dagblad voor den helder en hollands noorderkwartier
Spanning
DARDANELLEN
IG4e divisie m
hoptloozen toestand
Chambcrlain
beschuldigt Noorwegen
Rotterdamsche fabriek
in vlammen
Kans op
definitieveo dooi
om de
Turkije paraat Adrianopel wordt versterkt
Dreigde Duitschland
Zweden met oorlog?
Vaccine tegen pokken
en gele koorts
De distributie van
ingevroren varkens
KONINGSTRAAT 78. DEN HELDER. TELEFOON 50 (2 LIJNEN)
WOENSDAG
21 FEBRUARI 1940
68e JAARG. No. 8855
Finsch succes
Duitsch vliegtuig
boven Leeuwarden
Dit nummer bevat 8 pagina's
DE BILT SEINT»
Omliggende
huizen ontruimd
Balans van den Spaanschen
burgeroorlog
HELDERSCHE COURANT
Ongave der Ultg.-Mlf. Holland* Noorderkwartier N.V.Ie Den Helder
Gunstige wending in de Roe-
meenschBritsche betrekkingen.
Zooals wij gisteren reeds meldden heeft
de Turksche regeering besloten tot het doen
jn werking treden van de wet inzake de
nationale verdediging.
De beteekenis van dezen maatregel is, dat
volgens het oordeel der regeering Turkije of
zijn bondgenooten op den Balkan worden
bedreigd.
Het ziet er naar uit, dat de directe bedrei
ging, welke tot deze ingrijpende Turksche
maatregel aanleiding gaf, moet gezocht wor
den in een zwenking der Roemeensohe po
litiek naar de zijde der geallieerden, waar
door met reden gevreesd kan worden, .dat
Duitschland minder vriendelijke bedoelin
gen ten aanzien van dat land aan den dag
zal gaan leggen.
United Press meldt, uit Londen aan zijn
bladen, dat de onlangs opgetreden verkoeling
in de betrekkingen tusschen Groot Brittan-
nië en Roemenië in hoofdzaak het gevolg
is geweest van het feit, dat laatstgenoemd
land, naar men meende, een zeer tegemoet
komende houding jegens Duitschland aan
den dag legde wegens den olie-export naar
het Duitsche Rijk.
De betrekkingen tusscheh Groot
Brittannië en Roemenië zijn echter
aanmerkelijk verbeterd door het me
morandum, dat de Roemeensche am
bassadeur in de Engelsche hoofdstad
Tilea Maandag aan Halifax heeft
overhandigd.
In antwoord op twee vragen, die Halifax
<5p 30 Januari aan Tilea heeft gesteld, wijst
de Roemeensche regeering in deze nota er
op, dat de kortgeleden geschapen Roemeen
sche petroleumraad op binnenlandsch gebied
werkzaam is, en dat hij ten doel heeft de
productie op te voeren teneinde grootere re
serves aan te kweeken.
Voorts wordt, naar verluidt, ver
klaard, dat gedurende het thans loo-
pende jaar Duitschland geen groo
tere hoeveelheid Roemeensche petro
leum zal ontvangen, dan .verleden
jaar,
In totaal zal de Roemeensche petroleum-
éxport naar Duitschland 1.300.000 ton bedra
gen plus zekere hoeveelheden, die in 1939
waren aangekocht. Tezamen gerekend zal de
peraleumexport echter 2 millioen ton niet te
boven gaan.
Deze Roemeensche houding beteekent een
volkomen échec voor de Duitsche diploma
tie en daar Rusland door den oorlog in Fin
land als petroleumleverancier vrijwel weg
valt, komt de gemechaniseerde Duitsche oor
logsmachine leelijk in de knel.
Met koortsachtige haast werkt men dan
ook in het Nabije Oosten aan verdedigings
werken tegen een mogelijk Duitsch-Russi-
schen stoot.
„Turkije wijkt niet voor Duitsche
bleef".
In gezaghebbende kringen te lstanboel
worden volgens U.P. stemmen gehoord, wel
ke Duitschland waarschuwen, dat het geen
kans heeft Turkije in een strikt neutrale po
sitie te dringen en de overtuiging uitspre
ken, dat het Turkije's plicht is een poging
te doen bij te dragen tot de goede resulta
ten van den oorlog.
„Yeni Sabah" doet een feilen aanval op
Duitschland en verklaart, dat dit land zich
vergist, als het denkt door zijn „politiek van
bluf" op Turkije indruk te maken.
Het jongste nieuws, aldus het blad. betrof
de concentratie van een half millioen man
in den Kaukasus. De Duitschers denken, dat
ze ons met deze propaganda bang maken en
ons zullen bewegen tot het gaan voeren eener
„neutrale" politiek, welke op dit oogenblik
niet neutraal is. en ons daarmede in hun
macht te krijgen. Welk een illusie!
„Cymhuriyet" schrijft: De naderende lente
zal een bitteren strijd brengen, welks uitslag
reeds bekend is. daar de democratieën haar
taak met succes uitvoeren. Indien de neu
tralen van hun kant waakzaam blijven, is
de zaak in orde. Onder deze omstandighe
den mogen wij de lente met vertrouwen te
gemoet zien, maar het is noodzakelijk, dat
ook wij onze krachten inspannen!
Adrianopel versterkt.
Naar het D.N.B. uit Sofia meldt, zouden
in den laatsten tijd ongeveer vijftig Brit
sche officieren te Adrianopel, de Turksche
grensvesting, zijn aangekomen. Zij kwamen
meerendeels uit Palestina en Egypte. Het
zouden uitsluitend artilleristen en genie-offi
cieren zijn, die de opdracht hadden hun me
dewerking te verleenen bij de uitbreiding
van de defensiewerken aan de grens.
Zooals bekend heeft Turkije, volgens het
verdrag van Saloniki, dat het met Bulgarije
heeft gesloten, het recht Adriailopel opnieuw
versterken, r
Roemeensche uitvoer van vlleg-
tulgbenzine verboden.
Hoezeer het op en om den Balkan gaat
spannen, moge blijken uit het gisteren ge
nomen besluit der Roemeensche regeering,
om den uitvoer van alle soorten vliegtuig-
benzine naar alle landen te verbieden. Blijk
baar wil men belangrijke reserves ophoopen.
Lenteoffensief der geallieerden?
Ook de veronderstelling dat de geallieer
den en hun bondgenooten een groot-
scheepsch lente-offensief op het zuiden van
Rusland voorbereiden, teneinde de Finnen
lucht te verschaffen en beslag te leggen op
de petroleumvelden van Bakoe, wordt veelal
geopperd. Eerstdaags zal het gordijn wel
opgaan!
Scandinavische bladen beschul
digen Berlijn.
Enkele der voornaamste Scandinavische
bladen bevatten artikelen, welke de beschul
diging inhouden, dat Duitschland zou heb
ben gedreigd Zweden in een algemeenen oor
log te betrekken, indien het actief zou deel
nemen aan de militaire verdediging van Fin
land.
Men wijst er op, dat in de verklaringen
van den koning en den premier van Zweden
niet in bijzonderheden is medegedeeld, waar
om de Zweedsche regeering van oordeel was,
dat zij in een oorlog zou worden betrokken,
maar dat het duidelijk is, dat een land, of
landen, moeten hebben gedreigd met oorlog
en nu zijn de voornaamste Finsche en
Zweedsche bladen er zeker van, dat dit land
Duitschland moet zijn geweest.
Het Finsche officieuze blad „Helsingin
Sanomat" beschuldigt, volgens U. P., Zwe
den, dat het de meest vitale belangen van
Zweden heeft geschaad door te wijken voor
een werkelijke of denkbeeldige bedreiging
in een algemeenen oorlog te worden gewik
keld en het beschuldigt Duitschland deze be
dreiging te hebben geuit.
Duitschland, aldus het blad, dat ons twin
tig jaar geleden tegen het communisme bij
stond, voert thans een politiek, welke ons
aan Rusland overlevert. In dit licht moeten
de verklaringen van Zweden worden gezien.
Door Nod. patrouille onder vuur
genomen en verjaagd.
De Regeeringspersdienst meldt:
Gistermiddag omstreeks half vier -heeft
zich een Duitsch militair vliegtuig boven
Leeuwarden vertoond. F.en Nederiandsche
vliegtuigenpatrouille is opgestegen en heeft
het Duitsche vliegtuig achtervolgd en on
der vuur genomen, waarna het ons rechts
gebied heeft verlaten.
Tevergeefs trachten de Russen
de bedreigde manschappen te
ontzetten.
HEVIGE LUCHTAANVALLEN
OP HELSINKL
Zooals wij gisteren reeds met een enkel
woord mededeelden, verkeert na de vernie
tiging van de 18e Russische divisie, thans
de 164e divisie in ernstig gevaar. Deze divi
sie is reeds langen tijd door Finsche troepen
omsingeld, terwijl andere Finsche strijd
krachten de 18de divisie aanvielen. Nu deze
laatste in de pan gehakt is, kunnen de Fin
nen zich met al hun krachten op de 164ste
werpen.
Pogingen tot ontzet mislukt.
De pogingen van het Russische opperbe
vel, de 164ste divisie, welker verbindingen
zijn afgesneden, en die nabij Kitela wanho-
pigen tegenstand biedt, te ontzetten, zijn
tot dusver mislukt. De Russen trachten deze
divisie van voedsel te voorzien door middel
van vliegtuigen, doch het gebrek aan levens
middelen en munitie is zoo groot, dat de
weerstandskracht der divisie er aanzienlijk
door geschaad wordt.
Het kaartje geeft de situatie duidelijk
weer. Aanvankelijk waren de Russen ten
Noorden van Loimola opgerukt en bevonden
zich tusschen Ruokojaerve en Syskyjaervi,
toen de Finnen hen stelselmatig wisten te
omsingelen en terug te dringen.
Kitela was ernstig bedreigd, ook hier wis
ten de Finnen de Russische eenheden te
verspreiden en vele gevangenen te maken.
Daar, waar op de kaart de pijltjes zijn aan
gegeven, rukken de Finnen op.
Russen melden successen.
Het gisteren uitgegeven legerbericht luidt:
Op 20 Februari gingen de Sowjettroepen
voort met succes het offensief op de Kare-
lische landengte tot ontwikkeling te bren
gen. Zij bezetten de stad en het fort Kojyisto
(Bjorke), zuiverden het schiereiland Kojvisto
(Bjorke) van vijanden en maakten een
groot aantal trofeeën buit
In de andere sectoren deed zich niets van
belang voor.
DE NOORSCHE REGEERING MOET
HEBBEN GEWETEN, WELKE LA
DING DE ALTMARK VERVOERDE!
NEUTRALITEIT ONVOLDOENDE
IN ACHT GENOMEN.
NOORWEGEN BLIJFT ALLE VER
ANTWOORDELIJKHEID AFWIJZEN.
Minister-president Chamberlain heeft gis
teren in het Lagerhuis Noorwegen vier
kant er van beschuldigd, zelf het gebeurde
met de Altmark te hebben uitgelokt. De
Noren hebben niet één, maar wel drie of
vier maal nagelaten een behoorlijk onder
zoek in te stellen. Chamberlain zeide zich
niet te kunnen voorstellen, dat de Noor-
sche autoriteiten niets afwisten van de
aanwezigheid van Engelsche gevangenen
aan boord van de Altmark.
De Noorsche autoriteiten, aldus vervolgde
Chamberlain, hebben een volkomen onver
schilligheid aan den dag gelegd met be
trekking tot het gebruik, dat van hun ter
ritoriale wateren gemaakt zou kunnen wor
den door de Duitsche vloot.
Naar de meening van de Britsche regee
ring zou de houding van Koht geen bezwaar
te maken tegen de doorvaart van een
Duitsch oorlogsschip het misbruiken van
neutrale wateren door Duitsche oorlogssche
pen wettigen en een toestand scheppen, wel
ke de Britsche regeering onder geen om
standigheden zou kunnen aanvaarden.
KOHT ANTWOORDT.
Reeds heeft de Noorsche minister van
Buitenlandsche Zaken Koht geantwoord,
via een interview met het Noorsche tele-
graafagentschap.
De minister verklaarde o.a.:
Wat betreft de door Chamberlain naar
voren gebrachte theorie betreffende het
varen van oorlogsschepen door neutrale
territoriale wateren, heeft de Noorsche re
geering gemeend, dat haar inzicht vol
strekt in overeenstemming was met dat
van Engeland.
In 1938 heeft de Noorsche regeering de
bepalingen inzake de verplichtingen en
rechten van de neutraliteit herzien.
Vl/EERBERICHT
Verwachting: Des ochtends nog
om het vriespunt, later lich
te tot matige dooi, zwaar
bewolkt tot betrokken, geen
neerslag van beteekenis,
matige tot krachtige Zuid
oostelijke tot Zuidelijke
wind.
Onder deze bepalingen kwamen er ook een
voor, die betrekking had op het recht van
een oorlogsschip eener oorlogvoerende mo
gendheid, zich in de Noorsche territoriale
wateren te bevinden. De Britsche regeering
meende, dat deze bepaling ook betrekking
had op het varen door de Noorsche wateren
terwijl de Noorsche regeering slechts het
oog had op het verblijf in een haven van
een oorlogsschip eener oorlogvoerende mo
gendheid. In den zomer van 1939 vroeg de
Britsche aan de Noorsche regeering, hoe
deze bepaling moest worden opgevat en
de Britsche regeering wees er met nadruk
op, dat oorlogsschepen het recht moesten
hebben, zoolang zij kunnen in de Noorsche
territoriale wateren te varen, ongeacht de
24-uurs limiet. De Britsche regeering yoeg-
de hieraan toe, dat een dergelijke regel in
alle andere landen gold.
NIET ONDER DRUK!
De Noorsche regeering, zoo vervolgde Koht
heeft niet toegegeven aan druk van welken
kant ook. In dit. als in andere gevallen,
heeft de Noorsche regeering er slechts naar
gestreefd, te handelen overeenkomstig de
regels van het internationale reeht.
De werken, die Britsche deskundigen op
het gebied van het internationale recht heb
ben geschreven, wijzen er met nadruk op,
dat de aanwezigheid van gevangenen aan
boord van zulk een schip geen verschil
maakt en niet belet, dat het schip recht op
vrije doorvaart kan doen gelden.
De Sowjet luchtmacht deed met succes
aanvallen op vijandelijke troepen en mili
taire doelen. 47 vijandelijke vliegtuigen wer
den tijdens luchtgevechten omlaaggehaald.
Veelvuldig luchtalarm te
sinki.
Hei-
De Finsche berichten wijzen eveneens op
veel actie in de lucht. Sedert geruimen tijd
is te Helsinki niet zoo vaak luchtalarm ge
maakt als gisteren. Zesmaal klonken de
waarschuwingssirenes. De trein van Turku
naar Helsinki is op 40 km. van de hoofd
stad door vijandelijke vliegtuigen gebom
bardeerd. Hij moest zes maal wegens lucht
alarm stoppen, waarop de passagiers een
goed heenkomen zochten in de langs de
spoorlijn gelegen bosschen. Twee personen
werden door splinters van brekende trein-
ruiten gewond. Ook het station Karis op de
lijn Pilku werd aangevallen. Verder is ook
Viborg verscheidene malen hevig gebom
bardeerd.
Het scherpe vuur der luchtafweerbatterijen
en de bekwaamheid der Finsche gevechts
patrouilles hebben belet, dat de Sowjet Rus
sische bommenwerpers bij de overvallen
van gisteren het centrum der hoofdstad be
reikten. De buitenwijken werden echter
zwaar bestookt. In een enkele wijk kwamen
minstens zestig bommen neer.
BRANDWEER SLAAGT ER IN
HET VUUR TE BEDWINGEN.
In den afgeloopen nacht omstreeks
hall vier ls een felle brand uitge
broken in de fabriek van winkelbe
timmeringen en aanverwante arti
kelen „SL Laurens", van de firma
C. Breedveld, aan de Rochussen-
straat te Rotterdam. Tot ver in den
omtrek was de rossige gloed der
vlammen zichtbaar.
Deze fabriek omvat drie naast elkander
gelegen panden, elk van drie verdiepingen,
waarvan de benedenverdiepingen als fabriek
en de hooger gelegen verdiepingen als kan
toren en teekenkamers zijn ingericht.
Een nachtwake^ ontdekte den brand, die
in den kelder in het rechtergedeelte van het
gebouw is ontstaan, vermoedelijk door de
oververhitting van de centrale verwarming.
De vlammen breidden zich met razende
snelheid door het gebouw uit.
Brandweer rukt met groot mate
riaal uit.
De brandweer is onmiddellijk met groot
materiaal uitgerukt., omdat snelle uitbrei
ding van dezen brand gevreesd werd. Niet
minder dan vijf motorspuiten, alsmede een
groot aantal slangenwagens zijn in dienst
gesteld om het vuur te bestrijden. Ook van
een automatische Metsladder van het aller
nieuwste type werd gebruik gemaakt. Het
liet zich aanzien, dat van de fabriek niet
veel behouden zou zijn.
De eerste étage van een der perceelen dient
als woonhuis van den heer Breedveld en de
zijnen. De heele familie moest in nachtge
waad vluchten.
Met het oog op het uitbreidingsgevaar
heeft de politie de omliggende panden, gele
gen in de Rochussenstraat, de Breitnerstraat.
de Saftlevenstraat en de Ochtenveldstraat
doen ontruimen.
Na alle krachten op het vuur gecon
centreerd te hebben, gelukte het de
brandweer echter tegen zes uur het
gevaar voor uitbreiding te bezweren.
Toen laaiden de vlammen echter nog op
achter in de fabriek, waar de houtopslag
plaats was. Om zes uur stortte een deel van
de vloer van de eerste étage in, een aantal
machines met zich meesleepende.
Omstreeks half zeven kon men zeggen,
dat de brandweer de vlammen meester was.
Duizenden sloegen het machtige schouw
spel gade, onder wie verschillende autoritei
ten.
De schade is nog niet bekend, maar be
loopt ver over de honderd duizend gulden.
Alles wordt door verzekering gedekt,
Vondst van de geleerden van
het instituut Pasteur te Dahar.
De geleerden van het instituut Pas
teur te Dakar (Fransch Afrika),
Peltier, Burieux, Jonchere en Ar-
quie, hebben een entstof gevonden,
welke zoowel tegen pokken als te
gen gele koorts helpt. Met volledig
succes zijn ongeveer 100.000 inlan
ders van Senegal behandeld. Door
deze entstof mag men vertrouwen,
het volledig verdwijnen van de gele
koorts uit Fransch West-Afrika te
verwachten.
77.000 dooden aan nationale zijde.
Volgens officieele statistieken bedraagt het
aantal gesneuvelden aan het front aan na
tionalistische zijde gedurende den burger
oorlog 70.000 waarbij nag komen 7000 doo
den door in de loopgraven opgeloopen ziek
ten. Het betreft hier slechts geïdentificeer
de en. begraven dooden. Op het gebied van
de tegenpartij, of tusschen del inies gesneu
velden zijn in deze statistiek niet opgeno
men.
Het ijs met doode Russen bezaaid.
De laatste berichten uit Finland melden
dat de Russen hun aanvallen uitgebreid
hebben tot dwars over de Karelische land
engte. Ook hebben zij nogmaals getracht om
massa's manschappen te sturen over het ijs
van het meer Suvanto, dat twee tot vier mijl
breed is en nergens ook maar de geringste
dekking biedt. Men kon dan ook gisteravond
waarnemen hoe het ijs bezaaid lag met doo
de Russen.
Door de overwinning bij het Ladogameer
zijn de Finnen tevens voorloopig weer be
vrijd van het gevaar, dat de Russen de
Mannerheimlinie in den rug zullen gaan
aanvallen. En de Finsche zege wordt er nog
te glorieuzer op als men bedenkt, dat het,
bij den strijd in FinschKarelië, om een
kwantitatieve krachtsverhouding van 1 te
gen 70 ging!
De man, wien de eer van de leiding dezer
zegevierende Finnen toekomt is generaal
Johan Woldemar Hagglund, een kleine man
met een bril op, die uiterlijk, aldus Reuter,
meer op een schoolmeester lijkt dan op een
dapper soldaat.
Het hoogc drukgebied rond' de Oostzee is
nog verder in beteekenis toegenomen en het
verplaatst zich met vrij groote snelheid naar
het Zuiden. Onder invloed van IJszeedepres-
sie en toenemende activiteit nabij de Faroer
gaan de barometers over Zuid-Noorwegen
snel dalen.
Bovengenoemde veranderingen moeten een
langzame draaiing van den wind naar het
Zuiden tengevolge hebben en de kans is
groot, dat hiermede een definitieve dooi gaat
intreden.
Moeilijkheden. Prijsopdrijving
bij de boterhamworst in blik
Het lid der Eerste Kamer, de heer Maar-
singh, heeft aan den minister van Econi-
mische Zaken de volgende vragne gesteld:
Is het den minister bekend, dat de distri
butie van ingevroren varkens niet tot
haar recht komt, doordat de Veehouderij
Centrale minimum afname eischt van vijf
stuks ineens, welke de meeste slagers niet
kunnen betalen en daarom niet kunnen
verkoopen?
Is het den minister bekend, dat de vleesch-
warenfabrikanten zich in ernstige mate
hebben schuldig gemaakt aan prijsopdrij
ving inzake boterhamworst in blik enz.
door weken achtereen den prijs dezer in
voorraad zijnde artikelen met 10 cent te
verhoogen?
Acht de minister het niet wenschelijk bij
de vleeschwarenfabrikanten een onderzoek
te doen instellen en, zoo noodig. alsog pro
cesverbaal te doen opmaken?
