het reddende bloed BLOEDTRANSFUSIE de vinding die vele medemenschen voor het leven behield Bodoni te Parma herdacht Reeds ontelbare menschenlevens zijn gered door het over dragen van bloed: in gevallen van zwaar bloedverlies kan de bloedtransfusie wonderen doen. Aangezien bloed nu een maal de voor 't leven noodzakelijke eigenschap bezit om te stollen, zoodra het aan de buitenlucht wordt blootgesteld, was het tot voor kort nog slechts mogelijk om bloed recht streeks van den bloedgever op den patiënt over te bren gen. Maar in den oorlog is dit buitengewoon bezwaarlijk en is het slechts in bepaalde gevallen mogelijk om bloed gevers hun zegenrijk offer te laten brengen. In den jong- sten tijd is dat evenwel anders geworden. Den leider van het Laboratorium voor Bloedtransfusie in Berlijn, Profes sor Schilling, is het te danken, dat thans een methode ge vonden is om bloed te conserveeren en het ook onder meest ongunstige omstandigheden over te brengen. De kostbaarste vloeistof Rechts: Gereed om terstond te starten, wacht de machine om de kostbare vracht te vervoe ren, die ioo menig leven redden zal. Op deze wijze wordt langs den snelst mogelij ken weg het bloed naar de sanitaire depots vervoerd. In de sterk onderkoelde kelders van het verseelen groep O behoort, bewaard. Naar binnen weinige uren naar instituut wordt het bloed dat tot den uni- believen kan van hieruit elke hoeveelheid het freat gebracht worden. terug gekregen. Men wist namelijk reeds langen tijd, dat het bloed van groep O ongeveer veertig procent van alle menschen hebben dit geschikt is om overgedragen te worden op iedereen zonder uitzondering. In den jongsten tijd heeft men nu een me thode uitgevonden, waardoor het mogelijk is geworden, dat het bloed van den gever geruimen tijd bewaard kan worden. Be paalde toevoegsels en opslaan in vertrek ken met lage temperatuur beletten dat het bloed gaat stollen. Nu is de zaak er alles behalve mede afgedaan, dat men den bloed gever kleinere of grootere hoeveelheden bloed aftapt en dit conserveert tot welke groep men behoort, wordt bepaald door een klein druppeltje. Veeleer gaat het om een gecompliceerd procédé, dat met de grootst mogelijke nauwgezetheid dient te worden toegepast. En slechts die bloedproe ven komen in aanmerking, die voldoen aan de hoogste eischen. Met assistentie van een officier van den geneeskundigen dienst, pompt de dokter binnen enke minuten het bloed uit de ampul in de aderen van den zwaargewonde. Op de grootste snelheid komt het aan. Deze soldaat sprint voor het leven van zijn ka meraad, die door zwaar bloedverlies strijdt met den dood. In looppas wordt de ampul naar de voorste linies gebracht. WIJ leven in een tijd van oogen- schijnlijk onbegrensde mogelijk heden. Altijd weer en onafgebro ken speurt de menschelijke geest naar nieuwe vindingen, op de meest uiteenloo- pende terreinen. Men behoeft geen deskun dige te zijn, om te beseffen, hoeveel op het gebied der ziekenverzorging en genezing de laatste halve eeuw is uitgevonden. Geval len, die vroeger als hopeloos beschouwd werden en in welke gevallen de dokter dan ook geen hoop meer kon geven, tenzij een wonder uitkomst bracht, zijn thans, mits maar tijdig wordt ingegrepen, allerminst hopeloos. De geleerde, die tallooze dagen en nachten in zijn microscoop heeft zitten tu ren en honderden kleine en groote proeven heeft genomen, vindt ten slotte dikwijls door een kleinigheid iets, waardoor duizen den en nog eens duizenden menschen van den dood gered worden. Is dit probleem in een samenleving van vrede en rust gere geld van het grootste belang, het wordt van brandende actualiteit in tijden als die welke wij nu beleven, nu er dagelijks slachtoffers moeten vallen van het oorlogs geweld. En het is vanzelfsprekend een eisch van de humaniteit, dat de zwaargewonden, die hun leven veil hebben gehad voor hun vaderland, met alle mogelijke middelen worden bijgestaan. In het slagveld komt dikwijls voor dat een getroffen soldaat niet verder kan en enkele uren blijft liggen. Maar al dien tijd vloeit het bloed uit zijn wonden. En soms zijn niet de wonden zelf levensgevaarlijk, maar wordt door het al te groote bloedverlies het "leven in gevaar ge bracht. Ieder sterveling heeft nu éénmaal een bepaalde hoeveelheid bloed als mini mum noodig om te blijven leven. In zoo'n geval is het noodig dat den patiënt onmid dellijk bloed wordt gegeven, zoodat het hart normaal verder kan werken. Dat dit thans in vrijwel onbeperkte mate kan ge schieden, mag worden beschouwd als een der jongste triomfen der wetenschap. het bloed van een vreemde allerminst een vervanging is van 't eigen, dat weggevloeid is, maar veeleer is het in vele gevallen een medicament op zich zelf. Een schaduwzijde was slechts, dat de artsen er alleen gebruik van konden maken wanneer een bloedge ver bij de hand was, wiens bloedgroep bo vendien overeenstemde met dat van den gewonde. Want de wetten der biologie verlangen nu eenmaal dat het bloed van gever en ontvanger tot denzelfden groep behooren. Deze beide vooropgestelde ver- Hoe het geconserveerde bloed ontstaat. Hoe is het nu mogelijk dit bloed te con serveeren, zal men geneigd zijn te vragen. Uit de aderen van den bloedgever stroomt het bloed in de glazen ampul. Reeds tijdens het aftappen wordt gelijk wij reeds op merkten in onze inleiding aan het bloed een preparaat toegevoegd dat de stollende werking opheft. Het behoeft nauwelijks ge zegd dat de kleinste vervuiling het bloed onherroepelijk zou bederven en ongeschikt maken voor verder gebruik; daarom wordt tei stond na het aftappen de ampul aan het eene uiteinde toegesmolten. Daarna wor den de ampullen met het vrijwillig afge stane bloed zorgvuldig opgeborgen in de onderkoelde kelders van het instituut. En wanneer dan aan het front bloed noodig is worden deze glazen reservoirs met de noo- dige apparaten, verpakt in speciale ge koelde kisten per snelste gelegenheid, dat wil zeggen met auto's cf nog beter met vliegtuigen naar de plaats van bestemming gebracht. Door een eveneens tot in de per fectie uitgewerkten dienst kan men ervan verzekerd zijn dat het bloed in korten tijd cp die plaatsen komt, waar er het meeste behoefte aan bestaat. Ondanks al deze com plicaties is het hierdoor mogelijk geworden om op betrekkelijk eenvoudige wijze alom zegenrijk werk te verrichten. Zuster Sigrid behoort tot bloedgroep O. Aangezien haar bloed ook in andere op zichten aan alle vereischten voldoet, wordt zij als bloedgeefster ingeschakeld. Hij beschikte over een enorme werkkracht en een groote dosis idealisme. Tijagenooten zeiden van hem, dat hij volledig opging in de druktechnieken er wordt zelf beweerd dat hij voor het zetten van een titel in een Fransche uitgave, zes maanden bedenktijd noodig had. Van half werk vfas hij geen liefhebber, maar met onverflauwde energie WxSt hij toch, ondanks zijn tijdroovende nauwgezetheid niet minder dan 354 boeken te drukken, volgens een opgave van zijn vriend en tijdgenoot De Lama, waarbij nog niet eens zijn inbegrepen de talrijke pam fletten en drukwerken van kleiner formaat. Men kan er zijn „Manuale" zien, een soort letterproef, waarin hij zijn eerste ont worpen typen bekend maakte, tot de in drukwekkende op perkament gedrukte driedeelige „Ilias", zware folianten, waar van de drukker uit groote vereering een exemplaar aan Napoleon heeft geschonken. Uit deze tentoonstelling kan de rustige beschouwer veel leeren omtrent het karak ter van Bodoni en zijn tijd. Zoo zal men op vele titelpagina's te vergeefs zoeken naar den naam Parma, wel leest men Crisopoli, den legendarischen naam voor de stad in verre, verre tijden, zooals Bodoni ook nim mer sprak over Rome of Madrid, maar over de oevers van Tiber en Taag. Hij stond men vergete niet dat de geniale Winckel- mann juist zijn standaardwerk over antie ke, Grieksche kunst had uitgegeven met beide beenen in de oudheid, en wilde op zijn wijze die oude principes geëvolueerd opnieuw naar voren brengen. Men staat er verbaasd over de rijke ver scheidenheid van lettertypen in vele groot ten. Inderdaad, hij hield er niet van zich te moeten behelpen. Schreef niet zijn weduwe in de voorrede tot de na zijn dood versche nen „Manuale", dat het zijn ideaal was ge weest een letterverzameling te bezitten in alle formaten van 4 tot 80 punts in zooveel gradaties, dat het met het bloote oog nau welijks mogelijk zou zijn twee opeenvol gende corpsen van elkaar te onderschei den? Verder ontwierp hij nog een groot aantal ornamenten, die hij bij zijn latere drukwerk evenwel steeds minder heeft gebruikt. Bovendien worden, en hieruit kan ook de leek gemakkelijk zien van welk een ver strekkende beteekenis het optreden van Bodoni voor de typografie is geweest, een aantal moderne drukwerken geëxposeerd. Bloedgroep O brengt uitkomst. Het overdragen van bloed uit de aderen van den gever in die van den ontvanger behoort niet tot de eenvoudigste handgre pen, maar toch heeft ook vroeger reeds de bloedtransfusie velen van den dood gered. Daarbij dient te worden aangeteekend dat eischten verhinderden niet dat men prach tige successen met deze methode kon boe ken, maar beperkte de mogelijkheden, waarover men beschikte aanzienlijk. De wetenschap heeft een uitweg gezocht en ten slotte gevonden. Hierdoor hebben reeds talrijke Duitsche soldaten in dezen oorlog het leven, dat dreigde te ontvlieden Links: Het afgetapte bloed, waaraan reeds tijdens het overhevelen stoffen zijn toegevoegd, die het stollen tegengaan, wordt S onmiddelijk door toe- smelten van de ampul luchtdicht afgesloten. Met werk van den „Prins der „Drukkers" in de Palatijnsche bibliotheek. N het kader van een serie feestelijke gebeurtenissen, die in den loop van dit jaar zouden worden gehouden te Par ma, ter eere van haar drie grootste zonen, namelijk Gian Battista Bodoni, den be roemden drukker, Francesco Mazzola, be ter bekend als „Parmigianino", den ver maarden schilder en ten slotte van Niccolo Paganini, den duivelskunstenaar op de vi ool, werd ook een tentoonstelling ingericht die betrekking heeft op leven en werken van Bodoni, den Italiaanschen prins der drukkers. In verband met de tijdsomstan digheden zullen de meeste der feestelijkhe den geen doorgang vin den, maar voor de ten toonstelling van Bodoni is een uitzondering ge maakt. De congressen, lezingen, concerten en sportfestiviteiten, die aan de viering nog meer glorie zouden moeten verleen en, zijn bijna al le afgelast. De expositie omvat in de eerste plaats een honderdtal boeken, wel ke door Bodoni te Par ma werden gedrukt, voor het grootste deel in de door hem zelf ont worpen lettertypen. Hoe veelzijdig de in druk ook moge zijn, die men bij een rondgang krijgt, toch is hier nog slechts een betrekkelijk klein deel van 't oeuvre van Bodoni te zien.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Heldersche Courant | 1940 | | pagina 4