worden-aangepakt
Luchtaanval
DAGBLAD VOOR DEN 'HELDER EN HOLLANDS NOORDERKWARTIER
CHAMBERLAIN BEREIDT
ZIJN VOLK VOOR
op Britsche kustvaart
Linieschepen van
45.000 ton
DE ELLENDE
IN TURKIJE
Zeven Volendammers
gewond
KONINGSTRAAT 78, DEN HELDER. TELEFOON 50 (2 LIJNEN)
WOENSDAG
Finland dient
spoedig geholpen
Dit nummsr bevat 8 pagina's
EERBERICHT
DE BILT SEINT»
Botsing tusschen viscln
auto cn WacO'bus
HELDERSCHE COURANT
Uitgave der Uitg. MiJ. Hollandi Noorderkwartier N.V. te Den Helder
10 JANUARI 1940
68eJAARG. No. 8819
Stilte voor den storm -M''
UITBREIDING VAN HET FRANSCH—
BRITSCHE ECONOMISCH FRONT?
In het Mansion House te Londen
heeft minister-president Chamber-
lain gisteren een rede gehouden,
waarin hij den ernst van den hui-
digen oorlogstoestand schilderde en
het volk voorbereidde op zware
offers. In deze rede zeide de pre
mier:
Dit nieuwe jaar zal waarschijnlijk van
de grootste historische beteekenis zijn. Het
is rustig begonnen, doch het is de stilte
vóór den storm. Tot dusver is het nog niet
tot een algemeen treffen gekomen. Wij we
ten echter niet hoe lang dat nog zal du
ren.
Ter zee hebben wij gedurende de eerste
vier oorlogsmaanden het duidelijkst den
aard der vijandelijkheden kunnen bespeu
ren. Ik ben van oordeel dat het resultaat
niet ongunstig is.
Hulp aan Finland.
Voorts verklaarde Chamberlain dat
de Finnen ervan verzekerd kunnen
zijn dat het Britsche antwoord op
de te Genève aangenomen resolutie
niet uitsluitend een formaliteit is
geweest.
Het kan ons niet ontgaan, hoe snel kwa
de daden zich zouden voortplanten, tenzij
ïij in haar loop worden gestuit. Thans is
het de beurt aan Finland om te worden
aangevallen door een mogendheid, waar
mede Duitschland een onzalig pact sloot.
Finland aldus de premier vecht
tegen een macht van meedoogenloos ge^
weid, zooals wij zelf thans doen. Finlands
schitterende successen vbrvullen ons met
bewondering voor zijn heldenmoed.
De economische samenwerkin>
met Frankrijk.
Na eenige woorden van sympathie te heb
ben gewijd aan de slachtoffers van de
aardbeving en de overstroomingen in Tur
kije, zeide Chamberlain:
„Er is niets wat de taak eener
vreedzame reconstructie meer ver
gemakkelijkt dan de uitbreiding der
BritschFransche linancieele en
economische samenwerking tot an
dere ,naties en wellicht tot de ge-
heele wereld."
Waar de bevolking aan toe is...
De mobilisatie van menschplijke krachten
hier te lande voor militaire doeleinden ge
schiedt reeds op een ontzaglijke schaal.
Ik ben er zeker van, aldus de pre
mier, dat ons volk eensgezind is in
zijn besluit den oorlog te winnen,
maar ik ben er niet zoo zeker van
of het wel begrijpt waaraan het 't
hoofd moet bieden. Wij moeten het
zonder veel dingen doen, welke wij
zullen missen. Meer en meer ar
beidskrachten worden aan de wa
penproductie getrokken.
Ik zal niet zeggen dat wij aan het Plntle
zijn gekomen van onze eis'chen ten opzichte
der rijkere klassen, doch haar levensstan-
daard is reeds aanzienlijk lager gevvoiden.
Ik beweer niet dat er geen loons\eihoogin-
gen moeten zijn, doch het zou een fout zijn
de loonen met de kosten van het lo\ enson-
derhoud te verbinden. Wij moeten sparen,
wij moeten toezicht houden op den invoer
en wij moeten het zonder onnoodige goede
ren doen. Wij aarzelen niet artikelen aan
de rantsoeneeringslijst toe te voegen als de
noodzakelijkheid daartoe acuut wordt.
De regeering moet met vele factoren re
kening houden: uitbreiding der strijdkrach
ten, aankoop en verscheping van voorraden
van overzee, ontwikkeling van den expoit,
verlamming van den Duitschen handel zon
der al te groote schade voor de neutralen,
toezicht op de productie en op de prijzen.
Chamberlain besloot met te verklaren dat
men tegen een combinatie van machten
als het Britsche Rijk en Frankrijk, die mo
reel worden gesteund door allen, die zich
er van bewust zijn, dat het lot der bescha
ving van hun succes afhankelijk is, tever
geefs strijdt.
Verscheidene schepen bestookt.
OOK FINSCHE VISSCHERSVAAR
TUIGEN AANGEVALLEN?
Onder dekking van een zware mist heb
ben gisteren Duitsche vliegtuigen de scheep
vaart van de Britsche kust bestookt.
Melding wordt gemaakt van een aanval
op een lichtschip. Een man zou doodelijk
getroffen zijp en twee en dertig gewond. De
Duitschers schoten met machinegeweren.
Ook verschillende andere schepen werden
bestookt, volgens de eerste Engelsche be
richten werd weinig schade aangericht. In
totaal werden vijf schepen aangevallen.
Bij hun aanvallen op de scheep
vaart voor de Oostkust helmen de
Duitsche vliegtuigen gisteren ook '5
Finsche visschersmakken voor de
Schotsche Oostkust met machinege
weren beschoten. Niemand der op
varenden werd echter gewond en de
bootjes kondén veilig thuiskomen.
Het schijnt, dat een stoomschip de aan
dacht van de visschersvaartuigen heeft af
geleid en dat de vliegtuigen daarop koers
zetten in de richting van dit schip. Later
werd dien kant uit het geluid van ontplof
fende bommen gehoord.
Van gezaghebbende zijde wordt medege
deeld, dat vijandelijke vliegtuigen sedert het
uitbreken van den oorlog slecht drie maal
een Britsch oorlogsschip met bommen heb
ben kunnen treffen. Deze dTie door Duitsche
bommen getroffen oorlogsbodems zijn de
„Iron Duke", die als oefenschip dienst doet,
de torpedojager „Mohawk" en de kruiser
„Southampton."
In het geval van de „Iron Duke" en dat
van de „Mohawk" troffen de bommen niet
rechtstreeks doel, doch vielen zij wel zoo
dichtbij dat de bomsplinters schade konden
aanrichten. Er wordt'op gewezen, dat het
vliegkampschip „Ark Royal" zelfs niet be
schadigd is. In talrijke, duels met Duitsche
vliegtuigen, zoo besluit men, hebben de Brit
sche oorlogsschepen steeds gezegevierd.
De Duitsche lezing.
Duitsche gevechtsvliegtuigen hebben gis
terochtend en gistermiddag een verkennings
vlucht naftr de Oostkust van Engeland en
Schotland ondernomen. Daarbij zijn ver
scheidene gewapende patrouillevaartuigen
en koopvaardijschepen, die door deze vaar
tuigen geconvoieerd werden, aangevallen
en vernield. 'Alle vliegtuigen zijn onbescha
digd teruggekeerd.
Londen ontkent pertinent dat de schepen
werden geescorteerd.
Amerika bouwt er twee.
De Amerikaansche admiraal Stark, de
chef van de vlootoperaties, heeft .voor de
vlootconimissie van het Huis \an Afgevaai-
digden onthuld, dat twee slagschepen, waar
voor president Roosevelt do vorige week de
eerste credieten beeft aangevraagd, feitelijk
zusterschepen zullen zijn au LMW ton, pa
voor het Congres in 1939 de middelen heeft
gevoteerd voor den aanvang van den bouvy,
- DE „TEMPS" BEPLEIT AANVAL OP
TWEE FRONTEN.
Het invloedrijke Fransche blad „Le Temps"
bepleit een militair optreden der geallieer
de i tegen Rusland.
Het is, zegt het blad, een verkeerde toe
stand, vriendschappelijke betrekkingen te
blijven onderhouden met een land, dat zulk
een schandelijke aanval pleegde tegen Fin
land.
Ook de „Matin" wil de Sovjets aanvallen.
Het oogenblik voor een beslissing is geko-
nmin, als eevolg van het échec der Sow-
je s in Finland, waardoor ook Duitschland
een zware slag is toegebracht, zegt het blad.
ei; besluit: „In den oorlog moet tnen nooit
het geschikte moment laten voorbij gaan.
Het uur, dat thans geslagen heeft, is dat van
een terugroepen van den heer Naggiar en
van het vertrek van den heer Souritz".
In dit verband is gisteravond van beteeke
nis het dagelijksche artikel van den bekwa
men militairen medewerker van den
„Temps", waarin deze de militaire gevolgen
nagaat van een algeheele hulp der gealli
eerden aan Finland. De schrijver vraagt zich
afr steeds blijvende in onderstellenden vorm,
en als een eventualiteit, over welks verwe
zenlijking hij zich niet uitlaat, op welke
wijze een geallieerde interventie practisch
zou kunnen plaats hebben. In de eerste
plaats meent hij, dat een EngelschFransch
eskader zou kunnen gaan kruisen op de
kust van de Noordelijke IJszee, om Moer-
inansk te blokkeeren en daardoor zoowel te
verhinderen dat Duitschland deze haven als
basis gebruikt als 'dat de Russen over Moer-
mansk aan hun troepen in Lapland verster
kingen doen toekomen.
Vervolgens zouden weinig talrijke, maar
goed gekleed en geëquipeerde Fransche en
Britsche soldaten kunnen worden gezonden
en. met de Finnen kunnen samenwerken om
N K>rd-Finland van de Rooden te zuiveren.
Dit zou dan tevens het voordeel meebrengen
dat krijgsmateriaal gétiuurd zou kunnen
worden via den zeer goeden weg van Pet-
saano naar Kerni aan de Botnische Golf.
Van twee zijden.
Maar dit alles, zoo zegt de schrijver, zou
nog niet voldoende zijn, wegens de onbe
grensde mogelijkheid die Rusland heeft, tel
kens nieuwe troepenimassa's naar Finland te
zenden. Daarom zal men tegelijkertijd Rus
land op een ander punt moeten aanpakken
Daarvoor is aangewezen de Zwarte Zee,
die voor de geallieerde oorlogsschepen toe
gankelijk is, waar zich de Russische petro-
leumbassins bevinden.
..Zijn eenmaal de Engelsch-Fransche eska
ders meester van de Zwarte Zee, dan zou
den zij allereerst alle petroleumzendingen
naar Duitschland via de Donaumondingen
en Constanza tegenhouden. Ze zouden in
staat zijn Roemenië te helpen om zich te
verdedigen tegen een Russischen aanval
in Besarahië, aangezien ze Odessa onder hpt
vur hunner kanonnen zouden hebben.
Ze zouden Moskou dwingen aanzienlijke
strijdkrachten in den Kaukasus te houden
ooi de bescherming te verzekeren van zijn
p- troleumbronnen, zonder welke de Russi-
AJfl ELAND GEÏSOLEERD. De voor het
eiland bestemde post werd Dinsdag per
speciaal K.L.M.-vliegtuig vervoerd. Na de
aankomst der machine wordt de post op
een boerenwagen overgeladen, die voor ver
der transport zorg droeg.
sche- bevolking veroordeeld zou zijn van
honger testerven, aangezien tegenwoordig
heel de Russische landbouw van auto-trac
toren afhankelijk is.
„Om deze belangrijke doeleinden te be
reiken zou het niet noodig zijn de verdedi
ging van Frankrijk door omvangrijke troe
penzendingen te verzwakken. Eenige pant
serschepen, eenige kruisers, zouden voldoen
de zijn. Hoogstens zou men, indien de om
standigheden dit meebrachten, plaatselijke
operatics kunnen voorzien, in samenwerking
met het leger van zekere bevriende mogend
heden. Naar het schijnt zouden de te ver
wachten voordeelen de opofferingen, die men
zich zou moeten getroostén verre te boven
gaan."
Voorzichtig.
Deze optimistische beschouwing wordt ge
neutraliseerd door een beschouwing van de
militairen correspondent van de Britsche
„Times", die tegen een te groot optimisme
ten aanzien van Finland waarschuwt.
Thans, met de dikke sneeuw, telt de op
zijn ski's zeer bewegelijke Finsche soldaat
voor twee, maar over drie maanden, aldus
deze deskundige is Zuid Finland vrij van
sneeuw en kan Rusland vai^izijn numerieke
en technische overmacht ten volle profijt
trekken.
Het Engelsche blad raadt dan ook aan
de nog komende, maanden te benutten om
de Finnen met munitie en wapenen te hel
pen.
De Finsche oorlog gaat Engeland wel de
gelijk aan, doch men zij voorzichtig met te
snel conclusies te trekken uit de schitteren
de resultaten der Finsche verdediging.
Krachtige Zweedsche houding.
Steeds blijft intusschen de stroom vrijwil
ligers, geld en wapenen wassen, welke via
Zweden en Noorwegen Finland bereikt.
Volgens zeer positieve uitlatingen uit
Zweedsche officieele bron denkt dit land er
niet aan deze toevoer onder Russische of
Duitsche druk stop te zetten.
Hierin, zegt men, is Zweden volkomen
eensgezind.
Wolven vielen mannen aan, die be-
ziq waren de dooden te begraven. -
Heldhaftig hulpwerk bij een vier
voet dikke sneeuwlaag.
EN NOG STEEDS BEEFT
DE AARDE.
De evaeuatie der gewonden en an
dere overlevenden uit Erzindjaa en
andere getroffen gebieden in het
noorden van Turkije wordt met de
grootste snelheid voortgezet. Thans
komt aan den dag hoe de afgele
gen. verspreide dorpen in het ach
terland van Erzindjan er aan toe
zijn. De overlevenden verhalen, dat
zij niet alleen te kampen hadden
tegen honger en koude, maar ook
tegen groote troepen wolven. Ver
woede gevechten moesten geleverd
worden door de uitgeputte dorpe
lingen tegen de uitgehongerde wol
ven.
Voorhl de mannen, die bezig waren met
het begraven van slachtoffers hadden hqt
zwaar te verduren. De verscheurende die
ren vielen hen aan, terwijl zij de dooden
begroeven. De troepen zetten hun heldhaf
tige hulpwerk voort, terwijl de sneeuw 4
voet hoog ligt. Dagelijks komt hulp uit het
buitenland aan.
De aardschokken van Maandag in Izmir.
Bolou, Dikili, Pargamon, hebben geen scha-
-- lnill*i' - -
Verwachting: Meest matige O.
tot Z.O. wind, helder tot
lichtbewolkt, droog weer,
des ochtends strenge tot
matige, overdag matige
tot lichte vorst.
de aangericht of slachtoffers geëischt. Er
blijft overvloedig sneeuw vallen in Ankara
maar vooral in Erzeroem, waar de tele
graaf-, telefoon- en spoorwegverbindingen
verbroken zijn. Naar vernomen wordt zal
de schade, aangericht door de recente aard
schokken, niet verhinderen de uitvoering
voort te zetten van het spoorwegprogram,
dat in 1930 aangevangen werd en dat 'voor
1940 inhield de verlenging van de spoorlijn
naar Siras en Erzeroum, de aanbesteding
.van de lijn Koertalan-DiabekirIraansche
grens, een veerpont over een meer, bestu
deering van een lijn Ankara-Istanboel via
Bolou en Adpazar, in het bijzonder voor de
streken, die van touristiek belang zijn.
Weer nieuwe aardschokken.
Volgens een bericht uit Ankara zijn gis
teravond in Turkije nieuwe aardschokken
gevoeld, o.a. te Amassia, Ineboli. Boloe,
Aoesa, en Smyrna, in het westelijk deel des
lands. Van verliezen aan menschenlevens
wordt niets gemeld.
DE GLADDE WEG.
Ook een militair gekwetst.
De W.A.C.O. en de A.T.O. hebben gis
teren hun diensten hervat. Dat de
weg echter niet zonder gevaren was,
bewees o.a. wel onderstaand onge
luk met een Waco-bus, waarbij acht
personen werden gewond. De bus
kwam in aanraking met een visch-
auto, weike door de gladheid op het
linker weggedeelte was terecht geko
men
Gistermiddag om kwart over drie is op
den Broekerjaagweg nabij Monnikendam
door de gladheid van den weg een botsing
ontstaan tusschen een autobus van de Waco
en een vischauto van de firma Tuyp te Vo-
lendam. Bij de aanrijding werd de vracht
auto ernstig gehavend. In de cabine van den
wagen zaten twee Volendammers, H. Guiï
en C. Mooier, die werden gewond. H. Guit
was er evenwel het ernstigst aan toe. Na
dat hem geneeskundige en geestelijke biy-
stand was verleend, werd hij evenals Mooief
naar het Onze Lieve Vrouwegasthuis te. Am
sterdam vervoerd.
Achter in den wagen bevonden zich vijf
Volendammers, o.a. de broer van Guit, die er
met lichte verwondingen afkwamen en huis
waarts konden keeren.
In de autobus, die op weg was van Hoorn
naar Amsterdam, liep een militair een ver
wonding aan het hoofd op. Deze wond was
evenwel niet van ernstigen aard, zoodat de
man de reis kon voortzetten.
Gladheid spot met verkeerswet
ten.
Nader vernemen wij:
De botsing geschiedde op den Broekerjaag
weg. juist halverwege Monnikendam en
Broek in Waterland. De vrachtauto, welke
de Dijksbmg gepasseerd was cn in de rich
ting Monnikendam reed, geraakte door het
zeer gladde wegdek op het linker wegge-
deelt en bolste tegen de van de andere zijde
komende Waco-bus.
In de cabine van de vrachtauto zaten H.
Guit en C. Mooyer. De eerste liep ernstige
inwendige kneuzingen en verwondingen
aan het hoofd op, de ander brak het linker
lx>ven.|>een en bekwam eveneens ernstige
snijwonden aan het hoofd.
Zij werden nadat twee geneesheereii uit
Broek in Waterland en Monnikendam de
eerste hulp hadden verleend, niaar het zieken
huis te Amsterdam vervoeid. De broer van
Guit. die met vier andere Volendammers
achter in den bak had plaats genomen,
kreeg een lichte hersenschudding, doch kon
evenals de overigen, die er met schrammen
of een blauw oog afkwamen, nar huis wor
den gebracht. In de autobus zaten drie mili
tairen- en vier kinderen. Slechts een der
militairen werd geblesseerd en kreeg 'n on-
beteekenende wonde aan den kin. Hij kon de
reis naar Amsterdam vervolgen.
De autobus, die aan de voorzijde ernstig
beschadigd was. werd. evenals de vernielde
vrachtauto naar eea garage gesleept.
