AKKERTJES
Peinzerij in het najaar
Kerk en Zending
Indien een brandbom
op Uw huis valt
„Zenuwen
„Nare dagen
Lusteloosheid
Amsterdam bij avond
W.A. mag onbeperkt
marcheeren
Burgerlijke Stand van Den Helder
De Nederiandsche Pijnstiller
De Britsch-ïndsche kooplieden
«n JAPAN
LAVAL heeft
ootroereode herinner ngen
Secretaris van Roosevelt
trapt een neger
Wat moet U doen?
Tot de meest gevreesde nachtelijke on
ruststokers van onze stad zijn zoo langzamer
hand de brandbommen gaan behooren, die
sedert de laatste maand herhaaldelijk uit
vliegtuigen geworpen werden en speciaal
deze week ontzaglijke schade in de stad heb
ben aangericht. En dat is geen wonder, als
men weet dat het aantal, dat de laatste maal
uitgeworpen werd, het getal van 100 over
schrijdt.
Waar echter herhaaldelijk gebleken is,
dat men bij het inslaan van een brand
bom nog niet alles verloren behoeft te
wanen indien men maar koelbloedigheid
genoeg bezit om terstond in te grijpen,
mag het een uiterst nuttige maatregel
geacht worden, dat gisteren ergens in de
stad een demonstratie gegeven werd door
een brandbom-deskundige over de wijze
waarop men dit gevaar in, op, of bij zijn
woning kan bezweren. Men leze het on
derstaande derhalve aandachtig, opdat
men een leidraad bezit hoe te handelen
als een dier vuurspuitende projectielen
onverhoopt op Uw woning mocht neer
dalen.
Een brandbom is een ongeveer 3V2 lot 4
decimeter lang apparaat, hetwelk bestaat uit
twee gedeelten. Een bovengedeelte, bestaan
de uit een soort blank tin of nikkel, hetwelk
men populair uitgedrukt het „handvat" zou
kunnen noemen en een zwarte helft, geheel
bestaande uit electroon, hetwelk totaal op
brandt.
Vanwege de groolere zwaarte van het elec-
troon-gedeelte valt de bom met dit stuk naar
beneden gericht.
Brandbommen worden soms in series van
20, andere malen weer in series van 40 en
zelfs tot 50 tegelijk uitgeworpen. Een vlieg
tuig kan er circa 80 tegelijk van mede-
nemen. Bevindt men zich thuis en hoon men
een brandbom, dan kan men wel aannemen,
dat deze door het dak heengeslagen is en
zich op den zolder bevindt. Het is dringend
aan te bevelen dat zich op iederen zolder in
Den Helder een emmer zand bevindt, aange
zien dit het materiaal is, hetwelk men bij
voorkeur op het projectiel dient te werpen.
Wen grijpe den bom vast, alleen dan, in
dien deze nog niet geheel ontbrand is of nog
niet in actie gekomen is of slechts vuur
spuit uit een kleine opening in het blanke
gedeelte. Het aanpakken is dan als onge
vaarlijk te beschouwen, en men kan het ap
paraat het raam uitwerpen.
Een neergekomen brandbom heeft on
geveer een periode van 30 seconden noo-
dig om tot ontbranding te komen. Een
behoorlijke tijd dus om nog zijn maat
regelen te nemen.
Is hij ontbrand, en barst het witte vuur
naar alle kanten uit, dan is de eenige metho
de zand over het vuur te werpen. Men ziet
dan van boven de vlammen dooven, doch
houde er tevens rekening mede, dat onder
het zand de brand voortwoedt. Laat men de
bom dan ook verder liggen, dan is de waar
schijnlijkheid groot dat de bom door den zol
der heen brandt Het beste is ook dan te
trachten het projectiel met een schop uit het
raam te werken.
Deze bommen branden van 5 tot 10
minuten en ontwikkelen een hitte van
meer dan 2000 graden. Het fel-brandende
electroon is niet te blusschen. Water op
de bom werpen is ten eenenmale funest,
aangezien dit de brandcapaciteit van het
projectiel nog verhoogd.
Het aanpakken van de nog niet tot volle
ontbranding gekomen zijnde bom dient bij
voorkeur te geschieden met een doek, opdat
men zich voor brandwonden vrijware.
Bovenstaande theorie klopte volkomeq met
de proef, die wij mochten aanschouwen met
een ontbrande brandbom.
Met wat koelbloedigheid en moed moet het
mogelijk zijn menigen bom nog tijdig weg
te werken, zoodat erger voorkomen kan
worden.
Nogmaals evenwel: men make z'n zolder
zoo ruim mogelijk en zorge dat er zoo weinig
mogelijk licht-ontbrandbaar materiaal aan
wezig is.
VERKEERSPAAL GESNEUVELD.
Gisterenmorgen sloeg, op het Stations
plein, een paard gespannen voor een wa
gen van Van Gend en Loos, op hol. Het dier
holde de Pr. Hendriklaan door en nam op
het Koningsplein een verkeerspaal mee, die
totaal vernield werd.
Een man, die op het Koningsplein liep,
sprong toen voor het dier, greep het en
bracht het tot staan, zoodat deze hollerij
tenslotte alleen met wat materieele schade
afliep.
29 October 1940.
BEVALLEN: J.'TamesDrogt, z.
ONDERTROUWD; A. C. Schippers en C.
Kossen; J. van 't Hoff en H. Th. Hegster;
D. Zasburg en J. C. van Kleef.
30 October 1940.
OVERLEDEN: P. Tjjdeman, m., 73 jaar.
BEVALLEN: A. A. DekkersJas, d.
van 31 October 1940.
GETROUWD. A. Been en G. Runnenburg.
L. A. H. Wagemakers en H. Luschnig.
OVERLEDEN: M BakkerWezelman, 69
jaar; A. Bakker (m 31 j.; J. C. Bakker-
Pol 22 j.; G Bakker (m.) 30 j.M. J. Bak
ker—van den Berg 36 j.; A. Kars (m.) 33 j.;
G. Karsvan Zandwijk, 26 j.
Want in het najaar als het Land
gaat slapen
Wordt alles even zoo volkomen
schoon;
Dan draagt het, al te kort, een
koningskroon
Van louter blad-goud om de lichte
slapen.
(F. Bastiaanse).
De herfst is ditmaal weer van een bijzondere
bekoring. Nevelig zijn de dagen en windloos.
Om de hoeve is het stil geworden. De zwaluwen
zijn sinds half September verdwenen. De mor
gengroet van den haan ontbreekt, omdat hij
viel als slachtoffer van het voergebrek... Het
wordt straks nog stiller, want het vee gaat
spoedig op stal en dan wordt het hu-hu-geroep
van de knechts door den stillen ochtend of in
den vallenden avond niet meer gehoord. Al
leen het klare kinkelen van demelkemmers
en de zeven, die de meid blinkend boent op
het gele straatje bij de pomp na melktijd, zal
nog de rust verstoren. Ook bij den bouwboer
wordt het stiller. Wekenlang kroop de hooge
dorschmachine, getrokken door een tractor,
langs de lange landwegen van hoeve naar
hoeve. Hoog opgetast stonden daar heel broe
derlijk naast de hooiklampen de bergen graan
te wachten. Dagenlang klonk het eentonige
schokkende gedreun van de „das" over het
veld. Soms hinderde je dat lawaai, maar dan
weer was het goed er naar te luisteren. Je
hoorde er in zingen een lustig lied, dat sprak
van arbeid en dan weer een danklied, dat ver
telde van gewonnen voedsel. Begrippen, nu
meer dan ooit voor ons van groote beteekenis.
Zoo lang de lepel in de breipot staat"... niet
waar! Terwijl de volle aren leeggeschud wor
den, brengt men de akker weer in gereedheid.
Diep snijdt het ploegmes door den zwaren
grond, daarna glijdt de eg nog eens over de
bewerkte aarde, de goede aarde...
Najaar, in slaap dommelende natuur...
Verspreide troepjes bonte kraaien boven het
grauwe duinlandschap: zand en helm, een
zaam en dor toch onder de grillige wolken
luchten of het witte maanlicht wonderlijk
schoon! „Als een hoogop,golvende zee door
één slag van God's toverstaf gesteld", zegt
Herman Robbers.
Wat waren de bonte kraaien vroeg dit jaar!
Anders namen wij die grijsgejakte heeren uit
het Noorden eerst in de derde week van Octo
ber waar en nu zijn de eersten reeds eind Sep
tember gearriveerd. Toch geen koude winter,
hopen we
Naar het strand ga ik niet. Toch houd ik
van de zee, die altijd boeit, altijd bekoort. Ik
houd van het grauwe, blauwe dan weer diep
groene deinende water, dat zich beweegt van
horizon tot horizon en geen rust kent. Ik houd
van de zee, omdat ons land uit de zee is voort
gekomen en de zee Holland tot Holland
maakte. Ik houd van de zee, omdat het hart
van ons volk met ontelbare banden van glorie
en roem, weemoed en smart aan haar gebon
den is. De zee, zij is mij lief. En toch... Het
strand en de zee, nu stoten zij mij af.
Op de zee waart de dood rond. In vroeger
dagen vertoonde de zee zelf zich soms als een
meedoogenlooze vijand. Toen wist je echter
met wie je te doen had, je zag je vijand nade
ren, je voelde hem naderen. Dreigende wolken
luchten stapelden zich dan aan den gezichts
einder en het water werd donker en onrustig,
nog voor de wind begon te waaien. Je maakte
je schip strijdvaardig, de touwen werden vast
gesjord, de luiken gesloten en je vocht een eer
lijken strijd. Met je zeemanskennis en je zee-
mansmoed wist je heel dikwjjls die worsteling
met de elementen tot een goed einde te bren
gen. Ook in zeegevechten van vroeger tijden
waren kennis, durf en bekwaamheid van over
wegend belang, het waren dè factoren, die de
zege bepaalden. Wiens schip de meeste zeilen
had, wie het best van de zeestroomen wist te
profiteeren, die was in het voordeel. Zelfs
„vaatjes boter" brachten wel eens redding.
Het was strijd, maar toch nog éérlijke strijd.
Nu is de vijand onzichtbaar. De zee is vlak,
de zon blikkert in het witte schuim van de
zogstreep of de sterren staan klaar aan den
hemel als een lijfwacht om de lichte maan.
Geen gevaar van de zijde der elementen te
duchten. Zij wenschen rust en vrede. Het schip
gaat ongestoord zijn weg naar het onzichtbare
doel. Ergens aan den horizon is even het oog
van een duikboot te zien, een valsch oog. De
sluipmoordenaar weet zich nu zeker van zijn
zaak en trekt zich weer terug in zijn schuil
hoek. Enkele minuten later is ook het andere
schip verdwenen. Donkere plekken, die op het
kalme water als een groote bloedplek wijzen
nog de plek der misdaad aan. En de sluip
moordenaar vervolgt zijn weg, want als een
roofdier eenmaal bloed heeft geproefd, vraagt
hij naar meer, altijd meer, is hij niet te ver
zadigen.
Weken, soms maanden later staan wij bij
de witte kapel aan den rand der duinen en
lezen namen op verschgeschilderde kruizen
van menschen uit nabije en verre landen, die
aanspoelden toe de najaarsstorm raasde op
onze kusten. „Er gab sein Leben für das Va-
terland"Died for his King and Country"...
Het strand en de zee, voor mij hebben zij hun
bekoring verloren.
Ik was eens in een wereldstad, een stad
waar millioenen menschen werkten, waar het
lied van den arbeid doorklonk in alle geluiden,
waar menschelijk geluk en leed was, waar het
goed was te leven. Toch teekende toen reeds
de angst zich af op het gezicht van menigeen.
Aan de muren kleefden witte papieren, die
spraken van „koelbloedigheid bewaren". Ik
kwam er in een park, hooge boomen en kleu
rige bloemperken in voorjaarstooi en op de
banken vele moeders met nog veel meer kin
deren, die speelden in het. zand of genoeglijk
brabbelden in den wagen. Ze waren het lawaai
van de wereldstad, hun zesde étage in de
nauwe straat of hun kamer in de woonkazerne
even ontvlucht... Terwijl ik die kinderen zag
met hun donkere dartele oogen, hun vroolijke
uitroepen hoorde, ging er een koude rilling
door mij heen. Want hoog boven het park
ronkte een escadrille bommenwerpers op weg
naar de manoeuvres. De oorlogsduivel wierp
zijn schaduwen reeds vooruit, donker en on
heilspellend. De kinderen speelden door, hadden
alleen interesse voor hun zandtaarten, hun
autopedraces... Kort geleden zag ik weer kin
deren spelen en weer ronkten groote oorlogs
vogels boven hun hoofden. De kinderen had
den nu houten geweren en schoten op de ma
chines: paf... poef... poef...
De beschaving is ook in het herfstgetjj
aangeland, de beschaving is ziek, gaat zij
sterven? Zooa's de paddenstoelen in het
herfstwoud van het wegkwijnende blad
leven en welig tieren, zoo gaat het thans
ook de menschelijke parasieten der ster
vende bes^hav'ng wel. Wanneer zal het
Lente worden?
c- W. K.
Laatste tramrit om half acht.
AMSTERDAM.
Met ingang van heden, 1 November, zul
len de diensturen van de Gemeentetram
zoodanig gewijzigd worden, dat de diensten
des morgens omsiteeks half acht zullen
aanvangen 0111 zeven uur zullen de
eerste trams de remise verlaten en dat
's avonds om half acht de laatste rit begint.
Om half negen dienen de laatste wagens in
de remise te zijn teruggekeerd.
De buslijnen en lijn 19 zullen zooveel
vroeger beginnen en zooveel later eindigen,
dat zijn aansluiting geven op het overige
tramnet.
De autobusdiensten ten behoeve van de
schouwburgbezoekers, welke hun vertrek
plaats op het Leidsche en het Rembrandts-
plein hebben, blijven voorloopig gehandr
haafd.
Faciliteiten voor de organisaties
der N.S.B.
Naar wij vernemen heeft de secretaris-ge
neraal, wnd. hoofd van het departement van
Justitie aan de politie autoriteiten een schrij
ven doen toekomen, waarin wordt medege
deeld, dat de rijkscommissaris voor het be
zette Nederlandsclie gebied de W.A. van de
N.S.B. en de Nederlandsche SS van de N.S.
B. heeft goedgekeurd. Aan deze goedkeuring
is verbonden het recht 0111 niarschen (op
tochten) te houden in alle plaatsen in Neder
land, zonder nadere formaliteit, tenzij de for
matie sterker is dan plm. 100 man (storm),
in welk geval de belanghebbende organisa
tie verplicht is van den voorgenomen optocht
uiterlijk drie dagen van tevoren kennis te
geven aan het (de) hoofd (en) van plaatse
lijke politie, in welks (welker) gemeente(n)
de optocht zal plaats vinden,
Met deze kennisgeving kan worden vol
staan. Tenslotte wordt in dat schrijven me
degedeeld, dat de N.J.S. (nationale jeugd
storm geen vergunning behoeft voor het hou
den van optochten.
Zij doelen de nervositeit dor En-
gelsche regoering niet.
De Britsche Indische Kamer van Koop
handel in Kobe heeft besloten geen gevolg te
geven aan de uiinoodiging van den Engel-
schen consul om Kobe te verlaten. De woord
voerder van de Kamer van Koophandel
wees erop dat de Britscli Indische kooplie
den. zich in Japan zeer goed thuis voelen
en de nervositeit van de Britsche regeering
niet kunnen deelen.
Bede over het onderhoud Hitler-
Pêtain.
De Fransche minister van buitenlandsche
zaken en plaatsvervangende ministerpresi
dent, Laval, die weer naar Vichy is ver
trokken heeft gisteren in Parijs tegenover
de pers een verklaring afgelegd, waarin hij
o.a. het volgende zeide.
De eerste besprekingen zijn gevoerd in
een atmosfeer van hoffelijkheid en in een
geest van wederzijdsch begrip, Ijetgecn na
een nederlaag gebruikelijk is. Er moet nog
een langen weg worden afgelegd voordat al
le bestaande kwesties zijn geregeld. Het is
niet mogelijk in enkele dagen of zelfs in en
kele weken alle schade te herstellen en de
ruïnes te herbouwen die door op een zoo ge
vaarlijke wijze begonnen oorlog zijn ont
staan. Hij, Laval, zal van de beide ontmoe
tingen, die hij heeft bijgewoond, een ont
roerende herinnering bewaren.
„Toen ik, zoo verklaarde Laval let
terlijk. maarschalk Pétain tegenover
den Fuehrer Adolf Hitier zag, be
greep ik, dat men op een andere
wijze dan door veldslagen het lot
van de beide naties kan regelen."
Frankrijk zal zich in de toekomst tegen
buitenlandsche inmengingen weten te verde
digen en in vrijheid de verantwoordelijk
heid voor zijn daden alleen op zich te
nemen.
EEN WOORD VOOR ONZEN TIJD.
Onder dezen titel schrijft ds. H. M. Sasse te
Sloten in ,JIervormd Nederland" het volgen
de: Jezus spreekt niet over brandende vraag
stukken. Wij kunnen niet met onze problemen
naar den Bijbel gaan en antwoord zoeken op
de vragen, zooals wij ze stellen. Den Bijbel lezen
beteekent: luisteren, wat God ons te zeggen
heeft. God spreekt van een anderen kant, dan
waar wij vandaan komen. Wjj zouden willen
vragen: wat zegt de Bijbel over volk, over het
nationale, over het sociale, het economische
levenDe Bijbel en het Evangelie laten ons
zien hoe God, hoe Jezus Christus met men
schen omgaat. Visschers en geleerden, een tol-
lenaar, die door zijn volksgenooten als verrader
wordt beschouwd, een Romeinsch officier van
het bezettingsleger -allen zijn Hem welkom,
even welkom als de Jodendie tot de élite van
Jeruzalem worden gerekend.
Jezus ziet de menschen aan met het oog van
God en Hij openbaart ons hoe dat is. Hij ont
dekt aan ons geweten, wat de eigenlijke geva
ren zijn die het menschelijk leven bedreigen en
verwoesten. Hij biedt ons bescherming aan
tegen de gevaren, zooals Hij ze ziet. Zijn be
scherming geldt niet in de eerste plaats de ge
varen van ziekte, granaatscherven, burgeroor-
log, verlies van bezittingen of positie. De mo
gelijkheid dat Hij ons ook tegen zulke gevaren
zal beschermen, is niet uitgesloten.„Wat Zijne
liefde wil bewerken, ontzegt Hem Zijn vermo
gen niet". Maar de belofte: „Niemand zal hen
uit Mijne hand rukken", geldt in de eerste
plaats de bescherming, die Hy ons belooft
tegen de booze macht, die vat heeft op ons in
nerlijk, geestelijk en moreel bestaan. Hij heeft
het jegens ons over vergeving van zonde, over
de gave van Zijn heiligheidgerechtigheid, over
het gave leven, het eeuwige leven.
Tot de menschen, die blijven aanhouden om
antwoord op hun vanuit het nationale interesse
gestelde vraag, moet Hij hard en scherp aftcjj.
zend spreken.„Gijlieden gelooft niet, want gij
zijt niet van Mijne schapen". Zij willen Jezus
dwingen om partij te kiezen in vragen, die niet
van absolute, eeuwige beteekenis zijn. Men be
geert een uitspraak van Jezus over een ko
ninkrijk van deze wereld; maar Hij laat zich
niet verleiden tot het geringste compromis met
de regel: „Zoek eerst het Koninkrijk Gods en
Zijn gerechtigheid'.
OVERLEDEN.
Te Manilla (Philippijnen) is overleden bis
schop Gregorio Aglipay, bijgenaamd „de Phi-
lippijnsche Luther", die in 1902 uit de Roomsch-
Katholieke kerk trad en zelf een kerk stichtte,
die thans twee mïllioen leden telt.
DE LEGER- EN VLOOTPREDIKANT.
Het bureau van den leger- en vloot predikant
in algemeenen dienst dr. M. G. Harrenstein,
dat gevestigd is aan den Stationsweg no. 10 te
's Gravenhage, zal met ingang van 1 November
worden opgeheven. Alle zaken moeten derhalve
vóór dien datum worden afgewikkeld.
De directeur-generaal van de nieuwe stichting -Winterhulp Neder
land)" de heer C. Piek, tijdens zijn rede voor de pers
(Foto Schimmelpcnningh)
Een door den secretaris van Roosevelt,
F.arly, verwekt incident heeft in Noord-
Amerikaansche kringen nogal stof doen
opwaaien. Toen Roosevelt na een te New
York gehouden rede naar Washington te
rugkeerde, belette een negerpolitieagent j
Early den trein binnen te gaan, waarop
Earlv den politieman een trap tegen den
buik gaf.
Dit incident heeft vooral in verband met
de verkiezingscampagne zooveel opzien ge
baard, dat de leider van de democratische
partij Roosevelt verzocht heeft, Earlv tot
na de verkiezingen met verlof te zenden.
Vooral onder de negerkiezers heeft het in
cident veel opwinding veroorzaakt.
De parade te Krakau bij de herdenking van den
eersten verjaardag van het opbouwwerk in het
generaal-gouvernement (Foto Weltbild^
1 - -•••• -
l,,en de zaak blauw blauw. In verband met de verduistering'*
voorschriften worden de witte strepen, die de rijbanen op
Rijksstraatwegen aangeven, in het blauw gezet. Het werk op dan
wtg Amstprdam Haarlem (Foto Pax-Holl»'1®'
