Omsingelingsring
Ir. MUSSERT
klaagt aan
OPROEP
thans onverbreekbaar
Giro boekt weer
grooter omzet
Marktberichten
De getroffen
Rotterdamsche
kerken
Uit de Pers
FRONTBERICHT
Onverstoorbare Friezen
vertellen hun ervaring
uit spannende uren
De toestand in Zeeland
en Noord-Brabant
Station Noordscharwoude
weer open
Duifsche infanterie is
Gent binnengedrongen
Ernstige beschuldigingen
aan de bevolking
van Nederland
Persgasinstallatie schaarsch
Inlevering militaire
eigendommen
Er hebben vele geruchten geloopen over
■chade aan den afsluitdijk. Echter, de af
sluitdijk zelve spreekt alle geruchten tegen.
Er is, volgens het Leeuwarder Nieuwsblad
bijna geen vernieling merkbaar.
Noch aan de paaltjes langs den weg, noch
aan het hekwerk dat den groenen dijk van
het wegdek scheidt. Slechts ziet men op den
weg naar Kornwerdcrzand hier en daar een
autowrak, en op den weg een paar blijkbaar
stukgeschoten cemcnt-ringen.
Op Kornwerdcrzand zijn de opstaande ge
bouwen afgebrand en is de brug vernield.
Po Duitschcrs hebben een hulpbrug over de
sluis gelegd, terwijl in de sluisopening enke
le trailers zijn gestort.
Te Makkum is aan huizen en goed weinig
of niets beschadigd, op,den weg van Wons
naar Kimswerk vindt men nog al wat weg-
gesme">n soldatengoed: bij het begin Aan
den Af -1itdijk is het Shell-pompstation, dat
geen eo'-^'e glasruit meer vertoont die niet
door kogc'gaten is verbrijzeld, een treffend
oorlogsmonument.
Op den \v—r naar Zurich is niets te zien
van eenige avagc als gevolg van den oor
log; alles ligt er vredig heen, en alle men-
schen doen gewoon hun werk. Toch zijn hier
heel veel soldaten langs getrokken op hun
weg naar het Zuidwesten, al ging de groote
stroom dergenen die de hoofdstad passeer
den van Franeker over Hitzum, Achlum en
Arum naar den grooten dijk.
Te Bolsward was de bezetting der stad rus
tig verloopen, en de stad zelve lag geluk
kig buiten de gevechtszone.
Waar de weg naar Wons afbuigt
van den hoofdweg, komt men in het
eigenlijke gevechtsgebicd. Daar vindt
men de nog onder water staande ge
bieden, de blijkbaar inderhaast ver
laten kazematten en onderkomens,
de geraseerde bermhoplanting, waar
tusschen door de draden van de veld
telefoon.
Daar ziet men iets van de gevolgen van den
strijd. Maar groot is het terrein niet en de wo
ningen die in dit gebied staan, hebben ook
heel weinig geleden, al zullen de meeste wel
ontruimd zijn geweest in de spannende da
gen. De meeste, doch niet alle. Want er wa
ren er. die rustig in hun huisje bleven, toen
de oorlogsstorm om hen heen woedde.
Onverstoorbaar
De reporter van het L. N. sprak een be
jaarden timmerman te Wons, die hem ver
telde dat hij stillekens gebleven was. „Wy
sietcn noch al hwet yn 'e iijte", zei hij
de strijd woedde meest aan den anderen
kant van het dorp en daarom had hij het
zoo erg niet aangezien. Maar een twintig
meter van zijn woning op een kampje land
was toch een granaat ingeslagen, waarbij
een soldaat was gedood. In deze omgeving
vindt men ook nogal wat Spaansche ruiters
langs den weg. en prikkeldraadversperrin
gen in 't land.
Een soortgelijk type van laconieke onver
stoorbaarheid was een der hekwachters op
den weg van Makkum naar den Afsluit
dijk. Hij had tijdens de gevechten zijn
plaats het tweede hek van don Afsluit
dijk weliswaar verlaten, maar had één
boom verder (dus achter Makkum 1 zijn
vrijwillige taak van het openen en sluiten
der hekken toch maar weer opgevat, on
danks het daverende gerucht rondom hem.
In Noordbrabant.
Op luttele meters van het kerkhof te
Mill, waar thans Duitschers naast Neder-
landsehe gesneuvelden zijn begraven, be
gint het front.
Hier is verbitterd gevochten in de kaze
matten. „Achtung auf Landminen" ver
meldt een opschrift, want tal van mijnen
zijn hier gelegd en een enkele schijnt ook
tot explosie te zijn gekomen. Granaten heb
ben diepe trechters in den grond geslagen;
h'er is met alle hevigheid gevochten.
Een inwoner van Mill. aldus het Twentsch
Dagblad „Tubantia", die in den oorlog van
19141918 gemobiliseerd was en over veel
kennis van zaken blijkt te bezitten, leidt
ons door de verlaten stellingen. Wij kunnen
hem met vertrouwen volgen, want hij
blijkt uitstekend op de hoogte te zijn.
Deze stellingen, zegt hij, waren perfect
in orde. De Duitschers. die hier kwamen,
hebben verklaard, dat degene, onder wiens
leiding ze gebouwd werden, een vakman
was. Alleen had men te weinig menschen;
met een grooter aantal mannen zou het
een zeer zware dobber voor de tegenstan
ders zijn geworden.
Voorts geeft het „Dagblad van Noord-Bra
bant" nog enkele bijzonderheden over de
schade in den uitersten Zuid-West-hoek van
Noordbrabant., Het blad schrijft:
Het grensdorpje Putte blijkt, wel het ergst
getroffen. Toen op den Tweeden Pinksterdag
de ruimte tusschen de strijdende legers hoe
langer hoe kleiner was geworden, week de
bevolking naar het Zuiden uit. Ten deele
npar de bosschen. voor een ander deel naar
Kapellen, Antwerpen en Zeeuwsch Vlaande
ren. Onmiddellijk na hun vertrek hebben de
in het dorp aanwezige geallieerde troepen
tal van huizen de lucht in laten vliegen en
bovendien de katholieke kerk op N'eder-
landsch gebied in brand gestoken.
De twee rijen huizen aan weerskanten
van de straat tusschen het Nedcrlandsehe
douanekantoor en de B.K. pastorie op Bel
gisch gebied, zijn daardoor in een puinhoop
veranderd. De bevolking, die thans gedeelte
lijk is teruggekeerd, staat verslagen tegen
over deze vernieling, waarvan men niet be
grijpt, waarom zij werd aangericht.
Het anti-tankgeschut staat zelfs nog op
gesteld. Een balk boven den ingang van
deze hoofdzakelijk uit zand en palen opge
trokken stelling vertoont een paar oolijke
soldatenkoppen. Daaronder staat „De zwer
vers". De mannen, die hier lagen zijn er
voor het grootste deel goed afgekomen.
Zware uren hebben ze doorleefd, maar me
de dank zij de goede inrichting van de ver
sterking, hebben ze zich geruimen tijd kun
nen handhaven.
In Zeeland.
Rilland Bath en Knabbendijke hebben vrij
wel niet geleden. Ierseke daarentegen heeft
veel schade. De toren en de keik zijn ge
heel verwoest, evenals een aantal huizen
in de omgeving.
De nieuwe brug over het kanaal bij Scho-
re is opgeblazen. De sluizen te Wemeldinge
waren gedeeltelijk onklaar, maar thans
weer hersteld. Te Wemeldinge zelf zijn nog
al wat huizen beschadigd, evenals te Scho-
re: hier is ook de toren vernield. Te Ka-
pelle werd de toren door een granaat ge
troffen en vernield.
Nu de bussen niet meer loopen.
De Kamer van Koophandel wendde
zich tot de Directie der N'ederland-
sche Spoorwegen teneinde op "korten
termijn tot wederopenstelling van 't
station Noordscharwoude voor rci-
zigersvervoer te geraken, nu door de
staking van de busdiensten verschil
lende in de omgeving van dit station
liggende gemeenten van alle commu
nicatiemiddelen zijn verstoken.
Van de Directie der Nederlandsche
Spoorwegen ontving de Kamer hier
op de medcdeeling, dat naar alle
waarschijnlijkheid binnen enkele da
gen de openstelling van dit station
verwacht kan worden.
Nu het bankmoratorium grooter
speling laat.
In aansluiting aan hetgeen daaromtrent
reeds eerder werd medegedeeld, vestigt de
directeur van den postcheque- en girodienst
er nogtnaals de aandacht op, dat tiet eigen
lijke giro-verkeer, d.w.z. het doen yuu over
schrijvingen tusschen de postrekeningen,
zonder eenige beperking kan geschieden.
Met uitzondering van de rekenin
gen, welke daarvoor vanwege liet
departement van financiën zijn vrij
gesteld, gelden voor het beschikken
door middel van cheques de bepa
lingen van het bankmoratorium,
met dien verstande, dat de bij deze
bepalingen voorgeschreven beper
kingen voor zoover den postchèque-
en girodienst betreft, ook van toe
passing zijn voor het opnemen van
bedragen voor looncn, huren, e.d.
In verband niet de laatste wijziging van
de bepalingen van het moratorium, welke
dezer dagen in de dagbladen ter algemccne
kennis zijn gebracht, kan thans echter in
contanten worden opgenomen:
a. 6 procent van het op 10 Mei jl. bij den
aanvang van den dienst aanwezige te
goed, of
b. ten hoogste f 100 uer week.
Hierdoor is in vergelijking gfuet de aan
vankelijke bepalingen te dezer zake, het
bedrag, waarvoor chèques kunnen worden
afgegeven, derhalve verdubbeld.
Het verkeer op de rekeningen, dat uit den
aard der zaak door de omstandigheden
sterk was ingekrompen, heeft zich inmid
dels reeds in belangrijke mate hersteld.
Bij de beoordeeling van den militairen
toestand, zooals deze zich voordoet in het
NoordfranschBelgische gebied, vallen, zegt
D.N.B., twee dingen in het bijzonder op:
de aanvalsprestatic der Duifsche infanterie
divisies, die tegen een minstens even ster
ken tegenstander in het veld geworpen zijn
en de bewegelijkeleiding der snelle Duit-
sche troepcndeelen. In zware gevechten
heeft de Duitsche infanterie den zich hard
nekkig verwerenden tegenstander, die ver
trouwde op een krachtig versterkte vvater-
hindemis, over de Schcldcstcll.ing terugge
drongen in de stad Gent zelf. Na het over
winnen van de Scheldcstelling ten Zuiden
van Gent gelukte een aanval tot op den
Westelijken oever van de Leve.
In de sedert den aanvang van het weste
lijke offensief verloopen veertien dagen heeft
de infanterie juist aan den noordelijken vleu
gel in de gevechten met den voornaamste
krachten van den tegenstander de superiori
teit van de Duitsche opleiding en van den
aanvalsgeest zelf boven uitgelezen, numeriek
sterkere vijandelijke strijdkrachten bewezen.
Hetzelfde kan ook gezegd worden van de ge
vechten aan de Maas ten oosten van Sedan,
waar het de infanterie gelukte den tegenstan
der uit zijn sterke vestingsystoem te werpen
een pantscnverk te bestormen en door dezen
aanval op een voor den tegenstander bui
tengewoon ongunstig punt de Duitsche posi
tie belangrijk te verbeteren. Nadat allereerst
de grensposities van den vijand onder den
voet waren geloopen en de doorbraak door
de vej'dere verdedigingslinies van den vij
and tot stand was gebracht, moest de strijd
met dc hoofdkrachten van dc ntcgenstandcr
komen.
De infanterie heeft, zooals de laatste da
gen toonen, zich ook in deze zware worste
ling op schitterende wijze doen kennen. De
snelle eenheden, die eerst in westelijke rich
ting langs de Somme lot aan het Kanaal op-
vukton, vervolgens een afwecrflank nuar het
ztildén vormde, maar bijna tegelijkertijd
reeds met sterke strijdkrachten naar het
noorden aanvielen, verdienen- om de bewe
gelijke leiding ook bijzondere aandapht. Zoo
'eenvoudig deze tactiek van achteraf lijkt,
vooral wanneer zij «tot volledige successen
leidt, zij eischt toch bijzondere aandacht en
besluitvaardigheid. Het zonder haperen func-
tiouecrcn der bcriclitcnverbinding heeft ook
hierbij een groote rol gespeeld. De gevech
ten, die zich aan den binnenkant van den
om de vijandelijke legers geslagen ring se
dert den koenen opmarsch tot aan de Ka-
naalkust afspelen, stonden in het teeken van
samenwerking vol opoffering tusschen de
infanterie, dc snelle eenheden en het lucht-
wapen. Alleen dank zij het gemeenschap
pelijk optreden van alle wapensoorten, kon
verhinderd worden, dat de tegenstander uit
brak.
In dc eerste dagen na de omsingeling van
den vijand was hij numeriek in de meerder
beid en had hij nog niets van zijn gevechls
waarde verloren. Ofschoon het luchtwapen
de verbindingswegen en ravitailleeringswe-
gen tusschen de afzonderlijke eenheden van
MR. ROST VAN TONNINGEN NAAR
ENGELAND?
In „Volk en Vaderland'v deelt ir. A. A.
Mussert mee, dat zijn broeder, de luit-kolo-
nel J. A. Mussert door Nederlandsche mili
tairen is vermoord. Woordelijk zegt hij:
„Mijn broer, die als luitenant kolonel zijn
troepen- dapper aanvoerde, is door Neder
landsche militairen daarna vermoord, omdat
hij de broer was van den leider van de
N.S.B.".
Wij meenden, aldus de Telegraaf, aan
deze ernstige beschuldiging, door den heer
Mussert uitgesproken, niet stilzwijgend te
mogen voorbijgaan, en hoe eerder van be
voegde Nederlandsche zijde opheldering
wordt verschaft over het drama, dat in bo
venstaande woorden kort is samengevat, des
te beter het ons voorkomt.
Wij treffen, aldus het blad, in hetzelfde
nummer nog een reeks verdere beschuldi
gingen aan, die zoo spoedig mogelijk door
de justitieele autoriteiten onderzocht moe
ten worden. Zoo is me vrouw Mussert tij
dens de oorlogsdagen niet alleen te Hoorn
geïnterneerd, maar bovendien zouden goe
deren. aan mevrouw Mussert toebehoorend
en ter waarde van meer dan twaalfhonderd
gulden, door de Hilversumsche politie in
beslag zijn genomen en gestolen.
Verder wordt verzekerd, dat bij het spoor-
transport van Wassenaar naar Amsterdam
dc N.S.B.'ers Hoest' uit Voorburg en Wolters
eveneens uit Voorburg, te zamen met twee
andere personen het leven moesten laten.
Mevrouw Roest heeft tot nu toe van ambte
lijke zijde niets over haar man vernomen, en
evenmin is het haar bekend, waar het over
schot van haar man is gebleven..
Ir. Mussert zelf hield zich tijdens de
oorlogsdagen bij een boer verborgen.
Daardoor ontkwam hij aan de inter-
neering.
Wel werden te zamen met mevrouw Mus
sert het Ecrste-Kamcrlid Van Vessem, dr.
Van Genechten, Van Bildenbeek en de teeke
naar Meuldijk geïnterneerd.
Omtrent het lot van het Tweede-Kamerlid
Rost van Tonningen. Kröller, Feldmeijer en
enkele anderen, die vóór het uitbreken van
den oorlog in Ooltgensplaat werden opgeslo
ten. deelt ir. Mussert mee, dat zij in den
nacht van Zondag 12 Mei op Maandag 13
Mei per auto zijn vervoerd naar het plaats
je Den Bommel op hetzelfde eiland en daar
aan boord van het vaartuig van schipper
Bouma zijn gebracht.
Hoewel niet bekend is, waarheen zij zijn
gegaan, acht ir. Mussert het waarschijnlijk,
dat zij naar Engeland zijn vervoerd.
Niet alle beschuldigingen, in bovenstaan
de opsomming genoemd, dragen een zelfde
karakter. Het is de taak van de Nederland
sche. Justitie, aldus het blad, na te gaan.
onder welkp omstandigheden strafbare fei
ten zijn gepleegd en hen, die zich daaraan
morhten hehhpn srhuldig gemaakt, met de
volle strengheid van de wet ter verant
woording te roepen. Buiten een sfeer van
strijd en haat zal onze Justitie, welker on
kreukbaarheid voor allen vaststaat, het be
slissende woord kunnen spreken over de
ernstige beschuldigingen, door den leider
van de N.S.B. geuit.
den vijand terstond fel had aangevallen,
kon de vijandelijke leiding nog aanzienlij
strijdkrachten, vooral aan gemotoriseeide
en gemechaniseerde eenheden in liet ge
vecht werpen.
Alle uitbraakposringen zijn gestrand op uc
vastberaden verhouding ook in den naar liet
westen vooruitgeschoven wig ten gunste van
de Duitschers gewijzigd. Door het.nazenden
van infanteriedivisies werd een evenwicht in
de krachtenverhouding bereikt, die plaatse
lijk reeds in superioriteit is veranderd. Dooi
de versterking van deze spil kómt Viu do
snelle opmarsch naar Boulogne en Calais be
ter tot uitwerking.
Op verzoek plaatsen wij drie dagen
achtereen dc volgende oproep:
Op 14 Mei heeft de vroegere Nederlandsche
regeering zich naar Engeland begeven en het
Nederlandsche volk aan zijn eigen lot over
gelaten.
Onder den invloed der Duitsche wapens en
beseffend dat een verdere tegenstand volko
men hopeloos zou zijn, heeft de opperbevel
hebber der Nederlandsche troepen te land
en ter zee nog den zelfden dag besloten, aan
de geheel Nederlandsche weermacht het be
vel te geven, den strijd te slaken en de wa
pens neer te leggen.
Met dit voor een soldaat zwaar besluit heeft
dc opperbevelhebber der Nederlandsche troe
pen een liooge mate van inzicht in den wer-
kelijkcn toestand bewezen. Hij heeft ten vol
le beseft dat ieder uur der voortzetting van
dezen onzinnigen strijd voor zijne troepen en
zijn bevolking slechts ontzettende bloedoffers
zou brengen en in dit geval steden en dorpen
aan een totale vernieling prijsgegeven waren.
Toch zou dit aan het feit van een Duitsche
overwinning niet het.minste hebben veran
derd.
Toen de vrocgore Nederlandsche regeering
door haat konspiraties met Engeland en
Frankrijk den strijd tegen Duitschland te
weeggebracht heeft en zoodoende tegen een
weermacht, wier kracht door de voorafgaan
de gebeurtenissen bewezen was, heeft zij van
het begin af onverantwoordelijk gehandeld.
Had de vroegere regeering niet geluisterd
naar Engclsche raadgevingen, maar een wcr
kelijko neutraliteit bewaard, dan zouden alle
nu gebrachte offers van goed en bloed 0111100
dig geweest zijn.
Nu rle wapens neergelegd zijn, is de Neder
landsclie bevolking in staat, haar vreodzamé
arbeid te hervatten. Ieder wordt verzocht, na
deze verschrikkelijke dagen, tot zijn gewone
werk terug te keeren.
Maar een ieder trede ook op tegen zulke
gewetenloozc elementen, die voortdurend
door passieve weerstand of door actieve'da
den onrust stichten, en daardoor den voort
gang van het burgerlijk leven, de openbare
rust en orde willen storen.
Volgens het bevel van den Führer zal dc
Duitsche weermacht haar best doen, om aan
ieder het lot der bezetting te vergemakkelij
ken. Zij zal leven en eigendom der bevolking
tegen alle vijandelijke aanvallen beschermen
en de vredelievende elementen zoo ver moge
lijk steunen.
Daartegenover zal de Duitsche weermacht
ieder vernietigen, die rust en vrede stoort.
17519i0. De Militaire Bevelhebber
in den Nederlanden.
Zonder vergunning
verboden.
aflevering
Het departement van handel, nijverheid en
scheepvaart maakt hekend, dat, in verhand
met de groote behoefte aan en de voorloopig
beperkte leverlngsmogeüjkhcid van deze
installaties, voorloopig de aflevering van
gasgeneratoren en persgas-installatics teil
behoeve van motorrijtuigen zonder vergun
ning is verboden.
Vergunning tot aflevering kan worden ver
strekt door het centraal instituut voor in
dustrialisatie, Bezuidenhoutscheweg 64 's-
Gravenhage.
HELDERSCHE EIERVE1LING. 23 Mei.
Aangevoerd: 33509 kipeieren f 3.50—1.30,
kleine eieren f 3—3.40. eendeieren 2.90—3,
per 100 stuks.
ALKMAAR, 24 Mei.
Aardbeieen f 18—21 per 100 doos, andijvie
f 1622 per 100 Kg., asperges f 1238 per
100 bos, bloemkool I f 14—22, II f 812 per
100 stuks, kropsla f 1.50—3.80 per '100 stillis
komkommers f 5.50—10 per 100 stuks, prei
f 34 per 100 Kg., peterselie f 3-30 per 100
bos. perziken f 5.50—17.50, pei- 10Q stuks,
postelein 20—28 ct. per bakje, rabarber 3.30
5.50 per 100 bos, raapstelen 0.80—1^0 lier
10) bos, radijs 120—3.80 ,per 100 bos, selderie
l.S—2.10 per 10 bos, spinazie f 0.24—1.Ou pei-
bak (16 p.1. snijbooneo f 22— per 100 pond
tomaten f 2223 per 100 pond, uien f S 10
per 100 Kg., wortelen f 7-15,50 per 100 bos,
witlof I 3.80—6.10. idem II 2.50 per 100 poiid
ALKMAAR, 24 Mei.
Kaasmarkt. Aangevoerd- 29 stapels
zijnde 98.000 Kg.: Fabi iekskaas kleine f 20
Boerenkaas kleine f 22.50. Handel goed.
NOORDSCHARWOUDE, 25 Mei
Aanvoer: 17400 Kg. uien 4.60—G.5Ö, drie
lingen 2.50—2.60. grove 4.80—6.
1800 kg. peen f 1.50; 400 kg.,'witlof f 5.70
BROEK OP LANGENDIJK, 25 Mei.
Aanvoer: 1375 Kg. uien 3.40—3.90, 1850
bos rabarber 1.
164 kg. tomaten a 31.20; b 28.30; cc 20.
Terstond terugbezorgen!
De opperbevelhebber van land- eij
zecmpcht, in overleg met den Duif.
schen bevelhebber in Nederland, ge
last aan een ieder, die eenig eigen
dom van het Nederlandsche óf van!
het Duitsche leger, dan wel particu-
lrcre eigendommen van Nederland
sche of Duitsche militairen of vaft
particulieren,1 tot zich genomen heeft,
die terstond te bezorgen bij de politie
ter plaatse. Is de hoeveelheid te
groot om te bezorgen, dan moet daar
van kenhis gegeven worden aan die
autoriteiten. \oor zooveel zulks niet
zon'blijken'te zijn gcsêhied, zal
strafrechtelijke vervolging plaats
hebben.
Niet meer beheerscht de 15e eeuw-
sche St. Laurenskerk bet stads
beeld.
Eeuwenoude kerkhistorie is te Rotterdam
verloren gegaan.
Tot de kerkgebouwen te Rotterdam, die
door den oorlog verwoest zijn of zwaar heb
ben geleden, behoort in de eerste plaats de
Groote of St. Laurenskerk; verder de even
eens Xed. Herv. Zuiderkerk en ook de
Westerkerk. Ook de Doopsgezinde en de
Luthersehe kerk hebben zeer zwaar geleden,
de Vrij-Evangelische Kerk in de Hovenier
straat; voorts in elk geval het gebouw der
Geref. Kerk aan de Ammanstraat, en wel
licht ook een ander van deze kerkelijke
gemeente. Ten slotte de Bosch jeskerk aan
den Goudschen Singel en de Rosalicnkerk
in de binnenstad. Men zal begrijpen, zegt
het Hsb., dat wij geen volledig overzicht
kunnen geven, en ook niet kunnen zeggen
of resp. in hoeverre) de genoemde gebou
wen weer opgeboüvfd of hersteld kunnen
worden, dat zal later blijken.
De Groote of St. Laurenskerk, een mees
terstuk van monumentale Middeleeuwsche
architectuur, is in Gothischen stijl opge
trokken. In 1412 werden de fundamenten ge
legd op de plaats, waar oorspronkelijk het
St. Andrieskerkje stond, dat omstreeks 1300
werd vervangen door de eerste St. Laurens
kerk.
Reeds in 1432 kon met den dienst in de
nieuwe kerk een aanvang worden gemaakt,
doch tot 1620 werd aan de kerk gebouwd en
werd zij vergroot en verfraaid. In 1650
moesten de fundamenten worden ver
nieuwd, daar tijdens een zwarerr storm de
toren ruim één meter uit het lood was ge
zet.
Slechts een groote eeuw heeft de St. Lau
renskerk den Roomschen tot bedehuis ge
diend. Den 15en November 1572 werd de
geref. leer er voor het eerst gepredikt.
Sindsdien is de St. Laurens de hoofdkerk
van Rotterdam geweest, welker toren het
ons allen zoo bekende stadsbeeld beheersch-
te.
Is er dus veel verloren gegaan, men moet
toch bedenken, dat van bet groote aantal
kerken, dat Rotterdam bezit wellicht een
vijftig verreweg het grootste gedeelte
gespaard is. Merkwaardigerwijs zijn de
Schotscbe, de Duitsche en de Waalsche
Kerk, afgezien dan van vele andere. zoo
als bijv. do Remonstrantsche geheel on
beschadigd gebleven.
BEWAREN WIJ ONZE EENDRACHT
Prof. Mr. V. Rutgerg schrijft aan de „Stan
daard" het volgende:
Er wordt in deze dagen veel ge
dacht en veel gesproken. Wij zijn ge
schokt en verbijsterd door den snel
len loop der gebeurtenissen.
In onze harten schrijnt dc vernede-
ring, niet omdat voor een overmach-
tigen tegenstander de wapens zijn ge
streken, maar omdat ons volk in zijn
grootsten nood niet vrij is geweest
van innerlijke verdeeldheid. In wel
ke vormen die verdeeldheid zich
heeft geopenbaard en in welke mate
zij onzen weerstand heeft verzwakt,
daarover zal eerst later het volle
licht kunnen schijnen.
Daarnaast is er de teleurstelling over de
houding onzer Overheid. Ook daarover moet
de historie oordeelcn. Ik geloof, dat haar oor
deel milder zal zijn dan dat, hetwelk velen
thans uiten.' Ik ben overtuigd, dat veel meer
de wijze waarop de besluiten werden uitge
voerd en toegelicht dan die besluiten zelf de
gevoelens hebben gekrenkt,
Hot zou echter in hoogé mate verontrus
tend zijn, indien wij ons zobdeïi begeveii in
een «temming van moedelooze eri thans
Murhtelooze critiek. Van wege de bezettende
mach' is te kennen gegeven, dat wij worden
vrij gelaten ons eigen huis te bestieren, na
tuurlijk met inachtneming van dé beperkin
gen. welke de situatie oplegt. Hét zou een
eeuw igP schande zijn. indien wij van deze
vrijheid geen ander gebruik wisten tc maken
(lap tot ontevredenheid en murmureering.
ïit on(ze nationale vernedering en teleur
stelling moet ons opheffen de moed, dien on
ze soldaten aan den dag hebben gelegd. Zij
zijn niet gevallen opdat wij burgers bij
de pakken zouden blijven neerzitten en bet
noofd zonden laten baneen. F,n voorts, onze
ipgmselen gelden niet alleen in tijden van
voorspoed. Die beginselen hebbpn ops in
onzen' tegenspoed niet verlaten. Onze voor
mannen zijn gespaard. Zij er dan bij ons
géén verwarring, maar bewaren wij onze ren
dracht, niet ziende op wat achter ons ligt.
maar ziende op wat vóór ons is.