gestaakt De Urker als Engelsch Fransch vlootge vecht West=Afrika bij DAGBLAD VOOR DEN HELDER EN HOLLANDS NOORDERKWARTIER Amerika overweegt repressailles Noordzeevisscher Verduisteren - Overeenstemming tusschen Frankrijk en Japan. - China protesteert bij de Fransche autoriteiten Historisch oogenblik voor Spanje KONINGSTRAAT 78, DEN HELDER, TELEFOON 30 (2 LIJNEN) D I N S D AG 24 SEPTEMBER 194C 68e JAARG. No. 9037 tlMli Een wagen van Op den duur zal de zeevisscherij verdwijnen Urkerbevolking moet zich op den nieuwen polder oriënteeren Engelschen beschieten Dakar ULTIMATUM van Generaal de Gaulle werd afgewezen Vanavond gaat de verduistering in om 7.35 uur en duurt tot morgenochtend 7.30 uur Veevoederverbod voor aardappelen HELDERSCHE COURANT Uitgave der Uttg.-Ml). Hollands Noorderkwartier N.V. te Deo Helder Strijd in Indo-China Het Fransche ministerie van buitenland- Bche zaken heeft gisteren een communiciué gepubliceerd over de sluiting van een Fransch—Japansche overeenkomst nopens Indo-China. Dit communiqué luidt als volgt: Om tot de insteling van de nieuwe orde in Oost-Azië bij te dragen en de kwestie-China op te lossen zijn de besprekingen over de fundamen- teele vraagstukken nopens Fransch- Indochina in den loop van de laat ste weken te Tokio tusschen den Ja- panschen minister van- buitenland- sche zaken. Matsoeoka, en den Franschen ambassadeur, Henry. in vriendschappelijke sfeer voortgezet. De Japansche regeering heeft de Fransche regeering de verzekering gegeven, dat zij voornemens is de rechten en belangen van Frankrijk in het Verre Oosten, inzonderheid de territoriale onschendbaarheid van Indochina en de souvereine rechten van Frankrijk op alle doe len van de Indochineesche Unie te eerbiedigen. De Fransche regeering heeft zich anderzijds bereid ver klaard aan de Japansche regeering bijzondere faciliteiten in Indochina te verleenen voor het keizerlijke le ger en de vloot ter volvoering van hun operaties. Met het doel de bijzonderheden van deze faciliteiten van militairen aard te regelen, zijn in Hanoi on derhandelingen gevoerd tusschen de Japansche en Fransche mili taire autoriteiten. Deze onderhande lingen hebben gisteren tot een be vredigende overeenkomst geleid. Oorspronkelijk hevig verzet. Kapitein Okoema, chef van het perbureau der vlootafdeeling van het Keizerrijk Japan sche hoofdkwartier, heeft zijn voldoening tot uitdrukking gebracht over het vreedzaam binnentrekken van Japansche milita:re en vloottroepen in Fransch Indochina in over eenstemming met de overeenkomst, welke met Frankrijk verkregen.is. Doordat blijkbaar niet tijdig instructie aan de betrokken Fransche troepen kon worden gegeven kwam het gistermorgen tot een vin nige strijd. Een telegram van de Japansche strijdkrach ten in Zuid- China meldt: Gebruik makende van gifgas hebben de ',.N 4 |.K. (jongenskracht) Wees nóg zuiniger met benzine, of de automobilist, die dezen raad in zijn vollen omvang in practijk wilde brengen (Foto Pax-Holland) Fransche troepen een verbitterden strijd aan gebonden met de Japansche troepen, die bin nenrukten in Noord Indochina na een nacht van sporadische gevechten in de omgeving van Dongdang. Er werd op de Japansche troepen geschoten, toen zij de grens kort na middernacht overschreden, nadat Zondag middag den commandant der Fransche troe pen in Dongdang kennis was gegeven van hun voornemen om volgens de bepalingen van de te Hanoi tot stand geokmen overeen komst op te tr ekken. Deze kennisgeving geschiedde in den vorm van een nota, die den commandant nabij de grens ten zuiden van Tsjennankwan werd overhandigd. De Japansche troepen beant woordden het vuur en zetten hun opmarsch naar Dongdang voort, waar zij weer werden uitgedaagd door de Fransche troepen, die van gifgas gebruik ntaakten. De Japansche troepen braken den weerstand en bezetten de hoogte ten zuiden van Dongdang in den loop van den ochtend. De Japansche com mandant zeide, dat hij „deze houding der Fransche troepen, die de Japanneezen dwong tot het aanbinden van ongewenschte vijan delijkheden, zeer betreurde." Officieel wordt medegedeeld, dat de Japan neezen verscheidene dooden en gewonden hebben te betreuren bij de schermutseling van Dongdang. Scherp Chineesch protest bij Fran sche autoriteiten. Het Chineesche ministerie van buitenland- sche zaken heeft bij de Fransch.e autoriteiten ten scherpste geprotesteerd tegen de FranschJapansche overeenkomst betreffen de Indo-China. Het heeft opnieuw verklaard, dat China het recht heeft voor zijn verde diging de maatregelen te nemen, die het noodzakelijk acht. De Fransche regeering wordt verantwoordelijk gesteld voor alle ge volgen van de overeenkomst met Japan. Amerika overweegt represailles. De opmarsch van de Japansche troepen in Fransch—Indochina wordt, naar Associated Press te verstaan geeft, in officieele Ame- rikaansche kringen als een bedreiging van de belangen der Vereenigde Staten in het Verre Oosten beschouwd. Het is mogelijk, dat de Vereenigde Staten nieuwe economi- t wmmmm „Urk, sociografie van een eilandbevolking" noemt de heer Chr. Plomp zijn proefschrift, waarop hij gisteren aan de hoofdstedelijke universiteit promoveerde tot doctor in de letteren en wijsbegeerte. De stichting voor het bevolkingsonderzoek in de drooggelegde Zuiderzeepolders verzocht den heer Plomp het onderzoek naar de eco nomische,en maatschappelijke vraagstukken op het eiland Urk ter hand te willen nemen, verklaart de schrijver in zijn inleiding tot dit gedegen en belangrijke proefschrift. Als gevolg van de gebrekkige kennis onzer vis- schersbevolking bestaan over haar in het al gemeen vrij romantisch getinte opvattingen, ofschoon daarvoor in werkelijkheid, tenmin- sche maatregelen tegen Japan zal nemen. In welingelichte kringen verklaart men, dat hierbij gedacht wordt aan een nog scherpere controle op den uitvoer van olie, schroot en andere materialen, waarvoor Japan tot dus verre als inkooper in het groot optrad. i-— - Tijdens een bombardement op een der steden in het Ruhrgebied werd het kerkgebouw van de stad getroffen en ernstig beschadigd (Foto Weltbild) Naar uit Vichy gemeld wordt, hebben En- gelsche oorlogsschepen Maandagmiddag het vuur geopend op de Fransche haven Dakar in West-Afrika en de daar lggende Fransche oorlogsschepen Op een der Engelsche schepen bevond zich, aldus dit bericht, de vroegere generaal de Gaulle, die van de Gouverneur-Generaal van Fransch West-Afrika overgave der kolonie eischte. De gouverneur wees het ultimatum af, waarna de Engelschen het vuur openden, dat door de Franschen beantwoord werd. Gisteravond heeit de Fransche regeering zich met deze gebeurtenis bezig gehouden. In een door haar uitgegeven communiqué wordt geconstateerd, dat de vroegere gene raal de Gaulle thans aan het hoofd van bui- tenlandsche strijdkrachten den aanval te gen Franschen leidt. Dengene, die nog ge aarzeld had zich tegen dezen „verrader" te keeren, zullen nu de oogen zijn opengegaan. In welingelichte Fransche kringen te Vi chy legt men er den nadruk op, dat de ai- scheidingspogingen van de Gaulle in Togo, Dahome, op Reunion, de Antillen, de Hebri- den en Madagascar, zonder resultaat zijn ge bleven. Daarentegen staan de Fransche be zittingen in Voor-Indië, vijf steden, onder Engelsche controle. t Madrid, 23 Sept Het Spaan- sche blad, de Arriba Herraiz schrijft, dat Spanje aan den vooravond van het belangrijkste oogenblik in zijn moderne diplomatie staat en dat de komende uren van sensationeele en historische beteekenis zullen Serrano Suner, de Spaansche nister van buitenlandsche zaken, is niet te Berlijn om vredesvoorstel len te overhandigen, maar om mede te helpen bij het ten val brengen van de oude Europeesche orde. zijn. mi- ste wat Urk betreft, weinig aanleiding be staat, waarschuwt dr. Plomp. Door de om standigheden, waarin ons land als gevolg van den oorlog verkeert, komen enkele toe standen aangaande het economisch leven, niet meer met de feitelijke overeen (zoo kan b.v. de Noordzeevisscherij niet uitgeoefend worden). De aan die toeStanden vastgeknoopte be schouwingen betreffen allereerst de dyna miek van t maatschappelijk en economische leven en nu wordt de dynamiek weliswaar mede bepaald door de zich wijzigende om standigheden. beslissend zijn echter de krach ten, welke in het volk zelf sluimeren. 'En deze krachten zijn het, die in het proefschrift worden behandeld. Eerst beschrijft de heer Plomp de geografie van het eiland, de ligging, bebouwing enz., „het eiland heeft den bewoners door zijn kleinheid en ongunstig klimaat weinig aan te bieden." Wat de visscherij betreft wijst de schrijver er met nadruk op, dat de Urkers sedert de 18e eeuw geen Zuiderzee- doch Noordzeevis- schers zijn. Veel aandacht wordt besteed aan de visscherij, zooals zij vroeger was en zooals zij na de afsluiting geworden is. Migratie. De beide verschynselen, de emigratie en de immigratie, hangen op Urk nauw samen. Het wegtrekken draagt meestal slechts een tijdelijk karakter. Vele meisjes dienen aan den wal, dóch komen later terug. De ge neigdheid om Urk voor goed te verlaten is niet groot. Men is aan het eiland gehecht. De richting van den trek is voornamelijk Holland. De immigratie van vreemdelingen is op Urk slechts gering. Volkskarakter. Het oordeel over het intellect van den Urker loopt zeer uiteen. Hoewel het door zettingsvermogen niet groot is, bezitten zij een groote levendigheid, die ook hun den ken kenmerkt. Een beperkt concentratie vermogen een overheersching van de pri maire functie vertoont in vele gevallen een sterk gemis aan discipline. Zelfcritiek en deemoed zijn gewoonlijk ver te zoeken. De Urker behield iets kinderlijks. Door de karaktereigenschappen; fan tasie, hoogmoed en kinderlijkheid krijgt het leven op het eiland iets onwezenlijks, aldus oordeelt de schrijver, die een half jaar op Urk vertoefde. Het gevoelsleven blijkt uit een sterk fa- mliiegevoel, uit de vaak groote hulpvaardig heid en gulheid en uit eenige aspecten van het godsdienstig leven. De vrouwen leggen een grooteren godsdienstzin aan den dag dan de mannen. Samenvattende kan de gevolgtrekking ge maakt worden, dat het gevoel der Urkers eensdeels op enkele levensgebieden intens en gemakkelijk aanspreekbaar is. doch ander deels, in 't bijzonder op de hoogere levens gebieden. zich slechts weinig krachtig open baart. De kracht der religie Urk is Cal vinistisch blijft, meent de schrijver, als vormster van het karakter op Urk beneden de verwachting. In hoofdstuk 3 bespreekt de heer Plomp het economische leven van Urk. De Urker was vóór alles Noordzeevisscher en het gold zelfs als iets minderwaardigs, uitsluitend Zuiderzeevisschers te zijn. Op het oogenblik kunnen de Urker visschers in drie groepen worden verdeeld: Noordzeevisschers met be trekkelijk groote en doelmatige schepen. Noordzeevisschers met ondoelmatige schepen en IJselmeervisschers. De Urker is een uit stekend visscher, hij is slechts in geringe mate aan traditie gehecht en vatbaar voor nieuwigheden. Toch zal ook voor den Ur ker de Noordzeevisscherij verdwijnen: de meesten hunner zijn halverwege de ontwik- Ten einde te voorkomen, dat voor menschelijke consumptie geschikte aardappelen van den oogst 1940 voor voederdoeleinden worden aan gewend. is het wenschelijk gebleken, nu reeds over te gaan tot een ver- voederverbod voor deze aardappelen. Met ingang van Dinsdag 24 Sep tember is het verboden, aardappe len van den oogst 1940 aan het vee te vervoederen, met bestemming tot veevoeder af te leveren of te ver werken. Hieronder valt dus niet alleen het recht streeks vervoederen, maar eveneens het stoomen, ensileeren e.d. van aardappelen, Deze verbodsbepalingen gelden niet voor aardappelen van den oogst 1939. Ontheffing van dit verbod kan worden verleend door de provinciale voedselcom- missarissen. Voor ontheffing komen alleen in aanmer king, partijen, welke voor menschelijke consumptie ongeschikt zijn. keling naar het moderne kleine bedrijf blij ven steken, daar zij het tempo niet bij kon den houden. Ook de ligging van Urk, ver van de Noordzeekust, speelt een rol van beteekenis. Uitvoerig behandelt schrijver ook de aan passing der visschersbevolking aan de ge wijzigde omstandigheden. Gezien het feit, dat de visscherij als be staansmiddel voor de Urkers waarschijnlijk van steeds minder beteekenis wordt, zal de bevolking zich in de toekomst meer en meer een bestaan buiten de visscherij moeten ver schaffen. De droogleggingswerkzaamheden bieden thans werk genoeg. De ervaring met Urkers in werk aan denwal, zijn niet onbevredigend. Wel had men aanvankelijk moeite met het arbeidstempo, doch dit is gaandeweg verbeterd. Regelmatig, in een stevig tempo doorwerken, is hem vreemd, terwijl een tijdsbegrip slechts gebrekkig ontwikkeld is. Dat over het geheel de aanpassing der be volking aan de gevolgen van de economische crisis en de afsluiting der Zuiderzee een vlot verloop heeft, kan niet gezegd worden. De moeilijkheden, welke de houding der Urker bevolking voor het goede verloop van een snelle aanpassing schept, zijn niet gering. Er heerscht op Urk teveel de overtuiging van: „Er is wat met ons gebeurd buiten onze schuld om, en nu moet de regeering maar zorgen, dat het goed komt. De verhouding, constateert Plomp, tusschen de Urkers en de overheid is ongezond. Wat de financieele toestanden betreft: De Urkers leven op het oogenblik geenszins on der bekrompen omstandigheden, doch hier mede zij niet gezegd, dat zij een welvaren de bevolkingsgroep vormen. Vanuit finan cieel oogpunt bezien is Urk voor het rijk een „kostbaar" bezit. De slothoofdstukken behandelen de maat schappelijke verhoudingen en de geestelijke beschaving van den Urker. In het geestelijk leven der Urkers neemt de godsdienst— de bevolking is orthodox protestant wel de breedste plaats in. De religie geeft aan hum leven stijl, welke o.m. naar voren komt in hun vijze van uitdruk ken en 't gemak, waarmede men gewoonlijk zijn gedachten onder woorden weet te bren gen. De Urker maakt door zijn godsdienstige op voeding een vrij beschaafden indruk, niet tegenstaande het gebrekkige onderwijs, waar mede de meesten het moesten doen. De toekomst. Wat tenslotte de toekomst van Urk betreft, aldus de schrijver, is het vooral onder de hui dige omstandigheden zeer njoeilijk zelfs maar op korten termijn de ontwikkeling te voorzien. Gaat de inkrimping der visscherij verder, dan zal de nieuwe polder in de toe komst wellicht de voornaamste uitweg voor de bevolking zijn, ofschoon op Urk een niet geringe tegenzin tegen het land bestaat. Wil de polder als arbeidsgebied voor de Urker bevolking beteekenis krijgen, dan zal de opleidingsmogelijkheid voor verschillen de soorten van beroepen vergroot moeten worden. Het voormalige eiland zal met zijn bewoners ook in den N.-O. polder een bij zondere plaats blijven innemen.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Heldersche Courant | 1940 | | pagina 1