Hijke kinderzegen
in Balkanlanden
N1PPER EN PELLE
Portugal verdedigt zijn
koloniën met hand en tand
unn Hei moeftns
Radioprogramma
Staking in Amerikaansche
wapenfabriek
H8L8I1
IN DE LANDEN VAN VEN BATr
KAN DAALT HET GEBOORTE
CIJFER.
171. Wat nu?
1. „Kijk eens, wat ik van Vader
Zeus als afscheidsgeschenk
heb meegekregen. Dat is,
hoewel een beetje gevaarlijk,
een prachtig aandenken, om
op reis mee te nemen!"
2. „Hu, die ziet er nu niet be
paald uit, alsof hij vriend
schappelijke bedoelingen
heeft!"
172. Een spannende tweestrijd.
1. De roofvogel heeft Nipper
tot slachtoffer gekozen, en
wil juist met zijn buit spar
telend in zijn snavel, het veld
ruimen, als Wavhoo ingrijpt!
2. Met een strijdlustige houding
gaat hij op het vreselijke
monster uit de oertijd af.
dom. vindt men wel is waar nog altijd
hooge geboortecijfers, doch deze vertoonen
neiging om terug te loopen. Een sterk be
wijs van deze daling treft men aan in Roe
menië. In het jaar 1939 staat dit land, wat
de geboorten aangaat, nog bovenaan met
een cijfer van 28.3 per 1000 inwoners, doch
hier staat tegenover dat dit cijfer in 1924/
'29 nog 35.5 had bedragen en in 1933 zelfs
nog 32.0, in weerwil van de zich overal open
barende crisis..
Italië kon op een flinke toename van de
bevolking wijzen. Nadat het geboortecijfer
in 1924/'29 niet minder dan 26.9 had bedra
gen. daalde dit aanvankelijk tot 22.4, doch
in het jaar 1939 steeg het weder tot 23.5. In
Duitschland heeft zich sedert 1933 een om
wenteling voorgedaan in de volksbiologisehe
ontwikkeling, zoo sterk, als men dit nog
nooit te voren in eenig land ter wereld
heeft geconstateerd. Terwijl in 1933 het ge
boortecijfer nog slechts 14.8 bedroeg, is het
thans gestegen tot 20.4. Door dit cijfer is
thans weder het minimum aantal geboor
ten bereikt, dat noodig is voor de instand
houding van het volk.
Steeds loonkwesties!
In de Colts-wapenfabrieken is een sta
king uitgebroken, waardoor het werk in
een groote en twee kleine fabrieksgebouwen
stil ligt. De staking is voor de bewapening
der Vereenigde Staten daarom zoo voelbaar,
omdat de Colts-fabrieken de eenige produ
centen van machinegeweren en kleine vuur
wapenen zijn.
Men raamt de loopende orders der
firma op drie millioen dollar. Koortsachtige
pogingen worden in het werk gesteld om
het conflict bij te leggen. Voorts dreigt op
nieuw een groote staking uit te breken in
de bruinkoolmijnen. De leider van de C.I.O.
deelde mede, dat hij 400.000 mijnwerkers tot
de staking zal oproepen, indien niet voor
het weekeinde een oplossing voor dp loon
kwesties in de zuidelijke districten tot stand
is gekomen.
IN INDISCHEN OCEAAN GETORPE
DEERD.
De Britsche regeering te Simla heeft be
kend gemaakt, dat het gewapende s.s. „Bar-
bati" van 5000 ton door een vijandelijk oor
logsschip in den Indischen Oceaan tot zin
ken is gebracht. De „Barbati" deed dienst
tusschen Bombay en Karatsji.
SENATOR PEPPER EN ZIJN VOL
GELINGEN SCHERP TERECHT
GEWEZEN.
Het moederland keelt versterkingen
gezonden naar de eilanden.
De rede, die senator Pepper in de
Vereenjgde Staten heeft gehouden
en waarin hij niets meer of minder
eischte. dan dat de Amerikaansche
regeering „meer uitgebreide maat
regelen zou nemen ter verdediging
des lands", waartoe hij o.a. de be
zetting voorstelde van de Kaap-Ver-
dische eilanden, heeft in geheel Por
tugal groote verontwaardiging ge
wekt.
De Portugeesche regeering heeft zich ge
noodzaakt gezien, een verklaring af te leg
gen. welke kan gelden, als een strenge te
rechtwijzing aan het adres van senator
Pepper en zijn medestanders. In deze ver
klaring begint de regeering met er haar
leedwezen over uit te spreken, dat van ver
schillende zijden op zoo lichtzinnige wijize
wordt beschikt over het lot van landen, die
niet in den oorlog betrokken zijn.
Ongelukkigerwijze, zoo heet het verder,
kan men niet verhinderen, dat persbureaux
en omroepers voor de radio geruchten ver
breiden over „bedoelingen en plannen van
zekere staten om het recht van andere lan
den te schenden". Verder wordt er op gewe
zen. dat Portugal van geen enkelen oorlog
voerenden staat eischen of voorstellen heeft
ontvangen om gebruik te maken van ha
vens of steunpunten op de Portugeesche
kust voor vijandelijke doeleinden tegenover
een anderen of een derden staat.
De verklaring besluit met de verzekering,
dat de Portugeesche regeering de noodige
aandacht heeft geschonken aan de verdedi
ging van de drie eilandengroepen in den
Atlantischen Oceaan. Zij heeft de reeds be
staande verdedigingswerken versterkt en
de garnizoenen aangevuld, zoodat de eilan
den thans in staat zijn „om aan eiken aan
val het hoofd te bieden."
Deze laatste verzekering zal men wel
met een korreltje zout moeten aanvaarden,
doch het is in elk geval een feit, dat Por
tugal zich veel moeite heeft gegeven om
deze eilanden in staat van verdediging te
brengen. Het rijk van Vasco da Gama en
Magelhaen heeft blijkbaar maatregelen ge
nomen. om zich niet te laten overrompelen.
VERKLARING VAN MEVROUW
ROOSEVELT.
Mevr. Roosevelt heeft, volgens een door
Associated Press verspreid bericht van de
New York Daily News verklaard, dat pre
sident Roosevelt met zijn indertijd afgelegde
verklaring, dat hij het Amerikaansche volk
niet in den oorlog zou voeren, geenerlei
blanco toezegging heeft willen doen. Het
is haar onbegrijpelijk, hoe men de indertijd
afgelegde verklaring van den president als
een vaststaande verzekering heeft kunnen
uitleggen.
VRIJDAG 16 MEI 1941.
Nederlandsch Programma.
Hilversum I. 415.5 m.
6.45 Gramofoonmuziek.
6.50 Ochtendgymnastiek.
7.00 Gramofoonmuziek.
7.45 Ochtendgymnastiek.
8.00 BNO: Nieuwsberichten.
8.15 Schriftlezing en Meditatie (voorbereid
door de Christ. Radio-Stichting),
8.25 Gewijde muziek (gr.pl.).
8.45 Gramofoonmuziek (9.159.20 Voor de
huisvrouw).
10.00 Het Amabile-sextet (10.2010.40 De
clamatie).
1110 Gramofoonmuziek.
11.30 Zang met pianobegeleiding.
12.00 Het Amusementsorkest.
12.42 Almanak.
12.45 BNO: Nieuws- en economische berichten
1.00 Ensemble Bart Ekkers.
1.30 Gramofoonmuziek.
1.45 Ensemble Erica Helen (2.15—2.30 Voor de
vrouw)
3.00 Het Stedelijk Orkest van Maastricht.
3.30 Orgelspel en zang.
4.00 Lezen in den Bijbel (Voorbereid door het
Vrijzinnig-Protestantsch Kerkcomité).
4.ZO Gramofoonmuziek.
5.15 BNO: Nieuws-, economische en beursbe
richten
4.30 „Anton Bruckner's Kerkmuziek", causerie
met gramofoonplaten.
5.30 Gramofoonmuziek.
5.45 Orkest Eloward.
6.15 „Bulgarije", lezing.
6.30 Ensemble Bandi Balogh.
7.00 BNO: Eco lomische vragen 'van den dag.
7.15 Het Peter strijkkwartet.
8.00 BNO: Nieuwsberichten.
8.15 Spiegel van den dag.
DE INVLOED VAN DEN OORLOG
OP DEN BEVOLKINGSAANWAS.
IN FRANKRIJK EN ENGELAND
EEN ZEER LAAG, IN NEDERLAND
EEN HOOG GEBOORTECIJFER.
(V.P.B.) Alle oorlogen brengen altijc
groote wijzigingen te weeg in het leven dei
volkeren. Vooral de biologische ontwikke
ling wordt door een oorlog sterk beïnvloed
althans een tijdlang. Zoo drukt ook de te
genwoordige oorlog zijn stempel op alle daar
door direct of indirect getroffen volken. Hij
worden beschouwd als het einde van
huidige bevolkingspolitiek en het beg
van een nieuwe. Dit is gemakkelijk vast
stellen aan de hand van de statistiek ov<
huwelijken, geboorte- en sterftecijfers, wa:
uit de levenskracht en de levenswil van de
verschillende volken kunnen blijken.
Van het grootste gewicht voor het verder
spinnen van den levensdraad van een volk
is in de eerste plaats het geboortecijfer.
Wanneer men dit cijfer aan een nadere
beschouwing onderwerpt, komt men tot
merkwaardige conclusies. In Frankrijk bij
voorbeeld kwam het dalen van het geboorte
cijfer tot staan gedurende den politieken en
economischen schijnbloei in de jaren, on
middellijk volgende op den Wereldoorlog.
Hieraan kwam echter spoedig een einde,
toen zette de daling van het geboortecijfer
zich voort.
In het tijdperk van 1924 tot 1929 kwamen
er in Frankrijk op elke 1000 inwoners al
thans nog 18.4 levend ter wereld gebrachte
kinderen voor: daarna evenwel bewoog het
geboortecijfer zich voortdurend in dalende
richting. In 1938 (het laatste jaar, waar
over statistieken verschenen) was het ge
zakt tot niet meer dan 14.6.
SCANDINAVIë, ENGELAND EN
NEDERLAND.
De Scandinavische landen Zweden,
Noorwevnn en Denemarken geven eenigs-
zins betere cijfers te zien. Volgens de sta
tistieken over het jaar 1939 bedroeg het
geboortecijfer in deze landen resp. 15.4,
16.0 en 17.8 per 1000 inwoners. Hierbij valt
op te merken dat dit laatste cijfer (voor
Denemarken) tegenover de be'ide vooraf
gaande jaren een daling te aanschouweh
geeft, terwijl het in de beide andere lan
den Zweden en Noorwegen een lang-
aame stijging te zien geeft in vergelijking
met den laagst en stand (in 1933).
In Engeland vertoont de statistiek onge
veer eenzelfde beeld als in Frankrijk. In
het jaar 1933 was het geboortecijfer het
laagste, namelijk 14.9 levend geborenen per
1000 inwoners.. In 1938 was dit cijfer iets
gestegen, namelijk tot 15.5. Over 1939 is
hier. evenals in frankrijk, geen statistiek
voorhanden. Dit neemt echter niet weg, dat
een zoo geringe stijging niet voldoende is
om het voortbestaan van een volk als het
Engelsche in de toekomst te waarborgen.
Nederland steekt gunstig af bij deze cij
fers. In 1937 bereikte men hier het laagste
aantal levend geborenen per 1000 inwoners,
namelijk 19.8. Daarna is het echter weder
een stijging gaan vertoonen, zoodat in 1939
20.7 geboorten werden ingeschreven. Dit is
ongetwijfeld te beschouwen als een sterk
bewijs voor de levenskracht en den levens
wil van het Nederlandsche volk.
In de landen van den Balkan, die altijd
bekend hebben gestaan om hun kinderrijk-
daag hebben beleefd is dit wel het vreemdste,
zei Harry, toen hij zich in eei gemakkelijken
stoel had laten vallen. Maar we kunnen het
gesprek beter staken en nog wat gaan slapen
Want de oplossing an net raadsel vinden we
t^ch niet. Wat doe je?, vroeg hij slaperig,
toen h(j zag dat Philip bezig was zijn overjas
aa te trekken d'e hij nu uit de slaapkamer
had meegenomen.
Ik kan niet slapen; als ik hier bleef zou
ik j toch maar storen. Ik ga nog een uurtje
wandelen.
Hij nam zjjn hoed en liep naar de deur.
Harry, zei nij tenslotte, z^n vingers al
op den knop.
Hè?, vroeg Harry slaperig.
Hst spijt me °is ik je stoor, maar luister
eens, geloof jij dat het arme kind erg ziek
is?
Dat zullen we wei hooren als de dokter
er is, zei Ha-ry zakelijk, terwijl zijn oogen
alweer dichtvielen.
Ja, natuurlijk.
Philip treuzelde besluiteloos bij de deur;
dan mompelde hij: En vind je haar niet
verbazend knap?
Harry gaf geen antwoorc. meer; zijn adem
haling was diep en regelmatig. Philip knoopte
zijn jas dicht en beef nog een oogenblik naar
Harry kijken. Toen haalde hij de schouders op
en deed de deur achter zich dicht.
HOOFDSTUK XV.
Philip sloeg zijn kraag op en stapte vlug
door over het moerasland, peinzend over alles
wat er den vorigen avond gebeurd was.
Waarom werd hij zoo aangetrokken en ont
roerd door dat onbekende meisje, dat zoo
bijzonder ep spookachtig op zijn weg was
verschenen? Waarom kon hij het beeld niet
uit zijn gedachten bannen van dat kind met
haar blank en doorschijnend gezicht, de ge
voelige aandoenlijke fijne lijn van haar lippen
die deed denken aan een kind, dat pijn leed,
de verwarde massa goudblond haar en de
lange wimpers, die oogen bedekten die niet
anders dan blauw konden zijn, naar hij meen-
de.
Hoe was zij de deur binnengekomen, aie
toch door Harry goed gesloten was gewor
den?. Er was geen tweed sleutel, zooals
Marden had verklaard. Misschien was ze wel
vroeger binnengekomen; misschien was ze al
dien tijd al in de kamer geweest. Niet op het
bed, maar er was een groote kast; misschien
had ze hen de trap wel hooren opkomen en
zich daarin verborgen. Philip herinnerde zich
dat hij bij hun eerste bezoek aan de kamer
reeds een vreemd geluid gehoord had, een
soort bons en daarop iets dat op een zucht
geleek. Philip verdiepte zich in de vraag wie
het meisje wel zijn kon en hoe het kwam dat
zjj zoo hevig ontdaan leek. Haar voorkomen
was niet dat van een landloopster; haar han
den waren tijn en slank en droegen niet de
sporen van ruwen arbeid. Haar kleeren leken
meer op die van een kluizenaarster dan van
een bedelares, maar met zulke kleeren aan
kon ze toch niet iver den weg gaan zonder
de aandacht te trekken! Alles was even
vreemd en geheimzinnig en de oplossing van
het mysterie kon alleen van haar zelf komen.
I'aa. ze was ziek en wie veet of ze niet sliep
om nimmer meer te ontwaken?
Hij had den heuvel van Thor beklommen en
stond op het punt naar de herberg terug te
keeren, toen hij werd opgeschrikt door. een
geluid dat uit een soort hol kwam, gevormd
door eer, paar rotsblokken, die tegen den
heuvel lagen. Hij liep er heen en keek naar
binnen.
Uit het hol staarde hem een bleek gelaat
aan, omlijst door een stoppelbaard. Philip
stonc stil en wachtte even tot zijn oogen ge
wend warer aan de duisternis, die in het hol
heerschte.
Geen spier op het witte gezicht vertrok, het
leek als uit steen gehouwen. Een oogenblik
dacht Philip, dat het een doode was. Toen be
greep hij dat de man. die hier op de steenen
uitgestrekt lag sliep en van zijn aanwezigheid
onbewust was. De man die daar lag was
Spencer Tarrant, de vriend van zijn vader,
de ontsnapte gevangene uit Princestown van
wiens tragischen dood op het Torren Mire de
kranten spoedig zouden melden.
HOOFDSTUK XVI.
Philip's twijfel ten opzichte van wat zijn
plicht was tegenover Spencer Tarrant was ten
einde. Hij klom over den steenen muur, die
den ingang van het hol blokkeerde en bereikte
zoo den slapende. Hij tikte den man licht op
de schouders. Hij merkte op dat deze een pak
arbeiderskleeren aanhad.
Luister eens, begon hij, maar meer kon
hij niet zeggen, want het effect van zijn aan
raking was, dat de man zijn oogen opsloeg en
opsprong, terwijl hij zijn vuisten opstak tot
zelfverdediging.
Philip deed een paar passen achteruit.
Houdt u kalm, zei hij; ik ben niet van
plan u kwaad te doen.
De man maakte een beweging alsof hjj
den indruk van oud en uitgeput te zjjn door
een hard leven: tegen een kerel als een boom,
zooals Philip was, zou hij het in een vecht
partij spoedig afleggen.
—Ik weet wie u bent, zei Philip en
waarom u zich hier verbergt.
De man maakte een beweging alsof hij
Philip wilde aanvallen. Toen werd zijn zwak
heid hem de baas en hij moest zich vasthouden
aan een rotsblok. Een onderdrukt gesteun
kwam over zijn lippen.
Ik wil uw vriend zijn, ging Philip voort,
ik...
Mijn vriend...! zeide de rrmn heesch en
zwak ik heb geen vriend in de wereld.
Iedereen is tegen mjj en nu u mjj ontdekt
hebt, zal ik gauw genoeg weer In de hel zit
ten waar ik vandaan kom
Ik ben niet van plan u te verraden, zei
Philip; laten wij elkander eerst goed be
grijpen. U bent Spencer Tarrant, twintig jaar
geleden veroordeeld tot levenslange gevange
nisstraf. En u bent ontsnapt, hoewel u spoe
dig vrijgelaten zoudt worden; waarom hebt
u niet gewacht?
Ik kon niet wachten, zei de man harts-
8.30 Het omroeporkest en solist.
9.10 Productieinslag 1941.
9.zj Avondwijding (voorbereid door het VrjJ-
zinnig-Protestantsch Kerkcomité)
9.30 Berichten (Engelsch).
9.45 Gramofoonmuziek.
10.0010.15 BNO: Engelsche berichten.
Nederlandsch Programma.
Hilversum H. 301.5 m.
6.45 Gramofoonmuziek.
6.50 Ochtendgymnastiek.
7.00 Gramofoonmuziek.
7.45 Ochtendgymnastiek.
8.00 BNO: Nieuwsberichten.
8.15 Gramofoonmuziek.
10.00 Pianovoordracht en gramofoonmuziek.
11. >0 Voor de kleutérs.
11.20 Gramofoonmuziek.
11.30 Orgclsel.
12.00 Berichten.
12.15 Russisch orkest „Slawa" en solist (12.45
1.00 BNO: Nieuws- en economische berich
ten).
1.30 Ensemble Amende.
2.00 Het Stedelijk orkest van Maastricht.
2.45 Gramofoonmuziek.
3.00 Ensemble Bandi Balogh.
3.30 Voor de vrouw.
3.45 Orkest Eloward.
4.15 Gramofoonmuziek.
4 3b Voor de jeugd.
5.00 Gramofoonmuziek.
5.15 BNO: Nieuws-, economische en beursbe
richten.
5.30 De Ramblers.
6.00 Religieuze boekbespreking (Voorbereid
door de Christ. Radio-Stichting).
6.15 De Snarenzangers.
6.45 Toeristische raadgevingen.
7.00 BNO: Economische vragen van den dag.
7.15 Gramofoonmuziek.
7.30 „Kapitalisme en nationaal-socialisme. III"
lezing.
7.4j Het Omroepsymphonie-orkest en solisten.
8.45 Toespraak voor de Winterhulp Nederland.
9.00 Gramofoonmuziek.
10.00 BNO: Nieuwsbericnten, sluiting.
tochtelijk ik heb op mijn kans gewacht
van het oogenblik af, dat ik in de Princetown
gevangenis werd opgesloten. En nu heb ik
de kans gekregen, maar ik ben niet ontsnapt
met de gedachte dat ik vrij zou komen: ik
was overtuigd, dat ik zou worden neerge
schoten. Kun je je voorstellen, dat een man
die uit de gevangenis Ontslagen wordt, den
dood boven den vrijheid verkiest?
Weet u, dat er menschen zijn, die u niet
zoo schuldig achten als de rechtbank gedaan
heeft
Tarrant lachte; een lach, die in een snik
eindigde.
Is er één man op de wereld, die in mijn
onschuld gelooft?
Philip ging op een steen zitten. Ik zal u
zeggen wie ik ben. Ik bep Philip Arkwright,
de zoon van John Arkwright, die eens uw
beste vriend was. Herinnert u zich dat?
Tarrant keek voor zich uit. John Ark
wright, mompelde hij. Ja, natuurlijk her
inner ik mij John Arkwright. Als kinderen
hebben wij samen gespeeld. En als jonge
lieden waren we veel bij elkaar. Hij was een
geboren zakenman en ik was het met. Hij
heeft geprobeerd me op de been te houden,
toen de boel verkeerd liep; hij heeft me tel
kens gewaarschuwd en getracht me te redden
uit de handen van degenen, die me wilden
ruïneeren. En u bent dus zijn zoon? U lijkt
op uw vader.
Vader heeft me dikwijls van u verteld,
viel Philip hem in de rede, want er was nu
geen tijd voor een lang gesprek. Hij ge
looft, dat u niet met opzet verkeerd hebt ge
daan en daarom zal ik u helpen, zooals ook
hij getracht heeft u te helpen.
Tarrant schudde het hoofd. Je kunt me
niet helpen. Ik ben ziek en zwak; ik heb in
geen twee dagen gegeten. Morgen za! ik een
kogel in mijn hoofd krijgen.
Philip begreep, dat Tarrant niet wist wat
er dien nacht gebeurd was.
Er is iets heel eigenaardigs gebeurd,
vertelde hij; men denkt dat u dood bent!
Een vreemdeeen vrouw, die uw gevan
geniskleren aanhad, werd vannacht neerge
schoten aan den rand van Torre Mire. Voor
dat men haar lichaam bereiken kon was het
reeds verdwenen in het moeras om er nooit
meer uit te voorschijn te komen. Begrijpt u
dat? Ik en mijn vriend zjjn de eeniven die het.
weten: de politie heeft er geen flauw ver
moeden van en wij zullen u niet verraden.
De wereld denkt dat u dood bent. Dus u bent
vrij.
Wordt vervol/rd
Feuilleton
Door Monica Hart
10.
Het scheen hem onmogelijk de oogen van
het meisje af te houden. Óp dat oogenblik
kwamen de beide dochters van Marden binnen
hun oogen groot en rond van nieuwsgierig
heid.
Vader is weer naar bed gegaan, zei de
oudste; hij zegt dat hjj als hij zijn slaap
niet krijgt morgen tot niets in staa4 is. Maar
we zullen hier blijven tot d~ dokter komt.
Heel goed, zei Lord Raynour vriende
lijk; we kunnen toch niets doen voor de
dokter er geweest is. Wat mij betreft, ik zal
trachten nog wat te slapen en jullie dit
tot Philip en Harry raaik aan hetzelfde
te doen. Jullie zult wel genoeg hebben van
het bed van Procrustes; daarom zou ik het
me maar gemakkelijk maken in de gelag
kamer.
Harry en Philip waren het daar volkomen
mee eens en verlieten de kamer, terwijl Lord
Raynour nog enl el» aanwijzingen aan de
beide meisjes gaf. Toen ze de gelagkamer
binnengingen, hoorden ze hoe ook hij zijn
eigen kamer weer opzocht.
Van alle vreemde dingen die wij van-
