De Brabantsche Brief
ww
't HOEKJE
OUDERS
f
XoS- nxwit:
Hoorende doof
Smakelijk eten
SRisr "°m ,k t,p*chrt)'
Loutering
VOOR DE
Ulvenhout, 6 Juni 1940.
Amico,
Als ge midden in 'nen volksoploop zijt ge
drongen, dan honderd teugen één, dat ge nie
«iet en nie wit wat er op ennigte meters van
oe vandaan, gebeurt. En als daar dan iets bij
zonders gebeurt, op twee, op vijf, op tien
meters veur oe, naast oe of achter oe, dan
kunde later wel beweren: „ik heb er mee m'n
eigen snotkoker vlak bij gestaan", maar daar
mee is nie gezeed, dat ge bij 't meer-of-min-
der-belangrrjke veurval ietske meer gezien
hebt, dan den breejen rug van hum, die veur
oe stand. Dat ge ietske meer geroken hebt
van 't meer-of-minder-groote gerucht, dan
't kaptafelke van 't opgedirkte wefke naast
oe.
Dat ge ietske meer gevoeld hebt van 't
meer-of-minder schokkende feit, dan den trap
op oew eksteroog van den nuuwsgierigen
springer schunis-veur oe.
Ik wil daar mee zeggen: wilde iets van het
groote beweeg, dat oeu waereld is, zien, be
grijpen, ondergaan, ga dan altij 'n bietje
bezijen, 'n bietje-n-aan den kant van de wae
reld staan!
Ik heb dat altij geren gedaan, al zeg 'k 't
eigens. Want, en da's gin trotsigheid,
'k heb altij geren geleerd van 't leven eigens.
Boeken, kranten, betoogen, zé lieten me
veul koud. Geleerdheid..., die was me goed
veur... geleerden. Politiek..., die was me goed
veur de politiekers. Ik stond liever aan den
kant (nog altij ben ik nieverans anders lid
van dan van m'n... echtvereeniging!), 'k stond
aan den kant en overzag 't totale gefriemel
van den volksoploop, die m'n waereld was.
En is.
Dat bespaorde me veul moeite: 'k hoefde
de leste jaren nie iedere week m'nen „rok om
te keeren", b.v. om naar de leste „mode" in
den troep mee te kunnen loopen. 'k Hoefde
m'n eigen nie uit te lachen, omda'k telkens
zoo'nen windkleurigen rok droeg, die me
kleedde als 'n narrenpak.
'k Bad m'nen ouwerwetschen Vaderons, lijk
ik 'm van m'n Moeder had geleerd en waar
mee zij dan toch ook in den Hemel was geko
men. En ik hanteerde de spaai en de ploeg,
lijk m'n Vader me had geleerd, dat was: van
den vroegen mergen tot den zonsondergank.
Van den akker uit bezag ik mijnen even-
mensch, de verre stad, m'n durpke gunderwijd
en de schoone schepping. En zoo stond ik, mee
'n bietje ruimte veur me, langs de dwaze
waereld, die verrukt was van d'r eigen. Die
verrukt was van negerlawijt, dat muziek ver
beeldde; van vieze verf lappen, die schilder
kunst veurstelden; van steenen schandalen, die
bouwkunst beteekenden. Verrukt van onzede
lijke zwijnerij, die voor literatuur moest door
gaan.
Zoo stond ik, midden in den reinen cultuur
van mijnen akker, op 'n afstandje te zien naar
m'n weareld, die verrukt was van haren on
volprezen „Cultuur", die veur mij, boér,
hóógstens was den mest, waarop misschient
óóit nog 'ns 'nen gezonden cultuur kost ge
dijen!
Ik hoop nie, amico, dat ge me nou veur
hooveerdig verslet. Dat ge denken zou, da'k
me nou trotsig losmaak van 'n tijdperk, waar-
veur onze beschaving heur eigen toch eigen
lijk mot schamen.
M'n zeshonderdvijfenzeuventig veurgaande
brieven liggen er, om te bewijzen, da'k van
daag nie anders spreek, dan vroeger!
Maare..., maar 't was wel eens veul moei
lijk.
Neeë, Tt heb in ginnen enkelen stoet van
geestelijke modegekken meegeloopen; 'k ben
op m'nen eigen grond, m'nen eigen akker ge
bleven en 'k heb daar maar m'nen eenvoudi-
gen arbeid gedaan, dien 'k docht, neeë, dien
'k wist, als O.L.H. van me verwachtte. Want,
geloof me, iederen mensch is geroepen! Ge
roepen tot z'n taak, die altij van God is en
nie van Piet Jansen.
Roeping is nie iets veur 'n handsvolleke
„uitverkorenen". D'n perfester is nie harder
nodig in de weareld dan den boer! En 't is 'n
groote vraag (als 't 'n vraag is!) wat moeilij
ker was: 'n heel departement beheeren als
baas, of-'n moeizaam, zurgelijk kruienierswin-
keltje drijven. M.a.w.: de belastingwetten ma
ken óf de belastingen opbrengen!
Zekers: 't vak van den reeder was veul
moeilijk de leste jaren, maar... dat van den
visschersman
Officieren, soldaten! We hebben 't nou pas
mee ons eigen oogen gezien, is er nog ver
schil, als 't meenens wordt in dat ambacht?
Vraag 't dien mannen eigens!
De weerde van den mensch wordt nie be
paald naar z'n soort van taak, maar naar de
vervulling daarvan.
Want elke taak is eiken mensch opgelegd
en of de eene volbracht mot worden mee gla-
ceeën handschoentjes, of d'andere mee 'n paar
baggerleerzen, da's alleen maar den buiten
kant aan diën taakvolbrenger, aan dieën
mensch, wegen zal, veur God en Maatschappij,
hoe dieën mensch z'n taak hee volendigd.
'k Heb veul gewerkt, mag 'k zeggen, m'n
leven lank. Kan dus spreken uit ervaring: wat
was altij den schoonsten avond? Den dieën.
die volgde op 'nen dag van harde arbeid. Zoo'
nen avond was van goud, heb ik oe wel 'ns
geschreven g'had. maar... van 'n goudsoort,
die nie devalueeren kan! 't Was den vree in
't hart. 't Loon van God!
En ook dat loon, dat dagloon, 't is veur
alle God's daglooners 't zelfde! Veur per-
festers en boeren, veur ministers en kruide-
nierkes. Veur ieder, die z'n pooten uit de
mouwen had gestoken om de opgelegde dag
taak gewetensvol, nauwkeurig en ijverig te
volbrengen. Die 't anders dee, was 'nen dag
dief in God's wijngaard. En... 't wierd veul
anders gedaan...!
„Die 't hardste werken, wonen in de klein
ste huizekes", is 'n poenige spreuk, die altij
te veul waar was.
De samenleving is ginnen slobberbak, waar
uit elk verken zoveul meugelijk tracht te
schrokken.
Maar ik mot er dalijk bij zeggen: in m'n
verkenskotten heerschte altij meer saam-
hoorigheid, dan in m'n weareld, waar ik deur
trok mee den groentenwagel.
De weareld was nie schoon meer. D'n ar
beid stond in 't verdomboekske. Zóó zelfs,
heb ik toen wel 'ns gezeed dat hg die
nie werkte de meeste bestaanszekerheid ge
noot. Wie 't werken nie laten kost, daar
zijn nou eenmaal van die... gekken. die
draaide veur alle, alle kosten op, zóó bar,
dat zelfs 'nen minister elk jaar zee: „de be-
lastings kunnen nie meer verhoogd worden",
maar die dan meteen elk jaar de belastingen
toch verhoogde.
Wie buiten werk gerokte, kwam, neeë,
mocht nie meer aan den slag. Zeg nie „neeë",
amico, vraag 't den kwiebussen, wien 't over
kwam.
De weareld was nie schoon meer. Wie
zóó hard had geploeterd en uit de mond ge
spaard had, dat ie 'n eigen „pensioentje" had
vergèèrd, verloor alles op den ouwen dag en
stond in de rij mee 'n soepketeltje in de
bevende handen. Na 'n leven van fiere on
afhankelijkheid, na 'n leven van steunpileer-
der-samenleving.
Duuzenden, millioenen kwamen tekort aan
eten. En de kranten schreven over „Crisis
van te rijke oogsten".
Dat, wat we noemden 't „Economisch Be
stel" was veur 't overgroote deel der be
volking, de Hel.
De waereld was nie schoon meer. En meer
dan eens heb ik oe geschreven g'ad: daar
uit moet oorlog komen.
Moreele Herbewapening, Nuuwe Gemeen
schap, De Bond zonder Naam, 't waren mid
deltjes, ons ingegeven mee de braafste be
doelingen, maar kanker geneest nie mee 'n
asperientje. En de zieke samenleving, ze
was verkankerd. D'n oorlog is gekomen. Ook
over ons is ie gegaan.
En één ding veural rest ons: de arbeid!
Den eerlijken, zwaren, plichtsgetrouwen ar
beid: den herbouw van ons land. Daarmee de
herbouw van ons zielement!
We waren 't bekans vergeten, maar de
waarheid is blijven bestaan:
ARBEID ADELT!
De weareld was nie schoon meer. Laten
we ze schoon gaan herbouwen! Laten we er
ginnen slobbertrog weer van maken, waaruit
elk verkens zooveul meugelijk trachten te
schrokken! Maar 'n Samenleving, die dieën
prachtigen naam mee eere draagt.
Werkende! Werkende veur die samenleving,
mee respect veur iederen medewerker, of ie
ploetert in 't laboratorium dan wel in den
akker, aan de teekentafel, dan wel aan
de schaafbank. Of zijn dagtaak er aan den
buitenkant meer verheven of meer nederig
uitziet: laten we 't noodige respect hebben
veur God zijnen daglooner, die sappelt veur
God's schepsels op deuze moeilijke èèrde.
Dan rolle den machtigen oorlogswals wijer.
Wij kunnen daaraan nie doen.
De groote teugenpartijen staan dan einde
lijk vlak tegenovermalkaar, 'n Sidderende
weareld, 'n bevend menschdom is getuige
van 'n duel, waarbij 't den asem stokt. Hier
zijn gin woorden meer. De pen, die deus ge
beuren beschrijven kan, zal nooit geslepen
worden. Nee gin pen inkt zal ooit benaderd
kunnen worden deur geweld van koud en
gloeiend staal, waarmee de èèrde wordt open
gescheurd, de zeeën gekliefd, de lochten deur-
davert.
De machtige teugenpartijen staan dan teu-
genover malkaar en verstijfd zien we toe op
De knecht vraagt zoo dikwijls zijn heer:
Ach, geef me toch eens promotie,
Het loon dat voldoet mij niet meer,
En geld is de ziel der negotie.
Mijnheer kan er nog niet aan denken
Zijn knecht nu al opslag te schenken,
Eén hand op zijn oor en één op zjjn zak,
Zoo heeft hij van doofheid het meeste gemak.
Is 't lezen of leeren gedaan,
Dan dient men de boel op te bergen,
Zoo sprak ik mijn zoontje soms aan,
Dat was toch van mij niet te vergen.
Hij deed het, maar eventjes later
Beging hij dezelfde flater.
Het ging hem bepaald als zoo menige spruit:
Het eene oor in, en het andere uit.
De leeraar, reeds oud en reeds grijs,
Staat voor zijn gemeente te preeken:
O menschen, ik bid u, wees wijs,
Er breek toch met al uw gebreken.
Hoe mooi kan die leeraar toch praten,
Zoo zeggen zijn leeken gelaten,
Maar in de practijk komt het al te veel voor:
De heele gemeente is doof aan dat oor.
Mijnheer is fortuinlijk vandaag,
Nu kan het een liefdegift lijden,
Wat doet hij toch dikwijls en graag
Zijn best om het leed te bestrijden.
Ach kom, zou het mogelijk wezen?
Hij wordt anders lang niet geprezen,
Hij houdt zich, komt busje of lijstje aan
zijn huis,
Maar steeds van den domme; mijnheer is
niet thuis.
Al zou men de heerschers op aard'
Ook vragen: Wilt d' oorlog toch staken?
Die moeite blijv' heusch u bespaard,
Voor vrede ben ik niet te genaken.'
Benard blijven daardoor de tijden
En 't recht moet het loodje weer lijden.
De heeren, zij zitten te vol met venijn
En blijken zoo doof als een kwartel te zijn.
Die doofheid dat is me een kruis,
Dat wil ik volstrekt niet verbloemen,
Maar vaak is het louter abuis
En hoorende doofheid te noemen.
Zoo'n kwaal geeft geen reden tot vreezen,
't Kan kwaad slechts voor anderen w?zen.
Maar wie is behept met zoo'n doofheid in
sch\jn,
Behoeft er in geen geval .trots op te zijn.
K.
de worsteling, tusschen machten en krachten,
die lijk 'n leste oordeel de weareld doen
branden. „Dat de sterkste moge winnen" is
'n geijkt sportzinneke van de leste jaren,
da'k dikkels gedrukt zag staan in de kranten.
Op veurhand van deuzen strijd zou ik wil
len bidden: „dat de rechtvèèrdigste winnen
moge, tot heil van 'n gelouterd menschdom".
d'Ennigste bede, die we nog kunnen doen,
nou 't zoo wijd gekomen is.
Vol.
Veul groeten van Trui, Dré in, den Eeker
en ais altij gin horke minder van oewen
t. v.
Dré.
Een bekend gezegde zegt: „We leven niet
cm te eten, maar we eten om te leven."
Dat is natuurlijk zo, maar dat neemt niet
weg dat de meesten van ons de maaltijden
een heel belangrijke bezigheid van de dag
vinden. Dat is maar goed ook, hoe beter we
ons het eten laten smaken, hoe gezonder we
zijn. Want als iemand nooit honger en ech
te zin in iets lekkers heeft, voelt hij zich
in 't algemeen niet al te best. En waar zou
den onze keukenprinsessen en koks heen
moeten als het eten ons koud liet? Als het
i niets kon schelen, wat u naar binnen
werkte? Natuurlijk zijn er altijd mensen,
die overdrijven, die niets anders doen dan
snoepen en die behalve allerlei liflafjes en
zoetigheid niets naar binnen krijgen; die
een eenvoudig, stevig maal verfoeien. Zul
ke typen kun je ook onder honden vinden.
Let maar eens op als u thuis een hondje
hebt. Als je het beest met niets anders dan
koekjes voert, is zijn hondenbrood hem na
enige tijd te min. Hij snuffelt er zo'n beet
je aan, maar aan de „uitdrukking" van
zijn snoet en zijn hele manier van doen,
kun je zien, dat meneer hond dat „gewone
hondenvoedsel" ver beneden zich acht.
Het voedsel en de tafelmanieren zijn in
elk land anders. Wat je hier lekker en net
jes vindt, wordt in een ander land vaak
vreselijk en onbeleefd gevonden. En omge
keerd. Hebt u wel eens een Amerikaan zien
eten? „Die vent heeft geen manieren!" zou
je op 't eerste gezicht zeggen. En toch kun
je je daar lelijk in vergissen. In Amerika
gebruiken ze hun mes alleen om het vlees
te snijden, dan leggen ze het mes aan de
kant en nemen hun vork in de rechter
hand, waarmee ze alles op scheppen en
naar hun mond brengen. Daarbij steunen
ze nog vaak met hun elleboog op de tafel
en hangen zo'n beetje over hun boni hee,
wat hier nu niet bepaald een „n
druk maakt. En toch kunnen die mensen
sven goed opgevoed zijn als ieder a
maar een kwestie van gewoonte, van ner
land waarin je woont. Hier gebruiken we
bij de broodmaaltijden meestal
vork, terwijl ze in Duitsland, Zwitserland
en Frankrijk alleen een mes gebruiken en
verder hun handen gebruiken. Ze werken
trouwens meer met hun handen dan v> J.
Engeland krijg je dikwijls voor de pudding,
gebak of compote, een lepel en een v
terwijl we het hier meestal alleen met
lepel doen. „Wat gek" zegje al gauw als
je zulke gewoonten tegenkomt. Dat „ges
is helemaal niet op zijn plaats; vergeet me
dat de vreemdelingen onze gewoonten e\ e
„gek" vinden.
Er is ook een groot verschil tussen vroe
ger en nu. In de zeventiende eeuw waren
messen en lepels algemeen, maar de vork
verscheen pas in de achttiende eeuw. Maar
dat nam niet weg, dat de mensen voor t
gemak nog veel van hun vingers gebruik
maakten. Op oude schilderijen kun je goed
zien, hoe 't vroeger toeging. Op éen zo n
schilderij zie je een van de heren op een di
ner, met zijn varkenspootje in de linker
hand, terwijl hij er met zijn mes kleine
stukjes afsnijdt, om zo op te peuzelen. Zelis
Lodewijk de Veertiende, at nog vaak uit
zijn vuistje. Vis en gevogelte werd trou
wens altijd met de vingers gegeten. Ze
grepen zelfs met hun vingers in de schalen.
„Wat een geknoei", zegt men natuurlijk. Nu,
wij zouden niet graag meer tot de oude
gewoonten teruggaan, maar als je het nooit
anders geleerd en gezien had, zou je er
niets geen last van hebben. En kleine kin
dertjes zouden „hoera" roepen, als ze dat
konden, want wat is makkelijker voor zo'n
peuter om overal met zijn handjes aan te
zitten?
In de tijd van Erasmus waren er nog
geen servetten, dus bleef hen niets anders
over dan hun vette handen aan het tafel
laken schoon te maken. Stel je voor, dat
lat nog gebeurde.
In oude tijden was het ook heel gewoon
als je je hoed onder het eten ophield. Maar
zc hielden toen net als nu van smullen. Stel
je voor, in de zeventiende eeuw gaf een
Engels staatsman een „bowl-punchfuifje"
aan de mannen van de Engelse vloot. Hij
had een marmeren kom laten maken in
een prachtige tuin. En daar werden inge
gooid: 600 flessen brandewijn, 1000 flessen
Malagawijn, 600 flessen rum, het sap van
2000 citroenen, 600 pond suiker en 200 ge
raspte muskaatnoten, plus een grote hoe
veelheid heet water. Geen klein beetje, hé?
Een matroos roeide in een klein scheepje
van mahoniehout om de kom en schonk
voor meer dan 6000 mensen in.
Weet je wat ze in de Zuidelijke landen
eten? Allerlei merkwaardige hapjes, voor
onze smaak tenminste. Ze vinden ze zelf
erg lekker. In Arabië houden ze van sprink
hanen, vermengd met kaneel, kaas en da
dels. Dat is weer eens iets anders dan ge
woon. In Brazilië worden rode mieren gege
ten, soms gedroogd en soms fijngemalen.
Als je mij vraagt lijken me die sprinkha
nen dan nog lekkerder. In China vinden ze
de vinnen en de staart van de haai een
hapje om van te watertanden. Zoals wij
schildpadsoep eten, eet de Chinees,, kro-
kodillensoep, die van het vlees van jonge
krokodillen wordt gemaakt. In Egypte ver-
orbefen ze nijlpaarden en de wilde stam
men eten insecten en slangen.
Laten wij ons maar by onze Hollandse
boterham houden!
Tengevolge van de gebeurtenissen in ons
land, is een schrijven van een der trouwe
lezeressen van deze rubriek blijven liggen.
Ik meen, dat het voor alle lezers (essen) van
belang kan zijn, alsnog dit schrijven te pu-
bliceeren en ik spreek de hoop uit, dat de
inzendster in goeden welstand mag verkeeren
en haar schrijven via dit blad nog onder
oogen krijgt.
Inzendster schreef mij naar aanleiding van
enkele opmerkingen door mjj gemaakt over
opleidingsscholen, enz.
Hier volgt dan haar schrijven, dat ik
woordelijk overneem:
Den Helder, 6 Mei 1940.
Geachte heer Ovéka.
Met veel genoegen lees ik steeds uw opvoed
kundige artikeltjes.
Vindt U mij geen waanwijs menschje, als ik
het dezen keer niet met U eens was? U denkt,
dat ouders hun kinderen naar een H.B.S. of
M.U.L.O. zenden enkel omdat er kennissen
zjjn, die hun kinderen ook laten studeeren.
Neen, mijnheer Ovéka, dit is de reden niet.
Ik geloof, neen ik ben er stellig van over
tuigd, dat, ja dit wel eens voorkomt, doch in
99 van de 100 gevallen, dit de reden niet is,
wanneer ouders hun kinderen tegen wil en d&nk
want over deze gevallen handelt het slechts
laten studeeren. Neen, de oorzaak is deze:
Zoowel overheids als particuliere werkgevers
vragen diploma's en nog eens diploma's. Zon
der deze wordt onze jongen nog geen bakker
en voor ons meisje staat heden ten dage nog
juist de betrekking van asschepoester open.
Hebt»m ze niet in honderd en één dingen hun
neus gestoken, dan.Gewogen en te licht
bevonden".
Daarom, als wij ouders, een kind hebben
(zooals helaas met onze jongste het geval is)
dat niet studeeren wil of kan, zien wij als in
een nachtmerrie het gaan langs de straat, al
leurende met veters en knoopjes.
Mijnheer Ovéka, er is nog een onderwerp be
treffende het onderwijs, waarover ik gaarne
iets wilde schrijven om ook hierover uw oordeel
te vernemen.
Ik vrees echter te veel van Uw tijd in beslag
te nemen. Daarom, myn vriendelyken dank
voor het genoegelyke praatje, dat ik elke
week per courant met U houd.
Hoogachtend,
J. W. D.
Opmerkingen. Ik ben zeer verheugd, dat
inzendster over haar vrees is heen gestapt en
mij wilde schrijven. Trouwens, haar vrees
had weinig grond. Ik verwacht absoluut niet,
dat men het altijd met mij eens is en ik stel
er zelfs veel prijs op, dat men mij onomwon
den zijn eigen meening over een bepaald
probleem kenbaar maakt. In dezen brief
heeft inzendster dit dan ook op een voor
beeldige wijze getracht te doen, doch zij heeft
my helaas niet kunnen overtuigen. En dit
komt wel voornamelijk daardoor, dat zij mijn
opmerkingen indertijd niet volkomen begre
pen heeft. Ik weet wel zeker, dat ik nimmer
beweerd heb, dat alle menschen hun kin
deren laten studeeren uit overweging, dat A
of B het ook doet. Ik wees slechts op ge
vallen, waarin dit wel geschiedt en die
gevallen zijn mij bekend! terwijl ik er
bovendien steeds den nadruk op leg, dat bij
de beslissing of men zijn kind verder zal
laten leeren niet in de eerste plaats gere
kend moet worden met eigen verlangens (als
bevrediging van een zekere eerzucht) noch
met wat A of B doet, evenmin met de vraa°\
of het latere leven diploma's vergt Hoofd
zaak is en blijft het geluk van het kind Wan
neer het kind voor een bepaald onderwijs niet
geschikt is, moet het deze richting niet in
gedwongen worden. De ervaring heeft al zoo
dikwijls bewezen en helaas bijna altijd ten
koste van de gezondheid van het betrokken
7 ,T- dat, eeB onJuiste beslissing toch tot
mislukking leidde Ik vermag ze niet te tel
len. de kinderen, die ik op de Huishoudschool
terug kreeg na een martelperiode van een
of twee jaren op de Mulo-school of HBS
een leed zou ouders en kinderen be
spaard gebleven zijn, wanneer men dezen
OVEEKA.
wü allen hebben moeilijke en onvergetelijks
dagen beleefd. Elk eerlijk mensch zal bekennen
dat in die dagen weieens bang is geweest,
elk eerlijk en normaal mensch dat noch bizon
der moedig noch buitengewoon laf is.
Wie de harteklop van het leven verstaat,
niet alleen van het aardsche, lichamelijke le,
ven maar van het Kosmische Levensbegrip,
die heeft geleerd in die dagen, die is gelou-
terd en veranderd door deze dagen. Omdat
dergelijk ervaringen als ie dagen brachten,
ons onherroepelijk losser maken van het
eigen „ik".
In al die jaren dat in ons kleine kringetje
alles normaal, vredig en zonder schokken ver
liep zijn wijdat „eigen ik zoo buitenmate be
langrijk gaan vinden. En dat heeft ons blind
gemaakt of minstens aanmerkelijk bijziende
tegenover de zooveel grootere en grootschere
nersspectieve die buiten dat enge gezichts-
veld liggen, dat begrensd wordt door „ik" en
Ik' heb het toch moeilijk". „Ik heb het
naar mijn zin".
Mij wordt zooveel onrecht gedaan". „Mjj
loopt alles tegen".
Onze dag, onze gedachte en ons levenspers.
pectief begonnen en eindigden met „ik" en
„mij".
Welke beteekenis heeft het „ik" en „mij"
van u lezer,van mij, van elk mensch af-
zonderlijk in deze felle en verbijsterde wereld,
brand?
Géén, absoluut géén volslagen nul.
Let wel van elk indivudieel, afzonderlek
„ik" en „mij". Want dat kan men vergelijken
met een vonk.
Een vonk aan zichzelf overgelaten, dooft
uit roemloos en nutteloos.
Maar meerdere vonken tezamen kunnen een
laaiend vuur veroorzaken.
Er is rouw en gemis in de harten van velen
onzer. Er is rouw en gemis over geheel Euro
pa. Rouw en gemis zijn menschelijk en heel
begrijpelijk.
Ons past eerbied tegenover hen die vielen.
Eerbied voor hun moed en eerbied voor het
offer vna hun leven.
Wij,die nog leven, wij zijn wellicht min-
der waard dan hen die vielen, maar klaarblij
kelijk hebben wij nog een taak te vervullen.
Die taak kunnen wij dan alleen vinden en
leeren volbrengen, als deez dagen ons iets
méér geleerd hebben' dan enkel hoe laf of
hoe dapper wij zijn.
Indien wij geleerd hebben, dat de mensch
alléén en geconcentreerd op het persoonlijke
„ik" en „mij" niets beteekent, niets kan en
niets vermag, noch voor het kosmische
Belang, noch voor zichzelf. Hij sterft een
roemloozen en nutteloozen dood na een roem
loos en nutteloos leven, gelijk de eene vonk
alleen.
Indien wen iets geleerd hebben uit de bange
en onvergetelijke dagen die achter ons liggen,
dan moet het wel dit zijn: om te denken, te
zeggen en' te voelen: „wij" inplaats van „ik"
en „ons" inplaats van „mij".
Want de begenadiging van nog te leven
kunnen wij alleen verantwoorden tegenover
hen die vielen, als wij ons op zichzelf onbe
langrijke „ikje" in dienst stellen van een
.ideaal dat geheele Kosmos ten goede komt.
Dat is niet gecompliceerd noch moeilijk;
dat is een loutering die zich voltrekt van
binnen uit, en die voltrokken is uoodra wij
voelen in de lijn van „er moeten menschen ge
holpen worden", „onverschillig wat voor
menschen". En „ik kan iets doen, iets zijn,
iets geven" .inplaats van „ik kan iets hebben
of krijgen".
Draagt het uwe bij, zooals de vonk die op
zichzelf niets beteekent met andere vonken
samen een heilzaam vuur kan ontsteken.
Wanneep ieder mensch voelt en handelt
naar: „wij" en „ons" dan zijn zijn die vielen
niet voor niets gevallen, en dan zijn wij waar
dig om menschelijke tranen te storten en
bloemen te brengen op de laatste rustplaats
van <jnze Helden.
Ophouw! Zij vielen om de mogelijkheid tot
opbouw te scheppen.
Dr. JOS. DE COCK.
LACHEN IS GEZOND.
Kees heeft altijd de onhebbelijke ge
woonte z'n handen in z'n zakken te houden.
Jan: „Zeg Kees, jij gaat zeker op re*s'
hè?"
Kees: „Waarom?"
Jan: „Omdat je je handen zo goed ver
pakt hebt!"
