Abonneert II op dit blad. H.W.ZEGEL Het Werktuigencrediet Als Thialf regeert Flinke LOOPJONGEN Günthert, 9 Telefo Voorzorg Violenstraat 36 h voor Noord-Frankrijk en Schraalhans keukenmeester is UeAto&ftd? DONDERDAG a.s. 6 uur speelt fat tïiaèfee^-Manshandcn in CASINO Advertentiën EXCELSIOR- TOONKUNST PROTOS- EXCELSIOR- Nederlandsche Middenstandsbank n.v. Veibieek de banden niet fyrfteAtfa Betrekkingen Te koop Diversen VAK RA Uit de natuur Bait u VERBOUWEN? Heeft U Timmer- of Metselwerk? Windt U ton ttt Kantoor: Den Helder. Koningstraat 7, Tel. 129 Timmerlieden. Metselaars en Grondwerkers gevraagd. Aanmelden bij Drukkerij DE BOER, Koningstraat. ALGEM. VEREENIGING VOOR ZIEKENHUIS- VERPLEGING EN SPEC.HULP „VOORZORG" DEN HELDER aangeboden •ongeboden (EI.) Brieven op advertentiën door J. K. S. Het vriest! Helder en vorstig is de lucht opengebroken na een lange rij van stille, grijze dagen. Het kwik daalt langzaam maar zeker, tot het beneden het nulpunt is gekomen. De schaatsen komen uit het vet en allerlei voor-historische hoofddeksels uit de kamfer. Oorwarmers be leven een hoogconjunctuur en de markt van de wanten is zeer willig. Terwijl op je ramen een wonder opbloeien van glinsterende kristallen Ijsbloemen begint, geef je de rozen een laagje turfmolm erbij en trekt zelf ook een extra laagje erbij aan. 's Avonds bromt de grimmige Ooster in den schoorsteen en giert om het oude huis. En terwijl je weggedoken zit in een gemakke- lijken stoel bij een roodgloeiende kachel, gaan je gedachten onwillekeurig uit naar alles wat daarbuiten leeft en groeit. Hoe komt dat alles zoo'n winter eigenlijk door? Vooral nu het kwik beneden het nulpunt blijft, nu de grond keihard bevroren is en de ijzers krassen op de blinkende banen. Voorbereidingen. Alle dieren schakelen om op een andere levenswijze, één. die minder inspanning kost en dus ook minder energie vereischt. De voorbereidingen daartoe vergen veel tijd. Geen wonder dus. dat je al van die echte herfstverschijnselen in de natuur kunt op merken. als nog geen sterveling zelfs maar dénkt aan herfst, of winterkou. Al in Juli en Augustus, als er toch menscherlijkerwijs ge sproken nog geen vuiltje aan de lucht is, ver trekken en passeeren geweldige vogelbenden onze lage landen, en bevolken groote aan tallen gevederde immigranten uit Noordelijker gelegen landen, als Skandinavië en Finland, onze voedselrijke wadden, schorren en stran den. Terwijl de juiching van den volzomer nog over de landen gaat, geven ook onze eigen broedvogels er voor een deel al den brui aan. Maar al veel eerder vielen dergelijke in leidende verschijnselen van het geweldig gebeuren, dat vogeltrek genoemd wordt, op te merken, als bijvoorbeeld de vroegzomer- trek van de kieviten. Steeds drukker wordt het. Met September verschijnen de groote buizerdfiguren in de bronskleurige duinen. Gasten uit Pommeren en Siiezië. die daar hun Jongen hebben groot gebracht. Tot tenslotte de vogeltrek in October z'n hoogtepunt be reikt. welke maand dan ook terecht Trek- maand genoemd wordt. Zij, allen maken dus een reis. welke op zich zelf vol gevaren is, liever dan van voedsel gebrek en niet van kou! om te komen. De vogels vertrekken, voor een deel al zeer vroeg, naar milder oorden, waar ze niet voor voedselgebrek hoeven te vreezen. Maar ook alles wat achterblijft treft z'n voorbereidingen, .maakt zich klaar voor den winter. Niet alleen de vogels trouwens trek ken. De eerste de beste visscher kan je pre cies vertellen wat hij in de verschillende sei zoenen in zijn netten vindt en je data noemen waarop poon en pieterman terugkeeren! In zee trekt bijna alles, van het kleinste gar naaltje tot zelfs de bruinvisschen toe. Maar het valt niet op. Overwinteraars. Terwjjl de struiken in den vroegen morgen duizendvoudig glinsteren en tintelen in de zon van de diamanten fonkeling der herfstdraden en uit den vochtigen boschbodem de kinderen van den herfst, de paddenstoelen, opschieten met allerlei kleuren en vormen, terwijl overal het oogbekorend spel van de herfsttinten be gint en de berken goudgeel gloeien in den boschrand, terwijl iedcren avond de trekroepen klinken van wulpen en ruiters, wapenen ook de insecten zich op enkele winterharde soorten na tegen den in aantocht zijnden winter. Ze kruipen weg, in schors en molm, onder steenen en planken, onder bladeren. Overal kun je zulke overwinteraars ontdekken. Zelfs in je tuintje van 2 bij 2. Til maar eens een halfvermolmde plank op. Tien tegen een, dat je er kortschildkcvertjes of springstaarten onder vindt, gestoord in hun winterslaap. Ook verpoppen verschillende soorten zich tegen den winter om dit ongunstig getjj beweging loos en schijnbaar dood door te brengen. De onvervaarden. Een uitzondering dient gemaakt te worden voor de keiharde knapen onder het insecten volkje. de wintermuggen en enkele al eerder genoemde soorten springstaarten. Daarbij zijn er. die bij 10 graden kou nog onvervaard rondspringen. Geen wonder, dat onder de Collembola. zooals deze insectengroep heet, soorten geteld worden, die algemeen zijn op gletschers en ook hoorde het dichtst bij de polen waargenomen dier tot deze groep! Zy, die slapen. De kikkers kruipen diep weg in modder en slib: padden en salamanders doen evenzoo. En hoewel de egel nog iederen avond snuivend op pad is, hier een slak oppeuzelend, daar een vetten worm smakkend verorberend, zal ook Penneman, de egel, wel gauw z'n warme winternest betrekken. De vleermuizen houden ook een winterslaap, hoewel is komen vast te staan, dat deze zoog- diertjes ook trekken. En nog niet eens zoo gering! Zoo is door ringproeven van den onderzoeker Eisentraut aan het licht gekomen, dat ze soms 750 kilometer afleggen! De groot- oorvleermuis doet het wat minder, maar soms toch nog 160 kilometer. De achterblijvers ver slapen gezellig bij elkaar in boomgaten en kerktorens en zulke plaatsen meer, den lan gen winter. Soms wel honderden bij elkaar, hangen ze daar. mannetje naast mannetje, aan de achterpooten, met den kop omlaag, de vlerken opgevouwen. In het voorjaar komen de wijfjes op bepaalde plaatsen bij elkaar om jongen te krijgen. Een heel bekende, ieder jaar weer gebezigde vleermuizenkraamkamer, is in den St. Pietersberg. Die St. Pieter her bergt trouwens in zijn gangen en spelonken bijna alle van de 14 in ons landwaargenomen soorten vleermuizen. Als de kou al te hevig wordt, worden de slapers waker, en beginnen ze zich te roeren. Zoo moest het dan ook verklaard worden, dat we. tijdens een excursie langs de bevroren boorden van het IJsselmeer, gedurende een KerstcongTes van den Nederlandschen jeugd bond voor natuurstudie, te Harderwijk, in sneeuw en ijs. een vleermuis zagen rondflad deren. Het was toch géén hallucinatie! Op halve kracht. Bij die winterslapers zijn de levensfuncties bijna uitgeschakeld. Alles werkt maar op halve kracht: ademhaling, hartslag, ook de stofwisseling. Ook de temperatuur daalt, en wordt bijna gelijk aan die van de omgeving. En dat is toch wel een eigenaardige geschie denis. Niet zoozeer voor de koudbloedigen, als wel voor de warmbloedige dieren. Koudbloedig gedierte heeft namelijk een van de omgeving afhankelijke lichaamstempe ratuur. Die kunnen over het algerfieen dan ook wel tegen een stootje. Kikvorschen ver dragen zonder nadeel temperaturen van 28 graden onder nul, een temperatuur, die op onze breedte gelukkig weinig voorkomt en. hoop ik. ook dezen winter niet geregistreerd zal hoeven te worden. Niet zoozeer wegens de kikvorschen, als wel wegens de toch al lijdende menschheid! De meeste visschen houden het leven nog bij temperaturen van 15 graden onder het bewuste nulpunt, duizendpooten zelfs nog bij 50 graden vorst, terwijl slakken een nóg sterker afkoeling overleven. Het gras slakje is zoo een echt winterdier. Midden in den winter kun je dit grijze slakje met z'n hoornkleurig huisje vroolijk rond zien kruipen! Het warmbloedig gedierte daarentegen houdt er een bijna constante lichaamstempera tuur op na, die niet afhankelijk-is van die van de omgeving. Ook zonder hun bewuste mede werking blijft die temperatuur op peil. Daalt de buiten-temperatuur, dan zorgt de stof wisseling, door een intensiever verbranding, toch weer voor het juiste peil en herstel van het mogelijk door grooter warmteafgifte aan de omgeving verstoorde evenwicht. Ook ver nauwing van de bloedvaten in de huid werkt doeltreffend mee om het warmteverlies aan de omgevende luchtlagen zoo gering mogelijk te doen zijn. En bij de warmbloedige dieren brandt de kachel gedurende den winterslaap dus op haar sloffen, met een minimaal ge bruik aan brandstof. Er heeft dus een belang rijke temperatuursdaling plaats, zoodat zij tijdens den winterslaap meer koudbloedig dan warmbloedig zijn! Zoo dus bij egel, vleermuis, eekhoorn. De marmot gedraagt zich al heel koudbloedig. Bij een uit z'n winterdut ont wakende marmot stelde men dan ook een temperatuursstijging vast van maar even 12 graden in 6 minuten. Wintervoorraad. Maar al brand de kachel op halve kracht, er is niettemin brandstof noodig. Daarom zorgen al die dieren, die den kouden, donkéren winter slapend doorkomen, dat ze tegen het begin van hun winterdut, in prima conditie zijn. In het lichaam 'worden reservevoorraden opgetast: koolhydraten, vooral vet en gly- kogeen; denk aan het spek van de dassen. Moddervet en... met gevulde provisiekast gaan ze den winter in. Want hamsteren komt niet alleen in het woordenboek van den mensch voor. Het is trouwens een werkwoord, dat afgeleid is van den naam van een dier soort, waarvan al lang bekend was. dat hij tegen den winter een voorraad aanlegt, de hamster, een in ons land alleen in Zuid Lim burg voorkomend, eenzelvig levend, schadelijk zoogdier met donkeren buik en witte vlekken aan keel en zijden. In z'n wangzakken bergt hij groote voorraden, die hg zoo naar z'n nest sleept. Ook de hazelmuis, die in ons land bijna alleen in het Achterhoeksche en Zuid Limburg voorkomt, verzamelt groote wintervoorraden, eikels. Stijf en koud ligt de heele familie, dicht tegen elkaar, in het winterverblijf. Mocht er één ontwaken door het knagen van den hon ger. wel, ver hoeft hg niet te gaan: de voor raad is bij, en gedeeltelijk in, het winter kwartier opgeslagen! De eekhoorn brengt het grootste deel van den winter in z'n warme nest, hoog in de boomen door. Daar worden ook de jongen van den eersten worp van de vier per jaar, al in Januari of Februari, geboren. In den herfst hamstert Pluimstaart verschillende verzame lingen bij elkaar, in boomholten, in gaten in den grond en onder bladeren. Eikels, beuke- nootjes, boomknoppen, bessen, schors en zaden uit denkegels vooral pot hij op. Maar of hij, als de nood aan den man komt, ook werkelijk alles weet terug te vinden, is de vraag. Veel van al die verstopte zaden en vruchten ont kiemen volgend voorjaar in elk geval. En zoo draagt vriend Pluimstaart niet onbelangrijk bjj aan de verjonging van onze bosschen. Hongersnood. Ondanks al die voorbereidingen, gaat het slecht, heel slecht, als de vorst lang aanhoudt. AI heel gauw zoeken allerlei vogels de nabij heid van den mensch en hoe minder water nog open is, des te meer komen er, vooral ook de van open water afhankelijke vogels. Komt er dan nog sneeuw, dan is Schraalhans keukenmeester, en "knaagt bij velen de honger. Door heil te zoeken bij de woningen der men- schen komen talloze vinkachtige, meeuwen, lrjsterachtigen en waterhoentjes, meerkoeten, meezen en dergelijke, er nog vrij goed door, al sneuvelen er honderden. Zelfs reiger, wulp, de uiterst schuwe ral en allerlei steltloopers komen er toe 's menschen nabijheid te zoeken. Nog funester is echter ijzel! Wat moet er van hert en ree terecht komen, wanneer alles met een dun laagje ijs afgesloten is. als de mensch niet op verstandige wijze hulp bood? Maar wat met haas en konijn En wat zal .er terecht komen van de. ondanks alles, in open legers geboren jonge hazen? Helpt! Het is dus in alle opzichten te wenschen, dat deze w\nter niet al te streng wordt. Maar éls hij het niettemin wordt, helpt de dieren om er door te komen! Er schiet van de tafel, on danks de distributie, nog genoeg over, wat zij in dank willen aanvaarden. Kliekjes, gesnip perde kaaskorst, broodkruimels, enfin vul zelf het menue maar aan. Help dus, waar je kunt. Want eigenlijk... is het niet anders dan een staaltje van je plicht! Laat Uw vrienden en kennissen in Uw vreugde deelen. Een verlovings advertentie in de Heldersche Courant maakt het hen bekend I FAMILIEBERICHTEN 20 ot per regel Den éden Januari werden wij door Gods goedheid verblijd met de geboorte van een Zoon en Broertje, dien wij HENDRIK noemden. P C. PLAATSMAN E. PLAAT1MAN—Bais JACOB Tijd. adres: Kolhorn, Provincialeweg 46. DANKBETUIGING Voor de zeer vele en hartelijke bewijzen van deelneming, on dervonden bij het bericht van het overlijden van mijn innig geliefden Man, CORNELIS SELDERBEEK, in leven sergt. monteur K.M., betuig ik mijn hartelijken dank. Mevr. J. SELDERBEEK v. d. POLL. Leeuweriklaan 17, IJmuiden-Oost. stofzuiger, z.g.a.n., van f 79.— voor I 27.50 met volle garantie. Sluisdijkstraat 84 (hoek Govers- straat. Den Helder. Entrée 20 ct. ZATERDAG 6 uur DANSEN op gramofoonplaten.EntréeJ^2ct Wegens onvoorziene omstandigheden tallen de G'l^^.en'ï.n^n was het, op 12 Januari niet optreden. Er is Zondag a BRILLEN naar ieder voorschrift worden terstond vervaardigd Barometers „ZEISS" Prisma- kijkers, „ZEISS" Punktal glazen gediplomeerd Opticien KONINGSTRAAT 73 TELEFOON 279 - - --> i. Electrische Brillen-Slijperi) en Reparatie-Inrichting Leverancier aan de meeste Ziekenfondsen Dir. A. J. Leewens Wederaanvang der repetities uitsluitend voor de dames- leden op Zaterdag 11 Januari a.s. ten 3 uur in bovenzaal Van Weelde (ingang Konings plein). HET BESTUUR. groene ketel model stofzuiger (emmer iets beschadigd), t.o.n.a. voor f 35 met garantie. Sluisdijkstraat 84 (hoek Govers- straat). Den Helder. ALGEMEENE BEGRAFENISVEREENIGING „DEN HELDER" UitvoerderJOH. DARPHORN, KRUOERSTRAAT 63 Telefoon 614 Een solied adres voor alle voorkomende TIMMER- EN metselwerken bijl J. P A A N S Krugerstraat 129 Laan 48 stofzuiger (zoemer), z.g.a.n., van t 112.50 voor f 62.50 met volle garantie. Sluisdijkstraat 84 (hoek Govers- straat), Den Helder. E. g. SMIT! verschaft ambachtpatroons en klein- industrieelen de mogelijkheid tot ver nieuwing van machines,werktuigen e.d. Vraagt inlichtingen bij de Ma Welgemoed weet waar hef om gaaf: Hef beste op tafel en deez' goede raad: koop bij de Gruyter, dan heb je heel vlug „voor tien gulden bons, één gulden terug" Wtrkplaata: Gravanstr. 12 Fraaie bladwijzer (kunstdruk) gratis voor ónze klanten Gunstige arbeidsvoorwaarden Inlichtingen en aanmelding bij de Arbeidsbeurs, Kanaalweg 92 alhier en bij de Agenten der Arbeidsbemiddeling De menschen, die zich hebben opgegeven voor Noord-Frankrijk, komen Donderdag 9 Januari 1941, des namiddags van 3-5 uur, bij den ondergeteeken- de voor het te ontvangen voorschot en verdere inlichtingen. De vertrekdatum is Vrijdag 10 Januari 1941, des namiddags pl.m. 3 uur G. COEVERT Anjelierstraat 14 Den Helder Nu met ad verteeren op te houden, zou beteekenen de banden tusschen kooper en winkelier of fabrikant te verbreken. Goede waar en een goede naam dienen echter voor later in de herinnering te blijven voortleven. Daarom is couranten-reclame, juist in deze tijden, van een zoo groote beteekenis. Heldersche Crt. Koningsti ast. Oorwarmers G E O R G E heeft ze. Beenpijpen. Batterijen (brengt Uw oude mee). Handwarmers. Lichtlampen Telefoon 505. Voor de betaling van dit alles zorgt indien U zich bij haar aan sluit. Ook bij behandeling buiten Den Helder. Aangesloten bij de Stichting tot verzekering tegen de kosten van Sanatoriumverpleging Tarief A uitk. f 1.50 p. dag ged. een vol jaar p. gezin 5 ct. p. week B a3|'i°° "J i "c10 Alleenstaanden 2 of 4 ct. p. week Vraagt inlichtingen: Begoniastraat 3 Voor sanatoriumverpleging: Fazantenstraat 22 JONGEN GEVRAAGD 16 jaar of ouder voor fiets- en pakhuiswerk. Adres: P. SNEL, Koningstraat 71. Te koop voor geldbelegging 'n z. g. a. n. BURGERHUIS met 2000 M» tuin. omg. Breezand Brieven inder no. 242, aan het Bureau van dit blad. WERKSTER gevraagd. Adres: Kanaalweg 151. stofzuiger, demonstratiemachine van f 72.50 voor f32.50 tegen overname aangeboden, met volle garantie. Sluisdijkstraat 84 (hoek Goversstraat) Den Helder Crediete.i in bedr. van 900. 5 zonder borg elk doel. Iedereen vrijbl. voorw. Brieven „De Onderlinge", Mathenesser- weg 110, Rol terdar.i. Meermalen komt het voor, dat w(j brieven ontvangen, geadres seerd aan de „Heldersche Cou rant", die b(j opening betrekking blijken te hebben op een in ons blad geplaatste advertentie. Men heeft er dan niet aan gedacht, het nummer van de advertentie op de envelop te vermelden. Wy verzoeken beleefd steeds het nummer duideiyk op de envelop te schryven in den linkerbenedenhoek. Adressen Bureau van dit blad worden na 4 u. bekend gemaakt.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Heldersche Courant | 1941 | | pagina 4