BELGIË
Geen periodieke
verloven meer
Zakenverloven blijven
Toenemende vorstkansen
DAGBLAD VOOR DEN HELDER EN 'HOLLANDS NOORDERKWARTIER
verscherpt zijn
waakzaamheid
RUSLAND toornt tegen
Noorwegen en Zweden
Stalin leidt de
operaties
BOMMEN OP ZWEDEN
NEDERLAND
Gasverstikking in Alkmaar
Het leger
wordt versterkt
Van eenig acuut gevaar geen sprake
ICONTNGSTRffAT.78, DEWHELDEH TELEFOON 50 ft LIJNEN)
15 JANUARI 1940
68e JAARG. No. 8823
alarmberichten over duitsche
schending van het grondge
bied weersproken.
Britsche verloven aan het Westfront ingetrokken
Carnaval in Brabant
en Limburg afgelast
Een onjuiste
Duitsche beschuldiging
Dit nummer bevat 8 pagina's
VL/EERBERICHT
DE BILT SEINTi
Rosenberg in ongenade?
ELDERSCHE COURANT
Uitgave der Ultg.-MlJ. Hollands Noorderkwartier N.V. te Den Helder
MAANDAG
Plotseling verhoog
ZIEKEN UIT HET GRENSGE
BIED GEëVACUEERD.
Uit België komen verscheidene be
richten over versterking van het le
ger, evacuatie, alarmtoestand in het
gebied van Luik, enz., die een zeer
verontrustenden indruk maken. Het
Brusselsche persagentschap Belga
tracht in een uitvoerig telegram de
zen indruk weg te nemen en zegt in
dit telegram o.m.:
De dezer dagen getroffen maatre
gelen toonen aan, dat de waakzaam
heid der regeering niet verilauwt.
Geen enkele gebeurtenis wordt voor
het Belgische publiek verborgen ge
houden. In België en het buitenland
zullen nog meer alarmeerende be
richten verspreid worden. In Enge
land heeit men gistermiddag zelfs ge
publiceerd, dat de Duitsche troepen
de Belgische grenzen hadden over
schreden.
Dergelijke enormiteiten moeten geen be
roering verwekken onder onze landgenooten,
die in hetgeen in het buitenland geschreven
of verspreid wordt, de fantasie zullen weten
te herkennen. België blijft kalm, doch met
het geweer aan den voet.
HET LEGER WORDT VERSTERKT.
De Belgische militaire autoriteiten heb
ben besloten, over te gaan tot versterking
van het leger.
In verband hiermede zijn overal in Brus
sel op de muren biljetten aangeplakt. De
versterking betreft hier phase „D." De phase
„D." beteekent het oproepen van een aan
tal reservisten in het kader van het pro
gressieve mobilisatieplan Van het leger.
Een aantal militairen, vallende onder pha
se „D." is trouwens reeds vroeger onder de
wapenen geroepen. Verder wordt onder
phase „D" verstaan het formeeren van een
hoofdkwartier.
De militaire verloven zijn ingetrok
ken.
De toestand in het grensgebied.
Havas meldt uit Parijs:
In berichten, die hier gisterochtend uit Bel
gië zijn ontvangen, wordt gezegd, dat in het
Luiksche, waar de troepen in alarmtoestand
zijn de ongerustheid groeit. De fabrieken in
het Maasdal hebben order gekregen haar
voorraden te evacueeren. Het feit, dat dage
lijks Duitsche vliegtuigen op geringe hoogte
boven deze streek vliegen, draagt ertoe bij,
dat de bezorgdheid aanhoudt. Het lucht
afweergeschut trad gedurende de laatste
dagen telkens in werking.
Van de grens-kiosk van de A.N.W.B. te
Eysden wordt gemeld, dat, in verband met
militaire maatregelen in het Oosten va»
België de weg Maastricht-Luik tijdelijk voor
het verkeer gesloten is geweest, ook voor
rijwielen en voetgangers.
Belga bericht:
Er is geenszins sprake .van alarmtoe
stand in het Luiksche.
In den loop van gisteravond zijn twee trei
nen met geëvacueerden uit de oostelijke
grensgebieden het noordstation te Brussel ge
passeerd.
Onder de geëvacueerden bevinden zich met
name zekere verpleegden uit de ziekenhuizen
Van deze streek.
„HET IS NIET JUIST".
Belga spreekt voorts op de meest besliste
wijze de door een buitenlandsch persbureau
verspreide geruchten, volgens welke de Duit
sche troepen Belgisch grondgebied zouden
hebben geschonden, tegen. Deze geruchten
missen elke fundeering, aldus het Belgische
persbureau, dat tenslotte zegt:
Het is niet juist, dat de algemeene
mobilisatie is afgekondigd. Het is
niet juist, dat voor een bepaalde
streek alarmtoestand is ingesteld. Het
is niet juist, dat men nieuwe maat
regelen voor de evacuatie van bevol
king en fabrieken heeft genomen.
De Duitsche noodlanding.
Volgens den Brusselschen correspondent
van het Ilsh. is het niet onmogelijk dat de
bijzondere militaire maatregelen in België
in verband staan met den inhoud van de
documenten, welke de Duitsche vliegers,
die te Mechelen-aan-de-Maas een noodlan
ding moesten maken, tot twee maal toe,
maar tevergeefs, trachten te verbranden.
Het telegraafagentschap der Sovjet-Unie meldt:
Onlangs is de aandacht der Sovjet-regeering gevestigd op zekere
feiten, welke zich voordoen in Zweden en Noorwegen.
Persorganen, die in nauwe betrekking staan met de regeerin
gen der beide landen en zekere öfficieele personen zijn in geheime
verstandhouding en met steun van de Zweedsche en Noorsche auto
riteiten een campagne op groote schaal begonnen tegen de Sovjet-
Unie en overgegaan tot daden, welke niet vereenigbaar zijn met de
politiek van neutraliteit, welke door de regeeringen der beide lan
den werd geproclameerd.
Protesten te Stockholm en Oslo.
Op 5 Januari heeft de gezante van de
Sovjet-Unie in Zweden, Mevrouw Kolontay,
aan den minister van buitenlandsche za
ken van Zweden Guenter, namens de Sov-
jet-regeering een verklaring overhandigd.
Hierin wordt gezegd: „Gedurende de ge-
heele maand December hebben kringen en
bladen welke vijandig gezind zijn aan de
Sovjet-Unie, onder leiding van het dagblad
„Social Demokraten", dat in nauwe betrek
king staat met de regeering, een ontoelaat
bare campagne gevoerd tegen de Sovjet-
Unie, welke alleen verklaarbaar zou zijn,
ingeval Zweden in staat van oorlog met do
Sovjet-Unie zou zijn of een oorlog tegen de
Sovjet-Unie zou voorbereiden".
In de verklaring van de gezante werd ver
der te kennen gegeven, dat de Zweedsche
pers ware oproepen tot oorlog tegen de Sov
jet-Unie richt en een gewapende interven
tie eischt van Zweden aan de zijde van de
Finsche regeering van Ryti en Tanner in
den oorlog tegen de Sovjet-Unie.
Deze campagne, erop berekend ver
wikkelingen te provoceeren tusschen
de Sovjet-Unie en Zweden, ontmoet
van de zijde der Zweedsche regee
ring geen enkelen tegenstand.
Bovendien hebben zekere öfficieele
personen openlijk deelgenomen aan
de organisatie van den militairen
tegenstand van de regeering van
Ryti en Tanner.
Op 7 December ongeveer zijn 47 recrutee-
rings-bureaux geopend in Zweedsche ste
den, onder bescherming van de Zweedsche
autoriteiten. Het aantal door deze bureaux
gerecruteerde „vrijwilligers" loopt in de
duizenden. Volgens zekere gegevens, op 28
December verstrekt, waren 10.000 van die
„vrijwilligers" uit Zweden in Finland aan
gekomen. Later werd gemeld, dat twee „vrij-
willigers"-korpsen uit Zuid- en Midden-
Zweden naar Finland waren vertrokken.
De Zweedsche generaal Ernst Linder heeft
het opperbevel over hen aanvaard.
Bovengenoemde campagne van de Zweed
sche pers roept op tot militaire acties tegen
Sovjet-Rusland en de openlijke vorming van
„vrijwilligers-detachementen" met steun
van de Zweedsche autoriteiten. Bovendien
worden van Zweden uit aan de regeering
van Ryti en Tanner rechtstreeks wapenle
veranties gedaan en vergunning gegeven
oorlogsmateriaal van allerlei aard door
Zweden naar Finland te zenden.
HET DREIGEMENT.
De verklaring van de gezante der Sovjet-
Unie in Zweden tegenover den minister van
buitenlandsche zaken besluit als volgt:
De regeering der Sovjet-Unie vestigt
de aandacht der Zweedsche regeering
op bovenstaande feiten en acties der
Zweedsche autoriteiten, die gericht
zijn tegen de Sovjet-Unie. De regee
ring der Sovjet-Unie achtte den tijd
gekomen tegenover de Zweedsche
regeering te verklaren, dat deze ac
ties van Zweedsche autoriteiten niet
alleen in strijd zijn met de Zweed
sche politiek van neutraliteit, DOCH
ZOUDEN KUNNEN LEIDEN TOT
EEN ONGEWENSCHTE COMPLICA
TIE IN DE BETREKKINGEN TUS
SCHEN ZWEDEN EN DE SOVJET
UNIE."
Ook Noorwegen bedreigd.
Een gelijke verklaring met precies hetzelf
de dreigement aan het slot, is eveneens op
5 Januari j.1. door den Sovjet-gezant te Oslo
aan de Noorsche regeering overhandigd»
Bommen op Zweden.
In den loop van (jen dag hebben gisteren
verscheiden vliegtuigen van onbekendé na
tionaliteit bommen geworpen ten zuiden van
de in Noord-Zweden gelegen stad Lulea.
De bommen zijn in een onbewoonde streek
terecht gekomen, waar zij negen diepe ga
ten hebben geslagen.
Ook zijn minstens negen bommen bij Kal-
lax uitgeworpen, die allen op een na, op zee
zijn neergekomen. Eén bom, welke niet ont
ploft schijnt te zijn, zal uit zee worden op
gehaald, met de bedoeling haar te onderzoe
ken.
De bommen hebben geen schade aange
richt.
Later werd gemeld dat acht vliegtuigen
werden waargenomen, die zich om elf uur
van het dorp Almhamn op groote hoogte in
noordelijke richting begaven.
Eersta luchtalarm in Zweden.
Gisterenochtend werd voor den eersten
keer luchtalarm gemaakt in de Zweedsche
stad Haparanda, welke tegenover de Fin
sche stad Tornea is gelegen, waar enkele mi
nuten tevoren eveneens luchtalarm was ge-
lUR&kt
De alarmtoestand heeft anderhalf uur ge
duurd.
Het is niet bekend, of op Tornea bommen
zijn geworpen.
Britsche verloven ingetrokken.
Het Britsche ministerie van oorlog
deelt mede, dat de verloven van het
Britsche expeditieleger tijdelijk zijn
opgeschort. De maatregel heeft geen
betrekking op mannen, die reeds met
verlof zijn. Dezen zullen niet worden
teruggeroepen.
Kaganowitsj en anderen terecht
gesteld?
De correspondent van het Itali-
aansche blad, de „Messagero" te Tal
linn meldt, dat volgens daar ont
vangen inlichtingen de Russische
volkscommissaris voor de luchtvaart
industrie, Kaganowitsj en een aan
tal militaire leiders, die voor den
Russischen tegenspoed in Finland
verantwoordelijk geacht werden,
na kort proces terechtgesteld zijn.
De „Messagero" noemt in het bijzonder
Zdanof, vroeger militair gouverneur van
Leningrad en een der voornaamste voor
standers van den veldtocht tegen Finland,
generaal Mereskof, commandant van het
garnizoen van Leningrad, wie men ver
weet de campagne niet te hebben voorbe
reid en Demevianski, oud-gezant te Helsin
ki, die Moskou zeer slecht zou hebben inge
licht over de Finsche verdedigingsmogelijk-
heden en de doeltreffendheid van de Man-
nerheim-linie.
Het blad meldt voorts, dat Stalin dage
lijks met de generaals aan het front tele
foneert en zoo de operaties leidt. Er is een
aanzienlijk aantal officieren en commissa
rissen naar het front gezonden.
Gistermorgen is de Raad van Mi
nisters bijeen geweest ter bespreking
van den internationalen toestand.
Kort daarop kwam het öfficieele
bericht, dat onze regeering in ver
band met eenige min-gunstige symp
tomen in de internationale situatie,
had besloten, ten einde ook thans op
alle gebeurlijkheden geheel voorbe
reid te zijn, tijdelijk geen periodieke
verloven te verleenen.
Bij informatie te bevoegder plaatse ver
nemen wij, dat het besluit der regeering tij
delijk geen nieuwe periodieke verloven te
verleenen, geen betrekking heeft op zaken-
verloven (ook al worden zij periodiek geno
ten), op weermachtsindustrieverloven en op
uitzonderingsverloven.
Een onjuiste beschuldiging.
In het Duitsche legerbericht van gister
morgen werd medegedeeld dat een Neder-
landsch militair vliegtuig bij Nordhorn de
grens was overgevlogen, en daardoor de
Duitsche souvereiniteitsrechten had geschon
den.
Deze Duitsche mededeeling heeft volgens
een officieel bericht uit den Haag geleid tot
een onverwijld ingesteld onderzoek, waaruit
onomstootelijk de onjuistheid van deze me
dedeeling is gebleken.
De reactie in de groote steden
Teleurstelling wegens den mis
lukten ijszondag.
De reactie in de groote steden op het be
richt, dat de regeering besloten had tijde
lijk geen periodieke verloven meer te ver
leenen, was geenszins sterk. Nadat de ra
dio het bericht gebracht had en de bladen
het, zij het in beperkte mate en zonder veel
ophef, hadden gebulletineerd, deed het
nieuws zeer spoedig de ronde en wel aan
vankelijk door mondelinge overbrenging nog
al eens in dezen verminkten vorm: „De ver
loven zijn ingetrokken". Talrijk waren dan
ook de telefoontjes op de dagbladredacties
van militairen, die weten wilden of zij nu
onmiddellijk moesten terugkeeren of niet.
Wanneer dan bleek, dat de reeds loopende
verloven normaal konden worden geëindigd
en dat het alleen de bedoeling was dat, door
het niet meer verleenen van nieuwe verlo
ven, de verloven langzaam zouden uitster
ven, was de conclusie voor de hand liggend,
dat het wel zoo erg niet zou zijn met den
internationalen toestand.
Als men van een bepaalde stemming kan
spreken, was het die van eenm islukte IJs-
zondag. De bedrukte gezichten, die men
zag, waren van teleurgestelde schaatsenrij
ders, die met bungelende schaatsen mis
troostig door een akelig motregentje, dat
later tot een dikke mist werd, huiswaarts
keerden.
Limburg kalm.
In den loop van den avond.hebben wij
in de groote gemeenten van de provincie
Limburg inlichtingen ingewonnen teneinde
na te gaan, hoe de stemming is in verband
met de berichten over den internationalen
toestand, die werden gepubliceerd. Allerwe
gen bestond natuurlijk groote belangstel
ling voor de bulletins, de berichten vormen
het onderwerp van alle gesprekken.
In tegenstelling echter met de spannende
dagen van November, was er gisteravond
niet die angstige spanning, die wij toen
meemaakten. Over het algemeen reageerde
het publiek vrij rustig op de verschillende
mededeelingen en men begreep, dat de regee
ring geen enkel risico wilde nemen.
In enkele plaatsen langs de Belgische
grens maakte men zich iet of wat onge
rust, omdat bij onze Belgische buren
eenigszins omvangijker maatregelen zijn
getroffen.
De reden der maatregelen.
Omtrent de redenen welke tot de verhoogde
Verwachting: Lichte dooi, be
trokken tot zwaar bewolkt,
eenige regen, later wellicht
natte sneeuw, matige tot
krachtige Westelijke tot
Noordelijke wind.
Onze weerkundige medewerker schrijft:
Het continentale hoogedrukgebied is in
den loop van gisteren belangrijk in betee-
kenis afgenomen, vooral aan haar noord
zijde onder invloed van depressiekernen
over de randstaten en Midden-Noorwegen.
De Noorsche depressie trekt thans in Z.Z.O.
lijke richting. Over IJsland en Groenland,
de IJszee en Noordscandinavië is de lucht
druk echter sterk stijgende.
Vermoedelijk zal het arctische hoogedruk
gebied daardoor zijn invloed weer naar het
zuiden gaan uitstrekken, zoodat na heden
de vorstkansen weer toenemen.
Hij zou het niet eens zijn met
Hitler's politiek jegens Rusland.
Volgens den specialen correspon
dent van de Observer is Alired Ro
senberg, „de öfficieele opvoeder van
het nationaal-socialisme", in ver
band met zijn verzet tegen de poli
tiek van Hitier jegens Rusland in on
genade gevallen.
Bejaard man doodgevonden,
MEISJE BEWUSTELOOS.
In den nacht van Zaterdag op Zon-
dag is de 65-jarige heer H. Kemps
uit de Bloemstraat slachtoiier ge
worden van gasverstikking. Zijn 12-
jarig kleindochtertje is in ernstigen
toestand naar het ziekenhuis ver
voerd.
Gistermiddag kwam een schoonzoon op
bezoek, doch hij kreeg geen gehoor. Hij
vermoedde onraad, en forceerde de deur.
Direct kwam hem een sterke gaslucht te
gemoet en hij vond K. levenloos op zijn
bed. Het kleindochtertje lag bewusteloos.
De oorzaak van dit noodlottig ongeval
schijnt een klein lek in de toevoerbuis van
het *.as te zijn. Natuurlijk was de conster
natie in het oude Alkmaarsche straatje
groot. De toestand van het meisje is heden
iets verbeterd.
waakzaamheid hebben geleid, tast men nog
eenigszins in het duister.
Het is waarschijnlijk, dat de waarschu
wing, welke onze regeering heeft doen be
sluiten de periodieke verloven niet meer te
verleenen, via België is gekomen.
Althans onze Zuiderburen waren ons
met de militaire maatregelen een slag op
voor.
De voorzorg onzer regeering behoeft ech
ter in geen geval in te houden een werke
lijk gevaar voor oorlog. Het is reeds lang
duidelijk, dat een crisis in de oorlog nadert
en nu het hoogtepunt schijnt te komen
is het logisch en volkomen begrijpelijk, dat
de Nederlandsche regeering zorgt op alles
te zijn voorbereid.
Geen oarnaval in Brabant en
Limburg.
Naar wij vernemen ligt het in het voor
nemen van den commandant van het 3e
legerkorps, een verordening uit te vaardi
gen, waarin wordt bepaald, dat ter gelegen
heid van de as. carnavalsviering geen
openbare vermakelijkheden als maskerade
en optochten mogen plaats vinden.
De openbare gelegenheden zullen na het
volgens plaatselijke verordening geldende,
gewone sluitingsuur niet geopend mogen
blijven.
Deze verordening zal gelden voor de tot
het gezagsgebied van genoemden comman
dant behoorende gedeelten van Brabant
en Limburg.
