Bekendmaking
m
m
Brieven uit den Oost...
3EZ2EEEI
DENK AAN LATER! LEVER OW OUDE BATTERIJ IN, ALS EEN NIEOWE KOOPT!
Sjii tn ps
-:!)•
fll
KOOPMAN5GEMEHGD MEEL
DIT ALLES STAAT
EE
Te huur
Te koop
Te koop
Diversen
Nieuwe batterijen uit oude!
I w
UITSTEKEND PANNEKOEKMEEL
een pakje KOOPMANS' BAKPOEDER, dit spaart eieren:
Groenten- en Bloemenzaden
gevraagd
gevraagd
aangeboden
tuMjcken nu en 1600
ten tijdi uun de U.0..Q.
Sommige adverteerders
Medegedeeld wordt, dat, in afwijking van een voor
gaande bekendmaking, aanmelding van personen bij
het Bureau van de Notstandsbeihilfe (gebouw voor
Sociale Zaken, Kanaal weg no. 92, alhier) op Vrijdag
en Zaterdag a.s. alleen kan plaats vinden als volgt:
Vrijdag 18 April 1941, van 9 5 uur:
voor gezinnen zonder kinderen beneden 16 jaar.
Zaterdag 19 April 1941, van 111 uur:
voor gezinnen zonder kinderen beneden 16 jaar.
Op Maandag 21 April a.s. kunnen zich melden de
alleenstaande personen, en op Dinsdag 22 April a.s.
de personen, die vóór dien datum niet in de gelegen
heid waren zich te melden.
$ju4iebtieö100 jiOi. [WiJkMyfiAumaAde!
Wij moffen ons gelukkig prijzen da! onze technici er in geslaagd zijn om
belangrijke bestanddeelen van oude batterijen weer geschikt te maken
voor nieuwe. Talioozen leveren dan ook hun batterijen in bij aankoop
van een nieuwe en als wij allen dus ook U daarmee voortgaan, voor
komen w ij dat het Rijksbureau voor Chemische Producten moet ingrijpen.
Oa eorrtactstrooken mogen elkaar niat raken, andera
wordt do batterij onbruikbaar voor herbawerking.
Handel en industrie Irnnnen eich
rnor inlichtingen wenden tot het
Rijksbureau roor Chemische
Producten Koningskade 15,
's-Gravenhage.
Uit Al fiiw-:
f Het publiek heeft over hef
^Igemeen zeer goed begrepen
l dat gebrek aan batterijen
[rampspoedige gevolgen zou
hebben en reeds zijn groote
partijen Bruinsteen ui» oude
batterijen op weg naar de
fabrieken om straks weer
diens» te doen in nieuwe
'krachtige batterijen.^
En dan nog iets: VERSPIL GEEN
GELD EN SLA GEEN BATTERIJEN IN'
WANT EEN BATTERIJ KAN NIET LANG
BEWAARD BLIJVEN. ALLEEN ALS ZE
..VERSCH" ZIJN, WERKEN ZE
PUBLICATIE VAN HET DEPARTEMENT VAN HANDEL, NIJVERHEID EN SCHEEPVAART TEN BEHOEVE .VAN HET RIJKSBUREAU VOOR CHEMISCHE PRO
wm'
Illü
Sr.v
•<jyvél 3
mmm
t
w
Q u .i.fit L S
Vehqhoot cLe ivaahde oon Uau
lystêon dool fUe/iop vcroï Uw
kind het feste uoedte? ie u&i-
tanqen dat de (veterutcfiap
heeft kannen
WËmw !71
80 2
frj
rt r i
éeheiden.
i. J
:Mi
I: SSllÜAAirs
[l»|
r
-
no' i/uffSy
Meisjesfiets, leeftijd 7 tot 12
jaar, eiken kast, Tafel, Salon-
pathefoon, Wieg met bedje, Luid
spreker, Gasstel, G-nmofoonpla-
ten, enz. enz.
,J. SCHEEPVAART,
Oranjestraat 43.
tKoopt tof den
<Keldeücfien AUddendand
EFA-STOFZUIGER
(torpedo-model) zoo goed als
nieuw, van 110,voor 50,
met volle garantie.
Sluisdjjkstraat 84,
(hoek Goversstraat)
IN PAKKEN VAN 500 GRAM TEGEN INLEVERING VAN 2 RIJSTBONNEN.
Bij melkschaarschte kan de volle melk
zonder bezwaar vervangen worden
door Ondermelk.
c<cr
Bereidt het beslag met gebruikmaking van
Se TREKKING HAIGHTON CO.
Wettige Premieieening 1912
2e KLASSE, 2e LIJST
TREKKING VAN DONDERDAG 17 APRIL 1941
HOOGE PREMIEN
20.000.— 10536
f 2.000.— 13943
1.500.— 6090 11941
1.000.— 17266
400.— 5051 8166
200— 2708 15531
100.— 2738 5165
1
f
t
i
f
20141
7006 7906 8447 17412 18944 18980
PREMIËN VAN 30.—
19
311
526
735
1045
1454
1659
1993
2268
2556
2870
3352
3677
4063
4432
4648
4795
5196
5491
5679
6190
6376
6598
6762
7072
7107
7551
8152
8-391
8674»
9074
9276
9469
9712
71
335
546
743
1146
1469
1700
2015
2320
2563
2880
3371
3694
4130
4148
4654
4806
85
351
564
749
1212
1482
174-8
2044
2365
2576
2891
3452
3727
4177
4482
4655
4837
5233. 5274
5495 5502
5696
6213
6428
6602
6775
7126
7477
7671
8191
8406
8700
9126
9305
9483
9768
5712
6216
6438
6603
6843
7146
7546
7675
8230
8419
8768
9142
9361
9490
9791
148
410
682
919
1331
1586
1910
2126
2459
2762
3280
3586
3889
4269
4604
4713
4882
5375
5599
6055
6295
6526
667.1
6944
732J
7583
7926
8326
8568
8907
9229
204 269 310
437 438 501
685 691 699
977 1033 1043
1353 1419 1437
1621 1623 1657
1936 1944 1949
2162 2211 2219
2488 2489 2515
2807 2815 2836
3302 3312 3315
3606 3625 3636
3903 3906 4030
4335 4364 4410
4614 4632 4641
4738 4742 4772
4906 4969 5160
5390 5433 5448
5602 5625 5655
6060 6120 6149
6297 6302 6343
6530 6539 6575
6707 6714 6761
6977 7028 7069
7329 7337 7392
7584 7616 7636
8074 8117 8151
8339 8346 8363
8570 8583 8655
8934 9020 9045
9250 9255 9268
9394 9400 9447
9644 9648 9694
108 127 133
356 364 366
596 644 663
761 839 912
1221 1223 1263
1494 1503 1514
1755 1756 1818
2078 2104 2125
2379 2414 2424
2635 2646 2655
2968 2979 3138
3512 3516 3528
3771 3802 3824
4209 4263 4267
4502 4509 4537
4664 4672 4689
4843 4853 4855
5314 5318 5344
5557 5589 5592
5842 59Ö1 5921
6233 6250 6286
6448 6453 6489
6612 6639 6644
6854 6911 6934
7157 7227 7252
7550 7553 7567
7750 7892 7894
8241 8284 8316
8462 8463 8525
8806 8828 8880
9152 9161 9223
9362 9370 9379
9497 9578 9613 9616
9817 9840 9879 10013 10078 10094 10101
10116 10130 10165 10169 10181 10245 10293 10302 10370 10378
10389 10390 10397 10428 10453 10460 10464 10523 10528 10541
10603 10620 10640 10679 10701 10702 10718 10753 10779 10812
10823 10826 10894 10979 10987 11026 11047 11050 11062 11009
11143 11162 11194 11230 11238 11274 11295 11324 11353 11429
11437 11458 11531 11583 11587 11623 11656 11688 11719 11768
11837 11849 11905 11935 11963 12044 12056 12078 12142 12232
12290 12292 12351 12368 12376 12391 12413 12434 12473 12504
12525 12602 12638 1264-6 12657 12716 12718 12726 1?740 12761
12776 12813 12819 12844 12875 12981 12990 13075 13086 13089
13116 13130 13131 13147 13163 13166 13208 13249 13297 13319
13321 13324 13351 13362 13385 13396 13421 13429 13490 13554
13570 13603 13619 13646 13675 13690 13747 13793 13797 13821
13847 13886 13932 13960 13987 14005 14045 14080 14095 14102
14121 14132 14228 14248 14256 14290 14311 14325 14332 14392
14427 14442 14446 14460 14483 14539 14560 14577 14649 14657
14667 14668 14700 14709 14717 14724 14775 14913 14934 14945
14950 14952 14977 15026 15040 15082 15126 15176 15232 15233
15266 15306 15360 15385 15392 15411 15415 15438 15489 15499
15518 .15612 15667 15696 15709 15744 15763 15823 15824 15861
15885 15942 16000 16007 16088 16101 16111 16201 16266 16330
16332 16366 16374 16483 16391 16432 16483 16467 16492 16507
16508 16539 16581 16588 16618 16622 16640 16670 16710 16731
16749 16774 16788 16826 16840 10866 16867 16911 16949 16950
16987 16988 17043 17064 17132 17141 17157 17158 17177 17199
17214 17226 17236 17301 17305 17334 17350 17358 17366 17381
17388 17390 17442 17449 17458 17483 17519 17538 17541 17575
17577 17600 17660 17664 17676 17701 17768 17769 17797 17826
17828 17845 17874 17885 17888 17890 17922 17930 17946 17967
17996 18007 18089 18133 18159 18179 18196 18206 18312 18488
18514» 18532 18548 18629 18649 18670 18677 18793 18827 18849
18866 18879 18905 18908 18967 19000 19020 19044 19085 19172
19187 19221 19228 19247 19315 19327 19347 19363 19369 19387
19394 19428 19430 19455 19458 19469 19500 19556 19567 19579
19584 19591 19613 19632 19674 19684 19716 19743 19771 19788
i272i Ï2722 19833 19866 19882 19912 19925 19959 20057
onile 22?13 20335 20348 20358 20361 20365 20374
2222? 22™ 22 J9 20453 20456 20464 20511 20516 20579 20600
20981 20986 20695 2°?13 20776 20849 20918 20957 20971
ONGECORRIGEERD
Verbetering 2e klasse, 1© lijst. Premiën va» f 20^
moet zijn 17533, 11534 moet 17534.
11536
DAHLIA'S.
Alles prima kwaliteit.
SLA- EN SNIJBOONEN.
Koopt uitsluitend prima zaden.
Daarom naar:
C. KOOPMAN, Koningstraat 98.
Erkenning N. A. C.
SLAAPPLAATS
gezocht voor 4 personen in Huis.
duinen of omgeving.
Adres: Balistraat No. 31.
Gevraagd:
MODERN RADIOTOESTEL.
Brieven onder No. 526, aan het
Bureau van dit blad.
Te koop een te bouwen Burger,
woonhuis, van teekening naar
keuze, op bouwterrein met tuin
aan het N.H. Kanaal te 't Zand.
Prachtig wonen.
N.V. Bouwbedrijf v/h H. DOORN,
Keizersgracht 68, of C. PRONK,
't Zand.
GROOTE PAKKIST.
1,25 X 83 X 80.
Voor de meestbiedende.
JAMIN, Julianapark 5.
Gevraagd
Één of twee nette
KOSTGANGERS.
Adres: Bureau van dit blad. I
Gevraagd
NETTE JONGE WERKSTER,
1 dag per week.
Adres: Vischmarkt 24. j
Verbindingen zijn verbroken, het briefver
keer met de beide Indien is bijna niet meer
mogelijk; de brieven, die nog druppelsgewijs
binnenkomen van bloedverwanten en kennis
sen, hebben meerdere weken noodig gehad om
de route af te leggen en bereiken via om
wegen, die soms niet te bepalen zijn, de plaats
van bestemming. En wij klagen. We zijn zoo
gewend geraakt aan de snelle vervoersmid
delen, dat we on? haast niet meer voor kon
den stellen, dat brieven meer dan maanden
noodig konden hebben om den geadresseerde
te bereiken. En toch, eerst in de vorige eeuw
is met de groote vlucht, die de techniek ge
maakt heeft, het postverkeer aanmerkelijk
sneller geworden. Er was een tijd, dat de post
gelijke vertraging ondervond als in dezen 'tijd.
Dat was in den begintijd van de vestiging van
het Nederlandsch gezag in Nederlandsch-
Oost-Indië, toen in het moederland even ver
langend naar schaarsche berichten werd uit
gezien als nu het geval is.
En dat te meer, waar de toestanden schier
even onzeker waren, toen de reizen onzeker
waren en velen daaraan ten gronde gingen.
Dat was in den tijd, toen de dure Indische
specerijen, langen tijd per karavaan aan de
Klein-Aziatische markten gebracht, den Hol-
landschen ondernemingsgeest prikkelde om
zelf zaken te doen, onbekende zeeën te be
zeilen.
Eerste contact met Indië.
De baanbrekers voor den Indischen handel
waren wel de Portugeezen geweest, zij waren
het, die den zeeweg naar Indië hadden gevon
den, een gebeurtenis met enorme gevolgen,
maar toch werd hun invloed, hun macht en
hun handel door de Nederlandsche overvleu
geld. Goa, Malakka, Atjeh, Bantam, de Mo-
lukken, evenzoovele namen van plaatsen waar
de Portugeesche handel zich ontwikkelde,
maar waar de Nederlanders hun invloed wel
dra deden gelden.
De Engelschen onder Drake, die zijn reis
om de wereld maakte, kwamen in 1580 op
Java aan land, maar het rijke land, dat nog
zoovele beloften voor den Hollandschen handel
bleek te bevatten, zag hen weer vertrekken.
Twintig jaar later landde Olivier van
Noordt op hetzelfde eiland en bekroonde
daarmee een buitengewoon gevaarlijken
tocht over de Oceanen, dwars door Straat
Magalhaens. Knevelarijen, enz. had de
bevolkingen van de Molukken eilanden
tegen de Portugeezen doen opstaan en
toen de Hollanders in de „Groote Oost",
de Molukken hun invloedssfeer uitbreid
den, waren de Portugeezen daar reeds op
den terugtocht-
Tegenwerking, de doodstraf.
Ondanks de tegenwerking van deze natie,
de doodstraf stond zelfs op het vertrekken
van zeevaartkundige inlichtingen aan Hollan
ders, werd doorgezet. Cornelis de Houtman
trok naar Lissabon om „aldaer secreete infor
matie te nemen op het stuck van den Oost-
Indischen en Moluckensenhandel metten aan-
cleven van dien". De ondernemingsgeest spreekt
uit Jan Huygen van Linschoten's brief uit
Goa in 1584 aan zjjn ouders:
„M^jn hart denckt anders niet dan nacht
ende dach dan om vreemde landen te besien.
Daer en is geen tijd quader versleten als een
jongman op sijn moeders kuechen te blijven
gelijck een babock".
In 1592 tefug in het Nbderland, verschijnt
van zijn hand „Intenario, Voyagie ofte Schip-
vaert van Jan Huygen van Linschoten naar
Oost- ofte Portugaels Indien", voorzien van
zee- en landkaarten en navigatiegegevens.
Plancius (Adamsch predikant) vulde deze
kaarten aan en gaf pl.m. 1600 een wereldkaart
en een aantal speciale kaarten in druk bij
Cornelis Claesz. Bovendien leidde hij matro
zen en stuurlui op voor den grooten Indië-
tocht.
Bovendien bereidde hij een groote poging
voor om een reis naar de landen voorbij Kaap
de Goede Hoop te maken. Het „schiprijck Am
sterdam" zorgde voor kapitaal.
In 1595 liggen vier kleine schepen voor
Texel voor anker. Van de Noordholland-
sche kust, waar nu Nieuwedlep ligt, waren
de koopvaarders te zien: de „Mauritius",
de „Hollandsche Leeuw", de „Amster
dam", het „Duifken", de kleurige vlaggen
wapperend in den frisschen zeewind. De
ankers worden gelicht, de zeilen bollen
zich in den wind en de Huisduiner bevol
king ziet het kleine convooi uitvaren, ach
ter den horizon verdwijnen, met verre,
onzekere bestemming.
Pieter Dircksz Keyser, „opperste piloot",
leidde met heldenmoed dezen tocht: vier nie
tige schepen, tweehonderd achtenveertig kop
pen, waaronder „verscheidene broodtdronkene
kinders van rijke ouders, die op deze verre
reis gestuert waren om ghetemt te worden of
uyt te blijven". Een tijd waarin men verre van
kleinzeerig was!
12 Juni 1596, nadat Straat Soenda was ge
passeerd, zeilen de eerste inlandsche prauwen
de vloot tegemoet en 23 Juni laat men het
anker vallen op de reede van Bantam.
Een verdrag van „vrede en eeuwige vriendt-
schap" werd met de bevolking gesloten: de
eerste officieele overeenkomst onzer voorva
deren, in een gebied, waar zij weldra heer en
meester zouden worden. Na dezen succes
vollen tocht laaide de ondernemingslust alom
in het Moederland op, ondanks de groote Ver
liezen. De V.O.C. bundelde alle Compagnieën
van verre in één lichaam, dat met groote
energie haar gezag in Indië uitbreidde; de
verovering van Ambon op de Portugeezen in
1605 beteekende een inleiding van een reeks
veroveringen, die de Nederlanders in het bezit
stelden van den Oost-Indischen Archipel.
Met bewondering kunnen we op de
doorzettingskracht van onze voorvaderen
terugzien, en den moed die zij, zoowel bjj
de bevestiging van het Nederlandsch ge
zag als de handelsprestaties hebben be
toond met eerbied waardeeren. Na dit
korte overzicht rijst vanzelf de vraag:
Hoe konden zij nu de lastgevers van de
vorderingen op de hoogte stellen, hoe ble
ven zij in contact met de achtergebleven
familieleden. In 't kort: Hoe waren de
posttoestanden in die dagen.
Er wordt een brief verwacht...
Het onderling verkeer tusschen de verschil
lende factorijen, dat vrij geregeld werd onder
houden, maakte het briefverkeer vrij spaar-
zamelijk en het is zoo goed als zeker, dat in
de allereerste jaren van de vestiging van het
Nederlandsch gezag in deze contrijen weinig
behoefte van geregeld briefverkeer bestond.
Men gaf eenvoudig de post mee aan iemand,
die met een retourschip huiswaarts keerde
mede en zoo vloeide een zeer dunne straal
van brieven Holland binnen, en verspreidde
de eerste vage geruchten over de fabelachtige
Indische rijkdommen, die men nu met eigen
oogen had aanschouwd.
Uit dien tijd dateeren zeer interessante
overblijfselen van briefpostverkeer, dtie men
later opgegraven heeft, toen men Kaapstad
uitging bouwen, n.m. steenen, waaronder de
zeevaarders hun brieven deponeerden, stevig
in zeildoek verpakt, in de hoop, dat een an
dere koopvaarder, die op den terugtocht de
Kaap aan zou doen zich over de post zou
ontfermen. In het museum te Kaapstad kan
men dergelijke steenen bezichtigen het Ne
derlandsche Postmuseum heeft enkele afgiet
sels daarvan. Op deze steenen stond dan te
lezen bijv.: „1634. Banda-Wassenaer_En-
Egmont—syn—den—XI—Apr."_Vertrocke
Soeckt Brief." of „Hier Onder liggen
ven van... enz. enz. ëo
Een twintigtal jaren later werd de Kaan
gesticht, een nieuwe orde nam een aanvang
maar deze steenen blijven getuigen van door-
gestane ontbeering, en moed en toewijding
van Nederlandsche zeelui. J s
De „gemeene doose".
betrekk.Ag^brachUttbbehoèffe "aTn tetrouwba"
ren postdienst als vanzelf met zich mee Al
werd van de „gemeene doose" gespi\fen le
buitengewone zorg van de „Heeren Zeventein"
voor de post is wel hieraan te danken, dat zij
zoo buitengewoon bang waren, dat iets van
hun Indische zaken naar buiten uit zou lek
ken, dat de Portugeezen zich met hun ge
heime handelsverdragen en connecties zouden
gaan bemoeien en voordeel daarvan zouden
trekken. Met zware straffen werd het ver
boden brieven over Indische toestanden te
schrijven. De aanvankelijke zeldzaamheid; het
gebruik van de „gemeene doose" werd spoe
dig verplichtend gesteld en overtreding ge
straft. Op alle brieven van en naar Neder
landsch Indië stond ,de oensuur van de Com
pagnie, een middel, dat in tijden, waarin
groote belangen op het spel staan algemeene
toepassing vindt. Nu lezen we op de Indische
brieven: „Geöffrel, Oberkommando der Wehr-
macht toen censureerde de Compagnie.
Eenigen tijd later moesten de aankomende
oneven den deurwaarder bij den Raad van
Justitie te Batavia worden ter hand gesteld,
die deze brieven administreerde op dat „een
yder met mynich soucken lichtelijck aen sjjn
brieven connen comen ,mits conditie, dat
elckeen over dach mij acces sal hebben tot
»,,Lrgiiter derselver brieven, doch niet by
avont ofte ontyden". Briefloon of port be
"iet te worden betaald, maar een bu«
stond klaar om giften op te slokken; de in
houd kwam voor de helft den deurwaarder
TnLfim Jan de andere helft den armen.
Eigenlijke bestelling was er niet. De over-
wiiTJïLTT'8 buitenRewoon traag. Als simpel
vj g voorbeeld gelde dat de kennisge-
vng van het optreden van Van Cloon als
on 9? vr ,-£!;■ 1731 uit Holland verzonden,
P-en- 61 pas te Batavia wérd ontvan-
;°'fn regeeringsstuk zeven en een halve
maand onderweg"!
in ^°rar' paat het in onzen tfld, waa*-
no«rJT e,n8tr00m ulterst traag vloeit toch
oog even vlugger!
xitten uren op een
pakkende tekst te „broeden"
Verspil geen tijd!
Laat Q u VOerUcht«„
leest niets extra!