Credietmogelijkheid voor
indirect getroffen middenstandsbedrijven
tftadinieiuitf Dank van den marine- t
Nieuwe levenskansen
voor Heldersche middenstanders
De marine vertrekt
D.e. w-ttk Ln. fMlen en Jxuitalieën
Zaterdag 13 Juli 1940
Tweede Blad
Een middenstandsoffer
voor de gedupeerden
Contact met Uw leden
kwijt
Examen handenarbeid
en handwerken
commandant
Apotheken
In de advertentiekolommen
van vandaag
Over helden en lafaards
1500 Gezinnen
in Den Helder
Weert opkoopers
uit Uw winkel
ii.
In ons eerste artikel, opgenomen in ons
nummer van gisteren, hebben we gewezen op
de philantropische en economische hulpver
leening aan gedupeerde middenstanders, als
mede op de mogelijkheid om oorlogsmolest-
credieten te bekomen.
De heer Rhee, directeur van de Nederland-
sche Middenstandsbank, kantoor Heeren
gracht 580, Amsterdam, die ons over deze
vraagstukken een interview toestond, wees
ons niet alleen den weg om die credieten te
bekomen, hij heeft ons ook verteld aan welke
voorwaarden men voldoen moet en op welke
wijze de credieten besteed moeten worden,
terwijl uit het vraaggesprek bleek, dat niet
alleen de direct door den oorlog gedupeerden
zullen worden geholpen, maar dat er ook een
mogelijkheid is om dt indirect gedupeerden
weer in het zadel te helpen.
Het Is daarom o.l. In de eerste plaats
dringend wenscheljjk, dat In Den Helder
een plaatselijk comité opgericht wordt,
dat coördineerend en voorbereidend werkt
voor de „Provinciale stichting 1940", die
straks onder leiding van onzen commis
saris der Koningin, zal worden opgericht.
Want dat mag wel zoo goed als zeker
worden verondersteld.
In dat plaatselijk comité zou in de eer
ste plaats zitting moeten hebben de bur
gemeester, voorts zou het wenscheljjk zijn
daarin te benoemen eenige leden van de
K. v. Koophandel, enkele vooraanstaande
middenstanders, een lid van het Insti
tuut van Accountants, een bankdirecteur.
Wie zijn middenstanders?
Voor de verstrekking van oorlogsmolest-
crediet is van beteekenis de bepaling wie
middenstanders zijn. Wij hebben deze vraag
aan den heer Rhee voorgelegd.
Als middenstander beschouw ik, aldus de
heer Rhee, de bevolkingsklasse, welke aan
d§n eenen kant begrensd wordt door den
arbeider-werknemer en naar boven door het
groot-bedrijf, de groot-industrie, het waren
huis en het groot-filiaalbedrijf.
In de eerste plaats echter moet men kun
nen aantoonen, dat men direct door de oor
logsramp getroffen is, b.v. door bominslag,
brand enz. Dan zal, door onderzoek moeten
blijken, dat men financieel niet in staat is zijn
bedrijf voort te zetten of opnieuw te begin-
"nen. Is dat laatste wel het géval, dan kan
men geen aanspraak maken op oorlogsmolest-
crediet.
De indirect getroffenen.
Behalve echter de groep van direct ge
troffenen, zijn er ook, die indirect te
lijden hebben gehad. Voor dezen ós het
bekomen van oorlogsmolest-crediet bui
tengesloten, doch dank zij de bemiddeling
van de Nederlandsche Middenstandsbank
is de mogelijkheid tot hulpverleening ook
voor deze bedrijven geopend en wel door
inschakeling van de z.g. B.credieten (bij
zonder crediet voor den middenstand,
voorheen genoemd crisiscrediet), dat sinds
eenige jaren bestaat en waarvan de be
doeling was crediet te verleenen aan vol
waardige middenstandsbedrjjven en za
ken, die door omstandigheden buiten hun
schuld in liquiditeitsmoeilijkheden waren
geraakt.
De toepassingsmogelijkheid van dit crediet
is nu verruimd in dien zin, dat de moeilijk
heden ook mogen slaan op gebeurtenissen,
voortvloeiend uit, of veroorzaakt door den
oorlogstoestand, moeilijkheden die niet opge
lost kunnen worden door het opnemen van
een normaal bankcrediet.
Om eenige voorbeelden te noemen:
a. Winkeliers, in wier omgeving de woon
wijken ten deele verwoest zijn, die dus hun
afzetgebied in meerdere of mindere mate
kwijt zijn en die moeten verhuizen, andere
artikelen gaan verkoopen of op andere wijze
hun bedrijf moeten om- of opbouwen.
Vele van onze Heldersche middenstanders
verkeeren in deze omstandigheden. Zij ver
loren hun clientèle door de evacuatie, zij wer
den gedupeerd door de onveiligheid van onze
stad.
b. Vakpatroons, die hun klanten grooten-
deels in een ernstig getroffen stad hadden en
een nieuw arbeidsveld moeten zoeken.
Commentaar bij dit voorbeeld lijkt ons
overbodig.
c. Bedrijven, die vorderingen hebben op de
biteuren, wier solvabiliteit door oorlogsram
pen ernstig geleden heeft, en welker bedrijfs
kapitaal dientengevolge ten deele bevroren of
verloren is.
Op welke wjjze, zoo vroegen we den heer
Rhee, worden nu de gelden voor het oorlogs-
molestcrediet verstrekt?
Wanneer het aangevraagd crediet eenmaal
door de „Stichtingen 1940" toegestaan is en
zijn weg naar de banken heeft gevonden, zul
len de credietnemers met bescheiden moeten
aantoonen, welke uitgaven zij hebben te doen.
De bank verricht alsdan de giro's of betalin
gen. zoodat zij er zeker van is, dat de gelden
besteed worden voor het doel waarvoor zjj
bestemd zijn. Alleen eventueel kasgeld krijgt
men in handen.
Maar hoe moet nu een gedupeerde hande
len met schulden, die op 10 Mei liepen?
Die schulden zijn van het crediet uitgeslo
ten. Geen enkele crediteur per 10 Mei heeft
de bevoegdheid verhaal te zoeken op de
eigendomen of activa van den credietnemer.
Maar worden er dan geen nieuwe oorlogs
slachtoffers geschapen? zoo vragen wij ver
der.
Inderdaad is dit een gewichtig punt bij de
molestcredieten, maar ik heb nog geen juist
inzicht, hoe in die gevallen zal worden ge
handeld.
Moeiljjkheden bij de B-credieten.
Hebt U, zoo vragen we, bjj de behandeling
van de B-credieten wel eens voor de moeilijk
heid gestaan, dat door een gebrekkige boek
houding, de illiquiditeit van de zaak niet vol
doende was aan te toonen?
Dit kan, zoo zegt de heer Rhee, bij de cre-
dietbehandeling een groot struikelblok vormen.
De bank heeft n.1. een opvoedende taak; zij
dient van advies, maar het is haar niet mo
gelijk. naast haar veelomvattend bedrijf, zelf
de administratie van zoo'n zaak uit te plui
zen, zoodat het wenschelijk kan zjjn, dat een
goed accountant eerst de administratieve
moeilijkheden oplost, alvorens de credietaan-
vraag nader ln behandeling wordt genomen.
De Bank verheugt zich in een gelukkige sa
menwerking met plaatselijke accountants
kantoren.
En wanneer dan zoo gaat de ge-
interviewde verder aan alle voorwaar
den voor verleening van crediet, hetzjj
een gewoon, een B- of een oorlogsmolest-
crediet, is voldaan, dan wil dit geenszins
beteekenen, dat de moeilijkheden onvoor
waardelijk tot het verleden behooren. Nie
mand toch heeft de toekomst in de hand
en niemand kan voorzien of de komende
jaren een ongestoorde ontplooiing van het
bedrjjf mogelijk zal maken.
Het is bijv, denkbaar, dat na korten tijd
de rentelast en de aflossing te zwaar blijken
te drukken of dat er na afloop van het cre
diteuren-moratorium (bij een oorlogsmolest-
crediet bedoel ik) strubbelingen met de oude
leveranciers ontstaan. Ook kunnen zich om
standigheden voordoen', welke met den besten
wil ter wereld niet voorzien konden worden.
En zoo vragen wij hoe zijn die moei
lijkheden bij de oorlogsmolestcredieten op te
lossen
Hier, zegt de heer Rhee, vult een particu
lier initiatief de overheidsregeling op zeer
gelukkige wijze aan. Er is n.1. door de drie
landelijke Middenstandsbonden een actie on
dernomen tot herovering van het zelfstandig
bestaan van den middenstander.
Het zijn de Kon.- Ned. Middenstandsbond,
de R.K. Middenstandsbond en de Chr. Midden
standsbond, die een Centraal comité vormden,
waarin ik zitting nam, voor het bijeenbrengen
van een
Middenstandsoffer 1940.
Aan alle plaatselijke afdeelingen van
genoemde bonden, alsmede aan alle aan
gesloten organisaties wordt gevraagd een
offer te brengen, en wel een bedrag over
eenkomend met 1 proc. van het gespaard
gebleven bezit.
Wat is het doel van dit offer?
Ieder realiseere zich duidelijk, welke enorme
kapitalen met een algemeene schaderegeling
gemoeid zullen zijn, zoodat het heusch niet
dwaas is de vraag te stellen of de midden
stand onbeschadigd uit dezen chaos vandaan
komt.
Ik vrees, dat dit niet het geval zal zjjn, zoo
zegt de heer Rhee.
Zal het b.v. niet wenschelijk en noodzake
lijk zijn in de toekomst een regeling te tref
fen met schuldeischers of hypothecaire cre
diteuren
Het Middenstandsoffer nu heeft de bedoe
ling te werken als een soort nazorg om zoo
veel mogelijk het voortbestaan van een solied,
zelfstandig bedrijf voor langeren tijd te hel
pen waarborgen. De particulieren, vakorga
nisatie of plaatselijke comité's van actie, die
het offer brengen, kunnen daaraan een spe
ciale bestemming vastkoppelen. De bakkers
organisatie kan het bestemmen voor de bak
kers, de slagershond voor de slagers, enz.
Organisaties op nieuwen leest
geschoeid.
Ik vind het van belang, zoo zegt de heer
Rhee in verband hiermee, dat zoowel vak- als
standsorganisaties nu eindelijk eens komen
tot kapitaalsvorming, een factor, die gedu
rende een lange reek9 van jaren door de
meeste organisaties (de goede niet te na ge
sproken) volkomen is verwaarloosd. Wanneer
wij zien met hoeveel offerzin werknemersbon
den groote fondsen bij elkaar brachten als
stootblok in moeilijke tijden, dan moeten we
helaas erkennen, dat in dit opzicht aan den
geheelen middenstand de smaad kleeft van
kortzichtigheid.
Volgens mijn overtuiging zullen alleen die
vakorganisaties in den nieuwen tijd, dien we
tegemoet gaan, reden van bestaan hebben, die
kunnen bewijzen, dat zij hare leden niet alleen
sociaal, maar ook financieel sterk hebben
georganiseerd.
Een financieele interesse van de leden bij
hun organisatie is nog steeds het beste bind
middel gebleken. Gelukkig zijn er ook goede
voorbeelden. Neem b.v. den Ned. Slagershond
te Utrecht, die door zijn uitstekende finan
cieele organisatie in staat is gebleken een
slagersvakschool te bekostigen, welke nog
dagelijks meewerkt aan de verheffing van de
geheele vakgroep. Zoo is er ook het voorbeeld
van den Nederl. Bakkerbond te Den Haag.
Heeft in feite niet de Meelfabriek der Neder
landsche Bakkerijen (de naam zegt het dui
delijk en klaar) haar ontstaan mede te dan
ken aan de kapitaalsdeelneming van honderden
bakkers? Een prestatie van den eersten 'rang!
Verder de kruideniersbonden. Zij komen zeer
binnenkort met een noviteit in den vorm van
een Nationaal Waarborg- en Spaarfonds voor;
Jongeren in het bedrijf, dat in zijn wezen de
sluitsteen, wordt van de Vestigingswet klein
bedrijf.
Dit zijn organisaties, die gaarne gehoor
vinden bij het departement van Economische
Zaken te Den Haag en die in staat worden
geacht voor hun leden vitale belangen te be
pleiten.
Over het verschil in organisatie van
den middenstand in Nederland en b.v. in
Duitschland zouden zeer belangwekken
de dingen te zeggen zjjn, die in het voor
deel van Duitschluand uitvallen, doch dit
valt buiten het bestek van dit interview.
Laat men in Den Helder, hier keerde de
heer Rhee terug tot zijn uitgangspunt,
aanpakken en de organisatie ter hand
nemen van het oorlogsmolestcrediet, op
dat de gedupeerde zakenmenschen zoo
gauw en goed mogeljjk geholpen worden!
Mist u het contact met uw leden? Weet u
niet waar uw donateurs of contribuanten zijn?
Zoekt u naar de adressen van uw verzeker
den, voor het innen van de premie? Plaats
een advertentie in de Heldersche Courant. Wij
bereiken eenige duizenden Heldersche gezin
nen in de omgeving.
De candidaten van de bizondere kweek
school, die nog examen moeten doen voor
handenarbeid en handwerken, worden in een
advertentie in dit nummer verzocht hun adres
op te geven aan den heer Chr. Dun, inspecteur
L.O., te Alkmaar.
Zij, die adressen van andere candidaten
weten, worden verzocht deze ook te vermelden.
Men zie de betreffende advertentie.
Van verschillende zijden is mijn aan
dacht gevestigd op de sympathie en
de hulp door de bewoners van de dor
pen en polders rondom Den Helder be
toond aan zoovele marine gezinnen,
door den nood gedwongen aldaar een
slaapplaats te zoeken.
Het is mij een behoefte aan allen, die
daartoe hebben medegewerkt mjjn zeer
groote erkentelijkheid te betuigen voor
wat zij gedaan hebben.
De schout bjj nacht,
H. Jolles,
Commandant der Marine.
Afscheid van den Marinecommandant.
Vanmorgen heeft de commandant der
Marine, schout-bij-nacht H. Jolles, afscheid
genomen van officieren en minderen, die daar
toe om 10 uur waren opgesteld op het HRC-
terrein. Het was een sobere plechtigheid, die
velen diep ontroerd heeft. Morgen en Maan
dag zullen velen vertrekken en geen Neder
landsche marine-uniform zal men meer in de
straten van Den Helder tegenkomen. We zul
len moeten wennen aan dit nieuwe beeld van
de Marineplaats. Het zal vreemd zijn en
pijnlijk. De Nederlandsche Marine en Den
Helder, zij waren onaf scheidenlij k aan elkaar
verbonden en dit is zeker, wij vergeten onze
marine niet. De beste herinneringen aan onze
stad zijn aan de Marine gebonden.
Voor vele marinemannen zal het zwaar zijn,
Den Helder te moeten verlaten en wij weten
zeker, als straks rustiger tijden aanbreken,
dan zullen tal van gepensionneerden weer
terugkeeren naar Nieuwediep, want hier lig
gen hun herinneringen en hier eerst zullen ze
weer leven. Als er eerst maar vrede is
Op Zondaj 14 Juli is van 10 u v.nr. tot 3 u.
n.m. alleen geopend de apotheek van D. W.
de Bas, Binnenhaven.
vindt U juist dat artikel
wat U moet hebben
En dan het eerst over de helden.
Ja, we hébben ze nog. Hier in Nieuwe-
diep. Hier in de stad, waar eens bom
men neerregenden en waaruit we ge
lrokken zijn omdat we waarom het te
verbloemen?) bang waren. We stelden
er hoegenaamd geen prijs op een hel
denrol te gaan vervullen en als we dat
v> el wenschten. hebben we spitsvondig
beweerd dat we zulks deden ten bate
onzer vrouwen, onzer kinderen, schoon
moeder of oud-tante die we bij ons aan
huis hadden. Alevenweler zijn er
enkelen gebleven. Niet dezulken die in
de kazematten, diep onder de Huisdui-
ner duinen, plegen te slapen, maar zij,
die werkelijk in de stad blijven
Het dappere voorbeeld daarvan
wordt gegeven (herdenk en gedenk
hunne namen) door den burgemeester.
Hij voelt zich den kapitein op het Hel
dersche schip en zal dit als laatste ver
laten. Een schoon voorbeeld. Naast hem
bleef wethouder Van der Vaart. Als
oud-zeeman bleef hij, als de stuurman
van den burgervader, eveneens in
Nieuwediep en ook hem brengen wij
hierbij glorie en erkenning.
En nu wij toch namen noemen, waar
om dan te verzwijgen dat meneer Wit-
senburg, de kapitein van de Nutsspaar-
bank, bekend bij jong en oud, de geeste
lijke vader van het sparende deel onzer
stedelijke natie, de Koning van den
Spaar kous en de man-van-het-busje,
evenmin de beenen nam. Weliswaar
ontmoetten wij hem dezer dagen in den
vluchttrein van 4 over half 6 naar
Schagen en dat zelfs in den p o st-
wagen maar daarvóór had onze
bankier dagenlang de verkwikkingen
des slaaps gezocht en gevondenin
ja. men raadt het nooitin de safe
van de bank. Daar, beschut door vele
decimeters gewapend beton en zand,
daar, in den schaduw van de honderd
duizend, van waardepapieren en waar-
d^voorwerpen. sluimerde hij als een
moderne alchimist.
En tenslottedaar was ons aller
vriend „de Gorrel" uit den Ouden Hel
der. Met zijn bijna 90 lentes vertikt hij
het z'n stad te verlaten. Hij slaapt
ergens aan den dijk, in een ouwe kaze
mat en wil niets hooren van emigreeren.
En zooals hij ons zeide: „noch ik, noch
m'n broer t j e (die pas 84 is gaan
de negerij uit. We blijven hier."
Dat is blauwe-zeeridderstaall Dat is
de Dorus Rijkersgeest voor honderd
procent. Hulde aan den Gorrel en z'n
broer t j e
En thans de lafaards.
Dat zijn zij, die hun graaivingets uit
staken naar de bezittingen van stad-
genooten die uitweken. Die hun ziel be
smeurden met een vuig misdrijf. Die
binnensloopen. zich gedekt wetend door
de duisternis, en wegstalen van datgene
wat nijvere burgers in goed vertrouwen
achtergelaten hadden. Lafaards zijn de
verhuizers, die zich als on-sociale
elementen doen kennen door het vragen
van schrikbarende prijzen bij het ver
huizen: deze Shylocks, die de menschen
pogen uit te beenen en hen 't vel over
den neus halen. Misselijk is zooiets.
Lafaards dat zijn ook de opkoo-
pers die voor een appel en een ei zich
pogen te verrijken ten koste van in de
misère zittende middenstanders. Die
zich niet ontzien gebruik te maken van
andermans nood.
Walgelijk.
Haast automatisch gaan de gedachten
van schrijver dezes naar de schandpaal.
Waarom deze weer niet in hernieuwde
eer en glorie hersteld? Waarom geen
schandpaal opgericht op het Konings
plein. En daar aan vastgebonden allen,
die zich op een of andere wijze trachten
te verrijken aan d emisère huns naasten?
Waarlijk, een goed idee: een idee. dat
wij ter verdere goedkeuring en uitwer
king gaarne aan gedupeerde stadgenoo-
ten aanbevelen.
Succes verzekerd
ZONDAG 14 JULI 1940.
Ned. Herv. Gemeente
Westerkerk (Helden der Zeeplein)
's Morgens 10.45 u. Ds. H. A. Enklaar.
Geref. Kerk (Julianapark)
10 uur Ds. Veenhuizen.
HERSTELD APOSTOLISCHE GEMEENTE,
Sumatrastraat.
Zondag v.m. 9.30 uur.
Zondag nam. 4 uur.
Donderdag nam. 7.30 uur.
Leger des Heils
10 uur v.m. Heiligingsdienst Leger des Heils,
Spoorgracht 35, Den Helder.
7.30 uur. Leger des Heilsdienst; Ned. Herv.
Kerk te Julianadorp; Leider: Luitenant L.
H. Heikens.
DIENSTEN IN DE OMGEVING.
Ned. Herv. Gemeente.
S'chagen, voorm. 10 uur Ds. v. d. Poel.
Nieuwe Niedorp, voorm. 10.30 uur Ds. Krop.
Winkel, voorm. 10.30 uur Ds. v. d. Heide.
Heerhugowaard, vm. 10.30 u. Ds. de Leeuw.
Noordscharwoude, voorm. 10.30 uur Ds. W.
Chr. Smits van Wormer.
Oosterland. voorm. 10.30 uur Ds. van Beek.'
Hippolytushoef, 's av. 7.30 uur Ds. v. Beek.
Anna Paulowna, voorm. 10.15 uur Ds. Vorst
man.
Haringhuizen, vm. 10.30 uur Ds. v. Biemen.
Barsingerhorn, nam. 2.30 uur Ds. v. Bienen.
Julianadorp, vm. 10.30 uur Ds. v. Wichen.
's Av. 7.30 uur Leger des Heils, dienst
o.l.v. Lt. L. H. Heikens.
Huisduinen, geen dienst.
Doopsgezinde Gemeente.
Barsingerhorn, voorm. 10.30 uur Ds. Broer,
van Hilversum.
Hippolytushoef, vm. 10.30 u. Ds. de Wilde.
Geref. Kerk.
Schagen, voorm. 10 uur Ds. Greving, van
Dirkshorn.
's Av. 6 uur Cand. Kramer.
Ewijksluis, 17 uur Ds. Veenhuizen.
Anna Paulowna Polder, 10 uur Ds. Tollenaar.
Julianadorp, Herv. Kerkgebouw, 17 uur Ds.
Tollenaar.
Evangelisatie.
Schagen, voorm. 10.15 uur Ds. H. E. Craven-
meijer, v. Amsterdam. H. Doop.
Breezand, voorm. 10 uur de heer Boon.
Nam. 7 uur de heer Boon.
Schagerbrug, Bijeenkomst Chr. Jongemannen-
vereen., Dinsdagavond 7.30 uur in het Evan
gelisatiegebouw a. d. Grootesloot.
Het is ons uit wel heel goeden bron
bekend, dat op het oogenblik dagelijks
een vijftienhonderdtal gezinnen in Den
Helder is. Dat geeft moed, dat er, wan
neer het in Den Helder overdag zoo rus
tig bljjft, als dit de laatste weken het ge
val Is, er meerdere gezinnen terug zul
len keeren en dat beteekent ongetwijfeld,
dat onze middenstanders het ook weer
drukker zullen krijgen. In vele zaken be-
gint volgende week de halfjaarlijksche
uitverkoop, zoodat in onze stad vele goe
de en voordeelige koopjes te halen zijn.
Men zie hiervoor ook de advertentierubric-
ken in het nr. van heden.
Het komen in Den Helder heeft ook dit
voordeel, dat men zjjn zaken hier kan
regelen en dat men zjjn huis kan onder
houden. Een huis, dat wekenlang onbe
woond staat heeft daaronder te lijden.
Schep dus moed en volg het voorbeeld
van die 1500 gezinnen. Laten het er vol
gende week drieduizend mogen zjjn, die
onze stad overdag bevolken. En nog
maals: Koop bjj den Helderschen Midden
stand.
Wederom bereiken ons mededeelingen van
Heldersche middenstanders, dat zij dezer dagen
bezoek gekregen hebben van opkoopers uit
andere gemeenten, die thans pogen te profi-
teeren van de gelegenheid om goederen, die
in Den Helder zoogenaamd onverkoopbaar
zouden zijn, voor een „zacht" prijsje in de
wacht te sleepen.
Men biedt bijv. voor paren schoenen, ter
waarde van 6.3.per paar, bij groo-
ten aankoop. Ook is men „bereid" de geheele
winkelinventaris „over te nemen" tegen een
abnormaal lagen prijs.
Het behoeft geen betoog, dat wij iederen
winkelier zulks ten sterkste ontraden. Af
gezien van het feit dat men de bevolking
van Den Helder, die gaarne bereid is in
de stad te blijven koopen, hiermede na
tuurlijk dupeert, benadeelt men zichzelf
ook. Niet alleen doordat de goederen
al dan niet met groot verlies weggaan,
daarnaast geschiedt deze „uitverkoop" zon
der distributiebonnen, zoodat de winkelier
niet in de gelegenheid is nieuwe voorraden
in te slaan.
Overigens lijkt het ons de verstandigste
methode, zoodra zich opkoopers melden, de
politie in den arm te nemen,
