-BE TOEIBST-
Hadji's
vredesgeruch
Ons Indisch hoekje
De zaak tegen
den heer Maas
Nog altijd.
Nog eens Finland
Morgenavond openbare
behandeling?
Het gaat voorspoe
dig met „Voorzorg"
UtaaA yaan, uxe. keen?
Dinsdag 27 Februari 1940
Tweede Blad
^tadi/uAuw-i
Palingjacht in het
Noordhollandsche kanaal
Oranjegarde
Burgerlijke Stand van Den Helder
Algemeene ledenvergadering in
aen Volksbond
Ds* Enklaar dertig jaar
predikant
De collecte voor Finland
Vreemde vliegtuigen
boven de stelling
Temperatuur en Barometerstand
De collecte voor Finland is schitterend ge
slaagd. onze stad heeft zich van haar besten
Kant laten kennen; van alle zijden werd hulp
en steun verleend, Huisduinen en Julianadorp,
het Koegras. ze hielpen met alle macht. En
nog steeds vloeien de gaven. *t Is verheugend!
En toch... niet genoeg. Een Vrouwencomité,
onder leiding van Mevrouw Kolff, de echtge-
noote van den Finschen Consul-Generaal te
Rotterdam, doet een beroep op ons, die dit
onderteekenden en dharmede op alle vrouwen
In de gemeente. Helpt en steunt!
De Finsche winters zijn koud, 25 tot 40
graden onder Celsius. Wij kunnen ons haast
niet voorstellen wat dit beteekent. En in die
kóu zijn kinderen en vrouwen uit hun huizen
gevlucht voor de niets ontziende bombarde-
jnenten.
Vóór alles is kleeding noodig!
Waneer gij kleeren afstaat, laat het dan
gjjn dikke wollen, niet afgedragen, liefst ge-
wasschen goederen.
Vrijdag en Zaterdag gaan onze auto's
rond, welwillend afgestaan door hen, die
ons willen helpen. Doet gij 't Uwe. Legt
uw pakje klaar.
Mocht het zijn, dat er nog huismoeders
zijn, die geen kleeren, doch daarvoor in de
plaats een extra geldelijke bijdrage willen
geven, dan zullen zij daartoe in de gele
genheid worden gesteld. In iedere auto
zal daarvoor een bus aanwezig zijn.
Wanneer onverhoopt uw huis zou wor
den overgeslagen, geef het op aan 't Bu
reau van Politie en wij komen nog b\j U.
Mevr. S. J. Ritmeestervan der Feen.
G. M. Jollesde Bruijn.
J. C. Postumavan Vloodorp,
(Ned. Ver. v. Huisvrouwen),
j, A. M. KootkerVerberne,
(R.-K. Vrouwenbond).
H L. A. LeverBrouwer,
(Ned. Christel. Vrouwenbond).
h D. van DalenBerg,
(Ned. Vrouwenbond tot verhooging
van 't Zedelijk Bewustzijn).
n E. P. HasseltKramer,
(Vrijzinnig-Dem. Vrouwenclub).
n M. A. OortgijsenDoorn,
(Ned. Padvindstersgilde).
Mej. N. Graaff,
(Ned. Ver. Christ. Jongevrouwen en
meisjes).
Maar veldwachter Vroom was ook
op jacht
Gisteren ging door Den Helder het ge
rucht, dat er in het Noordhollandsch
Kanaal sprake was van wonderbaarlijke
palingvangsten. Men sprak zelfs van
vangsten van kilo's. De paling zou aan
den kant maar voor 't opscheppen liggen.
Wij hebben een tochtje van eenige kilome
ters langs het kanaal gemaakt, om ons per
soonlijk van deze vangsten te overtuigen.
Welnu, het viel tegên. Er was langs den kant
paling. Maar verreweg het grootste deel bleek
„suf" en half buiten bewustzijn te zijn en
daarbij van mager kaliber. Een enkele maal
zag men in de buurt van den walkant een
dier van dikker afmeting, maar over het alge
meen was het vrij armetierige aal.
Toch waren over verscheidene personen
de jachtlusten vaardig geworden en wij zagen
diverse visschers, gewapend met het bekende
latje met omgebogen ijzerdraad, of bezig met
een schepnet. De een had een maaltje, de
ander beschikte slechts over een aantal pa
linkjes, die het bakken of stooven niet waard
feleken.
Het was inderdaad gemakkelijk de
paling uit het water tusschen het ijs en
den walkant tè wippen. De dieren waren
kennelijk in geheel versuften staat en
lieten zich gelaten op het gras gooien.
Zelfs dan demonstreerden ze weinig van
hun bekende kronkel-vlugheid.
Behalve de visschers, die op jacht waren,
was er nog iemand op jacht, dat was veld
wachter Vroom. Vroom verbaliseerde Zondag
en Maandag een groot aantal dezer paling*
jagers, die met droefenis den buit achter
moesten laten en hun net of pikhaak in beslag
genomen zagen: de paling werd steeds weer
de vrijheid gegeven.
Als men zich afvraagt: is dit verboden, dan
is het antwoord daarop: ja. Het water is ge
pacht en er is alleen permissie om met den
hengel te visschen. Ale andere manieren, dus
ook als men maar alleen de paling er met de
hand uitschept, zijn verboden.
Zoo lang het ijs nog in vaste schotsen-
formatie in het Kanaal blijft liggen, zal
de paling zich nog wel aan de walkanten
blijven ophouden. Zoodra de schotsen ech
ter vrij ronddrijven, zal de paling weer
naar dieper water verdwijnen.
Blijkens de in dit nummer voorkomende
advertentie, hoopt de Oranjegarde Donderdag
as. een propaganda-herdenkingsavond te
houden.
De garde herdenkt dan tevens haar eerste
lustrum.
Deze vergadering wordt tevens benut voor
propaganda ten einde aan het doel dezer
jeugdorganisatie meer bekendheid te geven
en tot uiting te brengen haar leuze: „Jong
Holland voor Oranje"!
IN' DE SPOORSTRAAT.
Een motorrijder reed gisteravond in den
verboden tijd" in de Spoorstraat. Hjj ging
Op de bon.
Op de raadsagenda van morgenavond
komt, zooals men in ons nummer van gis
teren gelezen heeft, als punt 2 aan de
orde: Voorstel van B. en W. betreffende
den directeur der Gemeentereiniging en
Plantsoenen.
Met welk voorstel B. en W. zullen ko
men, wordt niet vermeld. Ook is het niet
zeker, dat de behandeling, voorafgaand
aan eenig voorstel van B. en W., openbaar
zal zijn. Mogelijk is immers, dat het
agendapunt bekend wordt gemaakt, dat
de deuren gesloten worden, de discussies
in het geheim plaats hebben en dat de
beslissing over den heer Maas weer in het
openhaar geschiedt. We zouden het be
treuren als de zaak zich op deze wijze
afhandelde.
De zaak tegen den heer Maas is aan het
daglicht gebracht. Strafrechtelijk hebben B.
en W. ongelijk gekregen. De heele gemeente
heeft daarvan kennis genomen. Over de schor
sing van den heer Maas eerst met, daarna
zonder behoud van salaris, heeft het ambtena
ren scheidsgerecht uitspraak gedaan en ook
hierin heeft het College ongelijk gekregen.
Het is dus te begrijpen, dat de gemeente van
oordeel is, dat B. en W. met dezen hoofdamb
tenaar lichtvaardig gehandeld hebben. En dat
komt het prestige van het College tegenover
de gemeente niet ten goede.
Als er nu werkelijk gemotiveerde gron
den zijn voor B. en W. om een beslissing
te nemen ten aanzien van den heer Maas,
dan moet men daarmee voor het daglicht
treden. Niet alleen de raad, maar ook de
gemeentenaren hebben recht om te weten
of men een hoofdambtenaar op redelijke
gronden beschuldigt en wanneer men een
beslissing neemt, of die beslissing recht
vaardig is. Men twijfelt, nu het College in
beide gevallen in het ongelijk gesteld
werd. Laat men deze zaak daarom open
baar behandelen, opdat het geschokt ver
trouwen hersteld worde.
De heer Maas heeft er recht op, het College
van B. en W. kan er geen bezwaar tegen heb
ben als zijn gronden sterk zijn.
O.i. was het juister geweest deze heele zaak
ambtelijk af te handelen, zooals dat met an
dere zaken tegen hoofdambtenaren gebeurd
is. Nu men echter dezen weg gekozen heeft,
moet men hem tot het eind bewandelen, doch
dan in het volle licht.
BEVALLEN A. D. ZuidemaLepelaar, d.;
T. Botde Ruiter, z.; A. Ruitenten Cate,
d.; F. de BoerPost, d.; N. BetsemaBoon,
z.; G. Th. van WaardenburgAppel, d.; G.
M. MeierFickert, z.; M. J. de VriesUit de
Bos, d.
OVERLEDEN: T. Bont, weduwe van W. de
Jong, 80 jaar.
ONDERTROUWD: W. van de Vaart en A.
E. Thornagel.
PETROLEUM-POMP ACHTEROVER
GEDRUKT
Van het Spoorweg-emplacement verdween
op geheimzinnige wijze gisteren een petro-
leumpomp. De recherche stelt een onderzoek
in.
Gisterenavond vond in den R.K. Volksbond
de jaarvergadering plaats van de algemeene
vereeniging voor ziekenhuisverpleging en spe
cialistenhulp „Voorzorg".
De belangstelling van de zijde der aange
slotenen was niet groot. Slechts enkele tien
tallen personen vulden de zaal.
Het was de voorzitter, de heer J. van
Zwijndrecht, die de vergadering opende en
mededeelde dat ook 1939 weder een goed jaar
voor „Voorzorg" geweest was. De zaken
marcheerden volkomen naar wensch en in tal
van gevallen mocht men constateeren, dat de
vereeniging inderdaad voor de gemeenschap
een zegen beteekende. Verheugend was het,
volgens spr. voorts, dat ook een deel van
den plaatselijken middenstand zich thans bij
de vereeniging heeft aangesloten, terwijl het
bestuur dilligent is steeds een zoo groot mo
gelijk aantal nieuwe leden te werven.
Voorts deelde de heer Van Zwijndrecht
nog mede, dat besloten was op het aanbod
van het Wit Gele Kruis, inzake huisbezoek,
niet in te gaan. Misschien dat dit later mo
gelijk zal blijken te zijn. Het bestuur van het
W. G. Kruis bleek de argumenten van „Voor
zorg" volkomen te begrijpen en te kunnen
billijken.
Door de controle-commissie was een wijzi
ging in de administratie gebracht. De boe
ken sloten, en het bleek dat de administratie
op volkomen juiste wijze geschiedde.
De secretaris, vervolgens het jaarver
slag voorlezend, memoreert daarin, dat
het ledenaantal van 9567 op 1 Januari '39
toenam tot 10.481 op 31 December van
dat jaar. Dat beteekent een stijging van
914 verzekerden (587 gezinnen). Wegens
vertrek uit Den Helder kwam de be
stuursfunctie van den heer Smits vacant.
328 Personen werden opgenomen ln een
ziekenhuis (in totaal 5242 ligdagen).
Wat de sanatorium-verzekering betreft,
150 gezinnen gaven zich hiervoor op,
een getal dat bjj 3200 leden veel te laag
is. Er werd een winst genoteerd van
2948.85. Voor nieuwe uitkeeringen
voor heilgymnastiek en ziekenauto werd
uitgegeven 671.70.
t
Het reservefonds bedraagt, na toevoeging
van de winst over '39, 19.489.
Voorgelezen werd een brief van de con-
tróle-commissie, waaruit bleek, dat de boe
ken in uitstekende orde waren bevonden. Een
woord van dank aan den penningmeester
voor diens accuraat beheer werd daarin uit
gesproken.
In de vacature Jansen van deze commis
sie moest statuair een ander benoemd wor
den. Den heer Smit wordt verzocht voor de
volgende 3 jaar deze functie te willen aan
vaarden, hetgeen door deze geschiedt.
Aftredenden in het bestuur zijn de heeren
Van Zwijndrecht en Minnes. Waar geen
tegencandidaten zijn aangewezen door de
leden wordt het bestuur bij acclamatie her
kozen. In de vacature Smits wordt, even
eens bij acclamatie de heer J. H. M. Kootker
benoemd.
JIJ SNAPT NIET
hoe anderen 'm dat flikke
Ga naar „De Toelast" en doe als ikke
Nog wordt besloten de geldelijke vergoe
ding van het bestuur van 500.te bren
gen op 600.Deze 100.— zullen aange
wend worden voor het betalen van een per
soon. die zich met propagandawerk zal be
lasten.
Bij de rondvraag breekt de voorzitter
een lans voor de sanatorium-verpleging.
waaraan elkeen tegen een zeer billijk tarief
kan deelnemen.
Enkele personen maken van de rondvraag
gebruik, waarna de voorzitter de vergadering
sluit.
Ds. H. A. Enklaar. Vrgz. Herv. predikant
hier ter stede, herdenkt vandaag den dag, dat
hg voor dertig jaar in het ambt van predikant
werd bevestigd. De eerste gemeente van Ds.
Enklaar was Hekelingen, waar hij 27 Fe
bruari 1910 zijn intrede deed. Deze plaats ver
wisselde hij in 1914 met Berkhout. In 1917
werd Ds. Enklaar beroepen te Almelo en in
1923 te Oudkerk. Sedert 4 Augustus 1929, dus
bijna 10 jaar, staat Ds. Enklaar in onze stad.
Ds. Enklaar is lid van het Klassikaal be
stuur. Hij heeft ook zitting in het bestuur van
de Ver. van Volkenbond en Vrede, terwijl hij
voorzitter is van het Curatorium van het Ly
ceum. Van „Toonkunst" is Ds. Enklaar even
eens voorzitter.
In het openbare leven trad Ds. Enklaar
meermalen op den voorgrond. Hij hield lezin
gen voor verschillende vereenigingen, die uit
muntten door gedegen kennis van het onder
werp en zeer verzorgden stijl.
Velen zullen den predikant vandaag onge
twijfeld hun gelukwenschen aanbieden.
Het eindresultaat van de collecte voor
Finland is gisteren bekend geworden. In
totaal werd een bedrag van 3272 op
gebracht. Ongetwijfeld een prachtig re
sultaat, daar verschillende instanties en
vereenigingen reeds gelden hadden inge
zameld voor Finland, die buiten deze huis
aan huis collecte vielen.
Nu het voorjaar definitief zgn intrede
schijnt te hebben gedaan, is het zeer
waarschijnlijk, dat ons land en daarbij
ook onze stad iederen avond en nacht
verrast wordt, door het overvliegen van
vreemde vliegtuigen. In den avond gaan
ze naar het Oosten of Westen op ver
kenning, in den vroegen morgen keeren
ze naar hun bases terug. Het herhaalde
lijk protest over schending van onze
neutraliteit heeft tot dit oogenblik geen
enkele van de strijdende mogendheden
weerhouden hun vliegers te verbieden
den weg over ons land te kiezen. Want
al mag een vergissing mogelijk zijn, het
is wel zeer onwaarschijnlijk, dat men zich
iederen avond vergist!
Gisterenavond om half tien tastten de licht-
armen van de rondom onze stad opgestelde
zoeklichten den hemel af, omdat men het
geronk van vreemde vliegtuigen gehoord had
en even daarna barstte het afweergeschut
los en ontploften de granaten. Als hazen pro-
beeren de vliegtuigen uit het verraderlijke
licht te komen en tot op heden is dat nog
altijd gelukt. Vannacht om half vijf bevonden
zich opnieuw vreemde vleigtuigen boven onze
stad. Weer werd geschoten.
W& waarschuwen onze stadgenooten
nogmaals om zich tijdens deze beschietin
gen niet opzettelijk op straat te begeven.
Ongevaarlijk is dit niet, omdat brok
stukken van granaten in de stad terecht
kunnen komen. Men ls in huis dus altyd
veiliger dan op straat.
Op bijgaande foto is een Mo-
hammedaansch bedehuis van Mid-
den-Sumatra (Minangkabau) afge
beeld. Dergelijke „missigits" zijn,
of beter gezegd waren karakteristiek
voor die streken. Thans zijn de zoo
mooi in het landschap passende ker
ken zoo goed als verdwenen, vervan
gen door vaak leelijke, moderne mis
baksels. Vóór het missigit staan
twee mannen, gekleed in lange
mantels met tulband. Dat zijn
„hadji's", mannen, die de verre,
moeilijke, kostbare en gevaarlijke
reis naar Mekka hebben volbracht.
Het is plicht van eiken Moham
medaan om minstens eens in zijn
leven naar Mekka ter bedevaart te
gaan, tenzij hij daartoe om geldige
redenen niet in staat is. Aan de reis
naar de heilige stad wordt verge
ving van vroeger begane zonden
toegekend. Keert men terug dan is
men „hadji", en een gewichtig per
soon geworden, want men heeft in
de heiligste dagen de heiligste plek
der aarde bezocht. Men is voldaan,
dankbaar, trotsch, nu heelemaal tot
de groote, honderden millioenen tel
lende wereldbroederschap der geloofsgenooten
te behooren, èn tot hen, die voor de zaligheid
bestemd zijn.
De beteekenis voor Mekka is voor Indië zeer
groot. In verschillende opzichten. Ik noem er
een. Daar komen de menschen samen uit alle
deelen der wereld. In sommige dier plaatsen
heerscht doorloopend cholera. De bewoners
dier streken nemen de kiemen mee en tasten
de anderen aan. Dezen nemen de kiemen weer
mee naar hun eigen land, waar de ziekte dan
uitbreekt. Millioenen en millioenen menschen
sterven er aan. Ook in Indië. De ouderen der
Indischgasten onder de lezers herinneren zich
die nare „cholera-jaren" nog wel. Dank zij
voortdurende controle, nooit verslappend toe
zicht, verschillende wijze regeeringsmaatrege-
len is in de laatste jaren geen cholera-epidemie
in Indië meer uitgebroken. Gelukkig!
De reis der hadji's is kostbaar. Ze kost ge
middeld pl.m. 700 per persoon. Bedenkt men
nu dat in jaren van normale welvaart pl.m.
40.000 Indonesiërs ter bedevaart gaan, dan
blgkt het dat er vele millioenen aan ten koste
worden gelegd. Nu stellen veel Nederlanders
de vraag: Komen de menschen met zooveel
levenservaring, uitbreiding van hun gezichts
kring, enz. terug, dat dit groot bedrag, om het
kort, maar duidelijk te zeggen „rendeert"?
De niet-Mohammedaan kan op die vraag geen
antwoord geven, want het geldt een ideeële
zaak en die kan niet in klinkende guldens
worden gewaardeerd.
Op de heenreis naar Mekka komen de pel
grims te Djeddah. Daar moeten ze hun reis-
passen toonen aan den Ned.-Ind. vertegen
woordiger. Velen vinden dat niet prettig, om
dat ze gehoopt hadden eens een tijdje bevrijd
te zijn van de aanwezigheid van ons bestuur.
Velen ondervinden dit als een druk. Maar de
wet schrijft het viseeren voor, er is niets aan
te doen. Het is eenige maanden later. Het
Consulaat met zijn Nederlandsche vlag wordt
door terugkeerenden bestormd! Ze zijn blij,
want daar vinden ze hulp, medewerking, voor
lichting. En niet alleen te Djeddah! Ook in
Mekka zelf hebben ze bij ziekte hulp gevon
den (gratis) bij het „rood, wit en blauw". In
de tenten met de hun bekende vlag vonden ze
redding, als ze van dorst en uitputting dreig
den om te komen. Was men bestolen, werd
men te veel afgezet, dan was er hulp bij de
vlag te vinden. Zoo vertoont de pelgrimstocht
naar Mekka verschillende aspecten, waarvan
ik er enkele noemde. H. F. TILLEMA.
Er leeft, ook in het oorlogvoerende
volk, nog altijd een greintje hoop, dat
het weneer gebeuren zal, waardoor de
strijd nog tijdig gestaakt kan worden,
voordat de verschrikkingen van den
totalen oorlog over Europa losbarsten.
Die hoop is gering en misschien jjdel,
maar ze gloort nog door alle oorlogsge
rucht heen.
In ons overzicht van gisteren hebben
we hierop gewezen in verband met het
bezoek van den Amerikaanschen afge
vaardigde, Summer Welles (in Engeland
zoo aardig genoemd, „de oogen en ooren
van Roosevelt"). Die oogen en ooren van
Roosevolt zullen Europa doorwandelen
en overal zien en luisteren. Men gelooft,
dat Welles niet alleen uit pure belang
stelling voor de Europeesche vraagstuk
ken komt, maar dat Amerika's president
een laatste bemiddelingspoging wil doen
om de volkomen ineenstorting van de
oude wereld te voorkomen.
We hebben af te wachten in hoeverre hier
voor nog kans bestaat. De redevoeringen van
Hitier en Chamberlain, vlak voor de komst
van Sumner Welles uitgesproken, gaven niet
veel moed, al staat daar ook tegenover, dat
door beide staatslieden geen groote offen
sieven zijn aangekondigd of ingezet. We be
leven toch nog altijd het wonder, dat zoowel
Engeland als Duitschland elkaar in zeker
opzicht ontzien. Niet een van beide partijen
is er toe overgegaan de verschrikkingen van
den luchtoorlog over het vijandelijke land te
brengen.
Vreest men, dat wanneer die hel eenmaal
is losgebarsten er in geen geval meer sprake
van zal kunnen zijn, de booze machten te
binden? Wij tasten daaromtrent in het duis
ter, doch willen het in ieder geval als een
gunstig teeken zien. Als een gunstig teeken
kan men ook aanmerken het feit, dat Sumner
Welles in Duitschland met groote onderschei
ding zal worden ontvangen. Als men waar
lijk geen enkele verwachting meer koestert,
als men van tevoren dit bezoek als ijdel be
schouwt, dan behoeft men zich niet in te
spannen om den vertegenwoordiger van Roo
sevelt, zoo vriendelijk te bejegenen. Dat heeft
men in September met zijn vredesboodschap
ook niet gedaan.
Behalve deze stroohalmen, waaraan een
zinkende wereld zich vastgrijpt, ls er op
het oogenblik sprake van een Scandina
vische bemiddelingspoging. Denemarken,
Noorwegen en Zweden zouden de moge
lijkheid onderzoeken om te bemiddelen ln
het Russisch-Finsch conflict. Eigenbelang
mag hier wellicht een hartig woordje mee
spreken, maar de poging op zichzelf geeft
moed, dat men invloed op Rusland zal
trachten uit te oefenen of anders...... zich
wellicht krachtiger zal stellen achter Fin
land. Bovendien gelooft men, dat het niet
onmogelijk is, dat de Scandinavische lan
den ook een poging zullen wagen te bemid
delen in het groote Europeesche conflict.
We willen tenslotte niet onvermeld laten
een vredesplan, dat aan Dr. Colijn zou
worden toegedicht en dat, naar een En-
gelsch blad, de „Daily Express", meldt,
een basis van onderhandeling voor de twee
oorlogvoerende partijen zou geven.
Het zijn tenslotte alle geruchten, maar z«
geven toch de hoop, dat men nog altijd in be
voegde kringen rekening houdt met de moge
lijkheid van een bijlegging van het conflict,
voordat de algemeene vernietiging die niet
lang meer op zich kan laten wachten een
aanvang neemt.
Natuurhistorisch Museum, le Vroon tsraat
Iederen Woensdag van 35 uur.
Iederen Zaterdag van 710 uur.
Bovendien den eersten Zondag van elke
maand van 35 uur en den eersten Woens
dag van 810 uur.
BIOSCOPEN:
Rialto, Spoorstraat, acht uur:
„Honululu" en „Onthullingen van een
spion".
Tivoli-Theater, Spoorstraat, acht uur:
„De onsterfelijke wals".
Witte Bioscoop, Koningstraat, acht uur:
„Om 30.000 dollar" en „De Jonge Politie-
held".
Heden:
Casino, 8.30 uur: Abonnementstoonecivoor-
stelling.
Vrijdag 1 Maart.
Casino, 8.00 uur: Cabaretavond o.l.v. Marie
Hamel, uitgaande van den Helderschen Be
stuurders Bond.
Zaterdag 2 Maart.
Casicno, 8.00 uur: Uitvoering van het Marine
Sanatorium Fonds.
Barometerstand Den Helder:
754.4
Maximum lemperatuur lucht;
4.5
Laagste temp.
2.5
Wind: richting: Zuid,
kracht: 5
Licht op:
6.03
