dagblad voor den helder en hollands noorderkwartier
OPROEPING van
Burgers voor Persoonlijke Diensten
Nieuw Russisch
offensief in
het Noorden?
JAPAN
uitgeput 1
De aardbevingsramp in Turkije
Ook Mussolini
naar den Paus
Verordening van
opperbevelhebber
Voor mannen van
18 tot 59 jaar
Middenstand
en distributie
FINLAND
Groot gebied
zwaar geteisterd
JCONINGSTRAAT 78, DEN KILDE*. TELEIOON 50 UJNEN)
V R IJ D A G
29 DECEMBER 1939
67e JAARG.No. 8810
contact met de strijdkrachten in
lucht. een verbindingsafdee-
ling seint met haar „u-lappen"
naar vliegtuigen bij de oefenin
gen van het nederlandsche leger.
Dit nummer bevat 8 pagina's
EERBERICHT
DE BILT SEINT*
Toenadering tot
de democratieën?
HE LDERSCHE COURANT
Uitgave der Ultg.-MlJ. Hollands Noorderkwartier N.V. te Den Helder
r
De Opperbevelhebber van Land- en Zee
lnacht, aangewezen voor de uitoefening van
het militair gezag in elk in staat van oor
log verklaard gedeelte van het grondgebied
des rijks, heeft, in overleg met het betrok
ken burgerlijk gezag, voor alle gemeenten
der Rijks een verordening vastgesteld, waar
aan wij het volgende ontleencn:
Inwoners van elke gemeente des
rijks kunnen worden opgeroepen of
aangewezen tot het verrichten van
persoonlijke diensten, voor hulp bij
militaire werkzaamheden.
Onder militaire werkzaamheden worden
begrepen werkzaamheden:
a. Tot het herstellen van de schade aan
Wegen, bruggen en soortgelijke werken, ver
oorzaakt door militaire operatiën, luchtbom
bardementen of militaire transporten;
b. tot het aanleggen en opruimen van
[versterkingen;
c. tot het aanbrengen en opruimen van
hindernissen en versperringen;
d. tot het aanleggen, herstellen en afgra
ven van waterkeeringen, daaronder begre
pen strand- en oeververdedigingen.
Welke burgers?
Ieder mannelijk inwoner, als
boven bedoeld, die den 18-jarigen
leeftijd heeft bereikt en het 59ste
levensjaar nog niet heeft volbracht,
en nadr het oordeel van de in het
volgende lid te vermelden autoriteit
geschikt is om de bovenomschreven
persoonlijke diensten te verrichten,
is verplicht om op het eerste bevel,
op tijd en plaats bij dat bevel be
paald, aanwezig te zijn en de hem
alsdan op te dragen werkzaamheden
overeenkomstig de daarbij te stellen
eischen, te verrichten.
Het bevel en de opdracht kunnen worden
gegeven:
Door den officier, die met de uitvoering
,van genoemde werkzaamheden is belast, of
namens dezen door den burgemeester der
betrokken gemeente.
De volgorde van oproeping.
Het bevel en de opdracht worden in de
eerste plaats gegeven aan die personen, die
uit hoofde van hun beroep, voor zoover dat
uit de gemeentelijke administratie blijkt, bij
zondere geschiktheid bezitten tot het verrich
ten der werkzaamheden. Indien op deze wijze
niet de beschikking over het benoodigde
aantal personen wordt verkregen, geschieden
de verdere oproepingen zooveel mogelijk in
volgorde van den leeftijd, aanvangende met
de jongsten.
In het bevel wordt vermeld, of het rijwiel
van den opgeroepenen, zoo mogelijk, dient
te worden medegebracht en van welk ge
reedschap hij, zoo mogelijk, moet voorzien
zijn.
Wie zijn vrijgesteld.
Leden van de algemeene rekenkamer, hoof-
ot, van departementen van algemeen be-
,"Lur' lecfn van den raad van state, leden
sta ten-generaal, leden van de dage-
jksche besturen van overheids- en semi-
overheidshchamen, geneeskundigen, apothe
kers en veeartsen, geestelijken en bediena-
v*,. godsdienst, militairen in werke-
ii]ken dienst, personen, deel uitmakende van
ue rijks- en gemeentepolitie of van een ge
meentelijk brandweerkorps en personen, die
een verklaring van een geneeskundige over
leggen, waaruit blijkt, dat zij wegens ziekte,
ziels- of lichaamsgebreken blijvend onge
schikt zijn om diensten te verrichten, zijn
van deze werkzaamheden vrijgesteld.
Slechts bij noodzaak, indien geen voldoend
aantal andere personen beschikbaar'is, wor
den liet bevel en de opdracht, gegeven aan:
personen, die een functie hebben te ver
vullen bij een luchtbeschermingsdienst, per
sonen, die lid zijn van een vrijwillige bur
gerwacht, welke als zoodanig is toegelaten
ingevolge de wet op de weerkorpsen, per
sonen, in dienst van een bedrijf, hetwelk
opdrachten uitvoert ten behoeve van defen
sie-organen, voor zoover vanwege den mi
nister van Defensie wordt verklaard, dat
deze personen voor de uitvoering dier op
drachten in het betrokken bedrijf niet kun
nen worden gemist, personen die werkzaam
zijn bij een destructiebedrijf en personen,
die lid zijn van een der transportcolonnes
van de Ned. Ver. „Het Roode Kruis",
Vergoeding.
Ter tegemoetkoming in de kosten van le
vensonderhoud van zichzelf en van degenen,
voor wier levensonderhoud hij aansprake
lijk is, wordt aan dengene, die persoonlijke
diensten in den zin van deze verordening
verricht, door ,den officier, in overleg met
den burgemeester der gemeente, waarin de
werkzaamheden worden verricht, een be
drag toegekend, berekend naar de normen,
welke gelden voor het loon, hetwelk wordt
betaald voor overeenkomstige!! arbeid ter
plaatse, waar de werkzaamheden worden
verricht.
Voor het eventueel gebruik van rijwiel en
gereedschap wordt een vergoeding toegekend
Voorschriften Arbeidswet buiten
werking.
Het niet voldoen aan de bevelen,
wordt gestraft met hechtenis van ten
hoogste drie maanden.
Ten aanzien van de werkzaamhe
den, in deze verordening bedoeld,
worden de voorschriften der Arbeids
wet buiten werking gesteld.
De verordening kan worden aangehaald
onder den titel „verordening hulp bij mili
taire werkzaamheden."
Middenstand zooveel mogelijk in
geschakeld.
Met genoegen nam de minister, zoo
deelt hij in de antwoord-memorie
over de begrooting van Economische
Zaken mede, kennis van de waardee
ring over het feit, dat hij den
middenstand bij de distributie heeft
ingeschakeld. Het ligt in zijn bedoe
ling op dezen weg, voor zoover eenigs
zins mogelijk is, voort te gaan en er
naar te streven den handel in distri
butiegoederen door de normale kana
len te blijven leiden.
Het door de afdeeling middenstand
opgestelde rapport omtrent de ver
houding tusschen groot- en kleinbe
drijf zal binnenkort aan de officieele
adviesorganen worden toegezonden.
DE VERHOOGDE BENZINEPRIJS.
In de zoo juist verschenen antwoordmemo-
rie betreffende Economische Zaken lezen
wij o.m.:
De verhooging van den benzineprijs kan
niet beperkt blijven tot den nieuw aan te
voeren benzine, omdat ons land voor dit
product geheel op den invoer is aangewe
zen en een nadeelig verschil van het bin-
nenlandsche prijspeil met den prijs van het
aan te voeren product een terugslag op den
aanvoer zou geven.
GEEN MASSA-AANVALLEN
MEER IN KARELIë.
Het feit, dat de Russen begonnen zijn met
den aanleg van een strategischen weg van
de Petsamofjord, naar het Zuiden, doet
veronderstellen, dat het Roode Leger een
nieuw, groot offensief voorbereidt. De Rus
sische aanvallen ten Oosten van Kajaani,
waar de Russen aanzienlijke troepensterk
ten hebben saamgetrokken, na den neder
laag bij Suomussalmi, wijzen er op, dat de
Sovjets Oulu willen bereiken, aan de Both-
nische Golf. Ten noorden van het Ladoga-
meer hebben de Finsche troepen, die op
Sovjetgebied zijn doorgedrongen, Ruajaervi
bereikt.
NIEUWE TAKTIEK IN
KARELISCHE LANDENGTE.
De groote koude en de moeilijkheden, wel
ke bij de campagne tegen Finland worden
ondervonden, hebben naar de Stockholm-
sche correspondent van de Basler Nach-
richten meldt, het Sovjet-commando ge
dwongen, de tactiek in Kareiië te wijzigen.
Het vermijdt thans massa-aanvallen, die
tot groote verliezen aan manschappen en
materieel leiden en beperkt zich ertoe, pa
trouilles vooruit te zenden. De correspon
dent is van meening, dat een wijziging op
dit belangrijke punt van het front in de
komende weken vrij onwaarschijnlijk is.
Volgens het Russische legerbericht is er
gisteren niets bijzonders aan het front ge
beurd. Volgens de Finnen hebben twee Rus
sische bataillons zich bij Hojenjaervi over
gegeven, ondanks het bevel om tot het uiter
ste weerstand te bieden. Zij verklaarden
uitgeput te zijn door gebrek aan proviand.
Zeven Russische vliegtuigen, die op het ijs
van een meer hadden moeten dalen door
benzinegebrek, zijn buit gemaakt in de zo
nes van Inarijemi en Virtanijemi. Ton Oos
ten van Salla hebben 300 vrijwillige Finsche
skiloopers de Russische grens overschreden
de verbindingsmiddelen beschadigd, en co
lonnes ravitailleeringsauto's vernield.
FINSCH HOSPITAAL
GEBOMBARDEERD?
Volgens Finsche berichten hebben Sovjet-
Russische vliegtuigen een Finsch hospitaal
ten noorden van het Ladogameer, dat zeer
duidelijk met een rood kruis was geken
merkt, gebombardeerd. Zij wierpen een der
tigtal bommen, welke evenwel slechts ge
ringen materieele schade aanrichtten. Ook
hebben de Russen in dit gebied met mi
trailleurs op ambulance-auto's geschoten.
In alle steden zijn de auto's en autobus
sen wit geschilderd, zoodat zij niet tegen de
sneeuw afsteken. De Finsche bladen publi-
ceeren foto's van de huizen, welke door de
bombardementen op Kerstdag werden be
schadigd Steeds is sprake van boerderijen en
arbeiderswoningen, nooit van militaire ob
jecten.
RUSSISCHE LUCHTMACHT
ZEER ACTIEF.
De Russische luchtmacht is zeer actief
geweest, zoowel in het binnenland als aan
het front.
In Helsinki was luchtalarm.
ERGST GETROFFEN PLAATSEN
Bovenstaand kaartje geeft een
overzicht van de Turksche Ooste
lijke departementen, welke ten ge
volge van hevige aardbevingen
zwaar geteisterd werden.
Het aantal slachtoffers is nog niet
juist bekend, alhoewel er reeds cij
fers van 6000 tot 8000 getroffenen
werden gëmeld.
Uit vele plaatsen rondom den be-
vingshaard konden geen berichten
binnenkomen, daar verbindingen
met de hoofdstad verbroken zijn.
De eerste berichten van den om
vang van den ramp kon men ver»
nemen uit die plaatsen welke op
de kaart onderlijnd zijn.
In het nevenkaartje overziet men
(met de zwarte pijltjes aangegeven)
de richting die de beving genoimen
heeft; het epicentrum zou tusschen
Tokat en Siivas gelegen zijn.
De eerste berichten, die in de Turksche
hoofdstad zijn ontvangen, maken het moge
lijk de aardbeving een ware nationale ramp
te noemen. Erzinhjan, het epicentrum der
beving, is volkomen verwoest. Er zijn ver
scheidene honderden dooden gevallen. Be
langrijke historische bouwwerken, zooals de
Moskee van Rayazit', zijn geheel verwoest.
Ondanks de bijna algeheele verbreking der
telefonische en telegrafische verbindingen
in het getroffen gebied, worden bijzonder
heden vernomen.
De beving lieeft zich uitgestrekt over een
gebied dat een elliptischen vorm heeft en
zich uitstrekt via Samsoenet, Ordoe aan de
Zwarte Zee, vervolgens westelijk via Tsjan-
kiri, Katgheri en Malataya, om weer oostelijk
naar Erzindjan om te buigen.
In het stadje Tokat zijn 388 dooden geval
len. Men denkt niet, dat de spoorlijn Erzin-
djonErzeroem, die kortelings geopend is,
schade van belang heeft bekomen. De ramp
heeft ook Dikili en Pedgamon getroffen, waar
de laatste twee maanden herhaalde malen
aardschokken zijn voorgekomen. Het is nog
niet bekend of de archeologische resten van
Pergamon getroffen zijn.
Aardbeving in Apulie.
Gisterochtend is in Apulie (Italië) een aard
beving gevoeld. De schok was bijzonder hevig
te Cerignola, Canossa en Minervino, waar
schade zou zijn aangericht.
EEN ONDERHOUD MET KARDINAAL
STAATS SECRETARIS MAGLIONE.
Men verzekert te Rome, dat Musso-
linie in de eerste week van Januari
een bezoek zal brengen aan Z.H. de
Paus en bij die gelegenheid een on
derhoud zal hebben met Kardinaal-
Staatssecretaris Maglione.
Deze laatste mededeeling legt nog eens
nadrukkelijk vast het politieke karakter
van de innige verhouding ItaliëVaticaan,
waardoor zonder twijfel een sterk Roomsch
Katholiek vredescentrum is opgebouwd, ter
wijl wat de binnenlandsche toestand betreft
wij wezen hier reeds op het fascisme
met behulp van den machtigen steun der
kerk sterker dan ooit in het zadel is geko
men en het katholieke Italiaansche volk nog
beter kan doordrenken.
Door zijn jongste houding heeft Mussoli
ni opnieuw getoond een staatsman van zeer
groot formaat te zijn.
Het moet niet uitgesloten worden geacht,
dat zijn corporatieve staatsopbouw, welke
op vele punten zoo treffend overeenkomt
met de grondslagen der R.K. ordeningspoli-
tiek, als exportgoed met steun der kerk in
vele landen zal doordringen.
Het staatsmansbeleid is echter van twee
kanten gekomen. Paus Pius XII heeft reeds
als Kardinaal-Staatssecretaris getoond over
groote politieke kwaliteiten te beschikken,
en de overeenkomsten.tusschen Vaticaan en
Verwachting: Om het vries
punt, meest zwaar bewolkt,
eenlge sneeuwbuien, tijde
lijk naar West of Noord
west ruimende wind.
Het ziet er naar uit, dat het onme
telijke China een te groote hap is
voor het vraatzuchtige Japansche
militairisme. Laten wij de wisselen
de krijgskans een oogenblik buiten
beschouwing en bepalen wij ons tot
de economische gevolgen, dan valt
onmiddellijk op te merken, dat het
sober levende Japansche volk thans
tot zulke ontberingen wordt ge
dwongen, dat de ontevredenheid
met den dag stijgt.
Een week geleden drongen 600 vooraan
staande Japanners onder wie oud-minis
ters, aan op het sluiten van vrede met Chi
na, terwijl thans wordt gemeld, dat een
motie, onderteekend door 270 afgevaardig*
den uit alle partijen, zal worden inge
diend, waarin geëischt wordt het aftreden
der regeering Abe.
Ook de landbouwstand komt in het ge
weer en heeft scherpe afkeuring uitgespro
ken over de prijzenpolitiek der regeering.
die de prijs van rijst en andere agrarische
producten laag houdt, ten koste van dè
levensmogelijkheid van den Japanschen
boer.
Opvallend is, dat in het aan de regeering
gezonden protest wordt gesproken van de
„sterk groeiende ontevredenheid onder al
le lagen der bevolking".
Dit wijst zéér duidelijk op een toeneming
der binnenlandsche spanningen en het is
te vreezen, dat de thans afgekondigde nieu
we prijzenpolitiek der regeering met maxi
mum prijzen te laat komt om het Kabinet
Abe te redden.
Toenadering tot de democratieën?
De tegenslagen in China en het weinig po
pulaire samengaan van Rusland en Duitsch
land hebben veroorzaakt, dat zelfs onder le
ger en vloot weinigen meer droomen van
een opmarsch tezamen met Italië en het
Derde Rijk tegen de democratiën.
Men voelt er niets voor om de bedreiging
van het communisme in Azië oogluikend
toe te staan en hoewel zéér diplomatiek
met Moskou wordt onderhandeld over vis-
schenjrechtcn en grenskwesties is toch een
zekere neiging te bespeuren om het met de
ereenigde Staten, Engeland en Frankrijk
op een accoordje te gooien.
Italië over de opvoeding der jeugd - in 'n
dictatoriaal geregeerde staat een zéér teer
Puft- hebben indertijd duidelijk bewezen
dat de Paus precies weet wat hij wil
Heilige Stoel en politiek Rome gaan met
zeer verhoogd gezag het nieuwe jaar in en
■ieder, die voelt voor den vrede, kan niet
anders dan cüt samengaan toejuichen -
