De samenvoeging Liefde voor Zijpe nihil Waarom geen behoorlijk wetenschappelijk onderzoek vooraf? Vernietigende uitspraak uit wetenschappelijke kringen Raad Calantsooq een slag in de lucht I C„HET IS GEEN KWESTIE VAN HUISJES BOUWEN EN WEGGETJES MAKEN." 1 (Van onzen eigen verslaggever). „Ja, mijnheer", zegt ons professor van Vuuren, als we nog nauwelijks gezeten zijn in zijn groote werkkamer in het ge bouw van het geografisch instituut der Rijksuniversiteit te Utrecht, „warneer U schrijft dat klaarblijkelijk zóó maar een kringetje in Noordholland is getrokken en gezegd, „is het niet aardig" en wanneer in een raadsvergadering het woord „dilettantisme" wordt gebruikt, dan hebben dat raadslid en U gelijk. Ook ik heb met eenige ver bazing kennis genomen van de geweldige verandering die men plotseling in Noordholland ten aanzien van de gemeen telijke indeeling wenscht in te voeren. Het is goed dat nog eens in het openbaar de aandacht wordt gevestigd op dit uiterst gevoelige deel van onze volks huishouding, waarin een ruw ingrijpen, zonder voldoende ernstige voorbereiding, noodlottig kan worden. Men blijve daarom met klem aandringen op voorafgaand onderzoek. Het begin is er al. De Kamer van Koophan del voor Zaanland heeft een verzoek in die richting ge daan. Lang behoeft een nader onderzoek niet te duren, maar noodig is het. Want, mijnheer, elke concentratie is een sociaal probleem, dat geen halve maatregelen duldt. Het is geen kwestie van huisjes bouwen en wegge tjes maken. Er zijn ongetwijfeld bouwkun dige- en civiel-ingenieurs, die over fantasie beschikken, maar elke fantasie is in sociale vraagstukken misplaatst. De gemeentelijke autonomie is een stuk geschiedenis van ons f volk, dat zich niet zóómaar laat wegcijferen, het was een prachtig bezit en het is héél jammer dat de Overheid dat langzamerhand door eigen maatregelen, die bedoeld waren om de autonomie te redden, kapot heeft ge maakt. Een onderhoud met Prof. van Vuuren, hoogleeraar aan het geo. grafisch instiuut der rijksuni versiteit te Utrecht. Voor de kleinere gemeenten had het echter een heel ander gevolg. Door de gemeentefondsbelasting en later ook de uitkeeringen uit het werkloosheidssubsidiefonds werd het gemeentelijk budget volkomen los gemaakt van de interne toestand der gemeente, waarvan weer het gevolg was, dat de gemeenteraden feitelijk niets meer te vertellen hadden. Wat eens werd opgebouwd is later weer kapot gemaakt. Een voorbeeld hoe het moet zijn is de provincie Gronin gen. Daar zijn 53 gemeenten waar aan nog nimmer iets is veranderd. De stad Groningen is onbetwist het Een onzer redacteuren heeft het groote voorrecht gehad een vraag gesprek te kunnen voeren met Pro fessor L. van Vuuren, hoogleeraar aan het Geografisch instituut der Rijksuniversiteit te Utrecht. Het oordeel van dezen Hoogleeraar, die in opdracht van regeeringsorganen ten aanzien van verschillende sa menvoegingsproblemen een diep gaand onderzoek instelde naar de daaraan verbonden mogelijkheden en moeilijkheden, is over de jong ste samenvoegingsplannen on gunstig. WELVAARTSFACTOR in aanmerking moet blijven worden ge nomen en daarbij valt men altijd weer terug op de in zich zelve berustende harmonische opbouw der gemeenten. Zoo, en nu kunt U voor Uw lezers nog in een paar punten de hoofdzaken samenvatten die noadig zijn om een behoorlijke samenvoeging te krijgen en dan kunnen ze zelf oordeelen of met dat alles rekening is gehouden... 1 Het hoofdbeginsel blijve, dat de historisch gegroeide gemeenschap, zoolang zij nog een eigen functie kan blijven vervullen in het welvaartsstreven van de bevolking, behouden dient te blijven. 2 De opvoedende kracht die er voor ons volk in politieken zin is uitgegaan ook van de kleinere gemeenten, mag niet vergeten worden en blijve vooral ten plattelande bestaan. Dit immers leidt ten plattelande tot een zuinig en goed beheer. 3 Zoodra echter de plattelandsgemeente dit eigen karakter gaat vergeten door aan te bouwen tegen een stedelijke grens, dan annexeert een dergelijke plattelandsge meente zich zelve. 1 Voor iedere gemeente moet men den cisch kunnen stellen dat zij door een harmoni sche opbouw van haar bevolking naar het inkomen in staat zal zijn door een even wichtige hegrooting in de eigen huishou ding te kunnen voorzien. 5 Tenslotte is van zeer veel helang welke functie elke gemeente heeft te vervullen. Dit kan alleen uit een ernstig onderzoek blijken. Tot zoover ons onderhoud met professor van Vuuren, een onderhoud met iemand die bevoegd is over de kwestie der samenvoeging een oordeel te vellen. ZELFSTANDIG BLIJVEN EN ANDERS SAMENVOEGING MET DEN HELDER. EEN PLAATSVERVANGEND WETHOU DER BENOEMD. Gisteravond vergaderde de Raad. Afwezig is de heer G. W. Jimmink we gens ziekte. Voorzitter, tevens secretaris, is de heer G. D. Rehorst, burgemeester. Notulen. Na opening worden de notulen der vorige vergadering onveranderd goedgekeurd on der dankzegging aan den samensteller. Ingekomen stukken. Hieronder zijn eenige circulaires en ver slagen. die bij de raadsleden zullen circu- leeren. Op het verzoek van de Heldersche Vluch- telingenvereeniging „Alles sal reg kom" om subsidie voor haar huisvlijtcurus, wordt gunstig besloten, f 25.wordt beschikbaar gesteld voor dit sympathieke doel. Benoemingen. In de vacatures wegens het periodieke af treden van de leden van 't Algemeen Arm bestuur worden de beide aftredende leden, de heeren G. W. Jimmink en A. Toes met algemeene stemmen herbenoemd. De voordrachten van B. en W. luidden: vac. G W. .Timitnink: 1. G. W. Jimmink, 2. J. Sleutel Pz. vac. A. Toes: 1. A. Toes. 2 Jc. Bakker Az. Als lid van de werkloozencommissie in de vacature F. Daalder, die wegens vertrek naar elders bedankt heeft, wordt met vijf stemmen benoemd de heer P. J. Kruisveld; 1 stem werd uitgebracht op den heer P. Vos. De heer Kruisveld houdt zijn benoe ming in beraad. De voordracht iuidde: 1 P. J. Kruisveld, 2. P. Vos .Tbz. De Voorziter dankt den heer Daalder voor het vele en goede werk, dat deze als lid der commissie heeft gedaan. Wijziginq begroeting 1940 In verband o.a. met administratieve wij zigingen en het bijplaatsen van een brand kraan, merkpaaltjes bij de brandkranen. reparatie en carholineeren van den toren het aanschaffen van een brandblusrhappa- raat voor de school, stellen B. en W. be grootingswijziging voor. Met algemeene stemmen wordt het voorstel aangenomen. Prof van Vuuren. (Foto Hanna Elkan). Daar is geen woord Fransch bij! Het is wat de samenvoeging om Schagen oct.reft wel een zeer bemoedigende uitspraak: wanneer 't mogelijk is. de gemeenten zelfstandig la ten en anders gelijkgerichte gemeenten ver eenigen om een hoofdplaats heen, welke door haar ligging, structuur en functie niet anders dan hoofdplaats kan zijn. Dat is in dit geval dus niet Warmenhui zen en Harenkarspel samenvoegen met Schagen. Dat is in -dit geval dus wel Barsingerhorn. St. Maarten en eventueel Wieringerwaard bij Schagen, hoewel de laatste plaats vol gens de opvatting van professor van Vuuren thans zeker een gemeente is, zooals men die kan wenschen. De combinatie Hoogwoud met Winkel en Nieuwe Niedorp zou dus min of meer te ver- oordeelen zijn, Oudorp moet onbetwist naar Alkmaar en zeer zeker ook een gedeelte van Heiloo, dat immers geheel tegen de stedelij ke grens is opgebouwd en zichzelf dus reeds bezig is te annexeeren. Over Langendijk be hoeft men niet meer te praten, slechts kan Broek uit de professorale uitspraak wel iets putten voor het behoud der zelfstandigheid. Vele gemeenteraden hebben zich reeds over de samenvoeging uitgesproken, enkele moeten dat nog doen. In geen enkele ver gadering de Langedijken uitgezonderd was men 't met de voorgestelde plannen ge heel eens. Men heeft zich natuurlijk niet n>et dezelfde motieven tegen de samenvoeging verzet als prof. van Vuuren, omdat men de materie niet in die mate beheerscht. In hoofdzaak heeft het gezonde verstand ge sproken van den nuchteren Noordhollander die hier van geslacht op geslacht heeft ge woond en gewerkt, die zich in nauwe ver bondenheid met zijn gewest weet. Nu men kennis kan nemen van het oordeel van een vooraanstaand geleerde, zal men, even als prof. van Vuuren, met nóg meer over tuiging kunnen zeggen: De samenvoeging zonder grondig voorafgaand onderzoek is een slag in de lucht! (Nadruk verboden). Helder, dan kan de secretarie hier behou den blijven, dat is van Zijpe niet te ver" wachten. Dat spreker de zelfstandigheji der gemeente voorstaat is voor hem van zelfsprekend. De heer ten Broeke is het met het con cept-besluit volkomen eens. Uit bezuini" gingsopgpunt is samenwerking met Den Helder ook beter. De heer Kruisveld maakt B. en W. een compliment voor het werk dat het colle,,,. in deze zaak heeft gedaan. Aanvankelijk was spreker voor samenvoeging rnet Zijr,e Nu echter gebleken is dat de overgroot^ meerderheid voor Den Helder gevoelt js spreker hier ook voor Spreker legt er nog de nadruk op dat B. en W. in den Raad geen middel onbeproefd zullen laten om de zelfstandigheid te behouden. De heeren van Fraas en van der Plas zijn het volkomen met de vorige sprekers eens Ook de heer Volkers. Deze laatste vraagt nog inlichtingen omtrent eventueele grens wijziging naderhand. De voorzitter kan hierop niets definitiefs antwoorden. Met algemeene stemmen wordt thans het besluit genomen overeenkomstig het voor stel van B. en W. Het luidt: 1. De gemeente Callantsoog zelfstandig te laten; II voor het geval aan het advies sub. I geen gevolg kan worden gegeven, de ge meente Callantsoog toe te voegen aan de gemeente Den Helder; III als onverhoopt de gemeenten Zijpe en Callantsoog mochten worden vereenigd, den naam der nieuwe gemeente Zijpe te' doen luiden en als centrum aan te wijzen Schagerbrug. De voorziter dankt den heer Mooij voor zijn vriendelijke woorden tot hem gericht. Rondvraag, De heer Ten Boekei vraagt invoering van een duurttetoeslag op de werkverschaffings- loonen. De Voorzitter zegt onderzoek toe. De heer Van der Plas brengt nogmaals ter sprake de benoeming van een plaatsvervan gend wethouder wegens ziekte wan een der wethouders. De Voorzitter merkt op dat als men alles vooruit geweten had dit in verband met het gewichtige besluit van hedenavond wel wen- schelijk geweest zou zijn. Spreker wil de raad in deze kwestie volkomen vrij laten. De heer Ten Boekei doet het voorstel om tot benoeming van een tijdelijken wethouder over te gaan. Met algemeene stemmen wordt dit voor stel aangenomen en wordt tot stemming over gegaan. Benoemd wordt de heer J. C. v. d. Plas met 4 stemmen. 2 stemmen, werden uitgebracht op den heer Ten Boekei. De heer Van der Plas neemt zijn benoe ming aan en wordt door den Voorzitter gefe liciteerd. Naar aanleiding van een vraag v. d. heer Volkers wordt besloten in de komende win termaanden overdag te vergaderen. Hierna sluiting. ANNA PAULOWNA DE STORM. De Polder schijnt er nog al goed afgeko men te zijn met den storm der laatste dagen We vernamen tenminste niet van groote schade. In den Stoomweg echter waren toch een vijftal palen \%n het electricifeits- of telefoonnet omgewaaid en gebroken. BREEZAND. COöP. LAND- EN TUINBOUW AANKOOP- VEREENIGING. Is het U bekend, vragen wij, dat de Over heid thans begonnen is zijn hulp aan de ge meenten in te krimpen, door bijv. nog maar 74% van de anders gedane uitkeering uit de gemeentefondsbelasting toe te wijzen, en voor sommige gemeenten ook al de uitkee ring uit het werkloosheidssubsidiefonds stop te zetten? Dat is dan een eerste stap op den goeden weg, maar dat moét dan ook een reden zijn om van de nieuwe gemeenten werkelijk krachtige eenheden te maken, welke zich zelf kunnen bedruipen. Men kan niet aan den eenen kant wat wegnemen zonder er aan dén anderen kant wat voor terug te geven. Maar als inen de samenvoeging in Noordholland, wat het hoe en waarom betreft, goed wil begrij pen, dan moet men die in algemeen verband zien, en de geschiedenis kennen, welke in' ons land tot concentratie in de stedelijke centra heeft gevoerd Ons vraaggesprek wordt een half uurtje college loopen. Professor van Vuuren doceert, alsof hij via de schakel van onze vulpen en blocnote het erin wil hameren: Bezint eer gij begint, Noordholland, let op Uw saeck HET WAS... MEESTERLIJK... De gemeentewet van 1851, doceert de Hoogleeraar, is een der oudste wetten, die in beginsel nog nimmer is gewijzigd en over het algemeen zeer behoorlijk heeft ge werkt. Deze wet heeft vooral invloed gehad op de politieke opvoeding der kleinere ge nieenten, waarin de raad niet de burge meester aan het hoofd van de gemeente staat. De huishouding op finantieel-econo- niisch gebied was meesterlijk, schrijft U dat neer! het is niet meer en het is niet minder. Dat de autonomie schitterend heefl gewerkt valt niet te ontkennen. De opbloei van de nijverheid, de groei der stedelijke aglomeraties. de uitbreiding dus, moest wel leiden lot verstoring van het evenwicht, want de verkeersuitbreiding schiep de mo gelijkheid werk- en woongemeenten van el kaar te scheiden. Men werkte in de stad, en wie het eenigszins betalen kon, ging buiten wonen. De autonomie der gemepnten berust op de finantieele zelfstandigheid, door het vertrek der kapitaalkrachtigen ging dus de basis verloren. Goed, men wist daar een middel op. Men begon forensenbelasting te heffen, waarbij tweederde van den aanslag naar de werkgemeente, en tweederde naar de woongemeente ging. Onvoordeelig voor den forens dus, die een derde meer betaal de, maar juist en rechtvaardig. 'De foren senbelasting is helaas afgeschaft, men heeft de gemeentefondsbelasting gekregen voor het heele land. Maar... toen was mede in verhand mei de werking van het werkloos heidssubsidiefonds meteen noodig dat de ste den gingen annexeeren om het evenwieht te herstellen, en dat is ook gebeurd. Het merkwaardige is dan ook, dat in vele ge vallen de samengevoegde gemeenten op nieuw gingen bloeien. I centrum, cultureel en economisch zit de zaak goed in elkaar Zoo zou dus ook in het Noorden van Noordholland die plaats centrum moeten zijn, die daar krachtens haaT ligging en functie recht op heeft, waar andere plaatsen op zijn aangewezen voor de markt, voor de scholen, voor de belangrijke bijeenkomsten, die de welvaart van al die gemeenten wil bevorderen, professor? Zeer zeker! Zoo'n plaats is Schagen professor. Inderdaad! Is het dan niet dwaas om plaatsen, die niet op Schagen zijn aangewezen als War- menhuizen en een gedeelte van Harenkars pel met Schagen te willen vereenigen en andere plaatsen als Barsingerhorn en Wie ringerwaard daar niet bij te brengen? Mijnheer, ik herhaal, de samenvoeging in het Noordelijk deel van Noord-Holland is een slag in de lucht, zoolang er nog geen behoorlijk onderzoek is geweest. Maar vervolgt professor van Vuuren, men moet dus nu de zaak weer'krammen, want er is als gevolg van den oorlogstoe stand veel geld noodig en daarom meent men door samenvoeging bezuiniging te kun nen brengen. Deze poging zal te vergeefs zijn. Voor het, zuidelijk deel van Noord-Holland, tot Alk maar toe, had men een basis in de zeer uit gebreide studie die de stad Amsterdam heeft ontworpen voor het thans aanvaarde uitbrei dingsplan. Maar... hier staan we voor een bijzonder verschijnsel. Er is nooit een regee ring in ons land geweest, die tegen de eischen van Amsterdam het been stijf wist te houden. Als men dus, degenen, die het samenvoegingsplan voor Noord-Holland heb ben opgezet, een verwijt maakt, dat er geen „sttrvey", geen behoorlijk sociaal-geogra fisch, economisch en demografisch onder zoek is geweest, zullen zij naar die studie kunnen verwijzen. Voor het Noordelijk deel van Noord-Hol land is er echter geen onderzoek zooals lk dat bedoel, geweest, en lk kan me voorstel len dat de menschen zich met hand en tand verzetten tegen het plan, dat zij niet begrij pen en niemand begrijpen kan, zonder be hoorlijk onderzoek. 1 Vij noemen professor van Vuuren hel voorbeeld van Hoogwoud, Winkel Nieuwe en Oude Niedorp, waar de bevolking van de eerste gemeente een geheel andere geaard heid bezit dan die der andere dorpen. Ko men er bij de samenvoeging ook geen ziel kundige factoren te pas? Natuurlijk is het antwoord, en ook daarom is het vraagstuk zoo moeilijk. Het voor naamste is en blijft echter dat de Eveneens wordt besloten tot wijziging van de posten voor werkverschaffing en steunverleening in verband met opmer kingen van de commissie van overleg voor de gemeentebegrooting. Verzameling afvallen. Gezien het benutten van de afvallen in de ze gemeente meenen B. en W. te moeten voorstellen ontheffing te verzoeken van het het vaststellen van een verordening op het verzamelen van afvallen. Algemeen wordt deze zienswijze van B. en W. goedgevonden en wordt aldus besloten. De samenvoeging. De hoofdschotel van deze vergadering komt thans ter tafel. De voorzitter geeft een resumé van hetgeen aan het advies van B. en \V. is voorafgegaan Spreker leest het ingekomen schrijven der V.V.V. voor, waarin deze aandringt op het behoud der zelfstandigheid en mocht dit niet gelukken, dan een samenvoeging met Den Helder voor te stellen. Uit een door deze vereeniging gehouden referendum onder de bevolking is gebleken, dat 7G bij samen voeging dit met Den Helder prefereert. Spreker behandelt in het kort het ontwerp besluit dat B. en W. den Raad aangeboden hebben. Het was voor B. en W. een teleurstelling dat zoo kort na de beslissing in 1936 thans weer saiuenvoegingsplannen aan de orde ge komen zijn. Achtereenvolgens wordt aangetoond dat Callantsoog als zelfstandige gemeente be staansmogelijkheid heeft, dat een samenvoe ging met Zijpe geen voordeelen geeft en een samenvoeging met Den Helder meer voor deelen zou bieden. De moeilijke tijden waarin Den Helder thans verkeert, mogen op de te nemen be slissing geen invloed hebben,zijnde deze toch van tijdelijken aard. Er zijn toch ook ban den met Den Helder en B. en W. achten het met onmogelijk dat Den Helder de exploita tie van Callantsoog als badplaats goed zullen aanpakken. Het afstandsbezwaar blijkt niet zoo groot te zijn gezien de bevolking van het doip Callantsoog dat het verst van Den Hel der verwijderd is. zich bijna unaniem voor Den Helder heeft uitgesproken. Uit een be spreking met B. en W. van L>en Helder is te constateeren dat deze zeer sympathiek en luist oordeelen. nl. in de eerste plaats zelf- standiKheid, zoo dit niet mogelijk bliikt Hnn zal Callantsoog welkom zijn i Bj ?n ^V-.durven derhalve met groote vrii- Wethoudèr,eer\fnn"t cKonce,1, aan 'e nemen. nl l rf»l h J brengt i" de eerste plaats den burgemeester dank voor het- is snrekJerVOgerh,drCn Z5ak *eda3n ïïet is spreker gebleken dat hij niet alleen een is'TlrïTieM "J331" ook een burgervader is. Ook het bestuur van de V.V V is sm-e dum Snrekpr 'V°T T *ehnud(!" referen- samenwei kin JS .soI"ut va" meening dat dan met 7- tr Helder beter is dan met Zijpe. Komt Callantsoog bjj Den 1 Bovengenoemde vereeniging hield Dins dagavond haar algemeene ledenvergadering in het lokaal van den heer Borst. Na een kort openingswoord van den heer K. Daalder, las de heer K. Keuris, admini strateur van de coöperatie, de notulen, die onveranderd werden goedgekeurd. Balans en Jaarverslag. De balans, zooals die was opgemaakt door den heer J. G. Oosterbeek, en diens rapport, werden eveneens door den heer Keuris ter kennis gebracht van de vergadering en met veel eigen cijfers toegelicht. De balans sloot op -f 37366,36 ne na de ge wone afschrijvingen bedroeg de winst f3192,49. In totaal is aan de klanten afgeleverd voor f 98.235.35. het vorige paar f86.373.31. De totale omzet bedroeg 1.207.711 eenbe den, tegen het vorig paar 1.314.855. Bij het maal- en mengbedrijf waren de getallen: 167.328 kg voedermcngsels (v. j. 211.774 kg). 68.029 kg gemalen(vorig jaar 161,628 kg). 1,234 kg gebroken (vorig jaar 37.513 kg). De distributiemaatregelen spraken hier bij natuurlijk een hartig woordje mee. Aan de klanten werd 421,388 kg veevoer verkocht; 751,912 kg kunstmest (vorig jaar 812,354 kg) en 34.411 eenheden van diverse artikelen. Bij de kunstmestverkoop bleek dit jaar grooter vraag naar korrelinest, super, kalizout en Chili, terwijl van Tho- masmeel veel minder verkocht werd dan het vorige jaar. A ls interessante aanvulling deelde de heer Keuris nog mede, dat na het afsluiten der boeken (op 30 Juni) de omzet het vorig jaar tot 4 November '39 15.689,20 bedroeg, terwijl deze voor hetzelfde tijdvak in 1940 reeds 21,395,59 was. Bestuursverkiezing- Nadat het jaarverslag onder dankzegging van den heer Keuris, was goedgekeurd, volgde bestuursverkiezing. De heeren Daal der en Busé werden met bijna algemeene stemmen herkozen en namen deze herbe noeming aan. Besteding winst- Het bestuur stelde voor, het advies van den heer Oosterbeek over de bestemming van de gemaakte winst op te volgen. De zuivere winst was, zooals we boven vermeldden f 3192.49. Er was nog een onver deeld saldo van het vorig jaar ad f 8.2112- Totaal f 3200.70V2. Genoemd advies luidde. Bij te schrijven op het ledenkapitaal van de afname door de leden f Toe te treden aan het fonds voor prijsver schillen f 1000; Toe te voegen aan de reser ve-nieuwbouw f 100; Reserveering voor te betalen winstbelasting f 656.35V2. Aldus werd besloten. Geen der leden had iets voor de rondvraag en dankhrengend aan „de massa" voor betoonde belangstelling (er was maar v,e nig bezoek) sloot de heer Daalder de ver gadering.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Heldersche Courant | 1940 | | pagina 6