Land van bout en ijzer
Het
granaatappelsap
N1PPER EN PELLE 9
De toestand in Ierland
I
Brusselaars moeten om
middernacht binnen zijn
Tapan en Birma
Radioprogramma
FEUILLETON
De Russische aankoopen in de
Vereenigde Staten
ZWEDEN EEN CONSERVATIEVE STAAT
TE MIDDEN VAN VOORUITSTRE
VEND EUROPA. OMME
KEER IN DE ECONOMIE
DOOR EXPLOITA
TIE VAN BOSCH
EN BODEM.
STOCKHOLM (V.P.B.)
Elk volk heeft zoo zijn eigen nationale
mythe. Voor het Zweedsche is dit b.v. wat
men noemt: de rechtscontinuïteit. Het is
er trotsch op, terug te kunnen zien op een
geschiedenis zonder revolutie en zonder
scheuring bij het geleidelijk opbouwen van
de grondwet. Men wil de democratie niet
beschouwd zien als een formeel iets, doch
als iets, dat uit de overlevering is voorge
komen en dat de stormen heeft weten te
weerstaan van de wrijvingen, die natuurlijk
wel eens zijn voorgekomen tusschen stan
den en klassen en de Kroon. Deze wrijvin
gen hebben steeds geleid tot een inniger
samenwerking. Men zjet in den Rijksdag
nog altijd een soort moderne navolging van
de drie koningsheuvels bij oud-Upsala, van
welker top de Zweesche koningen het woord
plachten te richten tot ridders, burgers en
boeren, op inwilliging van hun verlangens
aandrongen of zooals Gustaaf van Wasa
in 1528 in Tuda tegenover de mannen van
Dalerna hen dwongen, onder dwang met
wapengeweld.
Zweden dankt zijn plaats aan
zijn groote mannen en vrouwen
De Zweedsche geschiedenis geeft dan ook
niet het beeld te zien van een eeuwigdu-
renden strijd tusschen parlement en heer-
scher, evenmin als den nooit eindigenden
strijd tusschen het conservatieve en het
vooruitstrevende deel des volks. Tot in de
19e eeuw vertoon zij het beeld van konin
gen, die wel is waar naar het absolutisme
streefden, doch geen onderbreking te weeg
brachten in de rechtsorde, die op overleve
ring berustte. Zweden heeft de plaats, die
het thans onder de 'volken inneemt, te
danken aan zijn groote mannen en vrouwen,
die het heeft opgeleverd, zooals Gustaaf
Adolf, die naar Duitschland toog, om het
evangelie te redden, koningin Christine, de
zeldzame vrouw, die in Upsala afstand deed
van Kroon en geloof en het „enfant terri
ble" van Europa werd. Karei X, die in 1658
bij den vrede van Roskilde voor goed de
provincies Schonen, Halland en Blekinge
aan Denemarken ontrukte en daardoor aan
Zweden zijn huidige gestalte gaf, den „boe-
renkoning". Karei XI, die de macht van
den adel brak en ten' slotte Karei XII, de
held van den Noordschen oorlog. Zij allen
nemen hun plaats in de Europeesche ge
schiedenis in, zoowel als in de Zweedsche.
De rijkdom van Zweden: hout
en ijzer.
Het is een machtige stroom, die tot op
den huidigen dag door de bedding der na-
tionalcn herinnering gaat, doch deze stroom
schijnt slechts traag voort te kabbelen, zon
der het leven der Zweedsche natie nieuwe
energie toe te voeren. Trap voor trap is
Zweden sedert de dagen van Gustaaf Adolf
afgedaald van de hoogc plaats, die het
eenmaal innam in het Noorden van Euro
pa. De afscheiding van Noorwegen in 1905
vormde het einde van een proces, dat lang
zaam maar zeker voortwoekerde.
De 19e eeuw was getuige van de groote
emigratie naar de Vereenigde Staten van
Amerika. Millioenen Zweden verlieten hun
vaderland en vonden een nieuw tehuis op
de vlakten van het midden-westen en een
nieuwen werkkring. Zij vormen nog heden
het sterkste en gezondste deel van de be
volking der Vereenigde Staten. Vermoede
lijk zou de emigratie nog grooteren omvang
hebben aangenomen, indien de zaken niet
io&i Ohei m. <DAl
42.
Diana schudde he hoofd. Dit is mijn
eerste bezoek aan Parijs, vertelde ze hem.
En daar ik verkouden was, moest in mijn
kamer houden. Het was aanvankelijk ons
plan door te reizen naar de Rivièra.
Terwijl ze de woorden zei, Bitste het door
haar hoofd of dat wel werke.gk ooit Fortes-
cue's plan was geweest.
Oh, paar madame! riep haar metgezel
uit, U moet niet weggaan voor U iets
hebt gezien van ons prachtige Parijs! U weet
niet wat U mist de musea, de mooie ge
bouwen, de Notre Dame vooral! En dan
de winkels hij lachte plotseling Uw
man zal toch niet zoo wreed zijn met U Parijs
te verlaten voor U de winkels hebt gezien!
Hij deed zoo komisch en zette daarbij zoo'n
tragisch gezicht, dat Diana onwillekeurig
mee moest lachen en daarmee was haar ge
reserveerdheid meteen gebroken.
Hij sprak nu over de glorie van Parijs en
deed dat met zooveel verve, dat Diana na
een half uurtje het gevoel had dat ze er heel
goed den weg wist.
Wat zou ik graag Uw gids willen zijn,
madame! riep hg enthousiast uit. U luis
tert zoo aandachtig en toont zooveel belang
stelling! Maar helaas, mijn werk neemt zoo
veel tijd in beslag, dat ik dat onmogelijk zou
kunnen doen. En bovendien vrees ik dat ma-
dame's echtgenoot en zijn donkere oogen
twinkelden ondeugend daar wel iets op
zou hebben aan te merken.
Het zou prettig zijn om Parijs te zien
met iemand, die het zoo aooi en door kent,
zei Diana impulsief. Door zijn opgewekt ge
praat was ze haar misère bijna geheel ver
geten en# bijna voelde -»e zich het zorgelooze,
vroolijke meisje van vroeger.
Dat zou inderdaad prettig zijn, gaf hij
ten antwoord. Maar ik heb er zoo'n voor
gevoel van dat U hier weggaat zon^T h»t
65- Ontdekt.
1. ,,Ik zou er wat om geven, als
ik wist, wie die beide Jon
gens zjjn en of ze wel weten,
dat er op die domme streek,
die ze uitgehaald hebben, ge
vangenisstraf staat.
2. „Daar zijn die twee kwajon
gens, die mjj overvallen heb
ben. Pak ze, agent, laat ze
niet ontsnappen."
66. Op de vlucht.
1. „Halt! In naam der wet,
Jongens!"
2. „We moeten een oploop ver
oorzaken en in de verwar
ring zien te verdwijnen!"
„Best! Weet Jt) wat?"
„Help, help, brand!"
f H Pvbtir Lrdqr*
in de tweede helft van de 19e eeuw een
gunétigen keer hadden genomen. Zweden,
tot dien tijd toe ten slotte een agrarisch
land, dat de exploitatie van ijzer- en koper
mijnen tot dusverre min of meer als bij1
zaak had beschouwd, werd zich eensklaps
bewust van de schatten, waarmede zijn
bodem was gezegend: hout en ijzer.
Een ommekeer in de Zweedsche
economie.
De ontwikkeling, welke de ex
ploitatie daarvan aannam, stond ge
lijk met een revolutie in den Zweed-
schen economischen toestand. Men
had een nieuw land ontdekt in het
Noorden. Groote gebieden werden
plotseling bevolkt, waar men vroe
ger niets anders kende dan oerwoud
waarin de Lap jacht maakte op be
ren, wolven, vossen en veelvraten.
Langzamerhand overdekten spoor
wegen het land. Van de kust af wer
den de dwarsleggers gelegd, waarop
de rails rustten. Bergstroomen wer
den in banden geslagen, er verre
zen fabrieken naast de mijnen. Er
was een waar nieuw land ontdekt,
dat den ondernemenden Zweden al
le mogelijkheden bood.
De steden in het Noorden van Zweden
vele daarvan werden in de 16e en de 17e
eeuw gesticht, brandden echter herhaalde
lijk af herinneren uiterlijk aan Ameri-
kaansche en Canadeesche stadjes op het
platteland. Doch dit alles is niet meer dan
schijn. De bevolking is oer-Zweedsch. Alles
is op Zweedsche leest geschoeid. De rijks-
bond van Zweedsche verbruiksvereenigingen
(Kooperativa Förbundet) kan worden be
schouwd als de grootste industrieele en fi-
nancieele onderneming van Zweden. De
lieder daarvan is een man met verzienden
blik, een navolger van de traditie van den
bankier Wallenberg, aan wien het land zijn
onafhankelijkheid van buitenl'andsch kapi
taal te danken heeft.
Hét departement van buitenlandsche za
ken der V S. heeft medegedeeld, dat de
Russische ambassadeur, Oemansky. onder
staatssecretaris Welles de verzekering heeft
gegeven, dat alle in de Vereenigde Staten
gekochte artikelen, uitsluitend bestemd zijn
voor de eigen behoefte der Russische indu
strie. Oemanskv legde deze verklaring na
mens zijn regeering af.
In den vastenbrief van de Iersche bis
schoppen wordt scherpe critiak geoefend
op de tegenwoordige toestanden in Ierland
en in het bijzonder in Noord-Ierland.
De primaat van geheel Ierland, kardi
naal Mac Rory, Verklaarde: „Ik sla den toe
stand in de zes graafschappen met zeer
ernstige bezorgdheid gade. Talrijke jonge
lieden en mannen, zelfs huisvaders worden
uit hun land gedreven om in Engeland te
werken en hun leven te wagen. Ik betwij
fel het, of de verbanning van een man uit
zijn vaderland onder zoo wreede omstan
digheden rechtmatig genoemd kan worden.
De bisschop van Down en Conner, dr.
Mageean, zeide in zijn herderlijk schrij
ven, dat de Roomsch-Katholieken in Noord-
Ierland zijn blootgesteld aan onderzoekin
gen door de organen der regeering.
„In een mate, die bijna ongelooflijk is".
In één enkelen nacht zijn honderd huis
zoekingen verricht, midden in den nacht
of tegen liet aanbreken van den dag. De
deuren werden met geweer- en revolver-
kolven ingeslagen. De gezinslede'n, zelfs
vrouwen en kinderen, werden met geweld
gedwongen op verschillende vragen te ant
woorden. Van de vele gearresteerde "man
nen werden er eenige geinterneerd, andere
in de gevangenis opgesloten en weer andere
vrijgelaten, nadat zij urenlang waren vast
gehouden, Van de personen, die werden
vrijgelaten, omdat geen motief voor hun
arrestatie kon worden aangevoerd, kregen
velen des morgens toen zij aan het werk
wilden gaan, te hooren, dat anderen hun
betrekking hadden overgenomen.
De bisschop beval den Ierschen Roomsch-
Katholieke organisaties aan, de hulpelooze
gezinsleden der geïnterneerden te heipen,
wanneer de regeering de geïnterneerden
van hun inkomsten beroofd had.
De burgemeester van Brussel heeft een
bekendmaking doen aanplakken, waarin
wordt medegedeeld, dat op besluit van de
Duitscbe autoriteiten het sluitingsuur van
af 1 Maart verlaat is van half negen des
avonds tot middernacht. Een verdere faci
liteit is het publiek verleend in zooverre,
dat het in het vervolg eerst-om half een
des nachts van de straat moet zijn. De
Brusselsche bavolking begroet 'ten leven
digste deze tegemoetkomende houding van
de Duitsche militaire overheid.
De perschef van het Japansche garnizoen
op Formosa heeft in een officieel commu
niqué verklaard, dat Engeland, in samen
werking met Tsjocngking, Birma met be
hulp van Cliineesche troepen tracht te
verdedigen. Hieruit blijkt, aldus de pers
chef, dat Engeland niet in staat is Birma
met eigen krachten te beschermen. Indien
China en Engeland werkelijk samen zouden
gaan, zou dat een Britsche inmenging in
de Cliineesche aangelegenheden beteekenen.
Birma zou tot oorlogstooneel worden. Het
resultaat zou slechts gunstig zijn voor Ja
pan, dat de Vereenigde Britsch-Chineesche
strijdkrachten zou weten te verslaan.
Op die wijze zouden tevens de toevoer
wegen in Birma geheel afgesneden worden.
Van Britsche zijde worden berichten ver
spreid, volgens welke Duitschland en Ita
lië door druk Japan zouden willen bewe
gen tot een aanval op Singapore. Inwer
kelijkheid willen de Èngelschen daarmede
de Vereenigde Staten te hulp roepen om
tegen de Japansche expansie naar het zui
den op te treden. Tegelijkertijd zouden de
Engelsche militaire plannen tegenover Thai
land daarmede verbloemd worden.
WOENSDAG 5 MAART 1941.
Hilversum I, 415 m.
Nederlandsch Programma. NCRV.
7.30 Gramofoonmuziek.
7.45 Ochtendgymnastiek.
7.55 Gramofoonmuziek.
8.00 Schriftlezing en Meditatie.
8.15 Gewijde muziek (gr.pl.).
8.20 Ochtendgymnastiek.
8.30 -Nieuwsberichten ANP.
8.45 Gramofoonmuziek.
10.30 Morgendienst.
11.00 Spaarne-sektet en gramofoonmuziek.
12.15 Gramofoonmuziek.
12.42 Almanak.
12.45 Nieuws- en economische berichten ANP.
1.00 Gramofoonmuziek.
1.25 Consonanten en gramofoonmuziek.
3.00 Christelijke lectuur.
3.30 Zang met pianobegeleiding en gramofoon
muziek.
4.10 Gramofoonmuziek.
4.30 Voor de jeugd.
5.00 Gramofoonmuziek.
5.15 Nieuws-, economische en beursberichten
ANP.
schoone Parijs gezien te hebben. En U, ma
dame?
Dat is best mogelijk, zei ze. Maar ik
weet het werkelijk niet...
Ze brak plotseling af. Daar, aan het an
dere einde van de hall, zag ze Fortescue, die
juist scheen te zijn binnengekomen en
meteen was haar luchtige stemming weg.
Hij was in gezelschap van een man met een
zwarte baard, die, naar haar mening, een
zeer ongunstig uiterlijk had.
Haar metgezel was opgestaan en met een
beleefde buiging nam hij afscheid van haar.
Het was me een groote eer en een buiten
gewoon genoegen kennis met U te mogen
maken, madame. Ik dank U zeer dat U me
hebt toegestaan U voor een wijle gezelschap
te houden.
Ze wendde zich naar hem toe en reikte
hem haar hand en hij boog er zich overheen
en kuste haar eerbiedig.
Toen hij weg was, bleef Diana kalm zitten.
Ze wilde zich niet bij Fortescue voegen en ze
hoopte maar, dat hij haar niet gezien had.
Als hg dan straks den "anderen kan uitging,
kon ze ongemerkt naar haar kamer terug
gaan. Maar al spoedig bleek, dat hg haar
aanwezigheid wel degelijk had opgemerkt.
Met een korte knik nam hij afscheid van zijn
metgezel en liep recht op haar tafeltje af.
Het hart zonk haar in de schoenen want,
hoewel e de reden er van niet begreep, be
sefte ze dat hij het niet goedkeurde dat ze
haar kamer had veria en. En zenuwachig
wenschte ze, dat "e maar daar boven alleen
gebleven was.
Met een strak gezicht kwam hij op haar
toelcopen en beet haar toe: Wat voer je
hier uit? Kom mee, we gaan direct naar
boven.
Zonder de kracht te hebben zich te verzet
ten stond ze op en volgde hem naar de lift.
Hg sprak geen woord tot ze op hun kamer
gekomen waren. Toen (el hij woedend tegen
haar uit: Wat deed Je daar in 's hemels
naam beneden?
Ik wilde wel eens een verandering, zei
ze. Ik ben nu weer zoo goed, dat het niet
langei noodig is mijn kamer te houden.
Zo zo! En die man, met wien Je daar
zat, was dat een kennis van je?
Ze aarzelde. Hij leek me heel keurig en
gedroeg zich correct. Hg /ertelde me dat hg
journalist is.
Kende Je hem al vóór vandaag kom,
I ik wil het weten! Hij keek haar boosaardig
aan en plotseling haatte ze hem zoo, dat ze
alle voorzichtigheid uit het oog verloor.
Ik kende hem niet, maar ik kan daar
geen kwaad in zien. In ieder geval was het
een opluchting eens met een werkelijk heer
te praten.
Vind je het wel verstandig zulke dingen
te zeggen? vroeg hjj en er klonk dreiging
in zijn stem.
Het lgkt me, dat ik daar redenen voor
heb, zei ze.
Ach, lgkt je dat zoo! Je bent niet erg
tactvol, lieve kind en ik vrees dat ik je zal
moeten leeren, dat het verkondigen van ha
telijkheden onaangename gevolgen voor je
kan hebben. Zooals dit. bgvoorbeeld!
Met een snelle beweging had hij haar bfl
haa*- pols gegrepen en draaide die met een
'ruk om.
Met een kreet zakte Diana op haar knieën.
Oh, jij bruut jij bruut! hijgde ze.
Zeg nu eens iets beleefd voor de veran
dering," zei hg, haai vasthoudend in die fol
terende greep.
Oh mijn pols! Breek niijn pols niet!
jamrierde ze.
Dat zou jammer zijn, hè? zei hij sar
rend. En zo heelemaal je eigen schuld!
Oh, laat me toch los alsjeblieft!
smeekte ze.
Langzaam ontspande hij zijn vingers.
Dat klinkt al iets bete" zei hij. Nu ga
je zeker flauw vallen dat is zoo je gewone
toevlucht.
Maar re viel niet flauw. Ze zwaaide alleen
een beetje, toen ze opstond en haar gezicht
zag doodsbleek.
Ziezoo, dat zal je leeren in het vervolg
wat beter op je woorden te passen, zei hij
voldaan. Kom nu maar wat met me mee
en ga daar in die stoel zitten!
Hij sloeg zijn arm om haar heen en onder
steunde haar. Het kostte haar haast boven-
menschelijke inspanning hem niet te toonen
hoe zijn aanraking haar hin^i rde. Met moeite
vocht ze tegen de opkomende tranen en mi-
serabe' liet ze zich in de stoel vallen.
Hg tildt haar kin imhoog en bekeek haar
aandachtig. Z<.u, en nu zul je me zeker
wel je excuses aanbieden, niet?
Haar bleekheid maakte plaats voor een
brandend rood, dat haar gezicht en hals be
dekte. Heftig wilde ze weigeren, maar de
blik in zgn half-gesloten, lreigende oogen
waarschuwde haar. Dit gezicht had niets
mensi helijks meer, dit waren de oogen van
een krankzinnige. En een doodelijke angst
maakte zich van haar meester.
Het spijt me als ik je beleedigd heb, zei
ze op fluisterenden toon. Het zal niet
weer gebeuren.
Voldaan boog hij zich over haar heen en
zijn sensueele lippen beroerden de hare op
een manier, die haar een rilling van afschuw
bezorgde.
Zoo aardig je dit te hooren zeggen, mur
melde hg. En ik weet zeker dat je het
5.30 Onderwijsfonds voor de Scheepvaart:
Taalles en cursus over meteorologie.
6.00 Berichten.
6.05 Orgelspel.
6.42 Almanak.
6.45 Actueele reportage of gramofonmuziek.
7.00 Brabantsch praatje ANP.
7.15 Gramofoonmuziek.
7.30 Berichten (Engelsch).
7.45 NCRV-Harmonie-orkest (opn.).
8.00 Nieuwsberichten ANP.
8.15 Gramofoonmuziek.
8.30 Berichten (Engelsch).
8.45 Utrechtsch Stedelijk orkest (opn.).
9.15 „Aldfaers Erf", causerie.
9.35 Orgelconcert (opn.). Hierna: Schriftlezing
9.45 Engelsche berichten ANP.
10.00 Nieuwsberichten ANP en sluiting.
Hilversum, 301,5 m.
VARA.
7.30 Gramofoonmuziek.
7.45 Ochtendgymnastiek.
7.55 Gramofoonmuziek.
8.20 Ochtendgymnastiek.
8.30 Nieuwsberichten ANP.
8.45 Gramofoonmuziek.
10.00 VPRO: Morgenwgding.
10.20 Gramofoonmuziek.
11.00 Declamatie.
11.20 Zang met pianobegeleiding en gramo
foonmuziek.
12.00 Berichten.
12.15 Esmeralda.
12.45 Nieuws- en economische berichten ANP.
1.00 VARA-Harmonie-orket.
1.45 Gramofoonmuziek.
2.00 Voor de vrouwen.
3.00 Orgelspel.
3.30 Utrechtsch Stedelijk orkest.
4.35 Gramofoonmuziek.
5.00 VPRO: Cyclus „Het geestelijk karakter
van ons volk.
5.15 Nieuws-, economische en beursberichten
ANP.
5.30 Esmeralda en solisten.
6.15 Gramofoonmuziek.
6.45 Actueele reportage of gramofoonmuziek.
7.007.15 Economische vragen van den dag
ANP en sluiting.
meent ook. Voor dezen keer zal ik je dan
maar vergeven. En weer kuste hij haar. We
zullen een klein soupertje hier boven bestellen
om onze ruzie te vieren. En op geheel anderen
toon, vervolgde hg: En waar had de vreem
deling het zoo al i/er? Hoe lang je al in Pa-
rgs was en wat jt allemaal had gezien?
-r- Iets lergelgk, stemde ze toe en deed
daarbij zoo onverschillig mogelgk. Oh, ze
vreesde den demon van de jaloezie te zien in
die verschrikkelijke oogen!
Maar hij lachte alleen maar op de hem
eigen, geheimzinnige manier. „Oh, je hoeft er
me niet alles van te vertellen, mijn lieve; ik
begrijp het volkomen. Een beetje wijn een
lichte flirtation alles heel decoratief en
natuurlijk totaal onschuldig!" Achteloos streek
hij met zgn vingers door haar lokken, zoo
dat ze heelemaal in de war raakten. „Het
stemt bepaald droevig wanneer mén bedenkt,
dat zooveel verleidelijks het eigendom is van
slechts één man. Maar ik ben tenminste een
waardeerende echtgenoot dat zul je me
moeten nageven."
Ze antwoordde niet. Ze was er van over
tuigd, dat hij onder den invloed was van een
bedwelmend middel en haar eenige zorg was
alles te vermijden wat hem kon prikkelen. Ze
zei niets op de beleedigingen en bedekte toe
spelingen, die hij maakte. Het gevolg was dan
ook dat hij er al spoedig mee ophield en ge
melijk voor zich uit zat te staren haar verder
negerend.
Eindelijk werd het souper boven gebracht,
maar toen ze aan tafel waren, raakte hij niets
aan er ze at en dronk alleen. Na afloop van
den maaltijd nam ze een boek op en deed
alsof ze las, terwijl hij in een fauteuil zat en
in diep gepeins voor zich uit bleef staren,
zonder een woord te zeggen.
Ze had er geen idee van wat er in hem
omging, maar dat zijn gedachten niet van erg
vroolijken aard waren, was duidelijk aan hem
te zien. En een angstig voorgevoel bekroop
haa.r een gevoel van naderend onheil. Maar
ze wilde er zich niet door laten intimideeren
en met een ruk stond ze op en ging naar bed,
hem daar latende zitten.
Uren later schrok ze wakker uit een onrus-
tigen slaap en daar stond, over haar heen
gebogen. Fortescue. zacht lachend. „Ik dacht
dat je wel graag zou willen weter. dat we
morgen naar het Zuiden vertrekken." zei hij.
..En ik raad je Fransehen vriend niet aan ons
te volgen."
(Wordt vervcJqd.)
