Moresnet De wegen der Inka's neT GeHeim unn vuren v&n Tolir 7 orrance Esdale door Edgar Rice Burroughs Radioprogramma een merkwaardig staatje Deviezenmaatregelen van Zwitserland FEUILLETON Voorloopsters der moderne autobanen Amerika's leger alleen voor defensie Geen Britsche landing in SAL0NIKI Nederlandsche krijgs gevangenen huistoe Rijwieldiefstallen nemen toe Drankdiefstallen In de geweldige gebeurtenissen van de laatste weken heeft het nauwelijks de aan dacht getrokken, dat het onzijdige Moresnet door de Duitsche troepen bezet is. Pruisen en België hebben vroeger gelijkelijk op dit driehoekige territorium van 3.4 vierkante km. aan den weg AkenLuik aanspraken laten gelden. Het dankte zijn ontstaan aan een onduidelijke grensbepaling in het Prui sischNederlandsche grensverdrag van 1816. Tot aan den wereldoorlog was het een curiosum uit het oog van een douane- en staatsrecht. De goederen uit beide landen mochten er vrij worden ingevoerd, maar de uitvoer stootte aan weerskanten op tolgren zen. Dit kwam hierop neer, dat Moresnet een dorado was voor personen die uitslui tend als verbruikers mochten gekenschetst worden, die de beste waren het goedkoopst konden koopen, maar de voorwaarden voor de industrieele productie waren zeer ongun stig, omdat de van rechten vrijgestelde „bin nenmarkt" zich tot dat landje beperkte. De Kölnische Zeitung herinnert er nu aan, dat een tijd lang is getracht de theoretisch be staande gemeenschappelijke grens tusschen dit gebied en Nederland voor vrijen „invoer" van goedkoope kaas te gebruiken. Het plan tot oprichting van een speelbank bleef per slot van rekening onuitgevoerd. Even eigenaardig als de oeconomische wa ren de staatsrechtelijke omstandigheden van het gebied, de facto stond het onder een soort condominium beider buurvolken. Twist-vragen op het terrein van volken-, «taats- en bestuurlijk recht betreffende de soevereiniteitsbevoegdheden evenals over 't aan te wenden recht deden zich ruimschoots .voor. Het verdrag van Versailles maakte een einde aan het neutrale gebied, dat bij Bel gië getrokken werd. Daarmede was de idyl le uit, die den bewoners met vrijstelling van den dienstplicht allerlei stoffelijk voordeel verzekerde. Het Keulsche blad laat hierop volgen, dat de taal er de Duitsche is, of schoon de twee grootste Duitsche encyclo pedieën nog in de laatste jaren de Fransche uitspraak voor het woord Moresnet voor schreven. De beweging van trouw aan Duitschland vatte er van Eupen uit wortel. ZWEDEN ALS VOORBEELD. Naar de economische correspondent van de Berliner Boersen-Zeitung in Zweedsche bankkringen verneemt, zijn in Zwitserland sinds eenige da gen officieuse deviezenbeperkingen in werking getreden, welke vooral tegen een kapitaalvlucht bedoeld zijn en door overeenkomsten tus schen de particuliere banken worden uitgevoerd. Zwitserland heeft daarbij Zweden als voor beeld genomen, dat, zooals bekend, eveneens aan het begin van dit jaar ter vermijding van kapitaalvlucht een gentlemen-agree- rnent tusschen de Rijksbank en de particu liere banken sloot, inhoudende, dat de par ticuliere banken bij eiken grooten aankoop van valuta zouden nagaan, of deze aankoop geschiedde voor normale doeleinden of voor een ongewenschte kapitaalvlucht, in welk laatste geval het verleenen van deviezen reeds door de particuliere bank werd ge weigerd. In Zweden is het bovendien noodiig doorRoy Vickers 40. „Ik neem mijn woorden over dien advocaat, toen ik zei, dat hij stom was, terug. Ik moet wel zeggen: hij deed, alsof hij den vorigen avond zwaar gefeest had, door op een toon, die de meeste mannen gebruiken, als zij over hun koffie klagen, om het leven van een man te vechten. Het eenige waarbij hij warm voor loopt is zijn diepe overtuiging, dat Amerika ook cricket moet spelen." Torrance trachtte op zijn joligheid in te gaan, maar zij was te zenuwachtig. „Wat zei hij over Gerald, meneer Mas- siter?" „Hij zei er heelemaal niets over. Dat had hij al allemaal verteld toen ik er kwam. Wat ik er van begrijp, had hij een of ander middel- eeuwsche wet opgediept met een Latijnsche woordspeling er in. Ik heb destijds wel de oude talen geleerd, maar tegenwoordig ben ik sterker in het Fransch dan in het Latijn. Als wijhet vrij vertalen, beteekent het dit, dat Gerald morgenochtend voor den rechter moet verschijnen, waarop het O.M. overeind springt en hem vertelt; dat de zaak niet door gaat. Ik weet niet, wat er dan gebeurt, maar ik heb zoo'n idee dat ze dan allemaal God save the King zingen. In elk geval, Gerald wandelt naar buiten. Nee! Dat is niet waar Hij moet eerst naar de gevangenis terug om het re?u voor zijn valies te onderteekeneq. Gerald zou morgen vrij zijn! Dat was het eenige wat Torrance hoorde; zij sloot haar oogen. Toen zij ze weer opende, stond meneer Massiter naar haar te kijken. „Er is maar een ding. dat ik niet begrijp, Torrance. Het kan zijn, dat ik je van het be gin af heb misverstaan, maar ik meende dui delijk gehoord te hebben, dat je mij verteld hebt, dat je den man dien nacht heelemaal niet hebt gezien." Torrance trachtte zijn vasten blik te door staan. doch slaagde er niet in. „Toen hij gisteravond ontvluchtte, heeft hij een agent vermoord een onschuldig mensch In het Duitsche blad Sienal schrijft, vol gens de N.R.Crt., H. v. L'bbelohde-Doering over de eindelooze wegen in het oude Inka- rijk in Zuid-Amerika, door de vroegere kro niekschrijvers als een wereldwonder aange duid, die deze schrijver als voorloopers van de Duitsche autowegen kenschetst. Hij drukt zijn bewonedring voor een staatkundig'be stel uit, dat iederen bewoner het levenson derhoud verzekerde en hongersnood onmo gelijk maakte. Alleen arbeidsdienstplicht kan geleid hebben tot de groote werken, waarover men nog versteld staat, tempels, vestingen en koninklijke hoven, irrigatie kanalen, terrasvormig aangelegde akkers en dan de wegen. Deze laatste behooren z.i. tot de geweldig ste kunstwerken van alle tijden en volken. Ze strekten zich door het lang gerekte rijk van de noordelijke grens in het tegenwoor dige Columbië benoorden den evenaar tot in het zuidelijke deel van Chili uit en wel in twee „slagaderen", een langs de kust, de an dere door de Cordilleras, die door dwars wegen met elkander verbonden, waren. De Spanjaard Cieza de Leon, die in de zestien de eeuw geschiedenis schreef en zelf op die wogen gezworven heeft schatte de lengte van dien door het gebergte op meer dan 5000 km. Op afstanden van telkens een dag rei zen stonden van staatswege gestichte en on derhouden rusthuizen en over grootere af standen pakhuizen voor marcheerende troe pen. Op deze wegen moet zoo min te paard als in wagens gereden zijn; het wiel was toen nog niet uitgevonden en rij- of trekdie ren kende men niet. Slechts één lastdier werd geteeld, de lama. De ambtenaren reisden in draagstoelen, door gardesoldaten omstuwd, en er draaf den estafetten. Deze dienst moet voorbeel dig ingericht zijn geweest en die boden schijnen vervaarlijke snelheden bereikt te hebben. De wegen leidden door woestijnen, over hooge bergen, diepe kloven en moeras sen. Zoo eenigszins mogelijk werden ze recht aan recht-toe over berg en dal ont worpen, ze waren zes tot negen m. breed. Muren omzoomden ze en beschermden ze tegen zand- en sneeuwverstuivingen. Omstreeks 1500 moeten de groote wegen van dit net zijn aangelegd. In één tot twee generaties schijnt dit reusachtige werk stelselmatig te zijn uitgevoerd. Onder lei ding van dr. Todt zijn de resten door een Duitsche expeditie onderzocht. Gedurende ongeveer 400 jaar was er niets aan gedaan, wat niet verhinderde, dat nog hun eenvou dige monumentale lijnen het landschap be- heerschen en vele in onze dagen door zwa re auto's of als grondslagen voor nieuwe autobanen gebruikt worden. Voor het over steken van poelen werden dijken, zes tot zeven m. breed* aangelegd. Voorts snuffelden de onderzoekers de overblijfselen der dikwijls gigantische bouwwerken in het Zuiden van het tegen woordige Peru na: tempels, enz. evenals heilige, met beitels bewerkte rotsen en ho len. In de schier onbekende ruinestad Pa- catnamu werd een bijna ongerept veld van diep liggende graven blootgelegd, die 1400 tot 1600 jaar oud moeten zijn. Bij dit alles stond hun als doel voor oogen de wortels van de Inkacultuur en de herkomst van die heerschers te vinden, bij wie de hervormer Pachacutec de grootste tnan van Amerika's oorspronkelijke ras is genoemd. gebleken tot een scherpere valuta-controle over te gaan, welke officieel in verordenin gen is vastgelegd en door de Zweedsche rijksbank wordt nagegaan. Men neemt in Zweedsche bankkringen aan, dat de losse beperkingen, welke thans in Zwitserland zijn ingevoerd, ook daar slechts de eerste schrede zullen vormen naar een straffer deviezenbeheer. Luchtwapen zou pas over twee jaar voldoende sterkte kunnen bezitten. De plaatsvervangende minister van Oorlog, der Vereen. Staten, Johnson, heeft een rede gehouden, waarin hij zeide, dat de Ver- eenigde Staten zich moeten bewapenen voor eventueele noodgevallen. Aan deze groote zware taak moet onmiddellijk begonnen 'worden, want zelfs bij een uiterste krachts inspanning kan deze taak, bijv. bij het luchtwapen, nauwelijks in twee jaar worden volbracht. Eerst dan zal Amerika in staat zijn, een aanval met kalmte tegemoet te zien. Wat betreft pantserwagens, geschut en ander oorlogsmateriaal verwachtte spre ker, dat einde 1941 de geheele essentieele uitrusting voor een leger van een millioen man gereed zal zijn. Slechts 280.000 man zijn voor het geregelde lger bestemd. Hot bewapeningsprogramima van President Roo- sevelt is bescheiden. Door dit program wordt geen groot leger plotseling uitgerust. Even min waarborgt het een onmiddellijke muni tiereserve voor de eerste zes maanden van een grooten strijd. Het beoogt slechts een doeltreffende bewapening en de gereedheid tot verdediging. (D.N.B.) In een te Athene gepubliceerde verklaring uit gezaghebbende bron worden ten stellig ste de buitenlandsche berichten tegenge sproken. volgens welke de geallieerden toe bereidselen zouden maken in Saloniki aan land te gaan, en volgens welke de Griebsche havens en spoorwegen onder Britsche con trole zouden staan. EXAMEN MANUFACTURENWET. Naar wij vernemen is het oorspronkelijk op Juli/Augustus vastgestelde vakexamen voor den Manufacturenhandel tot nader or der uitgesteld. 20.000 MAN PASSEEREN GRENS. DE Naar men ons van bevoegde zijde mede deelt. zijn vandaag en gisteren over de grensplaatsen Oldenzaal en Zevenaar 20.000 Nederlandsche krijgsgevangenen naar hun haardsteden teruggekeerd. De krijgsgevange nen, die over Oldenzaal terugkeeren, komen via Bentheim en worden te Oldenzaal door Nederlandsche officieren ontvangen. Waarschijnlijk zullen de manschap pen tijdelijk bij burgers worden inge kwartierd, waarna zij geleidelijk naar hun ne woonsteden zullen vertrekken. Het is de bedoeling, deze militairen spoe dig na hun terugkeer te demobiliseeren, uiteraard met uitzondering van het be- roepspersoneal en van daarmede gelijk te stellen persoiien. Ook voor deze groep geldt, dat gedemo- biliseerden, die geen arbeid kunnen vinden, zich na enkele dagen weder moeten melden bij de depóts, waartoe zij behooren. In de afgeloopen week is het aantal rij wieldiefstallen in de hoofdstad aanmerkelijk gestegen. Vrijwel alle politieburcaux mel den een stijging in aangiften. In het mee- rendeel der gevallen betreft het rijwielen, welke op den openbaren weg stonden. Rij wieleigenaars doen er zeker in dezen tijd, nu de fiets een vrijwel onmisbaar bezit is geworden, goed aan de noodige aandacht te besteden aan de sloten en indien het mo gelijk is het rijwiel binnen te zetten. 3 personen gearresteerd. De politie te Amsterdam heeft een twee tal jongemannen, respectievelijk 18 en 23 jaar oud, aangehouden en opgesloten, die zich schuldig hadden gemaakt aan diefstal van een aantal flesschen cognac en wijn uit een pakhuis. De waarde van den ge stolen drank bedraagt ongeveer honderd gul den. Vermoedelijk zullen zij een dezer da gen voor den Officier van Justitie worden geleid. Een nachtwaker van de Bataafsche Pe troleum Maatschappij is gearresteerd door de recherche, verdacht van diefstal van ge- never, geneesmiddelen en dergelijke uit de cantine op het terrein van deze maatschap pij. Ook hij zal zich vermoedelijk binnen kort te verantwoorden hebben. TARZAN en de 116. Terwijl Dr. Wong wegwandelde, keerde hg plotseling om en liep naar Tarzan terug. „Misschien stel je er belang in," zei hij zacht, „dat Ukah en d'Arnot blijkbaar de Tohriaan- se patrouille ontsnapt zijn." Zonder het ant woord van Tarzan af te wachten, was de ge heimzinnige Chinees verdwenen. „Waarom?" vroeg de aapman peinzend, „vertelde hg me dat? Deze inlichting is van grote waarde voor onze muiterij-plannen en Wong moet geweten hebben, dat het een grote voldoening voor ons zou zijn." „Je kunt er zeker van zgn," zei Perry, „dat hij niet veel goeds in de zin heeft... Kijk, wie brengen ze daar nu de groeve in?" Een afdeling bewakers bracht twee nieuwe" slaven naar de juwelengroeve. Het waren Rutang, de vroegere hoofdman van de olifantenstallen en Vandor, zijn zoon, die het bevel had gevoerd over de Tohriaanse jungle-patrouille. Beiden waren op bevel van Ahtea gevangen genomen, omdat ze Ukah en- d'Arnot hadden laten ontsnappen. Vastge klonken aan O'Rourke keerde Rutang zich om en keek met van haat vervulde blikken naar den Ier. Zacht sloop hij dichterbij. Toen, zonder waarschuwing, sprong hij op hem af. Zijn reusachtige handen sloten zich om de keel van O'Rourke en hij drukte den man, die btjna stikte, tegen de grond! DONDERDAG 6 JUNI 1940. Jaarsveld. 414.4 in. NCItV-uitzending. 7.15—7.80 VPRO. 8.00 Berichten ANP. 8.10 Schriftlezing, meditatie. 8.30 Gramofoonmuziek. 10.30 Morgendienst. 11.00 Christ. lectuur. 11.30 Hobo, piano en gramofoonrpuziek. 12.00 Berichten. 12.15 Celesta-ensemble (12.451.00 Berich ten ANP). 1.45 Gramofoonmuziek. 2.25 Utrechtsch strijkkwartet en gramofoon muziek 3.30 Officieele berichten of toespraken. 4.00 Bijbellezing. 5.00 Gramofoonmuziek. 5.15 Handenarbeid voor de jeugd. 5.45 Zang met pianobegeleiding en gramo foonmuziek. 6.30 Apollo-kwartet. 7.00 Berichten. 7.15 Cyclus „Groote mannen in bewogen tijden". 7.30 Officieele berichten of toespraken. 8.00 Berichten ANP. 8.15 Postillons. 8.50 „Opvoedingsvraagstuk in dezen tijd", causerie. 9.10 Arnhemsche Orkestvereeniging. Hierna: Schriftlezing. 10.00 Berichten ANP, sluiting. zou voor hem in de verdachtenbank gezeten hebben". Meneer Massiter keek beslist angstig. „En de advocaat van een onschuldig iemand zou bewezen hebben, dat jij meineed pleegde, Torrance". „Het kan mg niets schelen. Ik wist voor uit wel, dat ik dat risico liep". „Je moet toch veel van Gerald houden, Torrance". Zij knikte. „En hij vindt dat hij pech heeft, omdat hij een paar dagen in de gevangenis moet zitten...! Ik zou wel willen weten, wat hij nu met die vrouw van hem gaat doen!" „Zjj heeft beloofd echtscheiding aan te vragen en ik vermoed, dat zij haar deel van het geld zal houden". „Ja, dit zal ze wel doen", zei meneer Massiter grimmig. „Tusschen twee haakjes, ze werkte niet met Vanderlem samen. Ik heb me totaal in haar vergist". „Hoe weet je dat?" Torrance vertelde het hem. „Dat is nauwelijks een bewijs", weerstreed hij, toen zij uitverteld was. „Het zou zeker bewijs geweest zijn, wan neer U met mij op het politieberueau gezeten had. Toen ik hem van den moord beschul digde. kon het hem niets schelen. Maar toen ik zei, dat ik de vrouw in het huis was ge weest, werd hij opeens een wild beest. Dat wist hij nog niet. En zij wel. En zij zou het hem ongetwijfeld verteld hebben, als ze sa men gewerkt hadden". Meneer Massiter nam een sigaar en be gon de kamer op en neer te loopen. Twee maal bleef hij staan en keek haar aan. Zij verwachtte iets bijzonders en was des te meer verbaasd, toen hij slechts zei: „Precies, Torrance". Even later werd er voor Torrance opgebeld. Het was Annabelle. „Torrance, ik móet je even spreken. Kom ik bij jou, of wil je bij mij komen? Ik ben in het Gulverbury hotel". Torrance weifelde. „Ik geloof, dat ik je heelemaal niet meer kan spreken... nou, goed dan, ik kom wel naar het Gulverbury hotel". HOOFDSTUK XL. Twee vrouwt-n. Telkens opnieuw stond Torrance, 'toen zij eenmaal in de taxi zat, op het punt terug te keeren. Het had toch geen zin om Anna belle te spreken. Maar hoewel het geen zin had. was er nog een zekere moreele ver plichting. Want zij was Annabelle nog een excuus schuldig. Met deze gedachte stond Torrance toe, dat men haar Annabelle's kamer wees, waar zij dadelijk liefdevol werd ontvangen. Het Gulverbury Hotel was een goed, tweede rangs hotel en eigenaardig genoeg had An- nabella getracht, er mee in overeenstemming te komen. Zij had iets van haar keurigheid verloren. Zij zag er uit als een eenzaam, hoewel bemiddeld, getrouwd vrouwtje uit de provincie. „Torrance! Hij had je kunnen vermoorden!" Toen Torrance zich vrij gemaakt had, droogde Annabelle haar oogen. „Het is lief van je om me hier te komen bezoeken, want ik weet dat je er niets voor voelde", zei Annabelle met een snik in haar stem. „ik ik wilde zoo graag, dat we openhartig tegen eikaar waren, Torrance. Onze beide levenspaden zijn zoo dooreen- gestrengeld, dat wij gewoonweg ons best móeten doen om elkaar te helpen, vind je ook niet? Ik wil bekennen, toen je me een paar avonden geleden vertelde, dat jij de vrouw was geweest, ik je niet geloofde. Toen begreep ik niets van wat je mij zei, maar nu doe ik dat wel, geloof ik. Jij uacht. dat ik een vreeselijke vrouw was jij dacht, dat ik op de een of andere manier samenwerkte met Vanderlem". Opnieuw was Torrance zich bewust van de vreemde, dwingende kracht van Annabelle, die, ondanks haar gebabbel, triomfeerde en overtuigde. „Daar je openhartig wilt zijn wil ik be kennen, dat ik dat dacht. Er zijn oogen- blikken geweest, dat ik weifelde, maar ik heb het steeds meer of min geloofd tot gisteravond. U;t het gesprek, dat ik met Vanderlem had begreep ik, dat ik een fout had gemaakt en ik kwam eigenlijk hierheen om je mijn excuses aan te bieden". Het kostte moeite, maar het moest ge zegd worden. Zooals zij gevreesd had. nam Annabella het „prachtig" op. „Je moet je niet verontschuldigen, kind! Dat kan ik gewoonweg niet hebben" De Ge wone onzin en toen een werkelijk verbazing wekkende bevestiging: „Zie je Torrance Ir zat inderdaad een grond van waarheid in" „Ik begrijp niet hoe er een grond van waarheid in gezeten kin hebben, Annabelle" Achttien maanden lang". 2ei Annabelle met nadruk. ..was ik bij hem in betrekking en was ik de vriendin van zijn vrouw Ook ziin vriendin. Het duurde eenigen tijd om aan zijn afwijking te wennen - die vreemde hooge stem! Maar hg was een bereisd en interes sant iemand, en alle plaatsen die hij bezocht had, kende hg. Hij was aardig v^r op een behoorlgke manier, en ik mocht hem Kootwijk. 1875 m. KRO-Uitzending. 8.00 Berichten ANP. 8.05 Gramofoonmuziek. 9.00 Berichten (Fransch). 9.15 Gramofoonmuziek. 11.15 Berichten (Engelsch). 12.00 KRO-Melodisten (12.451.00 Berichten ANP). 3.30 Eerste acte van de opera „Don Juan" (gr. pl.). 4.30 KRO-orkest (5.155.45 Gramofoonmu ziek). 6.15 Berichten (Engelsch). 6.30 Gramofoonmuziek. 6.45 Musiquette en soliste. 7.40 Rococo-octet. 8.00 Berichten ANP. 8.15 Berichten (Engelsch). 8.30 KRO-Groot-Amusementsorkest. 9.15 Berichten (Engelsch). 10.0010.15 Berichten ANP. 111511.30 Berichten (Fransch). 1 Maar ik geloof, dat hij mij ook op een ake lige manier aardig begon te vinden daar ben ik zelfs zeker van. Daarom was ik over tuigd, dat ik er weg moest gaan". Torrance zat haar verward en tevens ver baasd aan te kijken. Gedeeltelijk zocht zij nog naar den een of -anderen goed geplaatsten valstrik. „Ik zie niet in, wat dat te maken heeft met jullie samenwerking", zei zjj ronduit. „Destijds waren er een heeleboel eigen- aai dige dingen die hij op verschillende tijd- s ïppen tegen mij zei hij doelde ergens op. oen begreep ik het niet, maar ik veronder stelde, dat het iets verschrikkelijks moest zijn. En toen ik vanmorgen de couranten las, begreep ik plotseling alles". De groote kinderoogen smeekten om be langstelling. Torrance wachtte slechts. geloof, dat hij den moord pleegde om van mg een rijke vrouw te maken. Ik geloof, ,1J Wllde dat ik dan van mijn man zou scheiden en en met hem zou trouwen. Na dat hij van Minnie gescheiden was." Hemel!" Torrance. Het was on- zooals alles wat Annabelle dee'd en ar z0' moest toegeven, dat er zeer veel waars in zat. ';H5 zol'Sde zoo'n beetje voor alles, toen ik trouwde. Hij maakte alles in orde voor het huwelijkscontract" „Deed hij dat? Ik dacht „Dus nu weet je waarom ik zoo met je mee en met meneer Vanderlem." hbi„ "rneneer" was precies iets voor Anna- en overtuigde opnieuw. h*h "f 'n' zu't hem nu nooit meer zien, dus ze T«rrlnerfenS meer ban° voor te ziJn!" zei Torrance, terwijl zij opstond. oni'iitJ166 ,Annabelie vouwde haar handen in srhü„ ^8n dankbaarheid. „De couranten dathn"/ n°g b°0Zer te ziJn over het feit, a a&ent verrfioord heeft dan dien meer meneer Saranack. Hij zal nooit Maar ma c,le hij kent, durven aenspreken. Maar je gaat toch niet weg!" be^nift^if' nEt Wel moet We heb' nu toch alles besproken, nietwaar?" AnnabeSr met®1 m0rgen Saan?" vr0€g Torrarmè 'hao ««^geslagen oogen. Daar belle- We fnm hegreep, vervolgde Anna- den nletv WI' toch alle schandaal vermij- dfe er on^ rE,n met al die verslaggevers, a's iii ..r£u zullen zün- dacht ik beter zou befwaar tegen hebt dat het hen- cat en'Jn' bem afhaalde en met hem samen was, als ze hem vrij laten." (Wordt vervolgd).

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Heldersche Courant | 1940 | | pagina 4