N1PPER EN PELLE
De Mascotte
Gedemobiliseerden
en ziektewet
DROEVE LIJST
Paard of tractor
in den landbouw?
kt. fMa,avhans
De Neder^andsche
veevoederpositie
Geen omzetbelasting op
boeken en periodieken
Radioprogramma
wordt steeds langer
Bommen op Texel
Feuilleton
Door
H» de Vere Stacpoole
Goed gekleed naar Duifsch'and
Een leemte aangevuld.
Er doen zich prevallen voor, dat gedemobi
liseerden die wegens ziekte welke ziekte
•cliter niet de reden vormde of vormt tot
jiun ontslag uit militairen dienst niet
of nop niet in burgerdienst zijn- overpepaan
of kunnen overgaan, ofschoon hun door
werkpevers arbeid is toepezepd. Op zieken
-elduifkeerinp kunnen dergelijke gemobili-
seerden evenmin aanspraak laten pelden
nog uit hoofde van de toepezepde betrekkin
een, noch krachtens vroegere verzekeringen
Teneinde nu in deze leemte te voorzien,
],eeft het bestuur van de federatie van
bedrijevereenigingen besloten art. 55 van
de ziektewet op voormelde gevallen zoo toe
te passen, dat de periode van militairen-
dienst als niet-verzekerd tijdvak wordt ver
waarloosd, te meer, nu gebleken is. dat ook
de Raden van Arbeid dut standpunt inne
men. Dat beteekent, dat de gedemobiliseer
den, die binnen één maand, resp. 8 dagen
na demobilisatie wegens ziekte arbeids-on-
geschikt wdrden, aanspraak kunnen ma
ken op ziekengeld, indien zij in de twee
maanden, voorafgaande aan hun opkomst in
zijn geweest. Den aangesloten bedri.jfsveree-
niginpen is geadviseerd in vorenom3chreven
zin medewerking te verlecnen.
Elke dag vraagt nieuwe slacht.
offers der verduistering.
Behooren de ongelukken door het motor-
verkeer thans vrijwel tot het verleden, een
andere droeve lijst, die van slachtoffers der
duisternis wordt dapeliiks grooter.
Te Utrecht zijn Zondagavond ruim tien
wielrijders en wandelaars door de duister
nis misleid in liet water terecht gekomen.
Drie personen zijn verdronken, n.1. de 42-jari
ge de Ruijter, die bij de Vaartseherijnbrug
is opgehaald, de 48-jarige van Wijk, die bij
de Steenenbrug om het leven is gekomen
en de 65-jarige van Dijk, die in bewusteloo
zen toestand bij de Noorderbrug uit het
water is gehaald en in het Stads- en Aca
demisch Ziekenhuis is overleden.
Te Rotterdam is Zondagavond de 82-jari
ge heer W. Krul tengevolge van de duister
nis in het water van de Lange Geer geraak!
en verdronken. De man kwam met een
vriend uit een café. Hij vergezelde den
vriend nog eenige honderden meters naar
diens woning en begaf zich toen alleen te
rug. Hierbij moet hij te water zijn geraakt.
Zijn lijk werd gistermorgen door de politie
in de Lange Geer aangetroffen.
De politie te Leiden heeft Zaterdagavond
uit het water van de Steenschuur het lijk
opgehaald van den 31-jarigen sergeant vali
den opbouwdienst, D. J. Z. uit Den Haag.
Ook te Leeuwarden zijn op verscheidene
plaatsen personen door de duisternis mis
leid te water geraakt. Door de politie, ge
assisteerd door burgers, werden veertien
personen uit het water gehaald, terwijl ook
andere burgers nop reddingen verrichtten,
zoodat het totaal aantal te water geraakten
minstens twintig bedraagt. Twee personen
zijn verdronken.
Uit de Tuinen werd de 54-jarige F. Gazzi,
levensloos uit het water gehaald, terwijl in
de Weave een 17-jarige schippersknecht is
Verdronken.
Van de regen ln de drup.
1. „Arm dier, hoe zal het ooit
uit die kluwen los komen.
Daar komt Waw Hoo ein
delijk."
2. „Wat zou er van ons onder
zonder Waw Hoo terecht
komen; nu is hij onze red
der!"
De jongens breken hun
bivak op.
1. „Parels, robijnen, diamant
zakken vol, Kurrki, je weet
niét, hoe rijk je wel bent!"
2. „Nu het huis van Kurrki
verwoest is, moesten we
maar liever weer naar de
boot teruggaan. Daar kun
nen wij de schat in de ge
heime bergplaats onder de
bodem verbergen."
Schepeling gedood.
Op Texel zijn gisleren verschillende En-
gelsche bommen geworpen, waardoor een
Nederlandsche schepeling werd gedood. De
materieele schade is niet groot
20.
Kom Jongen, zei hij tenslotte tot
Piroli we gaan terug naar de Itang. Je
hebt een beetje onzin gepraat. Ik heb die zoo
genaamde geesten ook gezien, maar het waren
geen geesten, het waren wel degelijk vogels.
Wat de Hollander en zijn makkers in de grot
gezien hébben waren vleermuizen, die hebben
Wij bij het heldere licht van onze lantaarns
duidelijk kunnen zien. Dat je meester nu dood
f*. komt omdat hjj mij heeft willen dooden.
Niemand kan mij' leed doen, omdat ik een
mascotte bij me draag, hier deze chank.
Dij nam de schelp uit zijn zak en liet haar aan
Piroli zien. Je meester, zoo vervolgde
hij, heeft haar uit mijn zak gestolen toen
hij dacht dat hij mij gedood had, maar hem
heeft mijn mascotte geen geluk gebracht.
Alleen mij brengt de chank geluk, omdat ik
haar heb gevonden. Jij doodde hem met je
«peer, maar dat deed je omdat mijn chank je
dit opdroeg. Wees dus niet zoo moedeloos en
ga met me mee naar de Itang. Ik ga Carna-
han's dochter vertellen wat er gebeurd is.
En Piroli volgde hem gewillig. De jongen
bam zonder bezwaar den man dien hij had
willen dooden als zijn nieuwen meester aan.
Op het strand gekomen brachten zij samen
de watertonnen in de sloep en keerden naar
de Itang terug.
HOOFDSTUK XXIV.
De mannen ln de boot.
Toen Maya slechts Cray en Piroli in de
sloep ontdekte, begreep zij, dat er iets met
haar vader gebeurd moest zijn. Toen de beide
mannen aan boord kwamen keek zij Cray
agend aan, doch sprak geen woord.
Cray keek diep in de donkere oogen, die
m vol vertrouwen aanzagen.
- Maya, zei hij zacht, terwijl hij haar
geh armen sloot> er is iets zeer ernstigs
8 oeurd. je vader probeerde mij te dooden,
09 hosschen op het eiland. Hij is dood.
p
ALLEBEI GEEFT DE GROOTSTE
BESPARINGI
In de pas verschenen verslagen en mede--
deelingen van de directie van den land
bouw over 1940 komt een hoofdstuk voor,
waarin de resultaten zijn opgenomen van
een onderzoek, dat op eenige landbouw
bedrijven in de provincie Groningen is in
gesteld naar het gebruik van paarden al
leen of van paarden en tractoren. Door c!e
werkzaamheden van de bedrijfsstudic,groe
pen 't Zandt en Marne is de beschikking
verkregen over materiaal, afkomstig ,van
een aantal akkerbouwbedrijven met een ge
middelde grootte van ruim 37 hectare, met
uitsluitend paardenbezetting en van enkele
groote landbouwbedrijven (gemiddelde
grootte ruim 62 ha-) waar naast het paard
ook de mo'ortrekker wordt gebruikt.
Samenvattend waren de kosten van de
tractie voor de eerste.groep bedrijven: 186
paardenuren a 22 cent is f 40.92 en 39 man
uren a 30 ct. voor grondbewerking is f 11.70
of tezamen f 52.62 en voor de tweede groep
bedrijven 110 paardenuren k f 0.196 is
f 21.56, 10.7 trekkeruren a 1.22 is f 13.05 en
25.2 manuren a 30 ct. is f 7.56 of tezamen
f 41.17 per ha.
De tweede groep bedrijven gaf dus ge
middeld f 10.45 per ha. minder aan tractie-
kosten uit dan die van de eors'e groep,
hetgeen voor het gemiddelde bedrijf dus
een bedrag uitmaakt van 62.37 x f 10.45 is
f 651.77 per jaar.
van de lijnen, waarlangs men zou kunnen
trachten de productie aan voedermiddelen
in evenwicht te brengen met de dierlijke
consumptie, stelt de Ir. Stehouwer zich op
het veiligste standpunt, namelijk dat het
voorloopig noodzakelijk zal zijn dat ons
land zich zelf weet te redden.
Als wegen, waarlangs getracht kan wor
den dat te bereiken noemt de schrijver: de
inkrimping van de veestapel en voederwaar
de te winnen en wel o.m. door gedroogd
gras en een omweidingssysteem. De thans
bestaande 44 grasdrogerijen leveren onge
veer IV". millioen Kg. verteerbaar ruw ei
wit af. Dit^ is nog njet 1% van het totale
tekort. Om het geheele tekort op deze wijze
weg te werken, zouden 5000 enkelvoudige
drogerijen benevens 200.000 ha. grasland
noodig zijn.
Volgens schrijver verdient het aanbeveling
over te gaan tot den bouw van drogerijen
met grootere capaciteit, waardoor ook ande
re producten b.v. klavers, lucerne enz. ge
droogd kunnen worden. Tenslotte bepleit
Ir. Stehouwer het opnemen van meer stop-
oelgewassen in liet bouwland. 1 ha. stoppel
knollen levert ip korten groeitijd 35 a 40
duizend knollen plus loof, waarin 500
600 Kg. verteerbaar ruw eiwit en 20002400
Kg. zetmeelwaarde aanwezig is. Worden
uu op 250.000 ha. stoppelknollen verbouwd
dan wordt daardoor ongeveer 125 millioen
Kg. ruw eiwit met 500 millioen Kg. zetmeel
waarde gewonnen.
Het tekort aan eiwit en
meelwaarde.
zet-
hl een artikel in het Landbouwkundig
Tijdschrift berekent Ir. W. Stehouwer te
Groningen aan de hand van tal van gege
vens, dat ons land bij gesloten grenzen en
bij voorziening van de huidige veestapel met
veevoedsel tekort komt 300 millioen Kg. ver
teerbaar ruw eiwit en 1400 millioen Kg.
zetmeelwaarde. Het tekort aan ruw eiwit
bedraagt 31% van de eigen productie en
aan zetmeelwaarde 26% van eigen productie.
Globaal berekend bedraagt het tekort aan
ruw eiwit in de zomermaanden circa 6%
cn in het winterhalfjaar daarentegen 25%
van de eigen productie. Bij het uitstippelen
Extra textielpunten voor arbei
ders, die in Duitschland gaan
werken.
Vanwege het departement van Sociale
Zaken is aan de gemeentebesturen mede
gedeeld, dat ze zorg moeten dragen, dat
de arbeiders die in Duitschland gaan wer
ken, in .voldoende mate van warme kle
dingstukken worden voorzien en wel o.m.
door beschikbaarstelling van extra punten
op de textielkaart. In het vervolg moeten
vakarbeiders, die bij werkverschaffingen
werkzaam zijn, ook in aanmerking komen
voor bemiddeling naar Duitschland. Aan al
le arbeidskrachten, die bij werkverschaffin
gen van niet-cultuurtechnis-chen aard werk
zaam zijn en die in aanmerking komen om
in Duitschland te gaan werken, moet ar
beid in Duitschland worden aangeboden.
Weigeren ze dezen arbeid, dan mogen ze
niet verder bij werkverruimingswerken wor
den tewerkgesteld, noch op andere wijze
worden opdersteund. De inhouding van
voorgeschoten bedragen .moet van gemeen
tewege op een door de arbeiders te dragen
wijze plaatsvinden.
Toestand blijft zooals ze was.
De in de omzetbelasting aangebrachte wij
zigingen zullen, blijkens officieele mededee
ling geen toepassing vinden ten aanzien van
boeken, weekbladen en alle andere perio
diek verschijnende geschriften. Zulks be-
teekent derhalve, dat boeken, weekbladen
en alle andere periodiek verschijnende ge
schriften, evenals tot dusverre, van onizel-
belasting en bijzondér invoerrecht blijven
vrijgesteld en dat de met het oog op de
naheffing voorgeschreven opgaaf van op 1
October 1940 fot het handelsbedrijf van han
delaren behoorende boeken achterwege
kan blijven.
WOENSDAG 9 OCTOBER 1940.
f'
Jaarsveld, 414.4 m.
KRO-Ultzendlng.
8.00 Nieuwsberichten ANP.
8.15 Wij beginnen de dag.
8.30 Gramofoonmuziek.
10.00 VPRO: Morgenwijding.
10.15 Gramofoonmuziek.
11.30 Godsdienstig halfuurtje.
12.00 Berichten.
12.05 Gramofoonmuziek.
12.15 Rococo-octet.
12.45 Nieuws- en economische berichten ANP
en gramofoonmuziek.
1.15 Geza Kiss en zijn Hongaars orkest.
1.45 Gramofoonmuziek.
2.00 Vrouwenuurtje.
3.00 KRO-Melodisten en solist.
3.45 KRO-orkest.
4.30 Kinderuurtje.
5.15 Nieuws- en economische berichten ANP.
5.30 Gramofoonmuziek.
5.45 KRO-Nachtegaaltjes.
6.05 Musiquette.
6.30 KRO-Groot-Amusementsorkest.
6.45 Berichten.
6.50 KRO-Groot-Amusementsorkest.
7.00 Vragen van de dag (ANP).
7.15 Gramofoonmuziek.
7.20 Declamatie met muzikale omlijsting.
7.50 Causerie „Zomerpostzegels".
8.00 Nieuwsberichten ANP, gromofoonmu-
ziek.
8.15 KRO-Groot-Amusementsorkest.
8.30 Radiotooneel met luisterwedstrijd.
8.50 Wij sluiten de dag.
8.558.00 Nieuwsberichten ANP.
Kootwfjk, 1875 na.
AVRO-Uitzending.
7.00
7.15
7.30
8.00
8.40
9.00
9.15
10.00
10.15
10.50
11.15
11.30
12.30
12.45
1.00
2.00
2.15
3.00
3.30
3.45
4.15
5.00
5.15
5.30
6.00
6.15
6.30
7.00
7.15
7.30
7.45
7.50
8.00
8.15
8.25
8.30
8.45
8.55-
Hij probeerde jou te dooden en nu is hij
zelf dood? vroeg het meisje.
Ja, hij probeerde het zelfs tweemaal.
En nu vertelde hij haar alles wat er op het
eiland was gebeurd.
Terwijl zij luisterde, dacht het meisje slechts
aan den man dien zij liefhad, niet aan haar
vader. Hij had gevaar geloopen, was bijna
vermoord en zij had het niet geweten! Ge
lukkig, oh gelukkig, dat de aanslag mislukt
was. Hij leefde en was ongedeerd bij haar te
rug gekomen! Zij lachte en schreide tegelijk
in zijn armen, woordjes van liefde en geluk
mompelend, waaruit de jonge man ten duide
lijkste kon opmaken, dat de dood van haa
vader haar onbewogen lrit, da' n
voor haar was, zoolang haar geliefde veilig
was. Dit was een verrassing voor hem. Het
toonde hem haar ware mentaliteit. Zij had
hem lief, maar haar liefde was als die van
een wild dier voor haar mannetje, primitief,
zonder genade en zonder medelijden voor de
belagers van het leven en de veiligheid van
haar geliefde, zelfs al was die belager haar
eigen vader. Meer dan ooit te voren kwam
thans het verschil tusschen hun beider volks
aard aan het licht. Hij had haar weliswaar
steeds gezien als een exotisch wezentje,
levend en denkend in een andere gedachten-
sfeer dan de zijne. Dat zij in haar diepste ge
voelens zoo primitief zou zijn, had h|] echter
nimmer vermoed.
Zij stond op het punt om wat té zeggen,
toen een geschreeuw van Piroli hen beiden
deed opkijken en naar den jongen toesnellen.
Met uitgestrekten arm wees Piroli naar
het Noorden, waar het witte zeil van een boot
zich duidelijk afteekende tegen het blauw
van den hemel.
Zonder een woord te zeggen liep Cray
naar de kajuit en kwam een oogenblik later
op het dek terug met den zeekijker.
Deze voor zijn oogen brengend, ontdekte hij
dat het bootje een sloep was, bemand met
drie of vier rhenschen. De zwakke wind deed
het kleine zeil toch bol staan en dreef het
bootje regelrecht in de richting van de Itang.
Wie waren die menschen en van waar kwa
men zij Een prauw met inlanders zou eerder
in deze wateren te verwachten zijn geweest
dan een sloep.
Dat was een onverwachte complicatie. Die
mannen, (het waren er drie, zooals Cray bij
nadere beschouwing opmerkte) zouden hem
wel eens last kunnen bezorgen, in verband
met den schat en met den dood van Carna-
han.
Tot nu toe was alleen Gods alziend oog ge
tuige geweest van alles wat er was gebeurd.
Van het schip, waarin de juweelen verborgen
waren geweest, was niets meer over en Car-
rahan's lichaam lag op imt bed van takken en
bladeren in den put. Zij stonden op het punt
om de terugreis met d~ Itang te aanvaarden
en nu dit
Het was alsof het roodlot zijn hand had
uitgestrekt om op he'; laatste oogenblik de
geheele onderneming te doen mislukken. Als
die boot een paar uur later was gekomen,
zou de Itang verdwenen zijn geweest en zou
den die mannen niets anders hebben gevon
den dan een verlaten eiland.
Ja, dat was het noodlot, dacht Cray en hij
moest denken aan Piroli's sombere woorden
over het ongeluk brengende schip en den
vloek welke op het eiland rustte.
Al deze gedachten woelden Cray door het
hoofd, terwijl de sloep langzaam nader kwam.
Steeds duidelijker kon hij de mannen onder
scheiden. Twee van hen zaten in het achter
ste deel in de schaduw van het kleine zeil. De
derde man zat, of beter lag in het voorste
gedeelte van den sloep. Zijn armen hingen
buiten boord en zijn hoofd hield hij in die ar
men verborgen.
Geen van de drie gaf door eenig teeken te
kennen, dat de Itang gezien was. Het was
een vreemd stel mannen, met vreemde gezich
ten, zooals Cray bemerkte toen hij de gezich
ten van de twee kerels uit de achterboot dui
delijker kon zien. Vreemde gezichten, uitge
droogd als mummies.
Cray liet den kijker zakken en kwam bij
Maya en Piroli staan, die, evenals hij, de boot
hadden bespied.
Zoo stonden zij gelaten te wachten op de
steeds nader komende sloep.
Deel II.
DE PORTUGEES.
HOOFDSTUK XXV.
Senor Malora.
Op den zelfden ochtend, dat de Itang de
haven van Sandabar had verlaten, passeer
den de schoener „Caraman" van Bengkoelen,
met bestemming Malli Lagoon, de Torres-
straat langs kaap York.
Niets scheen zoo onwaarschijnlijk, dan dat
de bemanning van de Caraman nog eens in
aanraking zou komen met de bemanning van
de Itang. De Caraman, een schoener van 200
ton, trok naar de meest Oostelijk gelegen
streek van den Indischen Archipel, terwijl de
Itang zich naar de Noordelijker gelegen
Soeloe-zee begaf.
Maar de zee is een vreemde kwant als het
weer een woordje meespreekt. Toen de Cara
man de Torres-straat was gepasseerd, onder-
Berichten (Duitsch).
Berichten (Engelsch).
Gramofoonmuziek.
Nieuwsberichten ANP, gramofoonmu.
ziek.
Orgelspel.
Berichten (Duitsch).
Gramofoonmuziek.
Morgenwijding.
Gramofoonmuziek.
Zang met pianobegeleiding.
Berichten (Engelsch).
AVRO-Amusementsorkest en gramo
foonmuziek.
Berichten (Duitsch).
Nieuws- en economische berichten ANP,
De Romancers en soliste.
Berichten (Duitsch).
AVRO-Aeolianorkest.
AVRO-Amusementsorkest (opn.).
Berichten (Engelsch).
Gramofoonmuziek.
AVRO-Amusementsorkest.
Berichten (Duitsch).
Nieuws- en economische berichten ANP.
Onderwijsfonds voor de Scheepvaart:
Causerie „Stoommachines en stoomketels
aan boord van schepen".
Orgel en piano.
Berichten (Engelsch).
Gramofoonmuziek (met toelichting).
Vragen van de dag (ANP).
Gramofoonmuziek.
Berichten (Engelsch).
Gramofoonmuziek.
Causerie „Zomerpostzegels".
Berichten (Duitsch).
Nieuwsberichten ANP.
Gramofoonmuziek.
Berichten (Engelsch).
Gramofoonmuziek.
—9.00 Nieuwsberichten ANP, sluiting;
vond zij een langdurige, absolute windstilte,
welke de zee beheerschte van Queensland tot
Malaita en van Malaita tot Neu Mecklenburg.
De Caraman had vier passagiers aan
boord, alle Portugeesche parelkooplieden. Hun
leider, Senor Malora, was een groote, rustige
man, die onder alle omstandigheden een stoï-
cijnsche kalmte bewaarde, tot ergernis van
zijn opgewonden compagnons.
Ik ga een patience leggen, was on
veranderlijk zijn antwoord op de heftige be-
toogen van zijn partners, of wanneer een of
andere onaangename situatie plaats vond,
zooals de windstilte.
Hij speelde onbewogen zijn patience toen
eindelijk de wind kwam opzetten en evenzoo
toen de wind veranderde in een storm.
En dat was een storm! Hij dreef de Cara
man finaal uit haar koers, pal naar het Noor
den, langs Neu Pommeren naar de kust van
Nieuw Guinea.
Senor Malora bleef onbewogen. Zij zouden
wat laat komen voor het paarlseizoen in
Malli, dat was alles, ten minste als ze Malli
ooit bereikten! Maar daar dacht hij niet aan.
Hij speelde zijn patience, om zijn gedachten
af te leiden van onaangename situaties.
Eindelijk bedaarde de storm, maar de wind
blies toch nog steeds met felle vlagen in de
zeilen, de Caramon steeds verder naar het
Noorden drijvend. Het was onmogelijk het
schip te keeren in de hooge zee, waar nog bij
kwam, dat het te kampen had met de bran
ding van de Nieuw Guineesche kust, die zoo
dicht in zicht was, maar waar ze onmogelijk
konden landen. Het schip maakte keer op
keer water, de bemanning stond dag en nacht
aan de pompen.
Dat loopt mis als 't doorgaat,
Stonnor, de kapitein van de Caraman, tot Ma
lora, dien hij op het dek ontmoette. Ktjk
eens door mijn kijker naar die kust. Dat
Ujken wel rotsen van ijzer. En zie je die hoo
rnen zwiepen in den wind? Het is onmogelilk
daar te landen! y
Zoo! antwoordde Senor Malora koel
te leggen m naar ^en sa'on om zÜn patience
Malora was niet lui, hij was bovendien ijzer-
sterkvan gestel en hij had, in tegenstelling
met de andere passagiers, zijn handen uit de
mouwen gestoken en kranig geholpen bij het
trozen afgelost en daarom zonderde hij zich
rustig af met zyn beduimelde kleine kaartjes.
(Wordt vervolgd.)
