Oorlogsgeweldschade.
A.S. MAANDAG
12 AUGUSTUS
UMHÊiTËiTÊl
CRONE's
UUTTEitTJ
Nieuws uit de zwemwereld
Keert V terug
Maar Den Helder
Aanvullende mededeeling
N.V. „H.A.C.0."
steeds geopend
MovAWit in dVeldmcfo'&Httant
£au de CoiognePastotL
Advertentiën
HELDERSCHE ARTSEN.
LIKDOORNS
wederom den ge-
heelen dag geopend
Betrekkingen
Te huur
Te huur
Te koop
Diversen
Japan moet Engeland
niet aanbidden
Roemeensche ministers uit
de IJzeren Garde gezet
De historische ontwikkeling
van Westfriesland
Jannetje Coens-
Ostenbrug,
Het Accountantskantoor H. R. Kousbroek,
behandelt in samenwerking met
een aannemer Uw Schadeaangiften.
NUTSSPAARBANK
(^een overwerk meer in
Frankrijk
Lecerfbloemkool spuiten
Emma Brugts,
Eenige kennisgeving.
Geboren:
AUGUSTA,
dochter van:
C. J. SCHELLINGER.
A. SCHELLINGER—
DE LA COURT.
Anna Paulowna, 7 Aug. '40.
Tijdelijk: Grasweg 29.
Algemeene kennisgeving.
Heden overleed door een
ongeval onze jongste lie
veling
3LARTIN v. d. BEEK,
in den leeftijd van bijna
2 jaar.
H. C. v. d. BEEK,
Ned.-Indië.
J. v. d. BEEK—SWART,
Broek in Waterland,
7 Aug. 1940.
Wagengauw 389.
Lid van het Nederlandsch Instituut van Accountants,
DEN HELDER, Soembastraat 70. SCHAGEN, Magnussfraat 132
Weder te Den Helder telefonisch te bereiken
onder No 851.
op advertentie spreekuren
E. LOESBERG,
spreekuur te Den Helder:
Maand, en Donderd. 12 u,
te Heer Hugowaard
dagelijks 8 u.. ten huize
Dr. ZWARTEVEEN.
Adres Dr. THORBECKE te
Breezand, is Wed. HUIG,
Koningsweg 7. Telef. 34.
In onze tegen bominslag,
brand en inbraak bevei
ligde kluis kunnen tegen
geringe vergoeding pak
ketten met waarden in be
waring worden afgegeven
Boterpunten 6 ct. p. stuk
Cano's 5 ct. p. stuk
Gevulde Koeken 7 ct. p. stuk
Eierkoeken, zeer voedzaam,
5 voor 10 ct.
Alles dagelijks versch.
Gemakkelijk mede te nemen.
Banketbakkerij C. VAN HEES,
Keizerstraat 43.
SEIZOEN" OPRUIMING!
ZONDER BONNEN!
Nog ruim in voorraad diverse
soorten Sandalen, beige en bruine
lederen Zomerschoenen voor
Dames of Heeren, linnen schoen
werk. Samoa's, enz. enz.
Onze zaak is dagelijks tot 8
uur geopend.
Bjj: OOST, Koningstraat 31.
AANVANG DER 42e PREMIE-TREKKING
DER
De uitslagen der trekking zullen regel
matig in DIT BLAD verschijnen!
Hebt U het besluit genomen
weer te keeren in Uw stad
Waar U zooveel blijde dagen
En ook droeve hebt gehad
Dat zal op zichzelf een vreugd zijn!
En de klok in 't eigen huis
Roept U toe. na lange scheiding:
Goedenmiddag! Welkom thuis!
Wat een blijheid al die oude
en vertrouwde huislijkheid!
't Is toch nergens zoo gerieflijk,
alle goede hulp ten spijt.
Weet U. hoe nog deze terugkeer
dubbel vreugdevol kan zijn?
Door voorzieningen te treffen
voor dat kleed of dat gordijp.
Dat vraagt dringend om vernieuwing
Of bekwame vakmanshand
In het blijde lied der terugkeer
Is 't de woning-dissonant.
Keert U t'rug in ons Den Helder
Neemt dan Zuidweg in den arm
Om Uw woningsfeer te maken:
Deeg'lijk - zonnig - huislijk - warm!
Dat gaat U geen tientjes kosten
Nu nog slaagt U wonderwel
Voor de oude, lage prijzen.
Niet getalmd Besluit nu snel!
v. h. Ie stoffeerder der fa. Van Willigen
Sluisdijkstraat 46 - Telef. 903
WONINGINRICHTING - BEDDENMAKERIJ
Ook Uw likdoorns en eelt ver
dwijnen onfeilbaar zeker door de
onweerstaanbare werking van
Gedé-zalf. Per doos 45 cent bij
Apothekers en Drogisten.
JUTTERTJES
worden alleen geplaatst
bij vooruitbetaling
KONIJN
voor halve prijzen, iets smoeze
lig (demonstratie), courante ma
ten, volle garantie. Zeilfabneken
„Indiana", Haarlem, Zijlweg 111
Utrecht, Oude Gracht 225233
brood- en banketbakkerij
Wij gaan weer door met onze
zuivere Roomboter-allerhande
Boterjodenkoeken enz.
CRONE'S BAKKERIJ,
Huygensstraat,
hoek v. Leeuwenhoekstraat.
aangeboden
Mevrouw Callenfels, thans te
Haarlem, bij Heemstede, vraagt
met 1 September nette Dienst
bode, v. d. e. n., v. g. g. v.
Brieven Fred. Hendriklaan 43,
Haarlem.
aangeboden
Landhuis „Jenneke" te huur,
Kijkduinlaan 18, Huisduinen,
4.75 p. week. Prima af te
leveren.
Inlichtingen: v. d. Sterre,
Westerweg 129, Alkmaar.
RUSTIG HOORN.
Kamers met volledig pension
aangeboden.
Adres: Pension Bulens, Hoorn.
TE HUUR TE SCHOORL
gedeelte van huis. Of gezamen
lijk wonen. Plaats voor 6 a 7
personen.
Adres: Bureau van dit blad.
gevraagd
Gemeub. Z. en SI. of Z.sl.k.
gevraagd met pension, omg. In-
dische buurt of Huisduinen, str.
w. en bad. Brieven onder No.
126, Bureau van dit blad.
gevraagd
Te koop gevraagd: Damesfiets,
in zeer goeden staat. Met velg-
remmen.
Adres: Badhotel, Strandboule-
vard 6, Huisduinen.
Te koop gevraagd:
VISCHCONSERVEN.
C. D. BREMER,
Keizerstraat 38.
NAAISTER
vraagt nieuw en verstelwerk.
Burgem. Houwingsingel 55,
(v/h L. v. Berkstr. 7).
nekt op en verfrischt
maakt Uw tanden blank
versterkt het tandglazuur
geeft geurige verkwikking
>EZE UITMUNTENDE PRODUCTEN VAN J. C BOLPOOT ZIJN OVERAL VERKRIJGBAAR
Ernstige waarschuwing
de Britsche politiek.
tegen
De nestor der Japansche journalisten, de
77-jarige auteur Tokoetomi, lid van het
Hoogerhuis en van de Keizerlijke Academie
schrijft in de Nitsji Nitsji het volgende:
„Wij behoeven niet te herhalen, dat En
geland Japan verraden heeft", Tokoetomi
waarschuwt dan in zijn artikel de hoogste
klassen voor het aanbidden van Engeland.
Zij hebben klaarblijkelijk nog niet begre
pen, dat het verwijderen van Engeland uit
het verre Oosten de voorwaarde is voor
een nieuwen opbouw van Groot-Azië. De
zelfde Churchill, die terwille van Amerika
Japan na den wereldoorlog heeft opgeof
ferd, wil thans de wereld wijsmaken, dat
Engeland den Japanscli-Chineeschen vre
de wenscht. Doch Engelands ware piraten-
dom is weer eens bij de arrestatie van Ja
pansche onderdanen tevoorschijn gekomen.
Ook Frankrijk en België hebben Engeland
den rug toegekeerd, waardoor de waarde van
Engeland als bondgenoot in het licht wordt
gesteld. Tokoetomi verklaart tenslotte, dat
hij dertig jaar lang zijn landgenooten het
ware Engeland steeds weer voor oogen heeft
gehouden, hetgeen langzamerhand tot zijn
vreugde door de breede lagen der bevolking
wordt begrepen.
Men weet nog niet wat de laatste knoeie
rijen van Engeland zijn.' Daarom is het een
gebod van het oogenblik, steeds weer en
hartstochtelijk te waarschuwen voor de Brit
sche politiek.
De gevelklimmer, die een nieuwe
afvoerbuis langs den gevel van een
der Amsterdamsche fabrieksgebouwen
moest bevestigen
Verkorting van den arbeidsduur
door de Fransche regeering over
wogen.
De Fransche minister voor industrieele
productie, Belin, heeft het door de Fransche
pers ook in het buitenland verspreide be
richt, volgens hetwelk de Fransche regee
ring de invoering van de 51-urige werkweek
in Frankrijk overweegt of deze werkweek
reeds ingevoerd heeft, als onjuist geken
merkt. De minister betoogde bij deze gelegen
heid, dat het er op het oogenblik om gaat
aan zooveel mogelijk Franschen werk te ver-
schafen. Daarom kan er in de huidige om
standigheden van een verlenging van den
werktijd geen sprake zijn. De regeering heeft
integendeel tot bestrijding van de werkloos
heid maatregelen genomen om den huidigen
wettelijken arbeidstijd in Frankrijk al naai
de omstandigheden te verkleinen. Zoo zijn
bijv. de overuren afgeschaft.
Wegens vergrijp tegen de disci
pline.
De leiding van de IJzeren Garde, heeft de
drie ministers, die tot de IJzeren Garde be
hooren, uil de partij gezet. Het betreft den
minister van onedrwijs Budisteanu, den mi
nister voor de inventaris Noveanu cn den
onderstaatssecretaris Bideanu. Als reden
voor de uitsluiting wordt vergrijp tegen de
discipline der ijzeren garde opgegeven.
Derde vlucht van de koolgalmug
begonnen.
De Plantenziektekundigen dienst
raadt verbouwers van Lecerfbloem
kool dringend aan, deze terstond
weer tegen draaihartigheid te bespui
ten. Tweemaal per week met de be
kende middelen (nicotine of pyridine
in zeepoplossing.
De derde vlucht der koolgalmug
doet zich nu gelden, terwijl er door
het veelal late planten nog veel
vatbare Lecerfkool op het spel staat.
Het bespuiten dient voortgezet te
worden, totdat de bloemkool zich be
gint te vormen;
POLOCOMPETITIE.
Het competitie-rooster is thans als volgt:
10 Aug. 15.45 uur Br.O.V. Wieringerwaard
11 Aug. 15.45 uur O.V.F.M. Anna Paulowna
14 Aug. 19.00 uur Br.F.M. Wieringerwaard
21 Aug. 19.00 uur F.M.O.V. Wieringerwaard
25 Aug. 15.00 uur O.V.Br. Anna Paulowna
28 Aug. 19.00 uur F.M.Br. Wieringerwaard
Het bestuur van de Badinrichting Wie
ringerwaard heeft voor de kampioenploeg 'n
mooie plaquette beschikbaar gesteld.
Paal 13—F.M.
Zaterdagmiddag zal in Wieringerwaard
een wedstrijd worden gespeeld tusschen
„Paal 13" (een team van badgasten te Cal-
lantsoog) en de Frissche Morgen. Aanvang
15.30 uur.
De Kringkampioenschappen
zullen dit jaar in Schagen worden gehouden
en wel op 18 Aug. a.s. De belangstelling is
groot, dank zij het aantrekkelijke program
ma. Niet minder dan negen v.ereenigingen
zullen meedoen. Ook aan de jeugdige wed-
strijdzwemmers en zwemsters is gedacht.
Ilcf programma luidt als volgt:
1 100 m. schoolslag heeren B; 2 100 m.
borstcrawl dames A; 3 100 m. borstcrawl
heeren B; 4 50 m. schoolslag dames B; 5 50
m. borstcrawl dames B; 6 100 m. borstcrawl
heeren A; 7 a 25 m. jongens tot 14 j.; b 25 m.
meisjes tot 14 jaar; 8 100 m. schoolslag da
mes A; 0 100 m. schoolslag heeren A; 10 es
tafette 2x50 m. dames schoolslag; 2x50 m.
heeren borstcrawl; 11 4x50 m. borstcrawl es
tafette heeren; 12 200 m. vrije slag heeren.
De onderlinge clubwedstrijden van F. M.
zijn dit jaar moeten komen te vervallen. Het
bestuur heeft daarom besloten de door de
heeren Brandt, de Vries en de Graaf beschik
baar gestelde bekers uit te loven voor de
beste prestaties van F. M.-leden op de no.'s
12,8 en 9.
Schagen kan 18 Augustus een interessante
middag beleven, te meer daar ook „Paal 13"
waarschijnlijk buiten mededinging zal in
schrijven!
Rede van den heer U. G. Dorhout
tijdens den West-Friezendag te
Hoorn.
DE STEDEN LUTJEBROEK, TEXEL EN
EN WIERINGEN.
Spreker, die juist als Fries veel gevoelt
voor deze landouwe, die eens een deel heeft
uitgemaakt van het aloude „Heitelan", deelt
mede tal van gegevens te hebben ontleend
aan het werk van dr. M. de Jong Hzn, ge
titeld „West-Fryslan".
Hij begint met de eigenschappen aan te
geven, waarop een stam is gebaseerd. Het is
het eigenaardige „volksche", het zijn de my
thologische en historische voorstellingen,
de eigen aard, zeden en gewoonten, maar
niet in het minst de taal. Ook hier heeft
eens het oude Friesche in zijn zuivere vor
men geklonken.
In den langen strijd tegen de Holland-
sche graven, waarbij West-Friesland, vrij
zeker zonder de hulp van de Oostelijke
Friesen, alleen de slagen moest opvangen,
heeft het zijn zelfstandigheid verloren,
waarbij ten slotte ook de taal verloren is
gegaan. Voor deze laatste kwam het Hol-
landsche in de plaats. Spreker neemt dan
als uitgangspunt het jaar 1288, toen West-
Friesland door Floris V werd onderworpen.
Bij hun komst hier vonden de Hollan
ders de West-Friesche omringdijk, die
thans nog aanwezig is, doch die reeds lang
voor dien bestond Ze was te gelijker tijd
de staatkundige begrenzing en de natuur
lijke beschermer. Deze omwalling zelf mag
gelden als een beeld van de gemeenschaps
zin en de stoere volharding van de bewo
ners. In deze aloude landouwe heerschten
geen graven en hovelingen, hoorigen en lijf
eigenen hoorde men er niet. Steden beston
den evenmin, slechts eenvoudige dorpen
van boeren en visschers.
In tegenstelling met Ooster-Friesland
heeft men hier oudtijds geen terpen gekend,
vermoedelijk wel „werven", zooals die op
Marken.
Na de geweldige watervloed uit de 9e
eeuw, werd de strijd tegen het water zeer
zwaar. In dit verband wijst spr. op de be-
teekenis van de oude binnendijken, deels
voormalige binnendijken en de zoogenaam
de „indijken" als de Zwaagdijk, de Spier
dijk, de Bobeldijk en de Lagedijk.
Uit den ouden aijd stamt ook de verdee
ling van West-Friesland in vier, op zich
zelf staande „kriten", welke in 1288 den
naam van ambachten ontvingen: Drechter-
land, Hooghoutswoud, 't Niedorp en Geest-
mer ambacht.
Deze „kriten" worden gescheiden dooi
wateren of dijken, nl. de Leek, de Wijzend
en de Groene dijk.
Het oorspronkelijke stuk met de vier .ze
gels van de Ambachten wordt heden ten
dage nog bewaard in het Rijksarchief te
den Haag. Wanneer dr M. de Jong zich
echter afvraagt of de lange strijd der West-
Friezen tevergeefs is geweest, luid sprekers
oordeel ontkennend
De Hollandsche graven hadden de West-
friesche geest en volkswoorden leeren ken
nen en waardeeren en hebben deze steeds
ontzien, veel meer dan bij de Kennemers.
Ongetwijfeld heeft het centraliseerende
bestuur later belangrijke vruchten afge
worpen.
In 1355 en '56 ontvingen Enkhuizen en
Hoorn stadsrechten. Met Medemblik, de
oudste, werden ze de groote steden ge
noemd. 't Oude gewest werd hierdoor in
het wereldverhand ingeschakeld; vooral de
handel kon tot ontwikkeling komen. Hoorn
werd dan ook reeds spoedig een plaats van
beteekenis.
Spr. behandelt dan de verdere organisatie
in est-Friesland waarbij in 1364 en 1402
Grootebroek. Bovenkarspel, Lutjebroek en
Hoogkarspel tot stad werden verheven.
In 1413 werd het geheele platteland van
Drechterland en Hopghoutswoud in steden
ingedeeld: twee jaar later had hetzelfde
plaats in het Geestmer en Niedorper Am
bacht; ook Texel en Wieringen werden ste
den.
Bij de centralisatie werden belangrijke
rechten toegekend, welke de ontwikkeling
van het gewest ten goede kwamen.
Aan het slot van zijn voordracht behan
delt spr. nog in t kort de beteekenis van
Heden overleed na een
langdurig doch gedul
dig gedragen lijden, tot
onze diepe droefheid
Onze lieve Vrouw, Moe
der, Behuwdmoéder en
Zuster,
in den ouderdom van
57 jaar.
Amsterdam:
PH. COENS.
C. J. H. COENS.
C. COENS-Gilijamse
Den Helder:
W. OSTENBRUG.
Amsterdam-C.
Westzaanstraat 19 II,
7 Aug. 1940.
De teraardebestelling
zal plaats hebhen Za
terdag 10 Aug. a.s., te
gen 12 uur op de Alge
meene Begraafplaats
(Huisduinen) te Den
Helder. Vertrek van
Dijkstraat 11 te 11.30 u.
Volstrekt eenige en al
gemeene kennisgeving.
Heden overleed in het
Diaconessenhuis te
Iaariem, onze lieve
Moeder, Behuwd- en
Grootmoeder, Mevrouw
Wed. van den heer
Fr. Prass,
in den ouderdom van
77 jaar.
Haarlem, 8 Aug 1940..
Uit aller naam,
H. F. HAGENAAR—
Prass.
De teraardebestelling
zal plaats hebben
Maandag 12 Aug a.s., te
1 uur op de Algemeene
Begraafplaats te Huis
duinen.
V^sst—Friesland tijdens den 80-jarigen oor-
Spr. beëindigt zijn historische beschou-
*er West-Friesche land, dat zelfs
i n ten dage in zijn cultuur, zijn oude
zeaen en gewoonten, zijn volksaard en zijn
i n°S ,zooveel herinneringen aan den
ouden Fneschen stam heeft bewaard met
en krachtige opwekking het streven der
ereeniging, waarvoor hij heeft mogen
si reken, krachtig te steunen.
