Een tweede Oranjeboek Amerika keheerscht de Japansche handel MME Duitsch journalist in Huis van Bewaring Amsterdam drinkt bitter water De geestelijke nood der Joden EEN „AUTOWEG" OVER HET IJSSELMEER Nieuw gebied van hoogen luchtdruk Vroeg zomertijd Geraffineerde brandstichting Het meisje en het mes Fabrieksarbeiders blusschen brand Vóór 1918 gepensionueerde militairen „Tweede Kamer lummels" Europa Amerika door de lucht Postvluchten op Indië Belgische binnenlandsche leening Overeenkomst in de Belgische steenkoolindustrie Amerika heeft tekort vliegtuigmotoren Vorst en Deiensio benadeelen den smaak. Tijdens de vorstperiode, welke wij thans jeleven, worden bij 'de Amsterdamsche Ge meentebedrijven alle krachten ingespannen om het werk zoo normaal mogelijk te laten functionneeren. Het gasbedrijf kreeg weer speciale lasten te verduren. Het ondergrondsche buizennet verliest bij langdurige vorst zijn elasticiteit Er treden dan spanningen op. welke tot buisbreuken of scheuren in syphondek6els aanleiding kunnen geven. Dit kan tot ernstige complicaties aanlei ding geven, omdat het uittredende gas niet direct door den grond in de open lucht kan verdwijnen. Er zijn evenwel siechts weinig defecten optreden. Hoewel het aantal klach ten over onvoldoenden gasduk in een vorst periode altijd aanmerkelijk toeneemt, voor namelijk tengevolge van het uitkristallisce- ren van naphtaline in de toevoerleidingen naar de huizen, waardoor de doorsnede ver nauwd wordt, treedt dit laatste verschijnsel in den regel het ernstigst op hij het inval len van de dooi en moeten er dan verschil lende toevoerleidingen door middel van een perspomp worden schoongeblazen. Het water heeft een bijsmaak. De waterleiding heeft het zonder twijfel het hardst te verduren. Sedert eenige dagen ontvangt een deel van Amsterdam drinkwa ter met een eenigszins grondigen smaak. Dit water is afkomstig uit het pompstation Weesperkarspel der plassenwaterleiding. Za terdag jl. werd de eerste duidelijke smaak waargenomen. In de volgende dagen deden steeds meer waterverbruikers de ervaring op, dat het water een grondigen of bitteren smaak had aangenomen. Dit viel temeer op, daar smaakbezwaren van dezen omvang in het Amsterdamsche drinkwater nog nimmer waren opgetreden. Ter geruststelling kunnen wij voorop stel len, dat de grondige smaak niet te wijten is aan eenigerlei stagnatie, in het bedrijf. Het onaangename verschijnsel is het gevolg van een samenloop van omstandigheden. In de eerste plaats is het bedrijf, tengevolge van maatregelen, welke in het belang van 's lands veiligheid zijn genomen, genoodzaakt ge weest tot het innemen van Merwedekanaal- water over te gaan, dus terug te keeren tot de wijze van waterwinning, welke ook in de jaren 1929—1932 voor de drinkwatervoorzie ning werd toegepast. Het Mcrwedekanaal ontvangt zijn water bij Vreeswijk uit de Lek. Het is een bekend feit, dat het water van den Rijn en zijn vertakkingen in het kou dere jaargetijde aanleiding kan geven tot smaakbezwaren, welke moeten worden toe geschreven aan de aanwezigheid van phe- nolen in het water. De moeilijkheden ne men toe, wanneer de rivieren onder een ijs- dek komen te liggen. Filters met dik ijs bedekt. Op zeer speciale manier worden 'dêzë be zwaren bestreden, doch ook hierin onder vindt men moeilijkheden, omdat de filters in Weesperkarspel met een dikke ijslaag zijn bedekt. Vijftig man extra-personeel wer den aangenomen om het ijs te verwijderen. Zoo zal het waar blijven, dat het drink water thans minder genietbaar is, doch men behoeft niet te vreezen voor eenigen schade lijken invloed op de gezondheid. Nederlandsche opperrabijnen be sloten tot krachtigen steun. De vergadering van Opperrabijnen in Ne derland is in de jongste weken tweemaal te Amsterdam bijeen gekomen, ter bespreking van de vele vraagstukken, door de bijzonde re omstandigheden aan de orde gesteld. De geestelijke structuur der Nederlandsche Jodenheid vormde een punt vaji uitvoerige bespreking. Men constateerde met zorg, dat in dezen critieken tijd. waarin zoo vele waar den en existenties worden vernietigd of in gevaar gebracht, talloozen zoowel onder de jongeren als onder de ouderen, het spoor bijster zijn geworden en stuurloos ronddrij ven. Men keurde extremistische stroomingen af, die de eenheid en het geheele bestaan der Joodsche samenleving ernstig in gevaar brengen. De vergadering besloot krachtige pogingen aan te wenden om aan allen, die daara ib in deze moeilijke tijden bèhoefte hebben, in woord en geschrift leiding en steun te ge ven, opdat weerstand zal kunnen worden geboden aan hetgeen de toekomst brengen kan. De vergadering doet een ernstig beroep op alle Joden in Nederland om te doen, wat het oogenblik vraagt: terug te grijpen naar de eeuwige onvergankelijke waarden van het Jodendom,o m zoo aan eigen leven het on overwinlijke Godsgeloof en de onbreekbare levenskracht toe te voegen, welke de voor ouders in de zwaarste perioden van druk en ellende bijstonden, als ook door gebed en door steun met milde hand hulp te bieden aan de tallooze broeders en zusters, die thans in vervolging en kommer moeten leven en wier bestaan in zoo hooge mate wordt be dreigd. VERGEETACHTIGE MOEDER. Een maand celstraf. Een 23-jarige moeder uit Beverwijk is gistermorgen door de rechtbank te Haarlem veroordeeld tot een maand gevangenisstraf, omdat zij op 29 Mei j.1. haar drie kinderen alleen thuis had achter gelaten en vergeten had een electrische strijkbout uit te schake len. zoodat brand was ontstaan en haar vijfjarig zoontje was omgekomen. De beide andere kinderen waren door den rook be dwelmd, doch konden door de brandweer worden gered. De officier van justitie had tegen haar eveneens een gevangenisstraf voor den tijd van een maand geëischt. Nederland blijft over belangen waken. zijn Gisteren heeft minister van Klef- fens in de Eerste Kamer medege- lceld, dat, zoodra daarvoor vol doende stof aanwezig is. een twee de Oranjeboek zal verschijnen. Uit deze tweede verzameling officieele bescheiden over Nederlands gedra gingen sinds het uitbreken van den Europeeschen oorlog zal. naar de minister vertrouwde, opnieuw de indruk worden verkregen dat de regeering actief is gebleven bij de verdediging van 's lands belan gen. Ik kan reeds thans verklaren,, aldus mr. Kleffens. dat zij daarbij zelfstandig haar gedragslijn heeft bepaald, uitgaande van die eenvou dige en klare beginselen welke de ervaring ons heeft doen kennen als in elk. opzicht de beste voor een land met de unieke ligging van het onze. De burgemeester van Kampen profiteert er van. Het autoverkeer van Kampen naar Urk neemt dagelijks toe. Van Kampen af is Woensdag met een sneeuwploeg een weg over het ijs gemaakt naar Urk, zoodat het verkeer thans vrij geregeld met het vroege re eiland kan worden onderhouden. Ook de burgemeester van Kampen, de heer H. M. Oldenhof heeft gisterochtend per auto een tocht ov^jr het ijs naar Urk gemafkt. Tus- schen Kampen en Lemmer bestaat even eens een verbinding over het ijs. Een vliegtuig van de K.L.M. heeft gisteren 41 zakken post naar Urk gebracht. Scheepvaart in de Waddenzee. De veranderingen in den bevaarbaarheids- toestand der Nederlandsche wateren zijn weinig talrijk, terwijl op de plaatsen waar de ijstoestand veranderlijk is, deze nog wordt overhecrscht door getij of windrich ting. Iets verbeterd is de vaart bij Den Oever in de Waddenzee, waar nu schepen met ge ring vermogen kunnen passeeren, zij het met hinder. Voorts is de Waddenzeevaart bij Den Helder thans voor stoom- en motor-" schepen mogely^en bij Oude Schild alleen nog voor krachtige schepen. Passagiersdienst in 1941. De „American Export Airlines" zijn voor nemens met ingang van 1 Maart een dienst tusschcn New York en Europa te openen. In December wil men een wekelijkschen dienst bereikt hebben. Met het vervoer van passagiers zal in Januari 1941 begonnen wor den; daarvoor zal een viermotorig Sikorsky- watervliegtuig gebruikt worden. Het staat nog niet vast, of Cadiz of Vigo het eindpunt zal zijn. Twee verklaringen. Duidelijke taal van den Amerikaanschen handelsminister. JAPAN AFHANKELIJK VAN AMERIKA. De woordvoerder van het Japansche mi nisterie van buitenlandsche zaken heeft verklaard, dat op 27 Juli 1939 de regeering van de Ver. Staten door middel van den Japanschen ambassadeur te Washington heeft doen weten, dat zij het op 21 Febru ari 1911 gesloten verdrag van handel en scheepvaart tusechen Japan en de Vereenig de Staten over zes maanden wenschte te la ten vervallen, aangezien in genoemd ver drag sommige punten herzien moesten worden, teneinde de Amerikaansche belan gen beter te verdedigen. Blijkbaar is deze stap genomen in verband met een aantal kwesties, welke gerezen waren tusschen Japan en de Vereenigde Staten ten aanzien van China. Japan acht het zeer wel mogelijk met de Vereenigde Staten tot een overeenstemming te komen, in ver band met de belangrijke handelsbe trekkingen tusschen beide landen enomdat de Japansche politiek in China er niet is op gericht de rechtmatige belangen van derden te schaden. Derhalve zijn onder handelingen gevoerd over 'n nieuw handelsverdrag, doch ongelukkiger wijs is een nieuwe overeenkomst nog niet tot stand gekomen, zoodat met- ingang van 26 Januari een ver draglooze toestand is ontstaan tus schen aJpan en de Vereen. Staten. Teneinde de handelsbetrekkingen tus schen Japan en de Vereenigde Staten niet te zeer te doen lijden heeft de regeering van de Vereenigde' Staten tegen het einde van het vorige jaar een aantal decreten uit gevaardigd. waarbij Japansche scheper wor den ontheven van het betalen van licht schiprechten, extra-tonnagerechten en ande re rechten. Ook de Japansche regeering heeft soortgelijke maatregelen genomen ten aanzien van Amerikaansche schepen. Hoewel dus geen onmiddellijke nadeelige gevolgen zulen voortvloeien uit den ver- dragloozen toestand, is deze toestand toch ongewenscht en de Japansche regeering hoopt, dat hieraan zoo spoedig mogelijk een einde komt. JAPAN AFHANKELIJK. Te Washington wordt veel beteekenis ge hecht aan de publicatie, samenvallende met het verstrijken van liet JapanschAme" rikaansche handelsverdrag van een lange verklaring varr 3en kant vari den minister van handel, Hopkins, waarin duidelijk wordt aangetoond, hoezeer Japan afhanke lijk is van de Ver. Staten als markt voor Japansche goederen en voor de levering van essentieele grondstoffen, sedert den Euro peeschen oorlog, waardoor een aanzienlijk deel van den Japanschen hadel met Euro pa onderbroken is. Met andere woorden, de verklaring toont, hoezeer Japan verlamd zou worden wanneer door de een of ande re ontwikkeling ziin normale handel met de Ver. Staten onderbroken zou worden. Ja pan staat te boek voor zeven tot acht pro cent van de Amerikaansche importen en exporten, terwijl de Amerikaansche leverin gen 34 pet. vormen van de totale invoeren van Japan en 16 tot 20 pet. van de totale Japansche export naar de Vereenigde Sta ten gaat. Aangezien de Japansche exporten binnen het kader van het Yenblok, welke geen de viezen inbrengen tusschen de 40 en 50% uitmaken van het totaal, is het duidelijk, dat de Japansche exporten naar de Ver eenigde Staten een belangrijke bron vor men van deviezen, waarmede grondstoffen gekocht kunnen worden. Hpkins toont aan dat de Vereenigde Staten aan Japan onge veer 56% leveren van zijn essentieele be hoeften. waaronder 40% van zijn ruwe ka toen, 40% van zijn metalen, 50% van zijn machinerieën en 65 van zijn petroleum. Ook wijst de minister van handel erop. dat net stilleggen van den Japansch-Duitschen handel en de vermindering v. den Japanschen handel met Engeland en Frankrijk de af hankelijkheid van Japan jegens de Vereenig de Staten-als verbruikers van Japansche goederen en leveranciers van grondstoffen grooter heeft gemaakt. TEMPERATUUR OM HET VRIES PUNT VERWACHT. Het weer in ons land word thans beheerscht door het vlakke mini mum, dat zich langzaam langs de westkust van Denemarken in zuide lijke richting n. onze omgeving be weegt. Gisteravond viel in Noord- Holiand plaatselijk eenige regen, ter wijl elders in het noorden lichte sneeuw voorkwam. Zeewind en zware bewolking ver oorzaakten in het noorden reeds min der lage temperaturen (Den Helder te 18.20 plus 1, Groningen minus 1). In het zuidoosten daalde de tempera tuur aanvankelijk nog snel tengevol ge van uitstraling bij onbewolkte lucht (Maastricht minus 7). Over Zuid Scandinavië bouwt zich een belangrijk nieuw gebied van hoogen luchtdruk op, dat zich vereenigt met het maximum over de randstaten. De winters van 1929 en 1940. De winter van 19391940 begint die van 19281929 naar de kroon te steken, meldt het Kon. Ned. Meteor. Instituut, aan de Msb. Weliswaar is te de Bilt nog geen mi nimumtemperatuur van —18.9 gr. bereikt zooals op 14 Februari 1929 is waargenomen, maar op 20 Januari 1940 is toch reeds 16.3 graden voorgekomen, waarmede voor Januari een record werd bereikt sedert het begin der waarnemingen te de Bilt in 1897. Verder hebben wij nu reeds 20 dagen gehad met een minimumtemperatuur beneden 10 graden, tegen 15 dagen in den geheelen winter van 19281929. Van verschillende zijden hebben het Insti tuut te de Bilt mededeelingen bereikt om trent waargenomen temperaturen, die lager zijn dan die van de officieele stations. De oorzaak hiervan is in vele gevallen, dat de thermometers onbeschermd zijn opgesteld, waardoor ze door uitstraling lager aanwijzen dan de luchttemperatuur. Op de stations van ret Instituut wordt waargenomen op onge veer 2 meter boven den grond in een kooi met wanden van jalouzieën, die voldoende ventilatie toelaat, maar den stralingsirtvloed uitsluit. Op 10 c.m. boven den grond is te De Bilt op 20 Januari 1940 een luchttempera tuur van 21 graden gemeten. Begint in Engeland op 25 Febr. Anderson heeft in het Engelsche Lagerhuis medegedeeld, dat de aan vang van den zomertijd is vastge steld op 25 Februari a.s., des nachts om twee uur. i i, Vijftien jaar geëischt. De rechtbank te Leeuwarden veroordeelde eenigen tijd'geleden een 51-jarigen bouw kundige aldaar tot vier jaar gevangenis straf wegens brandstichting in een perceel aan de Tuinen te Leeuwarden, toebehoo- rende aan zijn broer. Gistermiddag werd de zaak voor het hof te Leeuwarden behandeld. Bij het politioneel onderzoek was komen vast ie staan, dat de door verd. genomen maatregelen om den brand aan te steken zeer geraffineerd waren geweest. Op 11 Juli, voordat de brand uitgebroken was, had verd. een deel van de triplex betimme ring in een zaal van het pand losgemaakt en een zich in den muur vervindend luik verwijderd. Door het hierdoor ontstane gat leidde hij een dubbelen draad ijzelgaren via een muur, welke op een steeg uitkwam, naar buiten. Tusschen de betimmering in de zaal had verd. een kistje met ongeblusch te kalk geplaatst. Recht hierboven hing hij eenige celluloid haarzakjes, terwijl hij rond het .kistje celluloid kokertjes en droge spaanders legde. Op de ongebluschte kalk stond een celluloid, kokertje, tot den rand gevuld met water en verdei een hoeveel heid fosfor bevattende Aan dit kokertje was de draad, welke in het steegje uitkwam, be vestigd. Op 15 Juli zou verd. aan deze draad heb ben getrokken, met het gevolg, dat het wa ter op de ongebluschte kalk terecht kwam. Hierdoor ontstond een hitteuitstraling, wel ke tot gevolg had, dat fosfor ontbrandde. De vlammen sloegen op het celluloid, de spaanders en proppen papier, waarna ook de betimmering en de zolder van de zaal in brand geraakten. Aan het snelle optreden van de Leeuwarder brandweer was het te danken, dat de brand geen ernstige afme tingen aannam. Verd. gaf indertijd toe de maatregelen tot brandstichting te hebben genomen, doch ontkende aan den draad te hebben getrok ken. Na afloop van het uitvoerig getuigenver hoor vorderde de procureur-generaal vijf tien jaar gevangenisstraf. Laat in den avond werd de zitting ge schorst tot morgen, wanneer de verdediger zijn pleidooi zal houden. Staphorster jongemannen zijn heethoofdig. Jarenlang heeft de gewoonte van de Stap horster jongemannen, bij de eerste de beste aanleiding gebruik te maken van het mes, een probleem voor de Zwolsche rechtbank gevormd. Het kwaad zat zoo diep ingewor teld. dat het wel leek alsof er geen kruid tegen gewassen was. Eindelijk echter begon bet optreden van justitie en politie resul taten op te ieveren en op het oogenblik staat het zelfs zoo, dat er niet anders meer gestoken wordt dan in de gevallen, waarbij de drank of het meisje in het spel zijn, en dan nog zoo, dat, na elke steekpartij, die met een fiksche gevangenisstraf is geëin digd. er een vrij geruimen tijd van nawer king is, gedurende welke orde en rust zijn verzekerd. In het geval van een landbouwerszoon te Staphorst, die gistermiddag terecht stond, waren zoowel het meisje als de drank aan leiding tot diens vervolging. Verd. en zijn kameraad hadden twee meisjes op 13 Dec. van het vorige jaar van een bruiloft ge haald en om eenigszins in stijl te blijven, tevoren een paar flinke borrels genomen. Toen verd. een dorpsgenoot zag naderen, vermoedde hij in hem een medeminnaar en bracht dezen een messteek toe in de borst. De officier van Justitie eischte een gevan genisstraf van 9 maanden. Verd. vond dit te veel, want hij zou juist gaan „aanteeke- nen". Uitspraak over 14 dagen. In distilleerinrichting van de N.V. „Organon" ontstaan. Gisteravond om kwart over negen ont stond brand in de distilleerinrichting van de N.V. „Organon" te Oss. Deze inrichting ligt midden in het bedrijfscomplex, naast het groote laboratorium en boven de alco- liolbewaarplaats. De arbeiders, die den brand ontdekten, na men onmiddellijk de brandbluschmiddelen van het bedrijf ter hand om een gevaarlijke uitbreiding te voorkomen. Met verscheidene stralen tasttten zij het vuur aan. Later kre gen zij assistentie van de gemeentelijke brandweer. Tal van militairen boden ook de behulpzame hand. Tegen tien uur was men den brand meester. De omvang van de scha de is nog niet bekend. Zij wenschen ook In de nieuwe regeling betrokken te worden. De afdeejing Rotterdam van den Algemee- nen Militairen Pensioenbond is in vergade ring bijeengekomen. Er werd een motie aan genomen, welke ter kennis zal worden ge bracht van den Minister van Defensie, de beide Kamers der Staten Generaal en het hoofdbestuur van den Algemeenen Militai ren Pensioenbond. In deze motie wordt er op aangedrongen de thans aanhangige wijziging in de militai re Pensioenwet 1922 in dien zin uit te brei den, dat ook de voor 1918 gepensionneerde militairen hieronder zullen vallen. Bij het hoofdbestuur van den Algemee nen Militairen Pensioenbond wordt er o.m. op aangedrongen de actie tot opneming van de weduwen van voor 1909 gepensionneerde militairen in de Weduwen- en Weezenwei mgt kracht voort te zetten. Op de uitreis vloog de „Buizerd" met gezagvoerder Sillevis van Lydda naar Basra. Het vliegtuig wordt 28 Januari te Batavia verwacht. Op de thuisreis landden de „44 iele- waal" met gezagvoerder Hondong te Napels, de „Torenvalk" met gezag voerder Van Dijk kwam te Basra aan. Dit vliegtuig wordt morgen te Napels verwacht. De „Emoe" met gezagvoerder Schot bevindt zich nog te Akvab. De „Peli kaan is van Bandoeng vertrokken. Preventieve hechtenis van Duit- schen verslaggever niet verlengd Naar wij vernemen is de preventieve hech tenis, waarin de Duitsche journalist H. May zich bevond, onder verdenking van deelne ming aan handelingen voor anderen, welke de neutraliteit van Nederland in gevaar zou keunnen brengen, niet verlengd. Hij is thans passant in het huis van Bewaring, in afwachting van de beslissing, welke ten aanzien van hem als vreemdeling zal wor den genomen. Gunstig onthaal in bankiers- en beurskringen. De minister van Financien van België, Gutt, heeft de bankiers en de voorzitters der beurscommissies ontvangen in verband met de a.s. binnenlandsche leening. Deze leening zal bestaan in schatkistbiljetten aan toonder met 'n looptijd van 4, 8 of 12 maan den, verdeeld zijn in coupures van 1.000 en 10.000 francs en een rente dragen van 2.4 procent voor de viermaandsch biljetten 2.7 procent voor de achtmaandsch biljetten en 3 pet. voor de twaalfmaandsch biljet ten. In de vergadering schijnt de nieuwe lee ning een gunstig onthaal te hebben gevon den. Bij het trekken van vergelijkingen met de jongste niet geslaagde, Nederlandsche staatsleening houde men in het oog, dat het hier z.g.n. kort geld betreft, waardoor de lagere rentevoet verklaard wordt. Half uur overwerk kost den werk gevers 30 millioen. Tusschen werkgevers én werknemers in de Belgische steenkoolmijnen is een over eenkomst tot stand gekomen. De arbeiders hebben erin toegestemd de door de regee ring voorgestelde regeling der werktijden te aanvaarden. Zij zullen derhalve zoolang de mobilisatie duurt per dag een half uur langer werken. Dit overwerk zal worden be taald, hetgeen aan de werkgevers 30 mil lioen zal kosten, hetgeen 15 pot. van het totaal der loonen beteekent. Overeen is gekomen, dat de steenkool mijn van Flenu weer geopend zal worden. De regeering heeft beloofd het verdrag van de stortingen in het mijnwerkersfonds te handhaven. Deze stortingen bedragen 11 pet. van de loonen. Eerst zullen de eigen belangen worden gediend. De minister van financiën van de Ver. Staten, Morgenthau, die de verbinding on derhoudt tusschen president Roosevelt en de interministerieele commissie, belast met de coördinatie van den aankoop van vlieg tuigen, heeft aan de pers verklaard, dat de productie van vliegtuigmotoren niet vol doende is. Hoewel tot nu toe de industrie er in geslaagd is alle bestelde motoren te leveren, zal dit in de toekomst niet meer kunnen. De minister voegde hieraan toe, dat de vliegtuigfabrieken met gemak meer toe stellen zouden kunnen leveren, indien zij voldoende motoren kregen. Morgenthau verzekerde, dat het noodzake lijke wordt gedaan om de middelen te be- studeeren, tot het opvoeren van de produc tie. De commissie zal er voor waken, dat niet alleen de Amerikaansche leger en marine, doch ook de Amerikaansche burger luchtvaart op de eerste plaats worden be diend. Tegen leider en lid van de N.S.N.A.P. wegens beleediging gevangenisstraf geëischt. Gisteren eischte de Haarlemsche rechtbank drie maanden gevangenisstraf tegen een Koopman l'it Kampen, die in het weekblad ..De Nederlandsche Nationaal-Socialist", or gaan van de N.S.N.A.P., de Tweede Kamerle den beleedigd had. De kop van het desbetref fende artikel, dat een beschouwing over de Tweede Kamer gaf, luidde n.1.: „Van de honderd geleerde botterikken", terwijl in het artikel ook het woord: „Tweede Kamer lum mels werd gebruikt. 4rerd. verdedigde zich o.m. met de opmerking, dat men tegen recru ten ook wel „Boerenlummels" zegt, „waarom is het woord strafbaar als het tegen een Kamerlid gebruikt wordt?" Tegen den leider der N.S.N.A.P., den heer h. eischte de Officier van Justitie wegens verspreiding van het weekblad een maand gevangenisstraf. Inspraak in beide zaken 8 Februari.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Heldersche Courant | 1940 | | pagina 2