De hergeboorte van het slagschip Het Wondermeisfe MARIA AKERBLOM Snel beroemd en snel vergeten Zijn groote beteekenis Marktberichten Dinsdag 31 December 1940 Derde blad in den Stillen Oceaan Beteekenis van het luchtwapen in groote ruimten overschat De Finsche kabinetsformatie Contra Roosevelt In het laatste nummer van „Das Reich" komt, zegt het Nederl. Dgbl., een zeer be langwekkend artikel voor, getiteld: Schlaehtschiffe im Pazifik", waarin de vraag wordt gesteld of Japans maritieme positie door (Amerikaansche en Britsche) vlootbases wordt bedreigd. De schrijver, Ernst Wilhelm Kruse, maakt een aantal opmerkingen in verband daarmee, die de moeite van een nadere beschouwing ten volle loonen, nuchtere opmerkingen, die overigens in Nederlandsche marinekringen ook sedert jaar en dag gemaakt werden, maar toen hier hevige bestrijding onder vonden van de eenzijdige voorstanders van het luchtwapen. De vlootbases bespre kende, zegt deze schrijver: „Duidelijk werd evenwel de beteekenis van zulke operatie- bases voor de beheersching van den Paci fic overschat. In het algemeen wordt de be teekenis uit aardrijkskundig en politiek op zicht schier zakelijk overdreven, hetgeen niet gerechtvaardigd is. Even belangrijk als de bases zijn de bewegelijke strijdkrach ten, die daarop moeten steunen". „Eerst tezamen met de beweeglijke strijdkrachten verkrijgen zulke aardrijkskundige steun punten leven en beteekenis. Een eenzijdige op de aardrijkskunde gebaseerde politieke beschouwingswijze verdeelt meestal de lauweren al op voorschot, zonder dat de vraag gesteld wordt naar de strijdkrach ten, waarop het toch aankomt. In 't alge meen overschatten zulke aardrijkskunde politici, die ons in 't continentale Duitsch- Iand overigens met zeer te waardeeren kennis hebben verrijkt, de rol, die het luchtwapen in zulk een vlootbases-systeem speelt". De afstanden in den Stillen Oceaan zijn te enorm, dan dat het luchtwapen als slagorgaan een hoofdrol zou kunnen spelen. Want ook de schijnbaar groote hoeveel heid steunpunten, in den vorm van eilan den en eilandjes, waarover de beide mo gelijke tegenstanders kunnen beschikken, zijn zoover van elkaar verwijderd, dat zij in de meeste gevallen als landingsplaatsen voor groote formaties bombar deerstrijd- krachten van het luchtwapen geen betee kenis hebben, doch hoogstens als landings plaatsen kunnen dienen voor verre-af- stands-zee-verkenners (vliegbooten). Bo vendien, een strategisch punt krijgt eerst werkelijk beteekenis, wanneer het op het moment van het uitbreken van een oorlog als basis voor strijdkrachten is ingericht. De ideaalste aardrijkskundige ligging heeft practisch geen waarde uit een militair ge zichtspunt, indien het niet militair ver sterkt is en geschikt om zee- en lucht strijdkrachten plaats te verleenen voor re paraties, aanvulling van brandstof, voed sel- en muntievoorraden. Inderdaad heb ben zij, die de natuurlijke aardrijkskundige ligging in de eerste plaats tot grondslag van de maritieme cn militaire politiek maken, zich te veel blind gestaard op de schijnbaar dicht aaneensluitende ketens van strategische punten in den Pacific. Hun beschouwing was te statisch en daar om maakte het op het groote publiek veel al den indruk of alleen een strategisch gunstige ligging een ernstige bedreiging of een afdoende verdediging kon beteekenen. Neen, bedreiging of afdoende verdegiging kan slechts plaats vinden in de dynami sche oorlogvoering en in dit verband legt de schrijver van het bedoelde artikel groo- ten nadruk op de beteekenis van slag schepen in den Stillen Zuidzee en spreekt zelfs van de hergeboorte van the slagschip. Ilij denkt zich de machtsverhouding Ja- pan-Amerika dan ook hoofdzakelijk in de slagschipverhouding tusschen die beide, nl. de verhouding 10 15. In werkelijkheid, zoo betoogt hij. is Japan echter niet de mindere, maar de gelijke van Amerika m maritieme sterkte, omdat Japan dichter bij zijn hoofdbases kan opereeren en dus Amerika het nadeel van den afstand heeft, terwijl in de tweede plaats de Japansche slagschepen, hoewel evenzeer verouderd als de Amerikaansche, het voordeel van een grootere snelheid bezitten. Op grond hiervan komt de schrijver tot de conclusie, dat Japans maritieme P°slt,e niet ernstig door Amerika wordt bedreigd. Dit is tot op zekere hoogte juist voor zoover dat het argument van den afstand betreft, niet echter voor het argume den snelheid: immers, het snelhei schot van de Japansche slagschepen feitelijk alleen betrekking beeft op de slagkruisers van de ..Kongo -klasse, r overige slagschepen ziin practisch genjK m snelheid met de Amerikaansche) bedi slechts enkele zeemiilen (Amerikaan. 22, Japansche „Kongo"-klasse 2(5 zeemijle' Dit argument zou alleen beteekenis ne - ben, indien het snelheidsoverschot tien meer zeemiilen zou gaan bedragen. snelheid bezitten b.v. de nieuwe slagscne- pen (slagkruisers! die bij de meeste groo maritieme mogendheden in aanbouw zijn, doch die. wanneer op dit oogenblik een Pacific-oorlog uitbrak, nog niet in het ge ding kunnen komen. De in aanbouw zijnde slagschepen zijn dus niet van onmiddellijk belang (later natuurlijk wel). De schrijver besluit zijn belangwekkende beschouwing met de volgende woorden: SLAGSCHIP DER V. S. „NEW-YORK". (Foto eigen archief) „Alle werkelijke veranderingen van het wereldbeeld hebben thans betrekking op groote ruimten. Zul ke verreikende politieke doelein den behoeven uiteraard verreiken de machtsmiddelen. De vloot is het eenige middel om de macht van een staat in vergelegen deelen der aar de voelbaar te maken. Het slag schip vormt meer dan ooit de rug- gegraat van zulk een verreikend machtsmiddel. Deze erkenning is ook door de jongste oorlogservaringen bevestigd geworden. De vraag, wie de zee beheerschen zullen, moet weliswaar steeds opnieuw worden gesteld, telkens nadat oorlogservaringen of techni sche nieuwigheden tegen de tot nu toe be staande beginselen schijnen te pleiten. Een blik op de bouwplannen van de groo te zeemachten in den Stillen Oceaan toont aan, dat deze vraag, menige tegengestelde ervaring van den DuitschEngelschen oorlog ten spijt, ten gunste van het slag schip werd beslist. Wanneer Engeland desniettegenstaande met zijn slagschepen de overwinning niet bevechten kan, dan komt dat, omdat En geland aan zijn vloot een taak gesteld heeft, die aan haar wezen niet beant woordt.. Deze omstandigheid verhindert het, dat Groot-Brittannië de op zichzelf onbetwiste kracht van zijn oorlogsmarine in de weegschaal kan werpen. Dat is dan juist de tragedie van Engeland, die niet de tragedie iS van de zeemacht op zich zelf". Men heeft te veel den laatstcn tijd het luchtwapen gezien als factor van wereld historische beslissingen; in den tijd, die komt, zal het slagschip als factor van we reldhistorische beslissingen vermoedelijk nog veel grooter zijn. Nog veel onzekers. De sociaal-democratische fractie heeft gis teravond een verklaring gepubliceerd, waar in gezegd wordt: „De sociaal-democratische parlementsfractie heeft de kwestie der ka binetsformatie behandeld. Naar de meening der fractie moet men een regeering van een heid op zoo breed mogelijken grondslag tot stand brengen, onder de gegeven omstandig heden is Pehkonen echter niet de man, die voor deze taak noódig is." In politieke kringen is men van meening, dat het afwijzen door de sterkste fractie van Pehkonen, die tot de agrarische fractie, de op een na sterkste, behoort, niet beteekent, dat de sociaal-democraten thans streven naar de benoeming van een premier uit hun midden. Doordat een hunner de functie van voorzitter der Kamer bekleedt, aldus zegt men, hebben zij voldoende zekerheid, dat de door hen verlangde handhaving der parle mentaire structuur een feit. is. Wellicht wen- schen zij daarom eerder een neutralen mi nister-president. In dit verband wordt we derom Rijdman als kabinetsformateur ge noemd. Terwijl regenbuien in ons landje neerkletteren, heett de sneeuwval in Duitschland reeds voor de jeugd heel wat wintervermaak opgeleverd (Foto Weltbild) LANDON OVER DE REDE VAN ROOSEVELT. De republikeinsche candidaat voor het presidentschap in 1936, Landon, heeft ten aanzien van de door Roosevelt gehouden radiorede verklaard het persoonlijk van de hand te wijzen, Engeland een blanco checjue te overhandigen door het alle hulp te be- Iooven. Een dergelijke houding zou er slechts op uitloopen. dat de Ver. Staten een expeditie- leger naar Europa moesten sturen. FINSCH SCHIP VERMIST Naar Aftenposten meldt, moet het Fin sche schip „Oscar Midling" als verloren worden beschouwd. Het heeft dertig dagen geleden Tromsoe verlaten en zijn lfaven van besteming Malmoe, niet bereikt. Het is voor het laatst gezien in de nabijheid van Allesund. GEEN DRONKEN MATROZEN TE GIBRALTAR Te Gibraltar is een verordening gepubli ceerd, krachtens welke alcoholische dran ken in het vervolg niet meer mogen wor den verkocht aan matrozen en soldaten beneden den rang van sergeant. DE VERWOESTINGEN TE LONDEN. Minister-president Churchill en zijn echt- genoote hebben gisteren, naar de Britsche berichtendienst meldt, de schade in oogen- schouw genomen, die gisterennacht in de City door Duitsche vliegtuigen is aangericht De brandweer was nog steeds bezig met het blusscheii der branden. Van de Guildhall, aldus de Britsche berichtendienst, is niet veel meer overgebleven dan een leeg omhul sel. DE VROUWELIJKE RASPOETIN VAN FINLAND. In de landen van de middernachts- zon en' van het Noorderlicht vindt men nog heden ten dage de gedeel telijk in bijgeloof ontaarde en ge deeltelijk in een mystieke demonen- cultus veranderde overblijfselen van het goden- en geestengeloof der oude Noormannen. Het zien van spoken en geesten waarvan zelfs een Selma Lagerlöf niet vrij was is slechts een zwakke weerglans der occulte vooi'stellings- vermogens in het hooge Noorden. Hoe eenzamer het land wordt, des te meer voelt de mensch zich met' de natuur verbonden, des te ster ker beheerscht hem de neiging, een bovennatuurlijke uitleg te ge ven van al de gebeurtenissen in de natuur. De natuurkrachten be schouwt hij als de uitingen van onbekende booze of goede mach ten. Hij wil in contact treden met deze machten en zich zelfs aan hen onderwerpen. Het „tweede gezicht" der Noren, het al gemeen verbreide geloof in Scandinavië aan nixen en watergeesten, e.d., zijn a'lrn het gevolg van deze gedachtenwereld. welke eigen is aan alle volkeren van Kel tisch en Noorsche afkomst. Een der zonderlingste vormen heeft deze mystiek gevonden in het optreden van het Finsche „wondermeisie" Maria Akerhiom. die enkele jaren geleden, toen Finland non nistin en in vrede leefde, en tijd had voor dergelijke „bovennatuurlijke" gebeurtenis- scn, hei peheele lsnd bezin hield. Er bestond wel degelijk eenige overeen komst tusschen Raspoetin en de indertijd 35-iarige Maria Akerblom. Evenals de Sibe rische boer was bijvoorbeeld ook Maria analphahete. Als kind van een arm boe rengezin was zij in een klein Finsch dorp je geboren. Haar geheele leven lang is zij ziekelijk en zwak geweest, doch reeds als klein kind verschrikte zij haar omgeving door een huitengewoon groote fantasie en een schijnbaar onoverwinnelijke dwang tot liegen. Toen zij 14 jaren oud was. deden zich af en toe trance-toestanden bij haar voor, in welke zij urenlang volhardde met verdraaide oogappels in een soort extase, gedurende wel ke zij onophoudelijk wartaal sprak. Wanneer zij uit zulk een trance ontwaakte, vertelde zij (met alle blijken van kinderlijke vrees) over haar hemelsche en duivelsche visi oenen. haar tweegesprekken met engelen en booze geesten. On den eersten Kerstavond van het jaar 1916 werd zij overvallen door hevige kram- nen: daarna verviel zij in een volkomen bewegingloosheid sloeg haar armen in kruisvorm over elkaar, en zpide met star re blil< en afwezige stem: ..De He°r zal in mijn huis een wonder verrichten!" Toen zonk 7Ü bewusteloos neer. Na het ontwaken kon zij zirh niets meer herinneren: den volgenden narhf echter herhaalden- zich. tot groote ontzettin0, ha ■•er ouders, dezelfde versrhii'nselen. Poch daarna hieven zii weer uit Toch had zich een groote verandering in hef jonge meisje voltrokken. Zij kon plotseling schrijven Maria Akerblom. namelijk, begon soms op eens te schrijven. Het meisie, dat tot op dat moment nog maar heel gebrekkig lezen en met een onbeholpen kinderhand schrij ven kon, verraste opeens alle menschen uit haar omgeving door haar prachtig schrift, haar vloeiende stijl, haar scherpe logica en 'haar groole opmerkingsgave. Haar boeken werden gedrukt en vonden veel aftrek. Duizenden nieuwsgierigen maakten een pelgrimstocht naar de arme lijke boerenwoning. En Maria Akerblom openbaart sombere profetieën: doch het was toen midden in den wereldoorlog, en men sloeg niet veel acht op haar voor spellingen. Toen kwam de Russische revolutie en de Finsche burgeroorlog. En weer voorspelde Maria Akerblom hongersnood, bloedvergieten en el lende; maar nu vielen haar profe tieën in een vruchtbaren bodem, en overal volgde haar van toen af aan een onafzienbare zingende en bid dende menschenmenigte. Tenslotte predikte zij zelfs in een kerk, waar zij was uitgenoodigd door een gees telijke. die tot haar secte was toege treden. Terwijl zij voor de kansel aan het spreken was, geraakte zij plotseling in trance, viel van een hoogte van vier meter op den be tegelden vloer neer en... liep niet het geringste schrammetje of de kleinste verwonding op. Daardoor waren tienduizenden van haar-won- dermarht. en haar secte werd groo- fer en grooter. Wij schrijven 1934. wanneer Maria Aker- hiom de hoofdstad wil veroveren. Aan het hoofd van 15.600 geestdriftige boeren komt zij naar Helsinki en wordt door de bevol king. onder welke zij reeds tallooze aan hangers heeft, in triomf ontvangen. En spoedig krijgt zij nog meer aanhangers en volgelingen. Haar bijeenkomsten vinden in de open hicht plaats, daar zelfs de grootste zalen te klein ziin óm de belangstellenden te bei-gen. Examen! Eini Vartiovaara. een sceptisch jong ge leerde. onderwierp de profetes aan een soort examen en... komt spoedig zelf geheel on der haar onweersfaanharen invloed. Vartio vaara en zijn vrouw, die met haar drie kinderen eveneens toetrad tot de serte. wer den voortaan de vertrouwelingen van Ma ria Akerblom in het kleine stadie Gammel- Kareehv. waar de profetes een vorstelijk le ven leidde. Korten tijd later verlangt Var- tiovaara's vrouw hoewel een overtuigd aanhangers der profetes naar haar on^e. normale leven terug, en tracht met haar zoons te ontvluchten. De fanatieke volks menigte haalde haar echter terug en dwong haar en haar zoons om de profetes knie lend om vergiffenis te smeeken. De massa- EEN JAPANSCH COMMENTAAR. Het voornaamste Japansche blad „Yomi- oeri" schrijft in een hoofdartikel over de rede van Roosevelt; Met hoeveel nadruk president Roosevelt ook ontkent, dat de V.S. aan den Europeeschen oorlog deelnemen, de tegenwoordige politiek van Washington brengt het Amerikaansche volk dichter bij den oorlog. Derhalve zal. hoe' de toestand zich ook in het komende jaar zal ontwik kelen, de verantwoordelijkheid er voor ge deeltelijk door de Ver. St. gedragen moeten worden. WIE RINGEN NOG KERSTFEEST WESTERLAND. Doordat de Ned. Herv. Kerk met de Kerst dagen bezet was, hopen de kinderen van de Zondagsschoolafdeeling van de Evangelisa tie hun Kerstfeest te vieren in de Ned. Herv. kerk te Westerland op Nieuwjaarsdag 1 Ja nuari 1941, om half drie des nam. Ouders en belangstellenden zijn hartelijk welkom. POLITIE Gev.: een rijwielplaatje, een paar zwarte dameshandschoenen ,een bril, een grijs as trakan ceintuurtje en een bruine wollen kinderwant. Ver].: een glacé heerenhandschoen. Vermist: 3 schapen. Inl.: Gem.-Bode. NOORDSCHARWOUDE, 30 Dec. Aanvoer: 1300 Kg. gele kool 3.80. 24500 Kg. Deensche witte kool 3.10, uien 4.—, stek 2.60. BROEK OP LANGENDIJK. 30 Dec. Aanvoer: 1000 Kg. gele kool 3.80. 2600 Kg. Deensche witte kool 3.10. 750 Kg. uien 4. drielingen 4. GROENTENVEILING ALKMAAR, 29 Dec. Appelen f 8—14 per 100 pond; Andijvie f 6—17, boerenkool 1.505.60, bieten 2.50, gele kool f 3.203.80, groene kool 3.80, knol selderie 4.709.80. prei 1.504.20. alles per 100 Kg.; kropsla 3.208.40 per 100 stuks; pe ren 14.50 1p. 100 pond, peterselie 3.80 p. 100 bos; roode kool 4. uien 4, wortelen 2.60—3.20, wortelen wasch 7.5012 per 100 K?.. sel derie 2.603.80 per 100 bos. spruiten 622.50 witlof T 11—13.50, TI 8—10.50 n. 100 pond. waanzin nam trouwens toch abnormale pro porties aan. Enkele menschen. die weiger den Maria Akerboom te vereeren werden bewusteloos geranseld en in een geïmpro viseerde gevangenis gezet, tot zij „bekeerd" zouden zijn. Regeerina grijpt in. Maar toen greep de regeering in. en Ma ria Akerblom en haar „opnprnriester" Eini Vatiovaara werden veroordeeld tot een ge vangenisstraf van enkele maanden. Een groote volksmenigte begeleidde hen zin gend tot aai} de deur van de gevangenis te Helsinki, liet zieh .geknield door de nrofe- tes zegenen, en keerde huisk.aarts in de vas te overtuiging, dat Maria Akerblom in groo te triomf zal terugkeeren. Doeh hoewel haar vrijlating reeds en kele maanden later geschiedde, waren haar volgelingen haar eigenlijk al weer vergaten; zij hadden er nauwelijks aan gedacht, con tact met.haar te Wiiven honden, zoodnt de vrijlating zonder het minste onzien ge schiedde. Fenigen tiid later vlamdp de be weging heel flauw weer op, docF wend toen onmiddellijk weer door de regeering onder drukt. Na dipn tiid heeft men nooi* p^cer ets van Maria Akerblom en haar voorspel lingen gehoord, ook niet n° den Finsch Russischen oorlof? toen c-' np. treden weer vreesden.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Heldersche Courant | 1940 | | pagina 9