De
Brabantsche
van Dré Brief
XaS- naait!
't HOEKJE
OUDERS
Radioprogramma
VOOR DE
^JU TTERTJ EÜJC37
Ulvenhout, 12 December 1940.
Amico.
De avonden zijn lank deus tijden boer wit
er nie goed raad mee. „Den boer", ik bedoel
veural m'n baaske.
Zoo'nen jongen gast, zoo'nen struischen
knuppel heeft ,an moeheid gin weet. Den
zwaren zomerarbeid, den oogst den zwaren
najaarsrooi, ploeg en inzaai, spoelt zo'nen tiep
onder de pomp van zijnen nakenuen bast. En
als ie na den middag thuisrijdt van z'n
klanten-rondgank, duuzend keeren is ie dan
toch van z'n' wagel ge prongen, weer inge
stegen, overal heeft ie z'n prevlementje ge
maakt aan de deuren en daar tien, twintig
keeren van de deur naar zijnen wagel gewis,
heel den dag 't pèèrd getoomd deur de drukke
stad, maar als ie thuisrijdt, zoo'n kwiedam,
dan zit er nog geen horke aan 'm scheef.
Veural zoo'nen goffert valt den winteravond
van Advent lank. Vroeger, verlejen jaar nog
b.v., dan gong dat beter. Dan had ie ztjnen
Eeker, gong daarmee 'rus nalar stad, ze bouw
den 't Stalleke, ze bekeken de Stallekes in de
schoon-verlichte Kerstetalages, ze gongen
samen op" huiliën koop, stapten 'ns 'nen cinema
binnen, dan waren die mannekes, na den
straffen arbeid van 't afgeloopen tij, gelukkig
mee den winter. Tja, da's anders nou; aan
den korten werkdag zit ginnen plazierigen
avond, alleen maar 'nen endeloozen nacht. Te
lank' veur zoo'nen bewegelijken, krachtigen
knots, die lijk 'nen jongen leeuw mee den kop
ae spijlen van de kooi zou willen openbuigen.
Daarbij: plannen kan ie nie maken. Den
oorlog zet alles vast. De ziekte van z'nen
Eeker, waarover ik oe veertien dagen gelejen
schreef, zit 'm hoog in de keel;en zoo, alles
bijeen, m'n baaske wit mee de lange.avonden
slecht raad! Aan de muziek doet ie weinig, den
lesten tijd. En ik kan 't begrijpen. De krant...
Hij is ginnen krantlezer. Heeft té weinig „zit"
in z'n gewitwel. 't Is 'n keareltje van de daad!
Ge wit!
Naar 't bouwen van 'n stalleke staat zijnen
kop nie; ook daarbij mist ie weer veul z'nen
Eeker, maar toch ook 't plazierig veuruitzicht
van 'nen feestelijken Kerst. Ja, die ziekte van
z'n Eekerske verdonkert z'n dagen nog meer.
De berichten zijn nog nie goed, jiiede. Moeder
Hoppenbrouwers was sjuust weer verom van
den Ouwenbosch enne't mensch was veul
thuisgekomen," zee Dré III.
„Eh...- opa?"
„Oem, Dré?"
„Gade Zondag nog 'ns mee? Den Eeker
vroeg 't me lesten Zondag".
„Heeft ie naar me gevraagd g'had...
„Ja! Hij... eh... hij vraagt naar iedereen,
ook naar meneer pastoor. Naar de vrouw,
naar den meester. Hij piekert veul, daar op
z'n kamerke, boven in de III Coninghen. Als
ie koorts heeft, zee broeder Marcus, dan is
ie doende op Ulvenhout. Dan roskamt ie
Bles en loopt 't zweet langs z'n gezicht Dan
zwaait ie met z'n armen, praat mee 't pèèrd
en zegt: stil, Bles, hort, onzen baas, Dré III,
gaat mee oe rijen, ge mot er dus prontjes
uitzien, Bleske.
Ook is ie dikkels in den akker, als ie ijlt."
En broeder Marcus beweert, dat den Eeker
dan in 't weergaren is mee den kloosterhof
en onzen hof.
Vooral mee broeder Marcus en Trui is ie
dikkels in de wèèr.* Veur Trui wil ie 'n pijp
stoppen en vèur broeder Maicus wil ie soms
'n warme stoof klaarzetten.
Lest sprak ie mee iemand, die den broeder
nie kost tioiiswijzen. Ja, juffrouw, zee-t-ie
toen, ik wist wel dat gij ir den Hemel waart.
Ik heb oe ommers eigens weggebracht,
'k Mocht nie op 't kerkhof, maar 'k ben bij
oe gebleven, horre. Achter de spijlen stond
ik. Wat zijde nou mooi! En hebt ge nooit
meer kqu? En gin honger ook al nie? 'k Zou
geren by oe komen, juffrouw, maar ge woont
zoo hoog! Neeë, madame Delhomme is kwaad
op ire. Omdat 'k die la. ip gebroken heb. Maar
ik was toen... zoo ziek, ee. Van d" kou. En
zoo. 'k Had nie weg motten gaan van Ulven
hout. Als nou den Vic maar weer komt, dieën
schilder uit 't 'bosch. Die brengt me wel verom
bij Dré II. Ah, da's 'nen ruiter! Stil Bles, on
zen patroon gaat mee oe rijen, ge mot er dus
prontjes opstaan, beest! En dan begost den
Eeker weer te borstelen, tot 't zweet aan z'n
haren hong. Dén klimt ie weer, honderden
trejen op! Valt dan, mee 'nen schrikkelijken
krijt, dien ge over heel den kloosterakker hoo-
ren kunt, weer naar de eerde. Dan is 't op z'n
ergst, zee broeder Marcus. Dan baait ie in z'n
zweet en ligt ie 'n uur te hijgen. Soms gaat ie
weer dalyk overnuuw klimmen, zeggende: „ik
mót daarboven zijn, ze hebben den Eker ge
roepen!" Op 'n ander moment, zee der. broe
der, is den Eeker aan 't tobben over „ons
thuis". Ze motten dieën wagel uit! Al mot ik
m'n eigen kapot werken. En dan vraag ik aan
den baas of ie 'n plekske veur me in 't kloos
ter wit. Op 'nen berg, dicht bij Onzenlieven-
heer, 'n wit klooster, waar ik m'n eigen
woonwageltje mag timmeren, maar nou mee
'n echt raom, om naar den hemel te kunnen
kijken. Ik .gaai. En dar klimt ie weer", zee
Dré III. Halve nachten aan 'n stuk. Als ze
die koorts gin baas worden, opa...", angstig
en bedroefd keek m'n baaske me aan: „dan...
dan werkt den Eeker z'n eigen dood in z'n
zware ijldroomen!"
Trui zweeg al d eën tijd, dat den Dré weer
vertelde. Zweeg, stipte kousen, veegde nou
en dan mee 'nen kous 'n traan of 'nen drup
uit 'r neus weg. Trui <s stillekes geworden.
Ze loopt den huis rond. of ons Eekerske hier
ziek ligt, ooo stillekes is "-e.
„Dré, ik gaai Zondag mee. En..."
„En watte opa?"
„Niks....... ehneeë. Niks nog".
- 'k Gong den anderen dag 'ns naar ons pas-
toorke. Ik doen: hij mot 't toch ook weten!
Is altjj veul begaan gewist mee den Eeker,
heeft 'm veurbereid veur 't postulaat. Hg
was er sterk veur, dat 't jonk weggong...,
'k gaai mee deuzen zielenkenner 'ns praten.
't Was lekker warm op z'n kamer. Z'n
hc >ge ramen waren mat beslagen, den kou
wen winterregen streepte langs 't doffe glas.
Ik kost m'n akkerland maar amper zien.
Z' -art schimde 't deur de doffe ramen. Bo
ven den kim lichtte 't van den kleurloozen
waterhemel in de duisteie kamer van meneer
pastoor. Hel glommen de glanslichten van
koperen en glazen dingen op den kamerduis-
ter. 'Nen triesten Adv mtmiddag.
Ons pastoorke zat weer aan zijnen grooten
rolbureau, maar ik zag niks anders van 'm
dan z'n witte gezicht en z'n witte krullen,
pe rest van 'm gong verloren in den zwar
ten dag.
„Vertel 's, Dré...? Sjegaar...? Asteblief."
Dan stopte-n-ie zijnen das wat varter om
den rek, gong op z'n gemak zitten, leunend
teugen den hoogen rug van zijnen stoel.
En ik vertelde. Van den zieken Eeker. Van
zijn ijldroomen. Zware koo sen. Afijn, alles.
Mijnheer Pastoor luisterde. Zweeg, maar
luisterde Mee den aandacht tan 'nen dokter.
Dus ik vertelde, zoo sjecuur meugelijk! 't Dee
me deugd, deus luisteren van 'nen seerjeuzen
mensch, als hij is.
Als ik alles en alles verteld had, bleef ie
nog even zwijgen. Sloeg z'n armen over
malkaar, hoog dén kop, peinsde.
Dan keek ie me aan. ,En zee: „Dré, ik ben
gin dokter, dat vutte, maar... maar 'k wou,
da'k 't manneke 'ns zien kost. Misschien...
'n? mee' 'm praten
„Maar dat kén, meneer pastoor! Zondag
middag spannen we de sjees..."
Toen zweeg ik maar. Want nou lulster-
dè-n-ie, docht na. Weer had ie 't witte kopke
gebogen op de borst, peinsde.
Dan zee-t-ie: „Dré..;, ik kén... kén 't mis
hebben, vaneigens, méarr... maar witte... ik
geloof..., ik gelooff..."
„Ja, meneer pastoor, want "dunkt jou?"
„Ik geloof, Dré, as we 't keareltje vervoe
ren kosten..."
„Ja, meneer pastoor7 Ja?"
„Dat ie dan by. jou thuis..." Toen keek ie
me aan; 'n vaag glimmerke in de ouwe oogen:
„datie dan bij z'nen Dra i T Trui en zoo...
rapper zou beter worden, dPn daar bij broeder
Marcus, hoe goed dieën mensch dan ook veur
'm zal zijn."
„Zou ie... vaart (heimwee) hebben, denkte?"
„Vaneigens! 't Hoeft nie z'n ziekte te zijn,
maar daar is in 't manneke z'n leven véul
veranderd. As we nou dét alvast van 'm af
nemen..., verstade? Dan..., dan verlochten we
't jonk al direct."
„Meneer pastoor, ik vóel 't, ge hebt de zaak
aan 't goeie end vast! Rijde mee, Zondag?"
„Geren! 'k Wil 'm geren zien en spreken."
Als ik 't Dré III vertelde, klèèrde-n-ie weer
heelegaar op. „Da's goeie!" zee-'t-ie heesch.
„Sodemekajer da's plazierig! 'k Zal 'm werm
toestoppen, opa, ons pastoorke goed inbake
ren! Da's goeie!"
Trui beweerde da'k nou, veur 't eerst van
m'n leven 'ns 'nen verstandigen zet had ge
daan, deur meneer pastoor in den erm te ne-
mee z'n drieën, pastoorke, Dré III en ik, in
de sjees naar den Ouwenbosch.
't Was 'n vlot toerke. 'n Winterzonneke
scheen binen in ons gerij, pastoorke zat dik in
de reisdekens verdoken, zooiets kunde Trui-
overlaten! 't wageltje -olde ove- den be
tonnen weg, langs de bosschen, dat 't 'n genot
was., „Goeie spullen", prees ons pastoorke:
„zoo hadden wij 't vroeger bij ons thuis ook,
Dré! Vader's trons!"
Ik knikte lachend. Zee niks. Liet 'm betijen
in z'n herinneringen, zqo bar oud. Dan begost
ie te vertellen. En wat is vandaag plazieriger
te hooren, amico, dan over dieën ouwen tijd,
waarop al zooveul gesmaald is. Zoo op afge
geven, deur nuuwlichters, die ondertus3chen
de weareld- onbewoonbaar maakten. En dat
slaat dan nog nie eens op den oorlog. Ik heb
nog maar 't oog op de dames en de heeren,
de deftigheid, die in de plek der menschelijk-
heid kwam. De deftigheid, die heuren komaf,
uit djeën ouwen tijd verloochende, want stel
oe veur dat ze vandaag wistei. dat oew vader,
oew grootvader in dieën ouwen tjjd ge...wérkt
hadden, veur 'n eerlijk stuk brood!
Daar was in de Moderne Weareld (aja,
hoofdletters!) toch gin grooter schande,
dan... werken!
Genogt.
Plazierig rejen we naar den Ouwenbosch,
over de witgewaaide wegels,, mee 'n zonneke
in den brik.
't Duurde nogal evenkes veur broeder
Marcus van „de III Coninghen", 't steêke
van den Kloosterhof, operdee. Den dokter
wac sjuust bovei.! Dat treft, flitste deur
m'nen kop. Nou lcost meneer pastoor 'ns mee
den dokter praten. Kosten deuze mannen, den
een die den Eeker z'n zwakke lichaam kende,
den ander, die z'n teere zielementje kende,
alles 'ns wikken er wegen! En zoo kost ik 't
ald rbeste advies ter weareld krijgen veur ons
Eekerske!
Dat trof. En ik vertelde meneer pastoor
m'n gedacht in 't oor. Hij glimlachte. Knikte.
„Sjuust mijn gedacht," fluisterde-n-ie verom.
Dat trof. En ik verzelde meneer pastoor
m'n gedacht in 't oor. Hg glimlachte. Knikte.
„Sjuust myn gedacht," fl'dsterde-n-ie verom.
Van broeder Marcus vernamen we al dalyk
'rt de koorts veul aan 't wb'ken was
Dre JU veegde toen z'n veurhoofd af: ik
was trouwens ook 'n héél stuk geruster.
Eerst mocht Dré III naar boven gaan. On-
Neemt U nauwkeurig waart
In het dagel(jksch leven gaat meer aan onze
aandacht voorbij dan wy denken. Wilt U het
bewijs
Neemt dan eens potlood en papier en haalt
U een kamer voor den geest, waar U sinds
langen tyd eiken dag komt, (niet de kamer
waar U in bent). Tracht dan eens nauwkeurig
op te schrijven, wat er in die kamer allemaal
staat, hoe de meubels staan ten opzichte van
elkaar, wat er aan de muur hangt en wéér
precies. U moogt wel nadenken, maar er niet
al te lang over doen. Een kwartier moet vol
doende zijn om een kamer die U door en door
kent, nauwkeurig te beschrijven. Gaat dan eens
met Uw lystje in de hand die kamer rond, U
heeft zeker wel één of twee dingen vergeten of
de plaatsen waar kleine stukjes aan den muur
hangen met elkaar verwisseld.
Wanneer alles precies klopt, dan bent U
inderdaad een mensch met een buitengewoon
nauwkeurige opmerkingsgave en staat Uw con
centratievermogen boven normaal peil.
Heeft U veel vergeten of verscheidene ver
gissingen gemaakt, dan wordt het tijd dat U
bewust 'tracht om scherper waar te nemen en
om Uw aandacht steeds ten volle te bepalen by
hetgeen waarmede U op dat oogenblik bezig is.
Nauwkeurigheid en concentratievermogen
komen onder alle levensomstandigheden te pas,
vandaar dat wij er zoozeer den hadruk op
leggen. Elk oogenblik ondervinden wij de las
ten, wanneer wij te vluchtig en te oppervlak
kig zijn geweest, Wij hebben b.v. iets ge
hoord waarvan wij wel meer zouden willen
weten, maar van wie ook weer? Het is ons
ontgaan, en nu „ontgaan" de zoo gewenschte
nadere inlichtingen ons ook, wij herinneren
ons, dat wij een te beantwoorden brief met op
zet op een plaats hebben geborgen waar die
niet kon wegraken, maar wéér ook alwéér?
Het is ons ontgaan, en nu gaan vele kostbare
minuten verloren met zoeken.
Went U aan om scherp en duidelijk in Uw.
geheugen te prenten, wat U wilt onthouden.
Degenen die alles in een notitie-boekje op
schrijft, is de vijand van zijn eigen geheugen
ontwikkeling. Want wanneer hij op dat boekje
vertrouwt en zijn geheugen niet oefent, zal op
een oogenblik dat boekje onvindbaar zijn, en
wat dan? Alleen een zakenman met vele af
spraken per dag heeft natuurlijk een agenda
noodig om deze in op te schrijven. Maar overi
gens lijdt het geheugen van iemand, die voor
alles op potlood en papier vertrouwt evenzeer,
als te weinig gebruikte spieren van iemand die
den geheelen dag zit en voor de kleinste af
stand de tram neemt. Wij hebben ons geheu
gen om het te gebruiken; wat waard is om
naar te luisteren is ook waard om er goed
naar te luisteren.
Wat waard is om naar te kijken is ook waard
om het terdege in U op te nemen.
Wie een ten volle bewust levend mensch wil
worden met een open oog voor goede kansen
en een groote dosis paraatheid voor dien gelde
het motto:
„Doet niets half
Nadruk verboden.
Dr. JOS. DE COCK.
dertusschen zaten "ij gevieren zachtjes te
praten in 't werme huizeke van broeder Mar
cus: de dokter, pastoor, Marcus en ik.
't Moeilijke was, zee den dokter: er was aan
den Eeker z'n lijden ginne naam te geven.
Vast stond: 'n algeheele verzwakking Organen
allegaar gezond, maar den pols te onregelma
tig en te rap. Tenslotte, zoo docht ie, kost ge
sproken worden van 'n zenuwcrisis, hoewel 'n
dergelijke inzinking op deuzen leeftijd...?
„Dokter," zee ik: „deus achttienjarig kea
reltje is al zoo... oud." Toen zagen z'n veul-
wetende doktesoogtn me lank aan Dan
knikte-n-ie. Zee: „ik begrijp oe. We krijgen 'm
er wel bovenop, maar..."
Toen zee meneer pastoor: „maar we motten
van 't ouwe manneke 'nen jongen gast zien te
maken. Wf t zoude 'r van zeggen, dokter, ik
heb zóó gedocht, as we..."
En meneer pastoor begost te praten mee
den dokter, sjuust in de richting als ik 't zoo
geren had. Broeder M.*rcus stookte als 'nen
duuvel. ik lu;sterde naar de twee mannen, daar
aan de tafel en naar elk geruchtje boven.
Jan kwam Dré benejen. Strak, droef, stond
z'nen jongen, sterken kop. De lippen vast op
malkaar, de neus breed. En opvretend z'n ver
driet. Wij keken alemaal 'ns mar m'n baaske.
maar zwegen. Dan zag ie naar den dokter.
„We krijgen 'm er we) bovenop", zee deuzen
rr.ensch toen. Maar den Dré schudde den kop.
Dan wierd 't hum te machtig. Twee tranen
•ongen in 'n oogen. '1 Ckwenbli.-ske later
snikte den reus ais 'n klein kind.
)an gong meeer pastoor naar boven. Het
nou stil, in 't huizeke. Den avond viel over
den akker, 't Klokske vfn de k'oosterkape!
klepelde met harrsrkes op den Zondag. We
luisterden naar malkaar.
Donkerden weg, in 't werme steêke. En 'k
vroeg me af, of deuze suizelende stemming van
den eenzamen, ommuurden klcosterakker mis
schien te machtW was gewist veur 't open,
teere z'eltje van onzen Eeker.
Dan kwam mijf-heer pastoor bemjen. „Ja,"
ze-c-ie: ,,'t manneke is buiten koorts. Maar
bros as 'nen rietstee) in 't Naiaar."
„Heot ge 'n gezegd...?" vroeg Dré III.
„Ja, Dté. 't Is goed, zee-t-ie en toen viel ie
in slaap."
„T"ch mot ik 'm evenkes zien," zee ik; lest
is dat ook al misgeloopen." 'k Bèn gaan zien
'n Ros sputterlichtje scheen deur 't kamerke
Dat was, wel dat was 't eigenste lichtpotje
uit z'n woonwageltje, by ons thuis, .en 't eigen
ste heilig beeld...!
Roerloos lag manneke, oud van lyden, tus-
schen 't blanke dek. Z'n sproetenkopke was
no maar 'nen vuist klein. Schuins, lyk 'n
mooie blom, hong 't kopkeuan den dunnen hals
Of we 'm de Kerstdagen by ons hebben...?
Vol.
Veul groeten van Trui, Dré III en als altij
gin horke minder van oewen t.a.v.
DRÊ.
ZONDAG 15 DECEMBER 1940
Hilversum I. 415 m.
Nederlandsch Programma. 8.00 NCRV.
2.00—7.15 VARA.
8.00 Nieuwsberichten ANP.
8.10 Schriftlezing en Meditatie.
8.25 Orgelconcert (opn.).
9.10 Gewijde muziek (opn.).
9.30 Gramofoonmuziek.
9.45 Gewijde muziek (opn.).
10.00 Nederlandsch Hervormde Kerkdienst.
Hierna: Gewijde muziek (gr. pl.).
12.25 Cyclus „Eens Christen's reize naar de
Eeuwigheid in dezen tyd".
12.45 Nieuws- en economische berichten ANP.
1.00 Gramofoonmuziek.
I.45 Nederlandsch Verbond voor Sibbekunde:
Lezing: „Wie en wat waren onze voor
ouders?"
2.00 Gramofoonmuziek.
2.30 De Ramblers.
3.00 Zang met pianobegeleiding.
3.35 Cello en piano.
4.05 Orgelspel met gramofoonmuziek.
4.30 Esmeralda en solist.
5.15 Wekelijksche gedachtenwisseling ANP.
5.30 Voor de kinderen.
6.00 VARA-orkest
6.42 VARA-Almanak.
6.45 Actueele reportage of gramofoonmuziek.
7.007.15 Nieuwsberichten ANP en sluiting.
Hilversum II. 301.5 m.
8.00 VARA. 8.30 VPRO. 9.30 VARA. 2.00
AVRO. 4.00 NCRV. 5.15—7.15 AVRO.
8.00 Nieuwsberichten ANP, gramofoonmuziek.
8.28 VARA-Almanak.
8.30 Studiodienst.
9.30 Gramofoonmuziek.
10.00 Orgelspel en zang.
10.30 Declamatie.
10.50 Gramofoonmuziek.
II.00 VARA-Meisjeskoor „De Krekels".
11.25 VARA-orkest en soliste.
12.00 Gramofoonmuziek.
12.15 VARA-orkest (In de pauze: VARA-
Almanak).
12.4® Nieuws- en economische berichten ANP.
1.00 Esmaralda en soliste. 4
I.45 „Winterhulp Nederland", toespraak.
2.00 Omroeporkest.
2.40 Gramofoonmuziek.
2.45 Radiotooneel.
3.25 Zang met pianobegeleiding en toelichting
4.00 Wijdingswoord.
5.15 Wekelyksche gedachtenwisseling ANP.
5.30 Gevarieerd concert (6.006.05 „Op de
helft", toespraak).
6.45—700 Actueele reportage of gramofoon
muziek en sluiting.
Kootwyk. 1875 m.
KRO-uitzending.
7.00 Berichten (Duitsoh).
7.15 Wij beginnen den dag.
7.30 Berichten (Engelsch).
7.45 Gewijde muziek (gr.pl.).
8,00 Nieuwsberichten ANP.
8.15 Gramofoonmuziek (10.0010.15 Berichten
Duitsch).
II.00 KRO-orkest (11.30—11.45 Berichten
Êngelsch).
12.30 Berichten (Duitsch).
12.45 Nieuws- en economische berichten ANP.
1.00 KRO-Melodisten en solist (1.30—1.45
Berichten Engelsch).
2.002.15 Berichten (Duitsch).
2.30 Berichten (Engelsch).
2.45 Musiquette.
3.30 Uit Berlijn: 52e Ve.-zoekconcert voor de
Duitsche Weermacht.
6.00 Rococo-octet.
6.30 Berichten (Engelsch).
6.45 Gramofoonmuziek.
7.007.15 Nieuwsberichten ANP en sluiting.
MAANDAG 16 DECEMBER 1940.
Hilversum I. 415 m.
Nederlandsch Programma. NCRV.
8.00 Nieuwsberichten ANP.
8.10 Schriftlezing en Meditatie.
8.25 Gewijde muziek (opn.).
8.35 Gramofoonmuziek.
9.40 Viool, piano en gramofoonmuziek.
10.20 Gewijde muziek (gr.pl.).
10.30 Morgendienst.
11.00 Christ. lectuur.
11.30 Kerstliederen en -duetten en gramofoon
muziek.
12.15 Reportage of muziek?
12 45 Nieuws- en economische berichten ANP.
I.00 Jac. Stoffer's sextet en gramofoon
muziek. 1
2.00 Voor scholen.
2.35 Jac Stoffer's sextet.
3.0 Voor tuinliefhebbers.
3.30 Fluit en piano.
4.00 Gramofoonmuziek.
4.30 Voor de kinderen.
5.00 Gramofoonmuziek.
5.15 Nieuws-, economische- en beursberichten
ANP.
5.30 Berichten.
5.35 Utrechts Stedelijk orkest (opn.).
6.15 „Lichtpuntjes en schijnsels aan de maan-
looze hemel", causerie met muzikale om
lijsting.
6.45 Actueele reportage of gramofoonmuziek.
7,007.15 Economische vragen vam den dag
en nieuwsberichten ANP en sluiting.
Hilversum II. 801.5 m.
VARA-uitzending.
8.00 Nieuwsberichten ANP, gramofoonmuziek
8.30 VARA-Almanak
10.00 VPRO: Morgenwijding.
10.20 Declamatie.
10.40 Pianovoordracht.
II.10 Declamatie.
11.30 Esmarald^ en solist.
12.00 VARA-orkest (In de pauze VARA-
Almanak).
12.45 Nieuws- en economische berichten ANP.
1.00 Zuid-Afrikaansche uitzending.
I.30 VARA-orkest.
2.00 Voor de vrouwen.
3.15 Orgelspel.
4.00 Gramofoonmuziek met toelichting.
4.30 Voor de kinderen.
5.00 VPRO: Cyclus „Het gezin in onzen tijd".
5.15 Nieuws-, economische- en beursberichten
ANP.
5.30 VARA-orkest en solisten (6.00—6.15
„De plaats van lichamelijk gebrekkigen in
de maatschappij", lezing).
6.42 VARA-Almanak.
6.457.00 Actueele reportage of gramofoon
muziek en sluiting.
Kootwyk. 1875 m.
KRO-uitzending.
7.00 Berichten (Duitsch).
7.15 Wij beginnen i den dag.
7.30 Berichten (Engelsch).
7.45 Gewijde muziek, gr.pl.
8.00 Nieuwsberichten ANP.
8.15 Gramofoonmuziek (9.009.15 Berichten,
Duits.
II.3011.45 Berichten, Engelsch).
12.00 Berichten.
12.15 Gramofoonmuziek.
12.30 Berichten (Duitsch).
12.45 Nieuws- en economische berichten ANP.
1.00 Gramofoonmuziek (1.301.45 Berichten
Engelsch. 2.002.15 Berichten, Duitsch.
2.30—2.45 en 3.30—3.45 Berichten, Engelsch).
5.00 Berichten, Duitsch.
5.15 Nieuws-, economische- en beursberichten
ANP.
5.30 Gramofoonmuziek.
6.30 Berichten (Engelsch).
6.45 Gramofoonmuziek.
7.007.15 Friesch praatje en nieuwsberichten
ANP en sluiting.
Hersenacrobatiek of zelfwerkzaamheid.
Het wordt nu vijftien jaren, dat ik in
onderwijzerskringen propaganda voer voor
herziening van het onderwijs. In al die jaren
heb ik onvermoeid als mijn zienswijze te ken
nen gegeven, dat heel wat schoolonderwijs
ten slotte neerkomt op hersenacrobatiek en
de zelfwerkzaamheid van het kind buiten het
geding blijft. Ik wil een en .ander toelichten
aan de hand van leerstof uit de huidige
school hierbij vooraf opmerkende, dat ge
lukkig in vele scholen reeds niéuwe ideeën
toepassing vinden.
In vele scholen laat men de kinderen som
men maken, welke later in het leven nage
noeg nimmer aan de orde zullen komen, ten
zij men schoolmeester wordt. Dergelijke som
men moeten iri het oneindige worden uitge-
'egd aan de leerlingen en ten slotte brengr
men de kinderen dan wel zoo ver, dat zij in
staat zijn een type-som volgens vast recept
te maken. De vraag of een dergelijk vraag
stuk alleen door schoolmeesters uitgedacht
s, blijve hier maar buiten beschouwing. We
weten allen, dat het verlangen, verlost te
worden van de som-om-de-som niet van van
daag is. In de harten van vele onderwijzers
groeit het verlangen, de sommen practisch
te maken, d.w.z. zoo in te kleeden, dat zij
in overeenstemming zijn met de vraagstuk
ken, welke het kind later in het leven op te
lossen krijgt. Bijv. het nazien van een sla
gersrekeningetje zal voor iedere huisvrouw
.beteekems hebben. Wat te zeggen van deze
ervaring: Ruim 40 leerlingen waren niet in
staat een eenvoudige slagersnota na te reke
nen, omdat ze niet eens wisten hoeveel gram
een ons, een pond was! Slechts een paar
6/ner Huishoud- en Industrieschool
brachten de som bijna tot een goed einde
maar struikelden bij het berekenen van de
omzetbelasting Het hier vermelde berust op
persoonlijke ervaring. Het is bedroevend
doch waar: Heel wat meisjes weten niet
hoeveel gram een ons is! Geef ik een vraag
stuk, waarin verwerkt ha, a, ca enz da^n
Opmediede meeste. meisJe» er wel mee klaar.
Saind! met'1e3 heeft de ^ool ze ge-
Onlangs kwam een leerares koken b(j my
en vertelde me, dat de meisjes een recept, in
htv kookboek voor 4 personen aangegeven,
niet zonder haar hulp konden omzetten in
een voor vyf personen of zeven personen.
Voor acht personen lukte het nog wel!
Op, taalgebied doen we soortgelijke erva
ring op.
De opdracht: „Schrijf eens aan de direc
trice, dat je vandaaag niet naar school kunt
komen omdat je moeder plotseling ziekge
worden is," stelt de kinderen voor een on
overkomelijk probleem.
Hc moet je beginnen? Indeeling van den
brief? Adres?
En dan de stijl en de wanhopige schrijf
fouten. Het is om radeloos te worden. En
toch maken deze kinderen een taalles, waarin
heel wat moeilijkheden verscholen liggen, be
hoorlijk!
De kinderen hebben heel wat in hun mars
tegenwoordig, dat geef ik gaarne toe, maar
wanneer het aankomt oppractische kennis,
dan laten ze ons in den steek. In een Huis
houdschool ervaar je dit telkens weer. Teeken
eens een regelmatige zeshoek! Lukt niet.
Nooit gehad. Maar wel'kunnen ze de ópper
vlakte van een trapez.um berekenen ten
minste, wanneer v* ze pas op school krijgen,
na een poosje zijn ze dat ook weer vergeten.
Nu weet ik wel, da' het tot de taak van de
leerares of den leeraar voor het lager onder-
vrijs op de Huishoudschool behoort, deze prac
tische dingen te onderwijzen, maar ander
zijds weet ik ook, dat er heel wat kinderen
na het aflo< pen der lagere school het leven
instappen zonder verder onderwijs meer te
ontvangen. Deze meisjes worden ook huis
vrouwen! We moeten met deze feiten reke
ning houden.
Het is een gelukkig verschijnsel, dat sedert
een paar jaren de inrichting van het zevende
leerjaar in dit opzicht hervorming ondergaan
heeft. De leerstof, welke eigenlijk niet veel
anders is dan hersenacrobatiek, verdwijnt om
plaats te maken voor stof, welke gericht is op
d® practijk. Dat is reeds een stap in de goede
richting. y
OVEEKA.
