DE FINANCIEELE POSITIE
van onze gemeente
Ben goede
Nog geen retlen tot ernstige bezorgdheid
V andaag
Grossiers*** attentie!
Vrijdag 13 September 1940
Tweede Blad
McuiómeuiM
Onze belasting niet hooger
dan in de meeste andere
gemeenten in ons land
Distributienieuws
voor hakkers
Voorschotten
scheerzeep en toiletzeep
HJR^QCX-aansluitingen
De brandstof-distributie
Schoenendistributie
voor 50 jaar
Uandiien. uit het VJtuqeruL fëtaadjt
Een stafmuzikant in de misère
De heer Schoeffelenberger
ernstig gewond
Burgerlijke Stand van Den Helder
Reveil op kerkelijk gebied
advertentie
is beter dan de
beste reiziger I
en Zending*
fatteAtfeó....
100 procent verkoopswaarde
ïlieuuM uit lOik
Visscherij
In zjjn vergadering van Dinsdag besloot
de gemeenteraad tot verhooging van de
opcenten op de hoofdsom der gemeente
fondsbelasting van 55 tot 75. Menig stad
genoot heeft bij het lezen van dit voor
stel en de vlotte behandeling ervan in de
raadsvergadering, met bezorgdheid het
voorhoofd gefronst en op zjjn belastingbil
jet cijfers zien schemeren, die hem de ha
ren ten berge deden rijzen.
Is er gegronde reden voor die bezorgd
heid? Zal de belasting in onze gemeente
straks zoodanig stijgen, dat het wonen
hier maar een matig genoegen genoemd
kan worden? Wij gelooven het niet.
Wij hebben ons in verband met de jongste
besluiten van den gemeenteraad in verbinding
gesteld met onzen wethouder van financiën,
den heer P. S. v. d. Vaart, die nu reeds acht
jaar lang de portemonnaie van onze gemeente
beheert.
De heer v. d. Vaart is wat voorzichtig. Je
kan eigenlijk nog zoo weinig zeggen, je weet
niet hoe de toestand zich verder ontwikkelt.
Je kan niet overzien, hoe lang de huidige
situatie duurt. Hoe zal het van den winter
gaan met gasgebruik, hoeveel stroom zal er
worden afgenomen? Hoeveel menschen keeren
er deze en de volgende maand nog terug? Hoe
groot zal het inwonertal van onze gemeente
worden? Het zijn allemaal open vragen, die
den wethouder aanmanen voorzichtig te zijn
in het poneeren van een meening, die er wel
eens falikant naast kon zijn.
We zijn echter niet van plan ons met een
kluitje in het riet te laten sturen en als de
deur van de wethouderskamer eenmaal achter
ons is dichtgevallen en we zitten tegenover
het grijze hoofd van onzen jongen wethouder,
wiens energie nog niet gebroken is door de
vele en velerlei gebeurtenissen van de laatste
maanden, dan steken we van wal.
„Wordt onze belastingpositie nu ten
opzichte van andere gemeenten in ons
land veel ongunstiger zoo vragen we.
„Ik houd er niet van," zegt de heer v. d.
Vaart om vergelijkingen te maken met andere
gemeenten, want die gaan altijd mank. Het
is vaak een groepeering van de cijfers. Maar
zeker is, dat onze gemeente met haar belas
tingen aan den lagen kant was. Met uitzon
dering dan van de wegenbelasting, daarvan
was het percentage 9 en dat is inderdaad
hooger dan in vele andere gemeenten. Toch
kan ook die wegenbelasting, waarover vroe
ger nogal eens wat gevochten is, niet als on
gunstig beschouwd worden en is zij billijk,
omdat zij een evenredige verdeeling geeft
over allen die er aan betalen."
„Ten opzichte van de gemeentefondsbe
lasting en van de personeele belasting be
hoorde onze gemeente inderdaad tot de
weinige uitzonderingen, die niet het maxi
mum aantal opcenten vroegen. Dat we
daar nu toe overgegaan zijn, is in de
eerste plaats te beschouwen als een voor
zichtigheidsmaatregel. We zullen dit jaar
verschillende inkomsten missen, die op de
begrooting voorkomen en dus zal, ook bij
de meest optimistische beschouwing, de
begrooting, dit jaar wel met een nadeelig
saldo sluiten."
Neem bijv. de bedrijven. Het gasverbruik
was over Augustus 60 procent minder dan
het jaar daarvoor. Dat komt natuurlijk niet
alleen door het vertrek van de menschen, het
komt ook door het buiten dienst stellen van
de straatverlichting en dat is nu wel niet
direct als een verlies te beschouwen, omdat
het hier een kwestie is van de levering van
een gemeentebedrijf aan de gemeente, doch de
productie wordt toch minder. Hoofdzaak van
de vermindering is natuurlijk, dat er niet ge
kookt is, dat eenige duizenden gezinnen tijde
lijk elders waren. Dat heeft op de bedrijven
een grooten terugslag gegeven. Misschien zal
er in de wintermaanden nog veel hersteld wor
den."
Zooals het met het gas is, zoo is het ook
met de afname van electriciteit. En om nog
eenige andere brmnen te noemen. De ver
makelijkheidsbelasting is de laatste maanden
nihil geweest. Door het wegblijven van de
kermis derft de gemeentekas een bedrag van
10.000. Hoeveel minder het bedrag van de
straatbelasting straks zal worden is nog niet
te schatten, omdat de ontheffingen eerst aan
het eind van dit jaar bekend zullen zijn. Voor
ontheffing van deze belasting moet een woning
immers een half jaar leeg staan. En hoe zal
het met de personeele belasting zgn? Ook
Onze wethouder van financiën,
de heer P. 8. v. d. Vaart.
daarvan krijgt de gemeente van het rijk een
belangrijk percentage. De ontheffingen hier
voor zullen ook eerst aan het einde van 1940
bekend zijn."
„Er zijn dus wel zorgen?"
Ja, er is alle reden om met voorzichtig
heid onzen weg te gaan, maar van pes
simisme behoeft nog geen sprake te zjjn.
Zooals ik reeds zei, onze gemeente heeft
nog geen hoogere belasting dan verreweg
de meeste gemeenten in ons land en wel
licht behoeven we nog niet bij het rijk
aan te kloppen om hulp, want we hebben
nog een extra potje, daar kunnen we nog
even uit teren."
Waarom bent u toch zoo bang om bij het
rijk aan te kloppen?"
„Bij het rijk aankloppen, dus noodlijdende
gemeente worden, beteekent verlies van ons
zelfbeschikkingsrecht. We hebben onze be
grooting dan voor te leggen aan het rijk en
dat zet het mes in tal van posten, waarvan
het meent, dat ze niet dringend noodig zijn.
Subsidies worden geschrapt, het fröbelonder
wijs, om een voorbeeld te noemen, zal waar
schijnlijk verdwijnen, omdat het geen wettelijk
verplicht onderwijs is. Aan de fleur van het
leven wordt veel ontnomen en het is dan ook
een algemeen verschijnsel, dat men o zoo blij
is, als men onder de rijkssteun vandaan is en
als men weer vrij kan ademhalen. Zoo was
het met de gemeente Anna Paulowna en zoo
ook met Alkmaar en met tal van andere ge
meenten, zoodra men zich weer zelf kon be
druipen, hernam men zijn zelfstandigheid."
We hopen dus voorloopig nog van het
rijk te kunnen vrij blijven en nogmaals,
alles zal er van afhangen, hoe de toestand
zich in de komende maanden ontwikkelt.
Ik geloof niet overdreven optimistisch te
zijn, als ik zeg, dat er geen ernstige reden
is om zich over de toekomst van Den Hel
der bezorgd te maken, hoe de oorlog ook
zal eindigen.
Inlevering van broodbonnen.
Voortaan zullen de aangewezen bonnen
van het Broodbonboekje geldig zijn van
Maandag tot en met Dinsdag van de daar
opvolgende week. Dus niet meer tot en
met Donderdag, zooals tot nu toe gebrui
kelijk was.
Deze regeling gaat in voor de bonnen, die
voor de thans loopende periode aangewezen
zijn. De bonnen no. 5 zijn dus geldig van 9 tot
en met 17 September 1C40.
De bakkers kunnen de bonnen nog twee
dagen na dien Dinsdag bij den Distributie-
dienst inleveren.
In het vervolg moeten deze bonnen dus
uiterlijk Donderdag bij den dlstribu-
tiedlenst zijn ingeleverd.
De Leider van den Distributiedienst vestigt
er de aandacht op, dat voor zoover zulks strikt
noodzakelijk is, aan detaillisten een voorschot
kan worden verstrekt voor scheerzeep of toi
letzeep.
Zjj kunnen zich daartoe wenden tot zijn
bureau VOOR 21 SEPTEMBER A.S.
Na 20 September a.s. kunnen geen voor
schotten meer worden verstrekt.
De detaillist moet kunnen aantoonen,
dat hij een voorschot inderdaad DRIN
GEND noodig heeft.
Ook de grossiers kunnen, voor zoover
dringend noodzakelijk, bij het plaatselijk
distributiebureau voorschotten voor deze
artikelen bekomen.
Materiéele schade aan het net
ca. ƒ1. 7000.—.
Bij de vele bedrijven in Den Helder, die
tengevolge van den oorlog een harden klap
kregen, behoort ongetwijfeld het bedrijf
van de HRCO, de „Heldersche Radio Cen
trale Onderneming'
Hier toch moest men in slechts luttele
dagen een catastrophale teruggang van
abonné's aanschouwen. Van 3800 per half
Mei liep dat aantal in slechts enkele dagen
terug tot... praktisch 0! Zooals men weet
zwegen toen de luidsprekers van het be
drijf. Den Helder bezat geen „Centrale"
meer.
Al spoedig echter werd het werk weer
ter hand genomen: zoowel de technische
dienst als de administratie togen weder
aan den arbeid en ieder voorheen aange
sloten HRCO-luisteraar kreeg een kaart
in zijn brievenbus, vermeldende dat hij
zich gratis opnieuw kon laten aansluiten.
Het resultaat, hetwelk men tot nu toe
mocht boeken, is hoopgevend, zij het dat
an een massale aanmelding nog niet ge
sproken kan worden, nl. 750 aansluitingen.
Dat is dus 20% van het vroegere maxi
mum.
Op onze vraag, gesteld aan een der direc
teuren der HRCO, hoe groot de schade aan het
kabelnet, tengevolge van de bombardementen,
te schatten was, deelde men ons mede dat dit
een som van ongeveer 7000,— betreft. Dat
is dus alleen de schade aan kabels en verbin
dingen, niet de indirecte schade, die uiter
aard vele tientallen malen hooger is.
Aan de herstelling van het kabelnet wordt
hard gewerkt door de technici. Men stuit
daarbij echter herhaaldelijk op onverwachte
moeilijkheden. Problemen o.m. in verband
staande met den wëfteropbouw der verwoeste
gebouwen en woningen. Om een voorbeeld te
geven: een der grondleidingen, die op den
hoek WeezenstraatSpoorstraat naar den
overkant liep (bij de winkel van Prins) werd
vernield. Waar er geruchten circuleeren over
het aanleggen van een groot park op deze
plaats (gecombineerd met het Julianapark)
stuit het op bezwaren hier een nieuwe grond-
leiding te leggen.
Dit als voorbeeld van de moeilijkheden,
waarvoor men thans geplaatst wordt.
Overigens hoopt men zoo spoedig mogelijk
weer over een geheel intact zijnd net te
beschikken met een aantal abonné's, dat
de exploratie der onderneming mogelijk
maakt.
Laatst van deze maand worden
de identiteitspapieren verstrekt.
Naar wij vernemen is door de brandstof -
commissie, in samenwerking met den plaat
selijken distributiedienst besloten tegen het
einde van deze maand, en zeker den lsten
October, de identiteitskaarten voor het ver
krijgen van brandstoffen aan het Distributie
bureau beschikbaar te stellen.
Na 1 October zal worden bekendgemaakt
wanneer men op deze kaarten de bonnen zal
kunnen afhalen. Men lette op de desbetreffen
de aankondigingen in de Heldersche Courant.
Voor het verstrekken van schoenenbonnen
moest tot nog toe zeer strenge maatstaven
worden aangehouden.
In de omstandigheden is thans een eenigs-
zins gunstiger wending gekomen, waardoor
het mogelijk is geworden de verstrekking van
schoenenbonnen in eenigszins ruimere mate
te doen plaatsvinden.
Tijdens het stafmuziekcorps op zijne kunst
reis in den maand Aug. te Amsterdam, ver
toefde, trof een der leden een groot ongeluk.
De stafmuzikant C. Valkenburg, een braaf, op
passend man en huisvaderviel in het ruim,
aan boord van Zr. Ms. Wachtschip aldaar. De
val had noodlottige gevolgen. De hevige kneu
zingen, daarbij opgedaan, kunnen eerst na ver
loop van langen tijd genezen worden, terwijl 't
de vraag blijft of hier nog hoop op genezing
bestaat.
De toestand van Valkenburg's gezin is door
de genoemde noodlottige omstandigheid van
dien aard, dat een ondersteuning hoogst wen-
schelijk is, waarom de Muzickcommissie van
't korps besloten heeft een Harmonieconcert
te doen geven in den tuin van Tivoli. Dat de
executanten ter wille van hun ongelukkigen
kameraad 't er met eere af zullen brengen,
durven we bij voorbaat verzekeren. Gaarne
doen we hierbij een beroep op de algemeene
samenwerking. De stafmuzikant Valkenburg
toch is bij 't grootste deel onzer plaatsgenooten
bekend als een braaf man en fatsoenlijk bur
ger. Wanneer de lijst dan wordt aangeboden,
verwachten we een legio namen, en dat de
ontvangst eene beduidende som zal bedragen,
't Geld is hier welbesteed en voor 't gebrachte
offer mogen we een paar uren van degelijk
kunstgenot verwachten.
Voor bovengenoemde inwisseling was tot op
heden geen termijn vastgesteld.
De belanghebbende grossiers worden er op
attent gemaakt, dat in het vervolg toewij
zingen slechts binnen veertien dagen na af
loop van den geldigheidsduur daarvan inge
wisseld mogen worden tegen verzameltoewij-
zingen.
Toewijzingen, waarvan op het tijdstip
van aanbieding ter inwisseling tegen een
verzameltoewijzing de geldigheidsduur
reeds ,meer dan veertien kalenderdagen
is verstreken, zullen door den plaatselij
ken distributiedienst niet meer worden
aangenomen.
Ejj val van de trap in Amsterdam.
Naar ons eerst thans ter oore komt is de
heer Schoeffelenberger enkele dagen geleden
het slachtoffer geworden van een val in zijn
tijdelijke woning te Amsterdam.
De heer Schoeffelenberger viel van boven
aan de trap naar beneden en moest met een
ernstige hersenschudding worden opgenomen.
Naar wij gisteren vernamen zou zijn toe
stand naar omstandigheden redelijk wel zijn.
van 12 September 1940.
GETROUWD: T. Rotgans en A. Tijdeman.
W. K. Baljé en A. Tes3elaar. I. de Wit en G.
Roosendaal.
BEVALLEN: A. J. de VriesGomes, z.
FIETS VERDWENEN.
Nog herhaaldelijk worden die wielrijders be
straft, die' verzuimen hun fiets op slot te
zetten, indien zij het rijwiel onbeheerd ergens
laten staan.
Ook een bewoner van de Dijkstraat moest
deze bittere ervaring opdoen. Zijn fiets was
verdwenen toen hij namelijk terugkwam.
ONGEWENSCHT BEZOEK AAN EEN
WONING.
Ook een perceel aan de 2e Goversdwarsstr.
kreeg ongewenscht bezoek. Na controle van
de bewoners bleek dat diverse goederen voor
goeden prijs verklaard waren.
Predikanten te Rotterdam pree-
ken tweemaal achtereen.
Wij lezen in het Rott. Nwbh:
In deze moeilijke tijden blijkt de troost van
den godsdienst een groote stimulans voor het
kerkbezoek. Zóó druk is de toeloop in de drie
overgebleven kerken van de kerkelijke ge
meente Rotterdam der Ned. Herv. kerk vaak,
dat de dienstdoende predikant zijn preek van
10 tot 11 uur houdt en dan een kwartier later
de preek herhaalt voor honderden die om 10
uur geen plaats meer konden krijgen.
Ook voor catechisaties blijft de oude toeloop
terwijl een aantal gelegenheden zijn verloren
gegaan. Dit en de verduistering vormen het
groote probleem voor de hervormde predikan
ten. Immers men catechiseerde tot 10 uur des
avonds. Men hoopt de uitvallende uren nu ech
ter op Zaterdag- en Zondagmiddag te vinden.
Er blijkt bij de gemeenteleden een sterk
meeleven oolf met den materieelen toestand,
waarin de gemeente is geraakt. Gaarne wordt
geofferd om den kerkelijken arbeid ook op
diaconaal terrein op gang te houden. Zelfs
voor de zending vinden de predikanten nog
belangstelling. De zendingsschool wordt weer
heropend. Niet echter het internaat. En boven
dien moet er gespaard worden, want in Indië
zijn de zendelingen niet bereikbaar en moeten
daar geld opnemen om hun arbeid te blijven
verrichten, welke schulden straks uit Neder
land moeten worden aangezuiverd.
Zooals gezegd, ondervinden de predi
kanten dat er een sterke opleving is in
de godsdienstige overtuiging der Rotter-
damsche bevolking. Men zoekt in het ge
loof weer rust en vertrouwen, soms ook
een antwoord op de vraag naar het waar
om van het wereldgebeuren, zooais we dat
thans meemaken.
Over de toekomst is nog niets te zeggen.
Behalve de Groote Kerk, de Zuiderkerk en de
Westerkerk gingen verscheidene catechisatie-
en wijklokalen verloren met het kerkeraads-
gebouw en het kerkkantoor, dat nu tijdelijk in
een bijgebouw der Prinsekerk werd onderge
bracht, terwijl de diaconie voorloopig een on
derdak vond in het Hervormd Tehuis voor
ouden van dagen. Als de kerkelijke gemeente
vergoeding krijgt voor hetgeen verloren ging,
kan er pas sprake zijn van den herbouw van
kerken en gebouwen. Voorloopig zal men zich
in het materieele moeten blijven behelpen tot
de tijden opklaren.
Maar, gelijk eep predikant ons zeide, de man
die alles had verloren en die bij hem kwam
om „alleen maar een bijbel", was voor hem het
symbool van de nieuwe beteekenis die kerk
en godsdienst hebben gekregen voor duizenden
juist in deze dagen.
Zij wordt namelijk
nooit teruggestuurd
DE SOCIËTEIT VAN JEZÜ8.
Op 27 September 191,0 zal het vierhonderd
jaar geleden zijn dat paus Paulus de derde de
sociëteit van Jezus, of de orde der Jezuieten,
die door Ignatius van Loyola was gesticht
goedkeurde. Door een bijzondere belofte aan
den paus verplichtte de orde zich, haar arbeid
„aan den vooruitgang van het Christelijke
leven en de verbreiding van het geloof te wij
den hetzy onder de Turken of in de landen, die
men de Indien noemt, of onder de ketters en
scheurmrtcers en andere ongeloovigen". Het
totaal aaktal Jezuieten bedroeg begin van dit
jaar 26000. De tegenwordige generaal der
orde is Wlodomir graaf Ledóchowski.
BERICHT VAN DR. KAGAWA.
De Allgemeine Missions-Nachrichten ontvin
gen van den bekenden Japanschen evangelist
dr. Kagawa de mede,deelingdat het ledenaan
tal van de Japansche Christelijke jongeman
nen- en meisjesbonden verdubbeld is. Ondanks
de moeilijkheden, die in bepaalde gebieden aan
de beweging in den weg werden gelegd ver
heugen de vergaderingen zich in een goed be
zoek.
PREDIKING OP GRAMOFOONPLATEN.
Uit Borneo wordt aan de Allgemeine Mis
sions-Nachrichten gemeld, dat de jong-Moliam-
medaansche beweging bij haar zendingsarbeid
gebruik maakt van gramofoonplaten, waarop
goed gesproken redevoeringen met islamie-
tische propaganda en koranteksten zijn opge
nomen. De Mohammedaansche handelaars heb
ben bijna allen een gramofoon waarmede zij
koopers pogen te trekken. Zoo worden de com-
mercieele en de ideëele belangen in de zwarte
schijf van eboniet gecombineerd.
VIJFENZEVENTIG JAREN ZENDING
OP NIAS.
Vijfenzeventig jaar geleden begon de Rijn-
landsche zending haar arbeid op het eiland
Nias, zuidwestelijk van Sumatra. Na een moei
zaam pionierswerk van negen jaren konden de
eerstelingen gedoopt worden. Na 25 jaren
telde men nog slechts achthonderd Niasser
Christenen. Een grootere beweging ving aan
in de eerste jaren dezer eeuw, maar de eigen
lijke groote „ontwaking" vond plaats in de
jaren van den wereldoorlog. En thans viert een
jonge kerk van 11,0.000 lidmaten, vier-vijfde
der bevolking van Nias omvattend, het 75-
jarig jubileum van de komst der eerste zende
lingen, helaas zonder de aanwezigheid van de
tegenwoordige zendingskrachten, die tenge
volge van de oorlogsomstandigheden geïnter
neerd zijn.
De lange Lente, door Sally Salminen,
geaut. vertaling 'uit het Zweedsch van Ch. Gl.
Behrens. Prijs ingen. 3.90, geb. 4.90. Uit
gave Andries Blitz, Amsterdam.
Voor wie „Katrina" van Sally Salminen
gelezen heeft is deze lijvige roman een lichte
teleurstelling, vooral in de eerste helft van
het boek is weinig handeling. Het is alles te
breed uitgesponnen. De hoofdfiguur, Mariana,
boeit niet, een vrij onbeteekenende, droome-
rige figuur, die wel buiten het kader van de
menschen van haar omgeving valt, doch ons
aanvankelijk weinig te zeggen heeft. Wel
teekent de schrijfster meesterlijk het harde
leven van deze kleine menschen in het Zweed-
sche plattelands dorp. Leven van hard wer
ken en weinig vreugden.
Eerst als Sten Söderberg, de jongen boer
in het leven van Mariana komt, begint het
leven van de jonge vrouw ons te pakken. Het
wordt een strijd van een te zwakke vrouw,
een meisje nog, tegen de hardheid van het
boerenleven. Zij gaat er physiek en psychisch
bijna aan ten onder en het einde is een
vlucht van haar man en haar huis, naar een
vriendin in de groote stad.
De liefde van Sten, die zijn leven op de
boerderij vaarwel wil zeggen om een chauf
feursbaantje in de stad aan te nemen en
daardoor zijn vrouw weer te bezitten, opent
haar oog voor hetgeen zij verliet. Een terug
keer tot de boerderij, die zij gezamenlijk mo-
derniseeren en waar voor Mariana het harde
leven niet terugkeert, is het einde van het
boek, dat naast het bezwaar van langdradig
te zijn, toch ook veel mooie momenten geeft.
SPORTNIEUWS.
De deze week gespeelde voetbalwedstrijd
tusschen de voetbalvereeniging V.V.U. te Urk
en de Sportclub te Gencmuiden eindigde thans
met een gelijken stand van 11. De wedstrijd
welke ongeveer 4 weken geleden te Genemui-
den werd gehouden, eindigde met 81 voor
Genemuiden.
OMZETTING VAN HET BEDRIJF.
Naar wij vernemen wordt de mogelijkheid
onderzocht om de opvarenden der noodgedwon
gen stilliggende visschersvaartuigen, op een
bak te plaatsen bij de Zuiderzeewerken. Hier
door zou er dan 3 man op een bal: komen,
welke het loon van 2 opvarenden zouden moe
ten deelen. In h rverre dit plan thans kans
van slagen zal hebben valt niet voor
uit te zeggen. Heden zijn de eerste motor-
schippars reeds op een bak bij de Zu'derzee-
werken geplaatst.
Urk, 11 September. Door 65 vaartuigen
werd heden aan den Gem. Vischafslag alhier
aangevoerd: 5243 pond kuilpaling, van 84
382 pond per vaartuig, prijs 2124 ct., 1080
pond lijn- of beuaal, 262è. 170 pond schier
aal, 4042 ct. en 90 pond snoekbaars, 2123
ct., alles per pond.
