Vliegeren en de vlieger Hef verre Oosten de bakermat Ia Augastas geen controle op rijwielplaatjes Vara acht zich geestelijk vrij HOE HEEFT DE MENSCH HET LUCHT RUIM VEROVERD? Het is niet zoo algemeen bekend, dat de vlieger, tot in onzen tijd nog steeds een geliefd speeltuig voor jongens, de basis vormt van het hedendaagsche motorvliegtuig. Al gemeen wordt thans aangenomen, aldus de N. Rt., dat de zgn. duif* welke door den wiskundige Archy- tas. die omstreeks de vijfde eeuw voor Christus te Tarentum, het te genwoordige Italiaansehe Otranto leefde, is beschreven, een vlieger is geweest. Ook de Chineezen hebben vele honderden jaren geleden het gebruik van vliegers gekend. Nog in onzen tijd hebben sommige volks stammen in het verre Oosten, o.a. in den Indischen Archipel zelf-ver- vaardigde vliegers, welke zij laten opstijgen om het wild, dat zij willen jagen, te doen schrikken. Zij gebrui ken daarvoor vliegers van grilligen vorm, welke een heel langen kron kelenden staart bezitten. Diezelfde volkstammen hebben dikwijls nooit een modern vliegtuig gezien en toch dragen zij, ofschoon op primitieve, bijna kinderlijke wijze hun steentje bij aan de verovering van het luchtruim, welke in deze eeuw fei telijk haar beslag heeft gekregen. Tot 6000 meter hoogte. De vermaarde Amerikaansche geleerde Benjamin Franklin, uitvinder van den blik semafleider, maakte in 1752 gebruik van [vliegers voor zijn proefnemingen met be trekking tot de dampkring-electriciteit. In de vorige eeuw werden vliegers van groot formaat gebruikt om daarmee op groote hoogte weerkundige wearnemingen te ver richten. Daartoe werden deze vliegers van zelf registreerende instrumenten voorzien, welke automatisch de windsnelheid, de temperatuur en de vochtigheidsgraad van de lucht, den luchtdruk enz. opteekenden en daarna werden ingehaald. Aan de hand van deze waarnemingen welke tot op hoogten van meer dan 6000 meter werden verricht, had men voldoende gegevens om een eenigszins betrouwbaar weerbericht samen te stellen. Tegenwoordig geschieden deze waarnemingen veelal met behulp van vliegtuigen, welke van een speciaal instrumentarium zijn voor zien. Het fllijvliegtuig. De uitvinders van het motorvliegtuig, de Amerikaansche gebroeders Wright, hebben [voordat zij met motorvliegen begonnen, proefnemingen verricht met een z.g. glij- vliegtuig, dat niets anders was als een heel groote vlieger. Met behulp van een automobiel, welke met een langen, lichten kabel aan het motorlooze vliegtuig" was [verbonden, werd de vlieger omhoog ge bracht. Dergelijke proefnemingen zijn na het jaar 1903, waarin de gebroeders •Wright hun eerste met succes bekroonde motorvluchten hebben ondernomen. dooi de gebroeders Gaston en René Caudron in Frankrijk gedaan. In plaats van een automobiel, welke misschien voor hen te kost baar was, gebruikten de Fransehen een oude schimmelmerrie, welke Luciole heette. Luciole werd aan een vijftig meter lang touw voor een motorloos vliegtuig gespannen. Gas ton, die ongetwijfeld paardenkenner was en minder bekend was met vliegtuigen, nam op den „haver- motor" plaats en René klom in het vliegtuig. Gaston gaf Luciole de spo ren en René trok den primitieven stuurknuppel van het vliegtuig naar achteren, wanneer de „havermotor" op toeren was gekomen, d.w.z. wan neer Luciole galoppeerde. Op deze wijze heeft René Caudron verschei dene malen korte vluchten ge maakt. welke in feite neerkwamen op het oplaten van een bemanden vlieger. Een bemande vlieger. In de vorige eeuw is al eens meer een bemande vlieger opgelaten. Het was eigen lijk een bevrouwde vlieger. De te Bristol woonachtige onderwijzer, George Pocock. had omstreeks 1827, nml. uit liefhebberij, een vlieger vervaardigd, die het wonder- w-el deed. Pocock, die al vele proefnemin gen met vliegers verricht had, meende dat zijn vlieger voldoende hefkracht bezat om een mensch te doen opstijgen. Om zulks te verwezenlijken maakt hij uit zeer licht ma teriaal een mandje, waarin op zekeren dag een jonge dame plaats nam, die ongetwij feld slank van lijn en derhalve licht van gewicht geweest zal zijn. Er stond dien dag een stevige wind en het duurde niet lang of de jonge dame in kwestie zat op onge veer zestig meter hoogte. Of er toen gegil door het luchtruim klonk, vermeldt de ge schiedenis niet, maar kort daarna bereik te de dappere vrouw weer den vasten grond; misschien was zij wel uitgelaten na opgelaten te zijn geweest! Dezelfde Pocock, die ervaring had opge daan met de kracht van den wind, heeft ook met plannen rondgeloopen, om lichte voertuigen met behulp van opgelaten vlie gers voort te laten trekken. Diezelfde ge dachten hebben vele eeuwen voor den Én- gelsehman ook de Chineezen bezield, doch noch in het Westen noch in het Oosten zijn zij ooit verwezenlijkt. De tegenwoordige z.g.n. kastjes-vlieger, ook wel Amerikaansche vlieger genoemd, is een uitvinding van den Engelscliman Laurence Hargrave. Op zeventienjarige leeftijd was Hargrave naar Australië ver trokken, waar hij tal van proefnemingen met vliegers heeft verricht. Uit de door hem vervaardigde vliegers ontstond tenslotte de kastjes-vlieger, een vlieger-model, dat als speeltuig voor jongens tegenwoordig nog veel wordt gebruikt. De bedoeling van Har grave was om zijn vliegers zooveel hef kracht te verleenen, dat een mensch ermee zou kunnen opstijgen. Daarom bespande hij de draagvlakken met lichte, doch stevige stof, waartoe hij geïmpregneerde natuur zijde aanwendde. Enkele proefvluchten met dieren werden door Hargrave uitgevoerd, doch niet met menschen. Wel werd elders door combinatie van meer dere groote vliegers, welke volgens het sy steem van Hargrave waren vervaardigd, vol doende hefkracht bereikt om een mensch te doen opstijgen. Zoo werden vóór den wereld oorlog dergelijke gecombineerde vliegers ge bruikt voor waarneming uit de lucht, o.a. in •het Fransche en het Duitsche leger. Om een dergelijk bemande vlieger-combinatie te doen opstijgen is echter een behoorlijke wind kracht noodig, die natuurlijk gedurende de waarneming in de lucht niet mag afnemen. Daar evenwel de windsterkte bijna voortdu rend aan verandering onderhevig is, heeft men de ontwikkeling van de vlieger-combi natie in die richting gestaakt.. Hargrave, die 1915 is overleden, heeft met zijn kastjes vlieger grooten invloed gehad op de enkele vroegere luchtvaartpioniers. San tos Dumont en Sommer o.a. hebben in het begin van deze eeuw met door hen ontwor pen vliegtuigen geëxperimenteerd, welker type ontleend was aan de kastjes-vlieger van den Australiër. Het Verre Oosten een bakermat. Het Verre Oosten is de bakermat van den vlieger. Wij hebben hierbo ven reeds enkele malen de Chineezen genoemd. Zij meenden dat zij door het oplaten van een vlieger de booze geesten konden bezweren. Te Hanoi in Fransch Indo-China kan inen bij na dagelijks honderden vliegers in de lucht waarnemen, welke boven de woningen van de inboorlingen vliegen. Het bijzondere daarvan is dat deze vliegers muziek maken. De inboorlingen hebben nml. buisjes van bamboe van verschillende mid dellijn aan deze vliegers bevestigd, welke door dat de wind er langs strijkt, voortdurend klagende gelui den van verschillende toonhoogte la ten hooren, al naar mate van de kracht vair den wind. De wild. secretaris-generaal, wnd. hoofd van het departement van financiën, deelt mede, dat in ver band met de omstandigheden, dat de aanmaak en verzending van rij- wielbelastingmerken voor het loo- pende belastingjaar eenige vertra ging ondervindt, gednrende het tijd vak van 9 tot en met 31 Augustus 1940 geen controle op rijwielbelas ting zal worden gehouden. De verbeelding van Japansche of Chinee- sche kunstenaars heeft aan de vliegers de zonderlingste vormen en afmetingen gege ven. In China is de negende dag van de ne gende maand het feest der vliegers. Op dien dag worden er wedstrijden gehouden en de mooiste vlieger, welke het hoogste stijgt, wint den prijs. Omdat de hefkracht van de Chineesehe vliegers zeer. groot is, laten hun eigenaren er 's avonds soms een brandende lantaarn mee opstijgen. Een aantal van der gelijke verlichte vliegers in verschillende kleuren levert een sprookjesachtig schouw spel op. Veelal hebben de Chineesehe vlie gers den vorm van een draken-kop. De'Duit- schers spreken van Drache, wanneer zij een vlieger bedoelen, ofschoon zij tegenwoordig in meer technischen zin ook spreken van Fesselflugzeug, een woord dat zich gemak kelijk door kabel vliegtuig laat vertalen, der halve ecu vastgebonden, dus niet vrij, vlieg tuig. De Franschen spreken van Cerf-volant, hetgeen letterlijk vertaald, beteekent: vlie gend hert. Vliegeren is een aardige en interessante bezigheid voor de jeugd. Het brengt niet veel kosten mee en met een beetje handig heid is er veel zelf te ontwerpen dat gemak kelijk uitvoerbaar is en waarmee de prach tige en theoretische grondslagen kunnen worden gelegd voor het zelf-vervaardigen van vliegtuigmodellen, die al of niet voort bewogen met behulp van een gummi-snoer vrij kunnen zweven. Voor het bereiken van gunstige resultaten met vliegtuigmodelleVi is heel wat kennis, geduld en tijd noodig. LEVERANTIES VAN TEXTIELGOEDEREN EN SCHOENEN TEN BEHOEVE VAN MI LITAIREN VAN DE DUITSCHE WEER MACHT IN NEDERLAND, LEDEN VAN POLITIE OF S.S., VAN DEN VERSTERK TEN GRENSWACHTDIENST, VAN DE DUITSCHE RIJKSPOST OF VAN DE DUIT SCHE RIJKSSPOORWEGEN. De secretaris-generaal, waarnemend hoofd van het departement van handel, nijverheid, en scheepvaart, deelt bet volgende mede: Ter uitvoering van de verordening no. 60 in het Verordeningenblad voor het bezette Nederlandsche gebied, stuk 14 d.d. 27 Juli jl. is de volgende regeling getroffen met be trekking tot leveranties ten behoeve van de individueele militairen van de Duitsche weermacht in Nederland, leden van politie of S.S., van den versterkten grenswacht- dienst, van de Duitsche rijkspost of van de Duitsche rijksspoorwegen van textielgoede- ren en schoenen, welke krachtens de distri butiebepalingen slechts tegen afgifte van een bon of schriftelijke vergunning afgegeven mogen worden. De aflevering van bovenbedoelde goederen aan Duitsche individueele militairen en le den van S.S. enz., mag uitsluitend geschie den tegen afgifte van een door de desbe treffende Duitsche militaire autoriteiten on- derteekende bon, waarop de soort en de hoe veelheid der aan te schaffen goederen staat vermeld. Deze bon waarvan een afbeelding in de dagbladen wordt afgedrukt, dient door den leverancier te worden bewaard en kan met de desbetreffende distributiebons of vergun ningen mede worden opgezonden te verkrij ging van een nieuwe toewijzing voor de aan vulling van zijn voorraad. De kooper moet de bon Bezugschein) aan de achterzijde in gevuld en onderteekend hebben, daar zij an ders niet geldig is. iMiwmwi'H Op den toren van de Alkmaarsche Waag. Als bij het spelen van het heele uur de .ruitertjes" naar buiten treden, ontbreekt zelfs .hoogstaande" belangstelling niet (Foto Pax-Holland) IN POSITIEF-SOCIALISTISCHEN ZIN MEEBOUWEN AAN DE TOE KOMST. In een gisteravond voor de VARA-micro- foon gehouden rede, heeft de Arend de Vries, voorzitter dier omroepvereeniging, getracht, verschillende bezwaren tegen een eeder gehouden radiorede te omzwemmen. Niet was de bedoeling, al wat in het ver leden door de S.D.A.P. is gedaan in een verkeerd daglicht te stellen, maar ook heeft de VARA zich geen dwangbuis aan gelegd om over al wat in het verleden ge beurd is, te zwijgen. De burgerlijke democratie, die zich krampachtig aan de individueele economie heeft vastgehouden, was onmachtig en onwillig aan onze eischen, die beoogden liet algemeen belang te stellen boven het eigen en groepsbelang, in te willigen. Die individueele economie, dat vrije spel der maatschappelijke krach ten, zoo zeiden we, heeft zich over leefd en heeft in de laatste periode van haar bestaan millioenen veroor deeld tot een leven van geestelijke en maatschappelijke slavernij. Deze critiek spraken wij uit in liet ver leden. Waarom zouden we er thans over moeten zwijgen? Er moet worden geordend en deze or dening verlangt activiteit, waarbij de ar» beiders zeker nu niet aan den kant moe ten staan, doch veeleer in het voorste gelid. Vrij of niet? Maar wat blijft er van onze vrijheden over, die wij beschouwen als een kostelijk en on ontbeerlijk l>ezit en een wezenlijk deel zijn van het socialisme, zooals wij het hebben geleefd, zoo vroeg men ons. Zeker, vrijheid is een kostelijk goed, maar, zoo vragen wij ons af, aldus de heer de Vries was er in de sociale verhoudingen van het verleden voor de arbeiders wel zooveel aan wezenlijke vrijheid aanwezig? Het hoofdbestuur en de vereenigingsraad van de VARA hebben besloten den arbeid voort te zetten. Er zal een sociaal-economisch program opgesteld en voor de microfoon toe gelicht en verdedigd worden. Eenige punten er van somden wij reeds op. Er zullen andere aan worden toegevoegd. Wij zullen daarbij niets doen en naar ons is toegezegd, niets behoeven te doen, dat strijdig is met onze beginselen, al spreekt het vanzelf, dat er bij de gewijzigde omstandigheden gezocht zal moeten worden naar nieuwe vormen en dat wij ons los zullen moeten maken van oude tradities. Wij veronderstellen, bij onze VARA vrienden een aanwezigheid van voldoende realiteitsbesef om dit te begrijpen. De toe komst ligt niet achter, maar voor ons. Voort werkend in positief socialistischen zin op grondslag van de thans bestaande verhou dingen in Europa. Ziedaar het doel en den inhoud van ons streven. Inwilliging van alle eischen, die ïn het plan van den arbeid als doel zijn gesteld, dat is thans ons doel, waarin wij naar wij mogen verwachten door den vrede zullen worden ondersteund. De wacht aan de kust. Zwaar Duitsch geschut beschermt den ingang van een der Fransche havensteden (Foto Weltbild) •Bk "Op de landerijen van vele bouwboeren wordt het erwtenstroo thans .geruiterd". Het w^o^iet geTooTTan"opTrrs doch opgetast met behulp van ruiters. Dit zijn eenvoudige rekken, waarop het stroo verder kan drogen (Foto Pax-Hollend)

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Heldersche Courant | 1940 | | pagina 8