Ontmoetingen
Ons Indisch hoekje
MadbtueuujLó
Geef Uw tijdelijk
adres op
Heldersche politie
aanzienlijk versterkt
Eindexamen
Zeevaartschool
(Jit 't Buitenveid
JjMceJUcfi rueuwLd,
ÏLieuiuó uit Uïk
Woensdag 10 Juli 1940
Tweede Blad
De Heldersche
schooljeugd in Schagen
De treinverbinding
met West-Friesland
Burgerlijke Stand van Den Helder
Hoe ontvang ik mijn
delegatie of pensioen 1
Overgangsexamens
R.H.BS.
Tentoonstelling Texel
in dc O.L. School
Texel op zijn mooist
Visscherij
In de advertentiekolommen
van vandaag
Honderde poststukken terug aan
de afzenders.
Het is begrijpelijk, dat heel veel men-
schen in den eersten schrik er niet aan
gedacht hebben hun tijdelijk adres op
hun woning achter te laten of aan het
postkantoor en andere instanties op te
geven. Nu men zich echter, zij het tijde
lijk, in een andere gemeente geïnstalleerd
heeft, is het dringend noodig, dat men
zorgt, dat zijn tijdelijk adres op zijn wo
ning vermeld wordt en aan het postkan
toor te Den Helder bekend is.
Een duizendtal stadgenooten heeft aan het
postkantoor alhier kennis gegeven van zijn
nieuw tijdelijk verblijf, maar duizenden heb
ben dat verzuimd. Het is anders eenvoudig ge
noeg. Men kan aan het postkantoor in de
plaats waar men vertoeft een formulier vra
gen waarop men zijn adres in Den Helder en
zijn tijdelijk adres vermeldt. Kosten zijn hier
aan niet verbonden, terwijl men er op deze
wijze voor zorgt, dat veel moeilijkheden voor
de post en voor zichzelf voorkomen worden.
Heel veel poststukken zijn onbestelbaar naar
de afzenders teruggezonden. Tal van post
pakketten konden niet worden besteld. Was
de woning leeg of erger nog, verbrand, dan
werd, als het tijdelijk adres van den gewezen
bewoner niet bekend was, de postzending
direct naar den afzender teruggestuurd, was
de woning echter gemeubileerd, dan werd een
kennisgeving in de bus gestopt, wanneer er
een postpakket op het postkantoor lag en bij
gewone post, werd deze in de bus gedaan.
Het wordt dus inderdaad dringende noodzaak,
dat men zijn bus gaat controleeren en dat men
zijn tijdelijk adres opgeeft.
De post is soepel, doch men kan op het
postkantoor nog niet inde koffiedik lezen en
dus gaan vele onbestelbare zendingen terug.
Dus: zorg vandaag nog voor de opgave van
uw tijdelijk adres.
Met Rijksveldwacht en Mare
chaussee.
In ons nummer van gisteren heeft men ge
lezen, dat er in enkele huizen, waarvan de be
woners tijdelijk naar elders vertrokken zijn,
ingebroken is en dat laaghartige individuen
zich niet ontzien hebben uit die woningen dat
gene te halen wat hen van pas kwam.
Men meene thans echter niet, dat Den
Helder zonder zorg en controle van de
Overheid is achtergebleven. Het tegen
deel is waar, want ons politiekorps is aan
zienlijk uitgebreid en wel met leden van
de Rijksveldwacht en Marechaussée. Zoo
I bevinden zich hier 20 Rijksveldwachters
onder commando van Majoor Holema uit
Schagen en 20 man Marechaussée onder
commando van den opperwachtmeester
Lijnstra. Zooals men ziet, een belangrijke
aanvulling van het Heldersche politie
korps.
Deze rijksveldwachters en marechaus-
sée's zijn voornamelijk naar Den Helder
gekomen voor bescherming van have en
goed van de weggetrokken ingezetenen.
Bij dag en bij nacht zijn de ploegen op pad
en wee hem die zij betrappen op het inslui
pen in woningen of het by het de hand
slaan aan andermans bezittingen.
Dat er altijd individuen zijn, die door de
mazen van het net weten heen te glippen, is
iets wat men uitsluitend betreuren kan.
In hotel Boogaards te Sloot-
dorp.
Het schriftelijk eindexamen van de
Zeevaartschool, dat door het bombarde
ment van den 24sten wreed verstoord
werd, zal vandaag verder worden af
genomen. Om mogelijke verdere ver
storingen te voorkomen, zal dit examen
plaats vinden in hotel Boog&ards te
Slootdorp Wieringermeer)Vandaag
morgen. Vrijdag en Zaterdag heeft het
schriftelijk gedeelte plaats. Maandag.
Dinsdag, Woensdag en zoo noodig vol
gende dagen, het mondeling examen.
De candidaten, 28 in getal zijn gisteren
avond om half tien van het oude Raad
huis aan de Dijkstraat, met een autobus
naar Slootdorp vertrokken en zullen
daar, zoolang het examen duurt worden
ondergebracht in hotel Boogaards.
Zeer waarschijnlijk zullen ook de toe
latingsexamens voor den nieuwen cur
sus in Slootdorp plaats vinden.
Het is ons gebleken, dat een groot deel der
kinderen van Heldersche ouders, die in Den
Helder de Openbare school bezochten in Scha
gen geheel van onderwijs zijn verstoken. De
Katholieke en Christelijke kinderen genieten
wel onderwijs. De openbare school te Schagen
heeft zooveel kinderen opgenomen als
mogelijk was, de klassen zijn thans overvol.
Van goed ingelichte zijde werd ons medege
deeld, dat het gemeentebestuur van Schagen
gratis een drietal leegstaande lokalen in de
openbare school beschikbaar wenscht te stel
len, wanneer de gemeente Den Helder een ver
zoek om schoolrnimte doet. Daar het gemeen
tebestuur van Schagen de toestand van thans
zeer ongewenscht acht, heeft het zich tot de
onderwijsinspectie gewend.
Onder verwijzing naar een advertentie in dit
nummer vestigen wij er de aandacht op, dat
die Helderschen, die tijdelijk in Hoorn en om
geving woonachtig zijn en ongerief ondervin
den van de onmogelijkheid des morgens half 9
per trein in Den Helder te arriveeren, zich tot
een adres kunnen wenden, teneinde gezamen
lijk actie te voeren.
van 9 Juli 1940.
ONDERTROUWD: J. Borst en M. Doorne
kamp.
OVERLEDEN: K. Scholtes (m.), 26 jaar.
Wed. Th. R. Deelder, geb. E. C. Rijkers, 78 j.
De ochtenden zijn in den polder soms van
een onbeschrijfelijke schoonheid.
Daar zijn ochtenden die letterlijk geboren
worden uit goud en purper: dat zijn de och
tenden. als de zwarte mantel van den nacht
afglijdt van de blanke schouders van de dag
vorstin en zij zich te tooien begint met een
kleed van glinsterende douw-parels, gouden
sluiers en rilver-witte kant.
Wij stedelingen... ja... wit wisten wij van
den morgen? Wij, die de schoonste uren van
den dag plachten te verslapen in een warm
bed, die eens kwamen kijken als de zon reeds
hoog stond en meenden dat 7 uur en half 8
al een zeer schappelijke tijd was...
Nu zijn wij er als de nacht sterft en de
morgen geboren wordt: wij zien hoe de oker-
grijze nacht - schimmen wegvluchten op de
vleugelen van den ochtendbries en hoe het
duister zichtbaar overgaat in het parelgrijs
en zachtrose van den komenden morgen.
Wg zien de zonnebal komen: eerst een
brandend vuur achter den nevel en dan het
uitbarsten van het licht. Blauw, diep blauw,
is de hemel en zoo begint de zon zijn tocht.
Het doet denken aan een ontzaglijk flonke
rende edelsteen in een kobalt-blauwen schaal.
Deze ochtenden geven kracht en sterkte aan
hen, die terug gaan. Aan hen, die gedurende
de uren van den dag in Den Helder werken.
Die aan hun zaak bouwen, hun bedrijven in
beweging houden. Omdat stilstand niet alleen
achteruitgang beteekent maar ook totale ver
nietiging.
Het zijn ochtenden, die het optimisme niet
alleen in stand houden maar het zelfs stimu-
leeren.
Niet bg iedereen en dat is jammer.
Want daar is de man, die iederen morgen
om 3 minuten over half zeven het verhelder-
schte dorp Schagen verlaat; het is een man
in bruine overjas en platte grijze pet. Een
man, waartegen wg waarschuwen, omdat hij
een pessimist is.
Het is de man, die stee-vast iederen morgen,
na het neerzijgen op zijn derdeklas bank, stuk
voor stuk zijn 7 mede-passagiers aankijkt, dan
het raampje der coupé uitstaart, vervolgens
12 maal veelbeteekenend het hoofd op en neer
beweegt en tenslotte weer de 7 mede-reizenden
aanziet.
En dan profeteert deze bruingejaste: „dat
het weer een best vlieg-luchtje is, dat het
ideaal weer vandaag is voor Britsche bom
menwerpers en dat de ongelukkigen, die ge
doemd zijn den dag door te brengen in Nieuwe-
diep, de meest beklagenswaardige lieden zgn
die er op dit tranendal rondijsbeeren.
Die man is de personificatie van den geboren
pessimist. Wat kan het dien man schelen dat
de morgen zich geeft in al zijn kostelijke
schoonheid, wat kan het hem schelen, dat de
hemel blauwer dan blauw is en dat er alleen
leeuwerikken in de lucht en reizigers aan de
slootkanten staan. Wat zégt het dit heer
schap, dat er dien dag geen sprake kan zijn
van vliegtuigen omdat de lucht zoo prachtig
helder is...
Deze man laadt zich veel vijandschap op den
hals. Hij is de eeuwige wolk, die tusschen
Schagen en Den Helder drijft.
Zoo zijn er méér.
In Julianadorp pleegt iederen morgen een
scheepsbeschieter naar Den Helder te fietsen,
die zegt op het allerergste voorbereid te zijn.
Laatstelijk had ik het (twijfelachtige!) ge
noegen met den man op te fieten. Van Juliana
dorp naar Den Helder. De man was om 6 u.
bezig aan zijn tweede ontbijt, welke bezigheid
hem op de fiets met verregaande handigheid
afding. Het kopje thee alleen ontbrak.
Tusschen het verslinden van twee immense
brokken brood, gescheiden door een barrière
van geel-bruine kaas en boter, vertelde hij,
dat we aan den afgrond stonden. Dat ons
einde nabij en onze rust verre was. Hg ver
telde dat het leven geen waarde meer had.
Na de eerste ontbgt-lawine is daar een
pauze van 5 minuten, waarna de man met de
tweede faze aanvangt. Weer twee enorme zui
len brood met kaas en boter. De buikriem
moet al spoedig ontspannen worden en met
verbazing aanschouwen wij het feit, dat een
mensch zóó vroeg zülke ontzagwekkende
kwantiteiten brood kan bunkeren.
Hij heeft het zwaar. Zelfs zéér zwaar. Hij
vertelt, dat er aldra geen brood, geen boter en
geen aardappelen meer zullen zijn. Hg ver
telt dat we dezen winter veldmuizen en ratten
zullen gaan consumeeren en dat het beleg van
Leiden kinderspel zal blijken te zijn in verge
lijking met wat ons te wachten staat in Hol
land. Hij vertelt dat hij een maagkwaal heeft
en niet buiten eten kan en dat hij d u s „voor-
eet".
Weer een pauze, doch aan het begin van den
Nieuwen Weg komt de derde bunkering: weer
eenige fantastische stukken brood-en-kaas,
waaraan een klein gezin voldoende zou hebben.
Waar de man het laat is een raadsel, maar hij
schijnt over meerdere magen te moeten be
schikken. Reserve-magen...
In Den Helder, ergens op den Brakkeveld-
weg, nemen we afscheid. Hij zegt, dat het
einde voor de deur staat en dat we ons op het
allerergste zullen moeten voorbereiden.
Het is de eerste (en tevens laatste) maal
geweest, dat ik dezen record-eter-record-kan-
keraar begeleidde.
Men kan zich beter aansluiten bij de tevre
denen. Bijvoorbeeld bg de mariniers, die
iederen avond Schagen binnenkomen. Men
moet het zien, hoe zij hun entrée maken. Ziet
hen stappen, in hun marine-blauwe uniformen
met de lichtgele koppelriemen. Met koperen
knoopen blinkerend als evenzoovele gouden
tientjes op dien uniform.
De Nieuwediepers, zie hen zonder meer,
maar veel Schager meisjes blijven staan en
zien met verrukking naar deze blauwgeuni-
formden op. Want de roem is hun vooruitge
gaan en het woord „marinier" roept ook in de
harten van Schager meisjes bepaalde gedach
ten op. Er zijn veel aardige mariniers... en
misschien nog meer aardige meisjes, zoodat...
maar laat ons zwijgen.
Wij gaan, we schreven het al, vroeg naar
kooi.
Daar liggen we dan; de een slaapt terstond,
de ander ligt nog te luisteren naar vlieg-
machine's die er meestal niet zgn, of naar het
gezoem der muggen, die er altyd zgn. Soms
zijn er zóóveel muggen, dat men op jacht gaat
met flitspuit of citronel, want het zijn „vast
houdende" muggen, die Schager muggen...
Als men laat is komt men altijd nog wel
een bekende tegen, die iets weet te vertellen.
En soms hoort mpn ineens z'n naam noemen
en ziet men in den schemer van een terrasje
opeens een oude bekende zitten, verscholen
achter een glas donker bier, waarvan hg juist
de manchet afbijt.
Het is altijd weer prettig als men elkaar
Het Is voor veel gepensionneerden niet
mogelyk eens in de maand hun delegatie
of eens in de drie maanden hun pensioen
te halen. Velen gaven reeds aan het post
kantoor hun tijdelijk adres op. Voor wie
dit nog niet deed en wie niet in de gelegen
heid is naar Den Helder te komen, die
kan zijn tijdelgk adres aan het post
kantoor in Den Helder opgeven. De
cheque wordt dan aan zijn tijdelgk adres
gestuurd en hg kan aan het postkan
toor van zijn tgdelijke woonplaats zijn
delegatie of pensioen ontvangen.
Naar wij uit goede bron vernemen is het
de bedoeling, dat de twijfelachtige leerlingen
van de R.H.B.S. voorwaardelijk zullen wor
den verhoogd. De goede leerlingen zullen on
voorwaardelijk overgaan, terwijl de slechte
blijven zitten.
Het is waarschijnlijk, dat voor het Gemeen
telijk lyceum een zelfde regeling zal worden
getroffen.
Langs de paden van buitenplaatsen treft
men soms groote schelpen aan, die als bloem
potten dienst doen. Ze zijn afkomstig van de
Molukken, het Oostelijk deel van den Indischen
archipel.
Die schelpen kunnen een lengte bereiken van
1.5 meter en een gewicht van 250 kg! De
allergrootsten dienen soms tot doopvont. Op
de Tanimbareilanden (ten Zuiden van West-
Nw. Guinea) gebruikt de bevolking ze voor var
kenstroggen en ook om er rijst of mais in te
stampen (zie foto).
Schelpen komen in de Molukken in onge-
gekend freel soorten voor, buitengewoon fraai
van kleur en vorm. Van een dier soorten
maakt de bevolking lepels, die ze met fraai
graveer werk versiert. Een andere dient voor
het geven van signalen, net als hier de trom
pet. Daartoe boren de menschen er een ope
ning in, waarin ze blazen Er is ook een
soort, die op de Tanimbareilanden tot arm
ring wordt geslepen. Ook andere stammen
dragen van die ringen o.a. de Dajaks. Dan
zijn er de pareloesters. Deze zijn veel be
langrijker om het parelmoer dan om de pa
rels. In 1916 voerde Ned.-Lndië 267.000 kg er
van uit.
Parelmoer is een onmisbaar bestanddeel van
ons toilet: zonder parelmoer geen mooie
knoopjes!
Behalve van de reuzenschelp bedienen de
vrouwen zich ook van houten vijzels om er de
rgst of de mais te stampen (ontbolsteren).
Op een der foto's ziet men een drietal vrou
wen bezig aan één blok of vijzel voorberei
dingen tot het middagmaal treffen. Dat stam
pen is zwaar werk. De vrouwen kunnen het
alleen volhouden door de stampers streng in
de maat te hanteeren. Klaarblijkelijk heeft
men hier te doen met een feest of een plech
tigheid, omdat ze zichzelf zoo keurig hebben
uitgedost met de paradijsvogels en fraaie
kleeren. Ook de stampers zijn versierd. De
vrouwen in die streken weven buitengewoon
fraaie doeken. In de museums te Leeuwarden,
Leiden, Rotterdam en Amsterdam kan men
er bewonderen en bij „Boewatan" in Den Haag
koopen.
Die doeken zijn versierd met motieven aan
het dieren- en plantenrijk ontleend en hebben
in oorsprong godsdienstige beteekenis.
Zoo hoog als de weefkunst staat, zoo laag
staat daarentegen het pottenbakken. Wellicht
is dit te wijten aan de omstandigheid, dat de
natuur in de holle bamboe genoeg vaatwerk
aanbood. Vroeger (ook nu nog wel in heel
enkele gevallen) diende de bamboe tot kook
pot. Een stuk bamboe, gevuld met rijst en
water, werd boven vuur geplaatst. Zoodra de
buitenkant vlam begon te vatten, was de
rgst gaar. Op de foto ziet men efen Vrouw be
zig een potje uit klei te vormen met behulp
vaq een „aambeeldje" (uit klei gebakken of
van hout) en een spaantje. Misschien maak
ten onze verre voorouders hun vaatwerk op
die manier.
Nog een merkwaardigheid op Tanimbar
vormen de huizen der adellijken. De nok is
versierd met twee uitgesneden planken. De
vorm doet denken aan buff^horens en laat
de gedachte aan magische beschouwing op
komen. Maar die versierselen heeten: kore
(mast). De menschen schijnen dus het huis
te vergelijken met een schip of een prauw,
wat wellicht wijst op het feit, dat ze over zee
op hun eilanden zijn gekomen.
Foto's: Pater Drabbe's boek, inlichtingen
Pater Geurtjens.
H. F. TTI.T.EMA.
ontmoet. Het „hééé... ben jij d'r ook?" is nog
steeds niet van de lucht. Soms zijn die ontmoe
tingen in derdaad prettig, soms zijn ze pijn
lijk, bijv. als het iemand is die (Steeds gezegd
heeft: „ik verlaat Nieuwediep nooit, niet dan
over m'n lijk", of zoo iets...
Enkele trachten zich onherkenbaar te ma
ken. Een achtbaar wethouder zagen wij al
wandelend met een platte pet en een opval
lend witte regenjas aan. Hij was bijna onher
kenbaar. Daar zijn jongedame's, die zoomaar
in de Landbouwstraat van Schagen of in het
park van Julianadorp ijsbeeren met een
strandbroek aan, hetgeen men tenslotte spor
tief en Schevenings kan noemen. Er zijn ook
moeders van 3 spruiten, die het doen, hetgeen
weer iets anders is. En daar is, in Schagen,
Frans Neijts, die zich geheel in 't nieuw ge
stoken heeft en in blok-jasje en groene broek,
benevens licht-grijze jockey-pet, zoodat hij zóó
als bookmaker van de grenzen in Long-
cbamps weggeloopen kon zijn.
Zoo leven wij: in Julianadorp, in Heerhugo-
waard, in Schagen en voorts overal waar we
zijn neergestreken.
Wij leven er met onze hebbelijkheden en
onhebbelijkheden en maken het er, na alles
wat we doorstaan hebben, redelijk wel.
Om niet zeggen: uitstekend!
Reeds geruimen tijd bestond het plan om
in de school een tentoonstelling over Texel
te houden en bijgevolg hadden de leerlingen
hun uiterste best gedaan om dit tot stand
te brengen.
Nu het mag gezien worden en de belang
stellenden zullen stellig geen spijt hebben van
hun bezoek. Met trots zullen leerlingen u
rondleiden, om met toelichtingen aan te
toonen, wat zij gepresteerd hebben en waar
toe leerlingen van een dorpsschool in staat
zgn.
Bij een rondwandeling wordt het eerst ons
oog getroffen door een keurig diorama van
de Molen van 't Noorden. Werkelijk een
kunststuk!
Verder zijn aanwezig teekeningen en pla
ten betreffende de geschiedenis van Texel,
de folklore, vogels en landschappen. Zelfs
grafieken ontbreken er niet, die u een keu
rig overzicht geven van Texel.
Tevens zijn aanwezig een eierverzameling
en eén verzameling schelpen.
Ook de Dennen zijn hier niet vergeten.
Alles is ruimschoots een bezoek waard. De
toegang is gratis en voor belangstellenden
vanaf heden iederen werkdag 's avonds van
78 uur (vacantie uitgesloten). Vreemde
lingen kunnen zich ook tijdens den schooltijd
vervoegen.
Komt allen! U zult er geen spijt van heb
ben en de leerlingen zullen het ten zeerste
waardeeren.
De landbouwgewassen in onze gemeente
staan buitengewoon goed en beloven een
rijke oogst. Het weer is tot heden al zeer
gunstig geweest voor de bouwbedrijven, het
is een lust eens een kijkje te nemen in de
Texelsche bouwpolders.
Ook de weilanden staan dit jaar buiten
gewoon mooi. De hooioogst is uitstekend, en
de pas gemaalde landerijen zien er, doordat
op tijd regen is gevallen, zoo schitterend
mooi uit, als bijna nimmer te voren. De
prachtige bosschen hebben dit jaar al heel
weinig schade geleden door voorjaarsstormen,
de boomen zgn zoo mooi als men dit om
dezen tijd van het jaar nimmer zag. Kort
om het geheele eiland, met zijn prachtig be
groeide tuinwallen en de wegen waarlangs
de mooiste veldbloemen welig tieren, is dit
jaar schooner dan ooit te voren.
Zeer valt het daarom te betreuren, dat
juist nu Texel zich in zijn mooiste tooi ver
toond, het aantal zomergasten nog zoo gering
blijft. De vele, ten oni'echte, verspreide be
richten over bombardementen, enz., schijnen
velen te weerhouden om naar hier te komen.
En toch is de schade op Texel door den
oorlog aan gebouwen aangericht onbetee-
kenend.
De heerlijke rust, die men op dit eiland
kan genieten is juist in de veel bewogen da
gen. die we thans beleven, van zulk een on
schatbare waarde. Een verblijf van eenige
weken op dit heerlijke eiland zou toch voor
zoovelen van ontelbare waarde zijn!
URK, 8 Juli. Door 16 vaartuigen werd
heden aan den gemeentelijken vischafslag al
hier aangevoerd: 831 pond kuilpaling. van 73
tot 274 pond per vaartuig, prijs 14 tot 15 ct.,
770 pond lijn- of beugaal, 23 tot 25 ct., alles per
pond.
vindt U juist dat artikel
wat U moet hebben
