„Nederland vocht
met zijn luier"
ga deze deur voorbij
Het voedselvraagstuk
in België
De Raden van
Arbeid in 1939
Lustig draaide de rou'ette
f 600—gerold
Roemeensche Joden uit
het leger geweerd
Branden in Londen en
Birmingham veroorzaakt
Aanvallen en
tegenaanvallen
DE LOMMERD
Enge'sche bommen op ons land
Japaasche gezant
in Rome aangekomen
Bloembollenveiliogvereenigiog
„West Friesland" te
Bovenkarspel
Daitsch weermachtbericht
Italiaanscb weermachtbericbt
EN VALSCHE
SCHAAMTE
„Heit gij noch geld, noch goed,
Niet zoo'n groote rol als vroeger! Be spe
ciale voorzieningen en de vermindering van
de algemeene welvaart drukten gedurende
de laatste vijf en twintig jaar hun stempel
op den Lommerd, deden dezen achteruit
gaan, hoewel de noodzaak van zijn bestaan
noe dagelijks bewezen wordt...
Wij vernemen drie motieven voor dezen
achteruitgang.
Ten le profiteert de bevolking thans van
voorschotbanken, betaalzegelbedrijven, enz.
welke de laatste kwarteeuw een enorme
vlucht hebben genomen. Verder bezit men
in 't algemeen minder beleenbare goederen
dan vroeger! Neem bijv. de linnenkast van
de huisvrouw vroeger en nuDe bruid
verliet voorheen met een behoorlijken uit
zet het ouderlijk huis één of meer do
zijn van iedere soort was geen uitzondering.
Van haar welgevulde kastplanken kon dus
ingeval van nood best een stapeltje naar
den lommerd! En de man? Hij bezat een
„opknappertje" en een Zondagspak, nu
vaak maar één behoorlijk costuum! Ook was
het sieraden dragen door het eenvoudige
publiek veel meer in de mode dan in onze
Cijfers en feiten.
Aan hot „Verslag van de werkzaamheden
der Raden van Arbeid over 1939" ontleenen
wij o.m. onderstaande gegevens.
Het door de Raden van Arbeid over 1939
vastgestelde premiebedrag bedroeg in totaal
voor de Ongevallenwet 1921 f 7.612.170 en
voor de Land- en Tuinbouwongevallenwct
1922 f 227.174.69.
De opbrengst dpr verkochte rentezegels
voor de invaliditeitswet bedroeg 44.4 mil
lioen gulden. Liet aantal loopende vrijwilli
ge ouderdomsverzokeringen was in 1939 ge
stegen tot 142.700.
Op 31 December 1939 bedroeg het aantal
loopende verzekeringen 9.897.484. hetgeen in
vergelijking met het vorige jaar e.en toene
ming te zien geeft van 145.564. De inzen
ding van renfekaarten door verzekerden laat
nog veel te wenschen over. Het aantal ron-
tekaarten," dat uiteindelijk door den buiten
dienst moest worden opgehaald. bedroeg
voor zoover bekend, in dit verslaginar onge
veer 7%. Wegens het niet of onvoldoende
plakken van rentezegels moest op een to
taal van en. 223.800 rentekaarten in 1939
vond f 1.492.300 worden nagevorderd. In
1930 kwamen 27.670 aanvragen om invnli-
diteltsrente binnen tegen 24519 in het vo
rige Jaar. Het svstematisrh bevorderen van
het aanvragen van invaliditeitsrente dooi
de Raden van Arbeid heeft, hierop even
nis vorig jaar een belangrijke invloed ge-
dagen. Herinnert ge U de zware gouden
vestkettingen, den kostbaren tooi der Jor-
daansters?
aardappelen aanzienlijk uit te breiden. Deze
cultures zijn namelijk de laatste jaren
sterk achteruitgeloopen.
Zoo zal de beschikbare grond voor den
aanbouw van tarwe worden gebracht van
180.000 hectare op 260.000 hectare, die voor
rogge van 140.000 hectare op 160.000 hec
tare, waardoor de opbrengst van broodgraan
zal toenemen met ongeveer 30 Wanneer
de oogst van het volgend jaar normaal is,
hoopt men reeds in 1941 onafhankelijk te
worden van den invoer van dit artikel.
Hierbij moet men echter in het oog houden
dat deze uitbreiding zal moeten geschieden
ten koste van een deel van den grond, die
thans wordt gebruikt voor de teelt van
voergewassen, daar de oppervlakte slechts
beperkt is.
Voor de aardappelen geldt hetzelfde. In
1932 bedroeg de oogst aan aardappelen 4.4
millioen ton. in 1938 echter nog slechts 3.25
millioen ton. Op deze wijze hoopt men de
opbrengst van den aardappeloogst weder
zoodanig te doen stijgen, dat de behoeften
van het land er door gedekt worden.
had. Het aantal toegekende renten bedroeg
22.600, waarvan 15.099 wegens blijvende en
7.501 wegens tijdelijke invaliditeit.
Het aantal aanvragen om ouderdomsren
te bedroeg 11.771. Toegekend werden dit ver
slagjaar 11.453 ouderdomsrenten tot een to
taal bedrag van f 1.770.346.
In 1939 kwamen binnen 6.089 aanvragen
om weduwenrente, terwijl in 5.538 gevallen
bedoelde rente werd toegekend tot een to
taal bedrag van f 788.858.80, zijnde een ge
middeld bedrag per weduwe van f 142.44.
Bovendien, werd in 93 gevallen in plaats
van een rente een afkoopsom toegekend.
Het aantal aanvragen om weezenrente be_
droeg 1.097; toegekend werden in 1939 1 960
weezenrenten tot een totaal bedrag van
f 217.620.30. of gemiddeld per wees f 49.77.
In totaal werden 8.675 aanvragen gedaan
otn geneeskundige behandeling of verple
ging krachtens art. 100 van de Tnvaliditeits
wet. Hiervan werden in eerste instantie
door of vanwege de Radon van Arbeid af
gewezen 4.385 of 50,5%.
In den loop van 1939 werden 3.713 pa
tiënten ingevolge een beslissing ex. art 100
r.W. medisch behandeld, Op het einde van
het verslagjaar waren hiervan nog 701 pa-
Mënten onder behandeling. Als genezen wer
den ontslagen -2.581 patiënten of 85.6 van
het aantal beëindigde gevallen.
Ingesteld werden 266 beroepen tegen be
slissingen van Raden van Arbeid. Hooger
beroep hij de Centrale Raad van Beroep
werd ingesteld in 70 gevnllen.
Het totaal aantal loopende vrijwillige
ouderdomsverzokeringen bedroeg in het vee
slagjaar 270.781 tegen 272.451 in 1938. Tn to
taal werd aan premiën ontv. f 5.784.477.12.
Vijf dooden en xes gewonden.
In den nacht van Woensdag op Donderdag
zijn er hier te lande meer Engelsche bom
men gevallen dan in de nachten daarvoor.
Een aantal bommen is op het open veld
terechtgekomen waarbij een koe en een
schaap zijn gedood.
Eenige andere bommen echter hadden
noodlottiger uitwerking. In twee plaatsen
zijn woonwijken getroffen en ongeveer 2
huizen vernield. Er zijn daarbij vijf dooden
ïn zes gewonden te betreuren.
Prof. Snijder, voorzitter van de
Ned. Cultuurkring over de ver
houding Nederland-Duitschland
VREDESONDERHANDELINGEN
THANS IN VOLLEN GANG.
In een radiorede heeft Prof. Dr. G. A.
Snijder voorzitter van den Néderlandschen
Cultuurkring o.a. gezegd, dat voor het Ne-
derlandsche cultuurleven reeds een zeer
belangrijk resultaat is aan te wijzen, waar
aan de cultuurkring allesbehalve vreemd
is: de splitsing van bet vroegere departe
ment van onderwijs, kunsten en weten
schappen in twee departementen, elk
onder een eigen secretaris-generaal. Dit re
sultaat is belangrijk, omdat daardoor eerst
de mogelijkheid geschapen wordt, aan ve
le takken van de Nederlandscho cultuur
meer zorg en aandacht te besteden, dan
tot nu toe het geval was.
Beide nieuwe secretarissen-generaal zijn be
stuurslid en eerste medewerkers van den
kring. Prof. Snijder verklaarde, dat de
kring zijn werk zal voortzetten, doch zich
niet zal laten haasten.
Sprekende over de verhouding Neder
land-Duitschland zeide Prof. Snijder, dat
Duitschland ons de vriendschap heeft aan
geboden.
Ik weet, aldus spr., het is hard als over
wonnene dit aanbod te aanvaarden, ik
weet ook. dat het voor den overwinnaar ge
makkelijker valt. Maar dat neemt niet weg,
dat het zelfs voor een-overwinnaar een on
gewoon aanbod is. Wie meent, dat Dr. Seyss
Inquart hier staat als gouverneur van een
onderworpen gebied, weet nog niet, wat dat
heteeljent.
Laat hij de Rijnlanders, die de
Fransche bezetting meemaakten, of
desnoods de Polen maar eens om in
lichtingen vragen. Dat ziet er an
ders uit!
Neen, de Rijkscommissaris is veel
eer een gezant van den Fuehrer
van het Duitsche volk, die met ons
-volk als gehpel over den vrede
spreekt en onderhandelt.
Vredesonderhandelingen in vol
len gangl
Het klinkt u misschien zonderling in de
ooren, aldus spr., wanneer ik zeg, dat de
vredesonderhandelingen op het oogenblik
in vollen gang zijn. Maar er zijn meer din
gen in dezen tijd die, gemeten aan den nor
malen gang van zaken in de laatste paar
eeuwen „zonderling" zijn. Deze heele oorlog
is „zonderling", is een gebeuren, zooals het
misschien iedere 500 of 1000 jaar plaats
grijpt en deze „vrede", die midden on
der het krijgsbedrijf, midden in den eind
strijd al voor onze oogen (en zonder maan
denlange genoegelijke conferenties) wordt
opgebouwd, is minstens even „zonderling"
evenzeer „op zich zelf staand".
De dingen die gebeuren zijn zoo groot en
zoo eenvoudig, dat wij, gewend als wij nog
zijn aan ingewikkeldheid en gecompliceerd
heid, gewend als wij zijn om kortzichtig
naar kleinigheden fe zoeken, nauwe
lijks in staat zijn, den afstand te winnen
om de dingen in hun grootheid en eenvoud
te herkonnen.
Vervolgens zette Prof. Snijder uiteen, dat
wij ons ons Germaansch bloed weer bewust
moeten worden en hij vergeleek den oor
log tussehen Duitschland en Nederland
met een twist tussehen broers, die zich ten
slotte toch van één familie voelen.
Het komt er nu op aan, dat het Neder-
landsche en het Duitsche broedervolk weer
den weg tot elkaar vinden. Daar ligt de
keus, waarvoor wij thans staan. En wie
ons Nederlandsche volk met opzet of door
onverstand er toe brengt, te volharden in
een bevroren starheid en stijfkoppigheid,
draagt tegenover zijn eigen volk een zeer
groote verantwoordelijkheid Want laat hij
wel bedenken, dat wij nu staan tegenover
de „vredesvoorwaarden". Ook deze zijn
weer ongehoord in hun eenvoud, want in
den grond van dn zaak kan ik ze samen
vatten in enkele woorden:
„Zullen wij als goede kameraden samen
werken, ja of neen?"
Dat is de vraag, die de Rijkscommissaris
ons telkens weer stelt, en het is zaak, dat
wij dit verstaan.
Een vraag, die een keuze behelst. En
wanneer ik u verzekerd heb, dat wij van
den Nederlandschen Cultuurkring en vele
anderen met ons in het land, hier „geen
haast" mee hebben, omdat wij al gekozen
•hebben, dan wil ik daar alleen nog aan
toevoegen, dat zij, die nog steeds niet heb
ben willen of kunnen kiezen, wel haast
hebben.
Wie dan tbans kiest, dient daarbij niet
te vergeten, dat bet niet om zijn persoon
lijke neiginkjes of voorkeurtjes gaat, maar
dat bij verantwoordelijk is tegenover ons
Nederlandsche volk, niet alleen nu, maar
ook en vooral in de toekomst.
Croupier veroordeeld tot vier
maanden.
In het sousterrain van een perceel aan
de tweede Weteringdwarsstraat te Amster
dam draaide in den loop van Augustus lus
tig de roulette en werkloozen en aankomen
de Kantoorbedienden verloen daar hun scha
mele inkomsten. Doch op 17 Augustus deed
de politie een inval en maakte aan het be
drijf een einde. Drie mannen weiden gear
resteerd, waarvan gisteren de hoofdschul
dige de croupier, tot vier maanden gevan
genisstraf werd veroordeeld, waarvan twee
maanden voorwaardelijk, terwijl tevens
twee maanden preventieve hechtenis in min
dering werden gebracht. De rechtbank sprak
de beide andere verdachten, den bewoner
van het perceel en den assitent van den
croupier vrij.
HERDENKINGSBIJEENKOMST DER N.S.R.
Naar wij vernemen wordt op Zaterdag 14
dezer ter herdenking van den negenjarigen
strijd der N.S.B. een goote bijeenkomst ge
houden in de groenten- en fruithal aan de
Croeselaan te Utrecht. Het is de bedoeling,
dat alleen aan zesduizend oudstrijders een
plaatsbewijs voor deze herdenkingssamen
komst zal worden uitgereikt. Ir. A. A. Mus-
sert zal een rede houden, betrekking hebben
de op de geschiedenis der nationaal socia
listische beweging.
Wel wat onvoorzichtig!
Woensdag is een dame, die in een waren
huis in de Kinkerstraat te Amsterdam Sint
Nicolaasinkoopen deed, het slachtoffer ge
worden van haar eigen onvoorzichtigheid.
Zij had n.1. een bedrag van f 600.aan
bankpapier in haar tasch. In de groote druk
te is haar 'deze tasch ontstolen.
De nieuwe Japansche ambassadeur bij
het Quirinaal, Zernbei Horikiri is gister
ochtend te Rome aangekomen. Op het sta
tion werd hij ontvangen door den Italiaan-
schen chef van het kabinet den chef van
het protocol, den minister van buitenland-
sche zaken, door het personeel van de Ja
pansche ambassade, den zaakgelastigde van
Mandsjoekwo en door tal van andere per
soonlijkheden.
Inplaats daarvan belasting- en
arbeidsdienst.
Een gisterochtend verschenen decreet be
paalt, dat de Joden ontheven zijn van den
militairen en pre-militairen dienst. Even
wel zijn zij verplicht een speciale belasting
te betalen voor den geheelen duur van den
militairen dienst, welken zij hadden moeten
verrichten. Voorts zijn zij verplicht zich ter
beschikking te stelling van den staat om
arbeid te verrichten bij werken van natio
naal belang. De Joden die thans als soldaat
of in hoogeren rang in het leger dienen
worden hieruit ontslagen.
De ministerraad heeft besloten een pensi
oen te verleenen aan alle families van le-
gionnairs en leden der vroegere ijzeren gar
de, die gevallen zijn in den strijd voor de
vervulling van hun ideaal. Voorts is be
sloten over te gaan tot een herziening van
de politieke processen.
De aanvoer bestond uit pl.m. 1900 mand
gladiolen en lelie's. Kooplust goed. Voor
sommige soorten nog weer iets hoogere
prijzen. Besteed werd voor: America 12 op
170180: Ave Maria 12 op 2201 Allard Pier-
son 12 op 150195; Anna Pfitzer 12 op 150:
Aida 12 op 245: Anna Regina 12 op 200;
J. S. Bach 14 op 200—230. 12—14 170—210;
Dr. Bennctt 14 op 240—260: 12—14 195—220;
Blerint 14 op 220; 12-14 180—195; Bijvoets
Glorie 12 op 145; Gapt. Bovton 12 op 190;
Ladv Boreel 12 op 145160: Bright Side 14
nn 170; 12—14 125; Bleu Herald 12 op 240;
Caesar 14 op 280—360; 12-14 260—305;
Crimson Glow 14 on 205—215; 1214 120
180; Commnnder Knehl 12 op 260270; Co-
narnlrns 11 on 135; 12 11 125—135; Dr. Durr
12 on 150—160: Dr. Dentr 14 on 200—250:
12—14 150—205: Durh. of Kent 12 op 185;
Earlv Oran«e 14 op 215; 1214 185190;
F.nrlv Sunrisr 14 on 175—200; 1214 135
165; Emma 12 on 160: Enereie 14 on 165;
12—11 145—165; F.nrlv Benutv 4 op 180; 12-
H. 116-1.50; Earlv Red 12 on 125; Mar. Foeh
12 on 125—155: FrFilled Chemnion 14 on
>SO- 12—14 255; Fener7n"t>er 14 op 140; 12
-14 125! Gnldon Dn«t 12 on' 190; GoMen
West 14 on 155-160; 12—14 125—150: Graf
Zepnoijp 12 on "OO-220: Grune* T.lght 1?
op 255—270- Graf Chotek 1" on 120; Un"ev
14 on 160; 1" 14 135—145; Dr. Tlaniel 12 op
185; Nanrv Hanks 1? on 190; HimmeMor
14 on 225: 12—14 210; Rar, .T Tlnlot 12 on
160: TTerhstfrende 14 on 214255; 1?14 17"
-195; TT>prn da Vr'es 11 on 2"0°">5; 1"—1'
195205; nnimnrulee 14 on 160; 12—14 1°"
—115; Kas«el 1? op 205: Mevr. van Konii
nenburg 14 on 270; 12—14 250; Kriitbersr 1*
op 100—135; Mac Laren 14 op 220; 12—14
Het opperbevel van de Duitsche weer
macht deelt mede:
In den nacht van 3 op 4 December vielen
gevechtsvliegtuigen ondanks de slechte
weersomstandigheden Londen en Birming
ham aan. In de Londensche stadswijken
Paddington, Kensington en Battersea wer
den zware branden waargenomen. Ook in
Birmingham ontstonden na hevige ontplof
fingen negen groote en talrijke kleine bran
den. Verder werden Southampton en eeni
ge andere steden aangevallen.
Overdag beperkte zich de bedrijvigheid
van het luchtwapen tot verkenningsvluch
ten.
In den nacht van 4 op 5 December waren
de aanvallen gericht op Zuid- en Midden-
Engeland. Het leggen van mijnen in Brit-
sche havens werd voortgezet.
Eenige Britsche vliegtuigen wierpen in
den nacht in West-Duitschland bommen
neer en beschadigden eenige woonhuizen.
Gisteren werden drie vijandelijke vlieg
tuigen neergeschoten, waarvan twee door
de luehtdoelartillerie.
Drie eigen vliegtuigen worden vermist.
GRIEKSCHE TORPEDOJAGER
VERNIETIGD. BOMMEN OP
TURIJN.
In zijn weermachtsbericht no. 181 maakt
het Italiaansche hoofdkwartier het volgen
de bekend;
Ook gisteren hebben aan het Grieksche
front in de sectoren der beide legers aan
vallen en tegenaanvallen plaats gehad.
Onze luehtformatieé hebben in samenwer
king met de landstrijdkrachten een doel
treffende actie ondernomen en bommen
georpen op militaire werken, wegen, brug
gen, colonnes van auto's en op marsch
zijnde troepen Vooral de we? PremetiPe-
rati is verscheiden, malen aangevallen en
op verscheidene punten onbegaanbaar ge
maakt.
Tijdens een ge.vecht tussehen een van
onze formaties jachtvliegtuigen en een vij
andelijke formatie zijn vijf vijandelijke ja
gers neergeschoten. Twee van onze toestellen
ziin niet ternggekeed.
Op 29 November heeft een van onze duik-
booten ..Delfino" een Griekschen torpedo
jager in de Egeïschc Zee tot zinken ge
bracht.
In Oost-Afrikn hebben vijandelijke ge
motoriseerde afdeetingen een aanval onder
nomen op een van onze posten ten Westen
van Tessenei. Zii werden afgeslagen. Viian-
deiiike luchtaanvallen on C.heren en Ghinda
hehhen geen schade aangericht en geen
cinrhtoffprs gemaakt F.en vijandelijk" ma
chine is door onze jagers neergehaald.
Uit Zwitserland komende vijandelijke
vlictnieen hebben hommen laten vallen op
Tnriin. Tn de bnnrt van een ziekenhuis
werd een persoon gedood en werden drie
mensrhen gewond. Eenige branden konden
terstond gehluscht worden. Zii waren uit-.
trpFroken in een stoffen verve rii, een wol
spinnerij en een taniitenfnbriek. M'litaire
doelen ieden evenwel in het geheel geen
schade.
DEVIEZENSMOKKEL OP GROOTEN
SCHAAL.
Te Constantza hoeft de Roemeensche poli
tip in het bezit van een aantal Joden, die
zich naar Palestina wilden hegeven, devie
zen en goud tot een waarde van ruim 2
millioen lei gevonden. Deviezen en goud
zijn in beslag genomen.
125195; Lilac Wonder 14 op 140', 1214 130
—135; Ladv Rose 14 op 200; La Merveille
4 op 180: 12—14 150: Maagd van Orleans
14 on 155170; 12—14 119—155: Marokko 12
on 65; P. D. van Mourik 12 op 17o—210,
Marianno 12 op 135; Ma\_ Rcger 12 op 230;
Mother Marhree 12 op 195.
Moorish Kin# 14 on 205; Van dor Neer 14
on 225: 1214 170190; Oberon 14 op 18o;
12—14 180: Odin 14 op 170—175: 12—14 155—
100; Oranje Tmnerator 12 op 225; Oranje
Princes 12 op .26029.*>: Oeganda 12 op
065; Princes Astrid 14 op 235; 12 14 205,
Purple Benutv 12 op 195; Pnrmentier 12 op
140; Pelegrina 12 on 180—220; Picardv 14 op
„5512—14 300—330; Poesie 14 op 210; 12-
14 155—170; Poolijs 12 op 140; Prinres 12 op
145; Red. Reentv 12 op 165: Red. Emperor
14 on 220—225; 12—14 205; Rose oreense 12
on 140: Rondo 14 op 255: 12—14 230; Rubini
12 on 155; Rose van Lima 14 op 210; 1214
145; Red. Wonder 14 on 255—285; 12—14
905; Red, Light 12 op 270; Searlet Cardinal
12 on 130: Sonatine 14 op 155195; 12 op
75—135; Ster van Retblehem 14 on 200; 12—
14 170; Salutate 12 on 140—165: Seestern 12
op 295: Shirlev Temnle 12 on 295: van Tien
hoven 14 op 140175; 1214 120150; \a-
oessa 12 op 155; Vredenburg 12 op 115160;
War 14 op 205—255; 12—14 170—205; Was-
«ngR 1° on 260; Prinre of Wales 12 on 1<9;
White Triumnhator 12 on 105135; Bar. van
WKnbergen 14 on 160—180: 12-14 110—160;
Walkover 12 on 175; Yvnnne 14 on 150—15;)-,
19—H 135—145: Yellow Mask 14 on 265; 12—
TT "50; Alles in centen oer 100 stuks.
T.ilium Croreum 1820 475; 1618 3.>0;
t ilinm Henrv 23 on 610; 20-22 290-400;
1S_on 99-20- 1618 95; 1416 60: Lilium
Regale 24 op 10—20; 22 on 10.30-10.40: 99-
99 sfO910; 18—20 5—620; 16—18 240—260;
1A10 130—150; Lil. Trig. Simplex 20 op
105; 18—20 270; 10—18 240—255; 14—16 175—
530; 12—14 85—160: Li! Umhellatum F.ree-
tum 1416 210: Alles per 100 stuks. Tulpen
plantgoed eing biina alles weg voor abnor
maal tot den prijs van 18 tot 20 cent per
Kilo.
(Van onzen Amsterdamschen
correspondent).
Lommerd, armelijk-klinkend woord, van
het statiger „Lombard" door den volks
mond vervormd tot een dunnen misère
klank Wie naar den lommerd loopt, doet
dat met al de gêne van zijn verholen armoe
óf met de „kan-me-niet-meer-schelcn"-hou-
ding van zijn berooiden staat...
Hij gaat, hij brengt het pand, hij beurt,
maar... vèrbeurt niet... Want het zijn toch
niet de gansch-verarmden, die de Lommerd
onder zijn klanten telt, „Hebt gij noch geld,
noch goed. ga deeze deur voorbij, Hëbt gij
het laatste, en mist gij 't eerste kom bij mij",
schreef Huijdecoper boven de poort van de
eeuwenoude Stads Bank van Leening te
Amsterdam, de belangrijkste van Noord-
holland, de milde geefster van het Onper
soonlijk Crediet.
Zelfs granen beleend.
Het is daarom fout. uitsluitend pauperis
me te proeven in dat woord „lommerd".
Nadrukkelijk wijst ons de directeur van de
Bank van Leening. de heer J. C. H. Euwe,
dien wij over „de lommerd in dezen tijd"
zijn gaan interviewen, op het maatschappe
lijk karakter zijner instelling. Kwamen
vroeger niet uit alle klassen der maat
schappij de menschen hun panden belecnen?
Berustten zelfs niet koopmansgoederen
graanvoorraden tijdelijk in de pakhuizen
van den alouden Lombard? Per slot wijzen
de cijfers uit, dat de meeste menschen alleen
dan een pand wegbrengen, indien ze kans
hebben het te kunnen inlossen. Slechts 5
der panden komt in het vendu-huis terecht.
D«t zegt véél!
„Wie telt gij nu onder Uw klanten?"
„Wij kunnen sinds jaren met recht van
een volksbank spreken" aldus het
antwoord. ...Tuist de stille armen profitee-
ï'en er van."
Wij hebben, voor we het werkvertrek
Van den heer Euwe binnenkwamen, even
een kijkje genomen bij de loketten, waar
door juist een jonge vrouw haar sieraden
reikt aan den taxateur. Straks glijdt klin
kende munt in haar handen... Souvenirs
tegen contanten, herinneringen voor nood
druft...
Men kan er sentimenteel bij worden, men
kan ook nuchter constateeren: Ziezoo, die
bleef uit handen van den woekeraar, aan
wiens bestrijding dn Lommerd zijn bestaan
te danken heeft. Wij verkiezen de laatste
houding en doen dan ook zakelijke vragen,
teneinde ons een- helder beeld te vormen
van de rol die de Bank van Leening thans
in het maatschappelijk leven speelt.
Het uitzet van de bruid.
En de gouden kap
Hoe vaak ook werd er de gouden boerin-
nekap beleend! Ze kwamen uit Noordhol
land in de stad, de boerinnen, en zij brach
ten haar flonkerende hoofdbedekking naar
de Bak van Leening... Wie ziet er nu nog
een boerin' in de stad, laat staan haar gou
den kap?
Als derde oorzaak van den achteruitgang
der Rank noemt de directeur ons de sociale
voorzieningen. Door het steunwezen werd
de drang om zichzelf te helpen n.1. door
een beleening niet meer zoo sterk gevoeld
Het volgende staatje geeft een sprekend
beeld van den teruggang: 1930; 400.000 pan
den per jaar; 1939 200.000 panden per jaar;
1940: nog geen 200.000 panden per jaar (ter
wijl 't jaar nog niet om is).
Hieruit blijkt, dat de Bank de conjunctuur
volgt: de dalende lijn der crisisjaren! Tij
den van hoogconjunctuur deden het aantal
panden stijgen: ais er wat te verdienen valt,
brengt de kleine koopman goederen en ju-
weelen weg om handelsgeld te krijgen!
De oorlogsmaand was teekenend voor den
hier geschetsten gang van zaken: in Mei
kwamen er nog geen 14.000 panden in en
andei's 15 a 17.000 per maand.
Valsche schaamte verdwijnt
De helft van de weggebrachte goederen
bestaat uit gouden en zilveren voorwerpen,
maar veertig procent uit lijfgoed, dekens,
enz. Vandaar dat een gang naar den lom
merd liefst in het verborgene geschiedt, van
daar, dat, als iemand u met een pak onder
den arm op de stille gracht de Lombard-
steeg in zag glippen, gij in zijn oogen zi.jt
een miserabeleWant de kleeren zijn ons
meest elementaire bezit; die wegbrengen,
leidt tot pauperisme. Doch sinds de crisis
jaren is de valsche schaamte voor het niet-
bezitten of niet-meer-bezitten gaan uitslij
ten; een, soms wat pijnlijk-aandoende,
openhartigheid aangaande financiëele zaken
kwam er voor in de plaats. Deze kentering
in de mentaliteit der burgers zal ongetwij
feld ook den „lommerd" haar eigenaardige
reputatie ontnemen en zijn zuiver maat
schappelijk karakter steeds meer doen uit
komen.
(Nadruk verboden.)
Meer bouwland eerste vereischte.
Zooals men weet behoort België tot die
Europeesehe landen, welke het dichtst zijn
be.volkt. Tot dusver was het aangewe
zen op een aanzienlijken invoer van levens
middelen, vooral van graan en aardappe
len. Het Belgische ministerie van Economie
heeft thans gewezen op de noodzakelijkheid
om het bouwland voor broodgraan en
