Een triest jubileum in Anna Paulowna Bulgarije gereed DAGBLAD VOOR DEN HELDER EN HOLLANDS NOORDERKWARTIER I Drie Amerikaaosche afgezanten naar Londen Zeven dooden bij spoorweg'Ongeluk Friesland kan niet genoeg vee leveren - Verduisteren 5.52 uur KONINGSTRAAT 78, DEN HELDER. TELEFOON 50 f2 LIJNEN) 13 JANUARI 1941 69e JAARG.No. 9129 Vijf en twintig jaar geleden liepen Oost- en Westpolder onder Waanzinnige verwondt v«er vrouwen en duurt tot morgenochtend 944 uur Rede van Filoff HE LDERSCHE COURANT Uitgave der Uitg.-MlJ. Hollands Noorderkwartier N.V. te Den Helder IN DEN NACHT VAN 13 op 14 JA- NUARL 1916 BRAKEN DE DIJKEN (Van onzen eigen verslaggever.) OUD-BURGEMEESTER C. WIJDENES SPAANS Jr. VERTELT. De gemeente Anna Paulowna herdenkt morgen, den veertienden Januari een zeer belangrijk feit. maar niet zullen zich in het wijde polderland de vlaggen rijen, er zullen geen hooge hoeden en geen redevoeringen zijn, en de toevallige bezoeker zal dit land als op andere dagen zich zien strekken onder de winterlucht, en hij zal de bewoners hun alledagswerk zien verrichten, veilig achter de zware dijken, welke den polder begren zen. Want het is een triest jubileum mor gen In den komenden nacht, die van dertien op veertien Januari als de klok drie uur en veertig minuten aanwijst, zal het vijf en twintig jaar geleden zijn, dat het zeewater, door een woesten Noord westerstorm op gejaagd, zich baan brak door den dijk van den Oostpolder en door een gat van ruin honderdvijftig meter naar binnen gulpte. Het was, naar de tijd rekening van toen dus twee uur. EEN SAMENLOOP VAN OMSTANDIGHEDEN. is het geweest, vertelt ons oud-burgemees- ster C. Wijdenes Spaans, later dijkgraaf van den Anna Paulownapolder en dijkgraaf van het Hoogheemraadschap Noordhollands Noorderkwartier. De heer Wijdenes Spaans heeft als burgemeester naast anderen na tuurlijk een groot aandeel gehad in de her stelwerkzaamheden na den ramp, moest ter stond duizend en één maatregelen nemen, dus weet er om zoo te zeggen alles van. Er woei over het land den heelen avond al een zware Noord westerstorm, boven het Kanaal blies een al even geweldige Zuid wester, beide liepen om naar het Noorden en ontmoetten elkaar boven ons land. De betrekkelijk lichte dijkeu konden dat op vele plaatsen niet hebben, vooral waar ze geen zoogenaamde voorbermen hadden, die al tijd beter waterkeerend zijn. Merkwaardig is het bijvoorbeeld dat de dijken van de Vier Noorderkoggen,, waar deze voorbermen wel aanwezig waren en die aan een even zwaren druk zijn blootgesteld geweest den storm hebben doorstaan. Zag mep het gevaar dan niet aankomen en kon men niet tijdig maatregelen nemen? Och, zegt de heer Wijdenes Spaans, wie de zee de baas wil blij ven moet zijn maatregelen nemen als de zee kalm is, maar niet als hij razend is. Dan is het onherroe pelijk te laat Zoo wa's het toen. Het was te laatEn onze berichtgever uit die dagen moest schiyjven: „Wij hebben het ontzettende gezien van opkomend en aanspoelend water, wij heb ben gezien hoe steeds de watermassa hoo- ger kwam, alles wegspoelend en alles door- weekend. Niets kon het keeren, door alles trok het heen, over alles spoot het heen, steeds zoekend een uitweg, loopend waar het het laagst was om aanstonds weer ver der en verder te dringen, steeds meer ver woestend, als het ware de ellende met zich C .WIJDENES SPAANS Jr. (Archief) voerend. Het waren oogenblikken om nooit te vergeten Het begon met den Oostpolder vertelt de heer Wijdens Spaans verder, en die was niet meer te redden. Wij konden niet an ders doen dan maatregelen nemen om den Westpolder zoo goed mogelijk te beveili gen en wij begonnen met naar alle kanten om hulp te seinen De toenmalige commandant van de stel ling Den Helder vice-admiraal Naudin te Cate zond manschappen, de hier gelegerde militairen en alle mannelijke burgers, die er toe in staat waren hielpen waar zij kon den. Duikers werden beveiligd, waar mo gelijk dijken verzwaard en eerst scheen het te lukken. Het weer bedaarde wat, het wa ter liep niet zoo snel meer. Renboden te paard hadden intusschen de bewoners van den Westpolder gewaarschuwd en velen van dezen volgden het voorbeeld van de bewoners van den Oostpolder, die in den bangen nacht van dertien op veertien ge vlucht waren. Helaas, de wind stak weer op en Zater dagsavonds liep ook de Westpolded onder. Er was een gat geslagen in den weg van Kleine Sluis naar van Ewijcksluis. De el lende begon opnieuw. Zooals het in den Oostpolder was gebeurd gebeurde het ook in den Westpolder, veel vee verdronk, veel huisraad werd vernield, veel opgeslagen landbouwproducten werden vernietigd. In den Westpolder vielen bovendien TWEE SLACHTOFFERS, een moeder en een dochter. Dat was een tragische geschiedenis, vertelt de heer Wij denes Spaans. De vader was naar Scha- gen gegaan en had zijn huisgenooten uit drukkelijk gezegd, wat er ook zou gebeu ren in huis te blijven, omdat hij vreesde dat de vrouwen wanneer ze vluchtten van de been zouden raken en verdrinken. Wel had men de angstwekkende verhalen uit den Oostpolder gehoord, maar vader dacht dat het water in den Westpolder toch zoo hoog wel niet zou komen. De vrouwen moesten dan maar naar den zolder gaan en het afwachten. Het water kwam, en hoewel de bei de vrouwen door de renboden uit naam van den burgemeester werden geadviseerd te vluchten, deden zij wat het hoofd van het gezin had ge last, ze bleven in huisToen het water echter angstwekkend begon te wassen, sloeg hen de schrik om het hart en zij verlieten tóch de wo ning. Het was te laat, zij raakten van den weg en verdronken. Veel later vond een reddingsploeg hun lijken in een heg. ZESTIG UREN OP EEN GRAANSCHELF. De heer Wijdenes Spaans vertelt nog een ander verhaal, van 2 knaapjes uit den Oost polder, zoontjes van een boerenwerkman, De polder 25 jaar geleden. (Foto archief!. die vader en moeder op de vlucht in den nacht waren kwijtgeraakt. Zonder hen kwa men de ouders te Kleine Sluis aanEr werd niet aan getwijfeld of de kinderen wa ren verdronken. Een Vrijdag en een Zater dag gingen voorbij. Zondags tegen den avond hoorde een reddingsploeg, die per schuit den Oostpolder afzocht een zwak ge roep om hulp. Men vond de vermiste kinde ren terug boven op een tarweschelf, bij de boerderij van den patroon van hun vader. In hun angst waren ze daarop geklommen. Zestig uren hadden zij op de schelf gelegen hnn honger gestild met tarwekorrels en geslapen in het stroo. De jongens waren nog tamelijk fit en toen ze eenmaal bij hnn ouders terug waren gingen zij weer spelen, alsof er niets gebeurd was EEN SLIM VARKENTJE. De eenige levende have welke een gevluch te arbeider bezat was een varkentje, en dat varkentje had de man 's nachts op de vlucht niet kunnen meenemen. Toen "het weer licht werd voer hij in een schuitje naar rijn woning terug, met de zwakke hoop het dier terug te vinden. Hij vond het levend en wel. Het dier hingaan de voorpoot jes aan een tonnetje, dat wat hooger stond... Maar niet iedereen was zoo gelukkig. Veel vee verdronk. Soms kon men in den vroe gen morgen na den ramp het merkwaardige schouwspel zien, dat een paar zware Belgi sche paarden, die den heelen nacht als ot ters hadden doorgezwommen, om een vei lige plek te vinden, te Kleine Sluis aankwa men en dan natuurlijk direct de verzorging kregen, die ze zoo bitter noodig hadden. De reddingsploegen wisten hier en daar nog wel wat achtergebleven dieren te bergen. Van zoo'n geval schrijft de berichtgever uit die dagen: „Een paar varkens staan hongerig in een grasberm je wroeten. Een stuk touw aan deipooten. Blijkbaar hebben ze zich losgewerkt en zich. zwemmende naar aen hoogere plaats begeven. Ook een eenzaam kalf is den dood ontsnapt.". Ja, zegt de heer Wijdenes Spaans, ik her haal. wat ik zei tegen een lid van de Pro vinciale Staten op den morgen na den ramp: „Ik had een mooie gemeente, maar ik kan wel huilen als ik nu aan alles denk"... EN NEDERLAND OFFERDE Hoe ging het na de ramp? Nederland offerde mild, zegt de heer Wijdenes Spaans, er kwam een Waters noodcomité en van alle kanten stroomden de giften toe. Er was veel nood te lenigen, want niet alleen Anna Paulowna was ge troffen maar nog zooveel andere streken van Noordholland. De Holl. Maatschappij van Landbouw zorgde ervoor dat de boeren die hun hooi kwijt waren, zooveel mogelijk ander hooi kregen. Er kwam een crediet- voorziening. er kwam een bedrag om onder de kleinste boeren te verdeelen, kortom er is zooveel mogelijk getracht verzachting van het groote leed te brengen. Toch is voor velen de watersnoodramp een geweldige stap achteruit ggweest Hoe is het nu met de dijken? Is een herhaling te vreezen? Menschelijkerwijs gesproken niet, meent de heer Wijdenes Spaans, millioenen en millioenen zijn nadien aan de dijken ten koste gelegd. Ook het land zelf is er weer bovenop gekomen, het lichtere land, de za velgrond het eerst, het zwaardere kleiland het laatst. Jammer is het nog altijd dat de watersnood in die dagen voor ve len een soort publieke vermakelijk heid was. Het is waar geweest wat toen een journalist constateerde: „Over het water lolde het gezang van eenige bezoekers, die luid uitzongen hun vreugde over den welbesteden dag." Gelukkig waren er ook anderen Onze taak was zwaar, zéér zwaar, maar die werd verlicht door de steun en het medeleven uit den lande, van de allerhoogst geplaatste tot den eenvoudigen werkman. Niet alleen finantieele steun, maar ook moreele steun is ons gegeven. En dat gaf ons de kracht om den kop er voor te houden Morgen herdenkt Anna Paulowna een be langrijk feit. Niet met uiterlijk vertoon. Maar in de stilte van de binnenkamers zul len veler gedachten uitgaan naar dien ban gen nacht waarin alles wat zoo moeizaam was opgebouwd met één slag werd vernie tigd Scherpe critiek van Landon, ex- candidaat presidentschap op het plan tot hulpverleening. NAAR DICTATUUR VAN ROOSEVELT. Het •Amerikaansche departement van bui- tenlandsche zaken maakt bekend, dat drie afgezanten, van wie twee tot het leger en een tot het ministerie van lustitie behooren, op 17 Januari a.s. met het Clipper-vliegtuig via Lissabon naar Londen zullen vertrekken om aldaar den definitieven tekst van de pacht overeenkomst op te stellen, krachtens welke de Amerikaansche regeering van Engeland militaire steunpunten op het westelijk half rond verkrijgt. In de mededeeling wordt Spoorbrua in Spanje bezweken. SINAASAPPEL EXPORT STAGNEERT. Zeven dooden heeft gistermorgen oen ernstig spoorwegongeluk in Spanje ge- ëischt, dat ontstond door het bezwijken van een brug bij Vinarez. toen er juist een goederentrein over reed. De bagagewagen en zeven wagons stortten in de rivier, waarbij drie spoorwegbeambten en vier po litiemannen. die den trein begeleidden, ge dood werden. Vier andere politiemannen werden zwaar gewond. Gelukkig was de locomotief reeds over de rivier en een aantal wagens is op den anderen oever blijven staan. Door het instor ten van de brug is de rechtstreeksche ver binding BarcelonaValencia voorloopig verbroken. Dit treft bijzonder slecht, nu de sinaasappels geoogst worden en de koop vaart in de Middellandsche zee in een kritie ke situatie verkeert. Ook de uitvoer van sinaasappels over land naar Frankrijk ge schiedt grootendeels via dit traject. LANDON. (Foto archief.) voorts gezegd, dat tusschen Engeland en de Vereenigde Staten eenstemmigheid is verkre gen over de positie en de uitgestrektheid van deze militaire bases en dat de Engelsche re geering van de Vereenigde Staten huur noch belasting of rechten verlangt. Evenwel moet de Amerikaansche regeering voor de territo riale onteigeningen, welke door het inrichten van de militaire steunpunten ontstaan, scha devergoeding aan de c particuliere eigenaars verleenen. Scherpe critiek van Landon. De vroegere candidaat voor het president en gouverneurschap. Landon, heeft in een radiorede scherpe kritiek geoefend op de aan het eongres voorgelegde wet tot hulpverlee ning aan Engeland. Hij noemde de stelling, dat het lot van Amerika van de overwinning van Engeland afhangt, volkomen dolzinnig Landon wees erop, dat Engeland tot dusver niet aan oorlogen placht deel te nemen, doch ze practisch uitsluitend financierde. Meer moeten de Vereenigde Sta'en ook niet doen. Landon verweet Roosevelt bedrog jegens het Amerikaansche volk. dat hij nog voor de verkiezingen beloofd had, niet aan den oor log te zullen meedoen. Landon noemde deze wet de eerste stap naar dictatuur van Roosevelt. OVERSPANNEN JONGEMAN TRACHT ZIJN FAMILIE TE DOODEN Vier vrouwen zijn gistermorgen in de voostad Lvn bij Kopenhagen door een krank zinnige zwaar gewond. Een 22-jarige student in de handels wetenschappen. die reeds eenigen tijd tee kenen van zenuwoverspanning vertoonde, waarop door zijn omgeving onvoldoende acht geslagen werd, overviel gistermorgen in een vlaag van waanzin zijn bedlegerige &4-jarige moeder en zijn zuster en verwond den beiden benevens de verpleegster van zijn moeder en het dienstmeisje met bijl slagen. Hn probeerde daarna het huis in brand te steken. Terwijl de verpleegster en de dienstbode in weerwil van haar kwetsuren naar een winkelier in de buurt liepen om hulp te halen, had de krankzinnige zich verwijderd, doch hij kon opgespoord en naar een ge sticht overgebracht worden. De toestand van de zuster van den on gelukkige en van de dienstbode wordt door de geneesheeren zeer ernstig geacht. De brand in de villa kon gebluscht worden, al vorens hij om zich heen greep. Leverplicht ontmoet ernstige be zwaren. Dezer dagen is te Leeuwarden een bestuurs vergadering van de Friesche Maatschappij van Landbouw gehouden. De verplichte veelevering vormde, zooals voor de hand ligt, het belangrijkste onder- Vanavond gaat de verduistering in om werp dezer vergadering. Verslag werd uitge bracht van hetgeen reeds gedaan is om te trachten de zeer ernstige bezwaren, die uit de verplichte veelevering voortvloeien, zoo mogelijk te beperken. Als voorloopig resul taat is bereikt, dat een lagere minimum ge- wichtsgrens is vastgesteld, terwijl de gele genheid is geopend bedrijven, die in staat zijn meer vee te leveren, zwaardere verplich tingen op te leggen ter verlichting van de aan andere bedrijven opgelegde verplichtin gen. Nadrukkelijk werd erop gewezen, dat Friesland als gewest, waar veefokkerij en melkwinning zeer sterk overheerschen. niet in staat is thans binnen korten tijd op groo te schaal vee voor de vleeschvoorziening te leveren. Dit blijkt ook hieruit, dat een belang rijk deel van het in Friesland geleverde vee kalfdragend blijkt te zijn. hetgeen met zich brengt, dat bij de uitbetaling van dit vee een belangrijke extra korting op de vastge stelde prijzen wordt toegepast. Hoewel tegen overdracht van leverplicht tegen een rede lijke vergoeding op zichzelf geen bezwaar behoeft te bestaan, zal een wilde handel in leverplicht tegen hooge bedragen toch be schouwd moeten worden als een ernstigen misstand, die zooveel mogelijk - voorkomen dient te worden. Besloten werd met kracht te blijven werken voor een regeling, waarbij de beste resultaten voor de voedselvoorzie ning te verwachten zijn. terwijl de bezwaren voor de veehouderij zooveel mogelijk wor den beperkt HET VOLK STELT VERTROUWEN T ZIJN SOLDATEN. In een te Russe gehouden rede heeft mi- nister-president Filoff het standpunt van Bulgarije ten aanzien van den internationa len toestand duidelijk gemaakt. Na te hebben opgemerkt, dat de jongste verklaringen van Roosevelt den oorlog tot de geheele wereld dreigen uit te breiden, be toogde Filoff, dat deze oorlog grondig ver schilt van die, welke in 1914 uitbrak, want de tegenwoordige oorlog beoogt niet alleen het veroveren van nieuwe gebieden, nóch het verzekeren van leefruimten, nóch het ver overen van nieuwe markten. Deze oorlog is een ideologisch conflict, dat twee werelden verwikkeld ziet in een strijd op leven en dood. Wij moeten, zoo vervolgde Filoff, op onze beurt bedacht zijn op alle gebeurtenis sen, die zich kunnen voordoen en op de ver anderingen, die kunnen plaats vinden, nu zich een nieuwe wereld vórmt, die gebouwd is op volkomen nieuwe grondslagen en die grondige wijzigingen ondergaat Bulgarije beleeft als lid van de Europee- sche gemeenschap een der meest beslissende oogenblikken van zijn geschiedenis. De Bul gaarsche regeering zal evenwel dezelfde poli tiek als in het verleden blijven voeren, met dezelfde volharding, die reeds vruchten heeft afgeworpen waaraan men nog nieuwe hoopt toe te voegen. Het is de plicht van Bulgarije evenals van andere neutrale of non-helii- gerente landen, gereed te zi:n om aan elke gebeurtenis het hoofd te bieden. Het Bulgaar sche volk zal ook in de toekomst aan zijn tra ditie trouw blijven en al het noodige in het werk stellen om zijn levensbelangen te ver dedigen. Na erop gewezen te hebben, dat de buitenlandsche politiek van Bulgarije revisionnistisch is en blijft, zeide Filoff, dat het Bulgaarsche volk de onrechtvaardigheden van het verdrag van Neuilly nooit zal kunnen begrij pen, nóch vergeten. Filoff wees op het vreedzame karakter van het Bul gaarsche revisionnisme en herinner de eraan, dat het met de hulp van Italië en Duitschland en dank zij het begrip van de Sovjetunie mogelijk geweest is, het vraagstuk der Do- broeds ja op te lossen. De premier besloot met er op te wijzen, dat de betrekkingen van Bulgarije met de buurstaten en andere mogendheden de laat ste maanden geen wijziging hebben onder gaan en dat het Bulgaarsche volk vertrou wen stelt in zijn soldaten. De ministers van binneniandsche zaken, financiën en verkeer hebben in andere ste den redevoeringen gehouden, waarin zij de ware belangen van Bulgarije in deze phas" van de intenationale situatie uiteenzetten. PASPOORT VERLOREN Naar de politie gaan! Een ieder, die zijn paspoort of ander reis- papier verliest of op andere wijze niet meer in het bezit er van is, moet onverwijld me dedeeling daarvan doen aan de politie. Het publiek wordt er op gewezen, dat men, bij verzuim van aangifte, gevaar loopt ernstige moeilijkheden te ondervinden

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Heldersche Courant | 1941 | | pagina 1