Het potlood
en de vuren van Thor
tëeiie jongeni en tneibjei!
KimUiuAiend
Oplossing raadsel vorige week
Nieuw Raadsel
Een spelletje
met k "kkers
Alweer een week voorbij! Wat gaat de
tpd toch hard, zeg. En wat gebeurt er ln
zon weekje toch veel! En we weten maar
niet, wat ons boven 't hoofd hangt. Gelukkig
ook maar, want anders leefden we mis
schien de hele dag in angst en vreze.
En dat zou vooral voor jullie heel erg zijn.
Want kinderen en zorgen passen niet bij
elkaar.
Ik heb van de week aardig wat goede op
lossingen binnengekregen. Er was maar een
enkele foute bij.
De prijswinnaar is:
BETSY en JACOB VAN DER VLIET,
Klaas Duitstraat 11, Den Helder.
peter en Johanna Bok. Welkom, Peter.
Ik krijg toch de volgende week een dikke
brief van je, hè? Johanna is a.s. Dinsdag
jarig. Dat zal me een feest worden! Een
prettige dag toegewenst, hoor!
Adrie Bezem. Dat is me een mop zeg!
Ik dacht heus eerst, dat je een meisje was!
Ik zal 't goed onthouden, hoor!
George Veer. Ik vind het fijn, dat het
boek zo bij je in de smaak gevallen is.
Leuk, dat je vader met het kruiswoord
raadsel pas ook een prijs gewonnen had!
Everdina Elsendoorn. Wat raar, dat jij
de vorige maal niet bij de goede oplosters
stond. Deze keer sta je er wel bij, hoor! Dag
Everdina.
Otto Orlemans. Wat was dat een kort
briefje! Ik krijg toch de volgende weer een
hele lange, hè? Dag Otto.
Gretha Bos. Ja, ja, een verhuizing
weet wat, hè? Je hebt me nu beloofd, dat
ik de volgende week een langere brief krijg.
Dat komt toch dik in orde, wel?
Loek en Leon v. d. Wal. Dat was nog
eens een brief, die ik van jullie kreeg. Die
Loek wordt al een hele toneelspeler. Ik vind
het fijn, dat jullie zo veel van elkaar hou
den. Als je dit leest, is Leon al jarig ge
weest. Nog wel gefeliciteerd, hoor. Nou
Loek, veel plezier Hemelvaartsdag in Alk
maar.
Bertha Don. Je had er zeker een klein
foutje in gemaakt. Maar nu sta je er wel
bij, zie je wel?
Netty Wijngaard. Wat zullen jij en
Nelly lenig worden, zeg! Veel genoegen in
Oudesluis, vooral met die 5 katten! Dag
Netty!
Elly en Giel van Hoek. Ik geloof, dat
die slapeloze nachten wel meegevallen zijn.
Anders kan je vast niet zo netjes schrijven!
Krijk ik de volgende keer een grotere brief?
Nelly Paans. Welkom in ons midden.
Ook veel plezier op gym, hoor, net als
Netty.
Rika Backer. Neen, dat is zeker niet
aardig, als je moeder al 3 weken in bed
ligt. Ik hoop ook, dat ze maar weer gauw
beter is. Dag Rika.
Corrie Koningstein. Jij bent een ver
vriendinnetje van me! Maar je vindt Den
Helder toch leuker dan Schiedam. Enfin,
over een maand of wat krijg je je zin, hè
C. Battem. Dat was een leuk versje.
Wees jij maar goed voor de vogeltjes!
W. v. d. Heuvel. Ben je nu weer beter?
Dan kun je weer fijn in je tuintje aan het
werk, hè! Laat de crocusjes maar niet ver
dorren!
Bertus en Jacob v. d. Vliet. Jullie feli
citeren je Vader en Moeder toch wel van
me? Natuurlijk mag je de volgende keer
het raadsel weer insturen. Ja, die uitvoering
van jullie koor moet erg mooi geweest zijn.
Magda Reinderman had het de vorige
keer te druk met pianoles en huiswerk. Nou,
je doet maar goed je best. Kun jij ook al
zulke aardige versjes spelen?
Corrie van Bale. Je zit zeker erg in span
ning over je rapport. Het zal wel meevallen,
denk ik. Zeg maar tegen je zusje, dat ze ook
mag meedoen. Dag Corrie.
Andrée Meertens. Tjonge, dat was een
goed rapport. Dat aardrijkskunde-cijfer heb
ik niet eens gezien hoor!
Corrie en Gonda Goedgebuur. Ook al
twee van die mooie rapporten. Het is gek,
dat de kinderen, die een slecht rapport heb
ben, mij dat nooit vertellen, hè? Ik geloof
vast, dat Corrie de oudste van jullie tweeën
is. Of heb ik het mis?
Marietje Knol. Neen, Marietje, het was
Zéker niet veel, dat je geschreven had. Een
volgende keer wat meer, hoor!
Bep v. Rijswijk. Het spijt me, Bep,
maar je bent een week te laat met je op
lossing, dus deze keer kun je nog niet in
aanmerking komen voor een prijs. Een vol
gende keer beter, hè? Wanneer we eens een
hoekje over hebben, zullen we dat versje
plaatsen, als we dan tenminste niet de
„Auteurswet" overtreden. Vraag thuis maar
eens, wat dat voor een wet is, Dag Bep!
Ali Kasten. Ik vind het ook fijn, zo nu
en dan eens een fietstochtje te maken. Het
is er anders tot nu toe niet erg mooi weer
voor geweest. Maar dat zal nog wel komen,
hopen we! Dat heb je al wel kunnen zien
aan die bloemen allemaal. Ja, ik houd ook
erg veel van bloemen. De kamer gaat er
zo fleurig van uitzien.
Jan Kasten. Waren ze bij De Kooy
druk door de lucht aan 't buitelen? Een
k&rdig gezicht is dat, die kunstemakerij bo
ven je hoofd. Vliegen lijkt me heerlijk, wan
neer het tenminste bij vliegen blijft en het
geen vallen wordt, zoals Zondag met dat
watervliegtuig.
Piet Kasten. Ben jij niet mee geweest
langs de Doggersvaart, of zat je toen thuis
te borduren? Je bent een knappe kerel! Ik
heb nooit kleedjes kunnen maken. Wel heb
ik eens een stukje gebreid. Dat viel ook nog
lang niet mee, hoor! Ik kreeg er bijna
lamme vingers van.
Alie Brouwer. Je hoop is niet vervuld
hè? We hebben in het begin van de week
nog wel een paar fiksche regenbuitjes ge
had. Je mag me de volgende keer gerust
schrijven, of je een goed rapport hebt ge
had. hoor. Ik ben er erg nieuwsgierig naar.
Hennie Sperling. Hennie heeft een
neefje in Rotterdam, die daar in het zieken
huis ligt. Dat neefje leest ook de Helder-
sche Courant en daarom wens ik hem, ook
namens Hennie en Hennie's Moeder, van
harte beterschap toe.
Thea Engel. Dus Hans is in de Kaas
stad geweest. Nou, het is daar fijn, hoor!
Die verkoudheid zal toch niet van de Alk-
maarse lucht gekomen zijn, wel? Jongens,
Thea heeft wat bonnen (6 Pelikaantjes, 4
Bussink, 5 Paula en 8% Vaca-kilometerbon),
die ze graag wil ruilen tegen Droste-bons.
Wie er zin in heeft, schrijft me maar een
briefje, dan zal ik je haar adres opgeven.
Lyda v. d. Harst. Dus jij hebt de stoute
schoenen aangetrokken en me eens een
briefje geschreven. Natuurlijk mag jij ook
m\jn vriendinnetje worden. Hoe meer zielen,
hoe meer vreugd. Wat die versjes betreft
heb ik tegen jou hetzelfde te zeggen als te-
genje vriendinnetje Coba. Dag Lyda!
Jetty But. Wat aardig, dat Jetty But
me niet kon schrijven en dat toch een Jetty
But me geschreven heeft. Beterschap hoor
Jetty!
Nel van Dongen. Dat was een mooie
droom! Je kwam daardoor zeker al een
beetje in de stemming voor je broer's ver
jaar dag de volgende dag. Wie weet, komt
je droom nog eens uit! Dag Nel!
Broertje de Visser. Wat een reis zal
me dat worden. Schrijf je me de volgende
keer eens, of je over de Afsluitdijk of door
Gelderland bent gegaan
Marietje Kramer. Wees welkom te
midden van al mijn andere vriendjes en
vriendinnetjes.
Evert Elsendoorn. Naar is dat zeg,
op je verjaardag ziek te zijn. Maar wie
weet, ben je dan net weer beter. Het beste,
Evert en een prettige verjaardag!
Annie Boom. Een mooi versje is dat.
Laten we maar hopen, dat het gauw zomers
wordt!
Gerda Elsendoorn. Jullie drieën kunnen
het zeker nogal goed met elkaar vinden.
Heb je nu nog gekibbeld om deze krant?
Neen toch?
Haasje over.
Zo goed als iemand kan verlangen
Roep ik „miauw" dus 'k ben... raad wat!
Weet ook, dat 'k muizen knap kan vangen;
Nu raad... maar 'k ben gee%ka*
Goede oplossingen ontvangen vant
Jan Kasten; Ali Kasten; Piet Kasten; Gre
tha Krigee; Rie London; Alie Brouwer; Bep
van Rijswijk; Hennie Sperling; Simon van
Es; Bobby van Es; Nini Breel; Corrie v. d.
Berg; Thea Engel; Alie Pouli; Leni v. d.
Mast; Loekie Jansen; Rie Cramer; Jeanne
Orijnus; Coba Wezelman; Lijda v. d. Harst;
Jacob Berkhout; Jan Nuis; Corrie Koning
stein, Schiedam; Annie en Jantje ter Brugge;
Sjaantje Abbema; Johanna Beekma; Dirkje
Beekma; Piet Beekma; Jannetje Geus; Willy
Geus; Jan Geus; Jossy van Zoelen; Ida Lafe-
ber; Hendrik de Vries; Jan Koomen; Bali en
Annie van Bijnen; Adri Bezem; Nelie
Schoorl; Greetje Abbema; Otto Orlemans;
Eerdina Elsendoorn; Jetty But; Nel v. Don
gen; Ria Groothuis; Broertje de Visser;
Marietje Kramer Evert Elsendoorn; Jannie
Groen; Annie Boom; Gerda Elsendoorn;
Maartje Groen; Coba Zasburg; Nellie
Paans; Rika Backer; Nellie Wjjngaardt; P.
Rietvink; Mary Jurg; Giel van Hoek; Ellie
van Hoek; Henk Korbee; Sientje Korbee;
Beppie Korbee; Bertha Don; Leny Labruy-
ère; Jacoba Prins; Loek en Leon v. d. Wal;
Johanna Wisse; Jannie Aberson; Nellie Ca-
bret; Gretha Bos; Peter Bok; Johanna
Bok; Jan v. Bale; Gerard Kramer; Ansje
Jamoel; Wim Jamoel; Ali Geervliet; Corrie
Riedeman; Joop Riedeman; Gerie Geervliet;
Rietje Aalderink; Bep Zomer; Betsie Breel;
Ali Kortleve; Wim v. d. Heuvel; Geertje
Geus; Annie Visser; G. Battem; Jan en An
nie Boekei; B. Bakker; Marietje Knol;
Eduard v. d. Pol; Johan v. d. Pol; Theo de
Kok; Truusje Dijkers; Gonda Goedegebuur;
Betsie Blom; Corrie Goedegebuur; Marietje
Glim; Ali de Bruyn; Corrie van Bale; Nelly
Rotgans; Rietje Tol; Nely v. Leeuwen; An
nie Koorn; Magda Reinderman: Betsy en
Jacob v. d. Vliet; Ina Kruger; Yfke Halm;
Martha Briars; Suze de Boer; Tini Groot
huis; Henny van Os; Beppie Vink; Tini
van Brederode; Cor van Bijnen; Annie v.
Houten; Nellie de Langen; Ieke de Langen.
DE MOUNT EVEREST EN DE
CHIMBORASSO.
Als de hoogste berg ter wereld geldt ge
woonlijk de Mount Everest in het Hima-
layagebergte. Dat is ook zo, als je de hoog
te, zoals gewoonlijk vanaf de zeespiegel
meet. Maar de aarde is een naar de polen
afgeplatte bol. In de buurt van de pool is
dus de afstand van de zeespiegel tot aan
het middelpunt der aarde, kleiner dan aan
de equator.
Als we nu de hoogte van de bergen van
af het middelpunt der aarde zouden meten,
dan zou de Chimborasso in de equator, de
hoogste berg zijn. De top van deze berg
reikt namelijk 4000 meter hoger boven het
middelpunt der aarde, dan de Mount Eve
rest.
door T. P.
In de broekzak van eiken echten jon
gen vind je een potlood, zij het slechts een
klein stompje. Daar ligt het broederlijk
naast een eindje touw, een stuk krijt, ste
nen, schelpen en wat niet al.
Ook de griffelkoker of étui zou niet vol
tallig zijn zonder potlood. Als het weer
slecht is, is het potlood je kameraad. Je
vermaakt je dan met het tekenen op je
nieuwe schetsblok of op een velletje uit je
schrift.
Nu zal ik jullie eens vertellen, hoe zo'n
potlood ontstaat. Ieder potlood bestaat uit
twee hoofdbestanddelen: het hout en de
kern. De kern maakt het schrijven moge
lijk en is dus het belangrijkste deel van
het potlood.
Deze kern is samengesteld uit een meng
sel van graphiet, een zwarte koolstof en
een soort klei. Deze klei moet heel zorg
vuldig bewerkt worden, omdat de hard
heid van het potlood van de hoeveelheid
klei afhangt.
In de potloodfabriek wordt de graphiet
in speciale machines grondig gereinigd.
Zo'n behandeling ondergaat ook de klei.
Als deze reiniging achter de rug is, worden
van het graphiet en de klei, „koekjes" ge
perst, die daarna gedroogd worden. Deze
gedroogde koekjes worden in bepaalde
hoeveelheden gewogen en in machines met
water, door elkaar gegooid. De op deze
manier ontstane massa komt in molens,
waar hij grondig gemalen en vermengd
wordt. Deze molens lopen dag in dag uit,
zonder ophouden. De potloodmassa's wor-
Iedereen houdt van knikkeren. We we
ten allemaal wat dat is. Je maakt een gat
in de grond en probeert, vanaf een zekere
afstand, knikkers in dat gat te krijgen. En
we weten ook, dat er knikkers in allerlei
soorten bestaan. „Gewone", glazen en
,onyxe".
Vroeger bestonden er marmeren knik
kers. Maar we weten niet allemaal, dat
het knikkerspel al heel oud is, want de
Germanen speelden het al. Zy namen rond-
geslepen steentjes uit de beek, en gooiden
hiermee naar een doel of een steen, om te
zien, wie het beste kon raken. Dat is het
eigenlijke doel van het spel: onze vaardig
heid in „doelen" te oefenen.
Er bestaat nog een ander soort knikker
spel. De speler leert er meer van, want dit
spel is moeilijker. Je neemt een schoenen
doos of zoiets, doet de deksel eraf, en
maakt in de rand van de ene kant, vijf,
vierkante gaten, die ongeveer twee of drie
centimeter groot zijn, en op iets grotere af
stand van elkaar liggen. Je kunt desnoods
cok acht gaten maken. Boven elk gat zet
ten we het nummer, 1, 2, 3 enz. We zetten
de doos met de gaten op de grond. Op eni
ge afstand van de doos trekken we een
streep en nu kun je beginnnen. Ieder van
de medespelenden moet proberen zijn knik
kers in een van de gaten te krijgen. Er
moet een soort „kassier" zijn, die de knik
kers uitbetaalt. Rolt er b.v. een knikker in
gat 3, dan betaalt hij drie knikkers uit, bij
no. 6, zes knikkers, en alle knikkers, die
nergens in komen, krijgt hij. Deze knikkers
neemt hij, als alle deelnemers een beurt ge
had hebben.
den 60, 80, ja, wel 100 keer gemalen, wat
eenige weken in beslag neemt. Na het ma
len worden er weer koekjes geperst en
deze worden weer zo lang gedroogd, tot
men ze tot deeg kneden kan.
Deze deegmassa wordt nu in een door
een rond- of zeshoekig geslepen edelsteen
gevormde opening van een eylinder ge
perst, en bij het uitgaan rolt het zich als
een spiraal tot een eindeloze streng op.
Daarna wordt dit „pootloodtouw" op glad-
geschuurde planken gelegd, gedroogd en
in stukken van de vereiste lengte gesne
den.
De.op deze wijze verkregen staafjes zijn
heel teer en breekbaar, en moeten hard ge
maakt worden, om aan het hen gestelde
doel te voldoen Ze worden dus in lucht
dichte, vuurvaste potten in de oven ge
zet en bij een langzaam stijgende tempe
ratuur tot ongeveer 1200 graden verwarmd
werk dat veel ervaring en nauwkeurigheid
vereist.
Nu is de kern van het potlood klaar
voor het gebruik; als 't nodig is, volgt er
nog een nabehandeling met vetten, para-
fine en stearine.
Het omhulsel van het potlood, dat
meestal uit Amerikaans cederhout bestaat,
wordt ondertussen in een andere afdeling
van de potloodfabriek gemaakt.
Hoe ontstaan er nu ontelbare potlood
omhulsels uit een stam? Met een grote zaag
worden de houtblokken in planken, die
de lengte van een potlood hebben, ge
zaagd en in plankjes met een breedte van
ongeveer 6 maal de breedte van een pot
lood verdeeld. Daarna stapelt men de
plankjes in een grote zaal op en laat ze
daar in de warme lucht drogen.
In de gedroogde plankjes worden gaten
gemaakt, waarin de kern, het potlood, ge
lijmd wordt.
De plankjes met de ingelijmde kernen,
verhuizen dan naar een andere zaal en
komen na verschillende machines doorlo
pen te hebben, als echte potloden bij vie
ren of vijven tegelijk uit een machine.
Tenslotte worden de potloden door een
speciale machine, gelakt, gepolijst en ge
merkt, dat wil zeggen, de naam van de fir
ma en het nummer van het potlood wordt
er op gestempeld.
Dan zijn de potloden eindelijk helemaal
klaar en worden ze met de hand bij elkaar
gebonden en verpakt.
Een potlood, een klein, nietig dingetje!
En toch een ding, waar we in het dage
lijks leven niet zonder zouden kunnen en
waarvan men vergeet dat het 150 jaar ge
leden nog niet bestond.
Tegenwoordig worden er in een grote fa
briek per week, ongeveer 18.000 gros pot
loden gemaakt, of jaarlijks (afgerond)
130.000.000 stuks, die als je ze aan elkaar
zou leggen, een lengte van 22750 kilometer
zouden bedekken, dat is de afstand van
Noord- tot de Zuidpool. Reken 't maar
eens na, of 't uitkomt! De omvang van onze
aarde, gemeten over de beiden polen be
draagt 40.009.150 meter.
ZOU JE WEL EENS IN EEN SNEEUWHUT
WILLEN WONEN?
We weten misschien wel, dat sneeuw een
„warm" dek vormt, en nu is het wel eens
aardig om te weten dat sneeuw en ook ijs,
een warmtegeleidingsvermogen bezitten.
Een tamelijk dikke sneeuwlaag heeft het
zelfde warmtegeleidingsvermogen als een
bakstenen muur of een muur van eikenhout
Daar weten niet alleen de Eskimo's, maar
ook verschillende nomadenstammen in Si
berië, goed gebruik van te maken. Zij bou
wen hutten van ijsplaten, die van binnen
nog een heel behoorlijke temperatuur heb
ben.
TARZAN
DOOR: EDGAR RICE BURROUGHS
83.
Het sein was gegeven! Het nieuws van de
ontsnapping van Tarzan deed als een lopend
vuurtje de ronde. Ahtea zelf nam deel aan
de vervolging. Ze was woedend, maar hield
zich voor, dat de vluchtelingen niet ver zou
den komen door al die gangen... Weer ston
den de aapman en zijn vrienden voor een
grote ijzeren deur. „We hebben zulke deuren
ook in Rathor. Ze gaan open door op een
van de knoppen te drukken," zei hij. Zijn
handen gleden over de deur. Deze ging open.
De vluchtelingen kwamen in een grote kel
der. Deze was gevuld met antieke wapens en
nstrumenten om oorlog te voeren. „Speren!
Ve zullen ons wapenen!" riep Perry opge-
nden uit. Maar toen hij een van de speren
aapte, brak de steel in zijn hand, het hout
i t heelemaal vermolmd en vergaan. Van de
ingang in de buitenkant klonk de harde, boze
stem van Ahtea, koningin van Tohr. „Mungo!
De deur van de oude wapenkamer staat open.
Ga met je mannen naar binnen! Doorzoek
alle hoeken van de kelder. Tarzan en zijn ge
zelschap moeten daar binnen zijn. Vooruit,
ga en breng hen naar buiten!"
