat wordt uitgevoerd door de Hol-
landsche Beton Mij.
Elke paal, die 14hl meter lang is weegt
6 ton en het heien geschiedt met drie hei
stellingen en met behulp van stoomblok-
ken. Het is ontstellend, hoe gemakkelijk
zulk een paal, na de eerste meters door
den bovengrond te zijn heengeslagen, een
tiental meters door den weeken ondergrond
wegzinkt en pas na bijna 14 meter op den
harden ondergrond van zand of grind stuit.
Op de betonfundeering komen betonpalen
die het betondek van de helling schragen.
Dit dek zal op het bovengedeelte 1 meter
dik zijn, maar in het midden van het on
dergedeelte Van de helling, waar deze den
zwaarsten druk krijgt, 1.80 meter. Bij het
afloopen van het schip kan de druk op be
paalde plaatsen oploopen tot 320 ton ^er
vierkante meter. De totale belasting, welke
de nieuwe helling kan torsen, is 90.000 ton.
Het werk moet omstreeks September '40
opgeleverd worden.
De laatste maanden echter ver
betering ingetreden.
Voor de leden van de Nederlandsche Maat
schappij voor Nijverheid en Handel, depar
tement 's Gravenhage,, heeft de heer J. B.
Vink, voorzitter van de Nederlandsche Ka
mer v. Koophandel voor België en Luxem
burg, een rede gehouden, waarin hij er op
wees, dat de Belgische invoer in Nederland
met 50 pet. gestegen is, terwijl de Neder
landsche invoer naar België met 50 pet.
verminderd is.
Wat de terugval van den uitvoer uit Ne
derland naar België btereft, hierin is voor
de laatste maanden een iets betere tendenz
te onderscheiden. In September was deze
teruggevallen v. 15 op 10 millioen gulden.
In October is de teruggang nog slechts
van 10 op 6 millioen gulden. In Novem
ber van 10 op 7 millioen gulden.
Spr. weet overigens onzen verminderden
uitvoer naar het zuidelijke buurland voor
een groot deel aan de vele uitvoerverbo
den.
Spr. sprak tenslotte de hoop uit, dat de
handelsbetrekkingen tusschen beide landen
verinnigd mochten worden.
Verwachting: Stijging van
temperatuur, toenemende
bewolking, kans op eenige
sneeuw of regen, zwakke
tot matige, aan de kust tij
delijk krachtige, Zuidelijke
tot Westelijken wind.
HET JAAR 1939.
Ook in 1939 was de aanvoer circa
69.000.000 Kg. Hiervan werden
26.000.000 Kg. doorgedraaid. De afzet
van de versche tomaten was dus in
1938 totaal 58.000.000 Kg. en in
1939 slechts 43.000.000 Kg.
In 1939 verwerkten de fabrikanten zelve
voor eigen rekening 3.354.300 Kg. tomaten
tot tomatenpurée in kleine blikjes en als
sap in flesschen. Voor rekening van de Ne
derlandsche Groenten- en Fruitcentrale wer
den totaal 8.770.095 Kg. tomaten tot toma
tenpurée verwerkt.
'T IS GOED BEKOMEN!
In verband met het nuttig effect volgt
thans een herhaling van deze onderneming.
Gebrek aan blik is oorzaak, dat de tomaten
soep van den nieuwen oogst niet eerder in
den handel is gekomen. Thans echter is dit
euvel verholpen. Met het verwerken van
tomatenpurée tot tomatensoep is men nu
ongeveer 14 dagen bezig. Op het oogenblik
zijn plun. 1.800.000 blikken tomatensoep
gafabriceerd. De totale fabricage tomaten
soep zal ongeveer 9.000.000 blikken bedragen
De tomatenoogst voor 1940 zal gelijk zijn
aan die in 1939, zoodat er geen gevaar voor
een tekort behoeft te bestaan.
Deze nacht nog in den ban van
den winter.
Nadat de winter reeds in den nacht van
Woensdag op Donderdag den kortstondigen
dooi had verdreven, werd hij zelf weer
door depressie-invloed bedreigd. Het leek
gisteren nl. of de buitengewoon actieve de
pressie, welke aan de Noorsche kust hevi-
gen storm en fabelachtige dalingen van den
barometer veroorzaakte, ook onze omgeving
niet onaangeroerd zou laten. Ook de duide
lijke kring om de zon, die den heelen Don
derdagochtend te zien was in de prachtig
regelmatige cirrusbanden, vormde een vin
gerwijzing, dat de hooge druk (774 mm.
1031 mb) waarin wij ons bevonden, door de
pressie-invloed gevolgd zou worden.
Hoewel de barometer regelmatig ging da
len is het dreigement niet zoo spoedig in
werkelijkheid omgezet als men gister ver
wachtte, aldus het Hsb.
De cirrusbanden verdwenen Donderdag
middag weer, het klaarde totaal op, en het
bleef bijna windstil: gisterenavond was het
nog hetzelfde hooge-druk-weer als een
avond te voren.
De Bildt acht het waarschijnlijk, dat
vandaag de wind toch zal omgaan en
weer dooi zal intreden. Hoe snel dit
proces zich voltrekt, hangt natuurlijk
daarvan af, of de tweede kern van
hoogen druk, die ons Donderdag uit
het Westen naderde, even snel naar
het Oosten wegtrekt als haar voor
gangster.
Honderdduizend Duitsche arbeiders
hebben een buitenkansje.
Dr. Ley, de Rijksorganisatieleider, heeft
verordend dat in den loop van volgend jaar
honderdduizend arbeiders wier prestatiever
mogen door bijzondere inspanning bij het
werk nadeelig is beinvloed, drie weken ver
lof zullen krijgen en op kosten van het
Duitsche Arbeidsfront in de gelegenheid zul
len worden gesteld weer op verhaal te ko
men. Het ligt in het voornemen reeds in
Januari de eerste .verloven .te ycrleenen,
