Wind in de zeilen
bij nieuwen kners
Baai van Soeda
Roosevelt zwijgt
DAGBLAD VOOR DEN HELDER EN HOLLANDS NOORDERKWARTIER
in Duitsche handeo
Verduisteren
9.49 uur
Admiraal Darlan
over de Britsche
vlootpolitiek
Zetel der Fransche
regeering niet naar
PARIJS
KONINGSTRAAT 78, DEN HELDER. TELEFOON 50 (2 LIJNEN)
V R IJ D A G
30 M E I 1941
Fransch protest
bij Britsche regeering
Dc strijd op Kreta
over bescherming
wapentransporten
Vanavond gaat de
verduistering in om
en duurt tot morgenochtend
5.25 uur
tusschen NecL-Indié
en Japan
HELDERSCHE COURANT
Hoofdredacteur: J. BIJLSMA, Den Helder.
Uitgave der Uitg.-Mij. „Hollands Noorderkwartier" N.V. te Den Helder 69e JAARG. No. 9245
Om verzekerd te zijn van een goeden oogst worden de bedden met late koolplanten nu
met de hand op onkruid nagezien en waar de plantjes te dicht op elkaar staan, ge
dund, Het is een tijdroovend, doch zeer belangrijk werk. (Pax Holland)
Open oog voor mogelijkheden
van de nieuwe orde. Genoot
schap „Nederland en Europa"
bestudeert de toekomstproble
men.
's-Gravenhage, 29 Mei. Het is reeds on
telbare malen gezegd en geschreven, dat
ook Nederland in het toekomstige Europa
een nieuwen koers zal moeten kiezen, wil
het zijn plaats in het gemeenebest der staten
van het vasteland van Europa behouden.
Dit besef had, zooals bekend,' de oprichting
van het genootschap „Nederland en Euro
pa" ten gevolge, welks doeleinden reeds .eer
der werden bekend gemaakt.
Tijdens een vraaggesprek, dat een redac
teur van de Vereenig.de Persbureaux met
den zaakvoerend secretaris van dit genoot
schap had, den heer K. W. Boekholt, heeft
deze een nadere omschrijving van het doel
en streven gegeven. De uiteenzetting van
den heer Boekholt is bijzonder belangwek
kend, omdat uit zijn woorden een diepgaand
inzicht blijkt in de moeilijkheden van ve
len om dezen nieuwen koers te aanvaarden.
„Wij beleven in onze dagen een revolu-
tionnairen stormloop tegen oude begrippen
en beginselen, waarvan de gevolgen nog
niet te overzien zijn", zoo verklaarde de
zaakvoerend secretaris van het genootschap
dat onlangs werd opgericht onder voorzit
terschap van Prof. Dr. G. A. S. Snijder. „Wij
zien nu, hoe nagenoeg geen enkel gebied
van het persoonlijke of maatschappelijke
leven onberoerd biijft door dezen storm, die
met ontzagwekkende snelheid over de lan
den gaat en er is veel in de dingen, welke
wij waarnemen, dat wij niet kunnen be
grijpen, zoo zeer zijn wij namelijk verbon
den met de oude tradities en begrippen. Wil
len wij echter onze plaats in de orde van
Europa, welke na dezen oorlog tot stand
zal komen, behouden, dan zullen wij het
toch tot begrip moeten brengen van het on
gewone en nieuwe. Daarom moeten wij de
zaken leeren bezien, los van al onze oude
vooroordeelen, hoe lief die ons ook iri vele
gevallen geworden zijn.
Keerpunt in de geschiedenis.
Wanneer men onzen' tijd eenmaal van dat
standpunt uit beziet dus los van persoon
lijke gevoelens van sympathie en antipathie
voor bepaalde tijdsverschijnselen dan kan
men zich niet aan den indruk onttrekken,
dat wij op een keerpunt van de geschiede
nis staan. Dit keerpunt treffen vrij dus op
nagenoeg alle gebieden der samenleving
aan, waarbij men met het oog op het alge
meen belang van ons volk in het bijzonder
moet letten op de economische, sociale en
Wetenschappelijke aangelegenheden.
Er zijn dus velen, die het betreuren, dat
■wij leven in een grooten tijd. Zij mogén ech-
ter bij die rouw om de dingen van het ver
leden, die zijn weggevaagd, bedenken, dat
de geschiedenis reeds meer van die keer
punten heeft gekend. Men her tnrrere zich
bijvoorbeeld de Fransche revolutie waar
voor men tegenwoordig dikwijls nog zoo
veel sympathie koestert die een einde
heeft gemaakt aan het feodale stelsel en
bet absolute koningschap ten koste van
stroomwi bloed.
Het kapitalisme.
In dienzelfden tijd werden de stoommachi-
en de weefstoel uitgevonden rnet als
gevolg een opbloei van de industrie. De
eeuw der groote uitvindingen brengt dan
met zich mede de ontwikkeling van het m-
dustrieele kapitalisme en zijn te gen hanger:
bet Marxisme. Sleede grooter worden de
fabrieken, steeds grooter de productie. De
hoofdzaak is echter reeds niet meer de
voortbrenging van goederen maar de, no
teering van de aandeden aan de beurs.
Het moderne kapitalisme is niets meer
dan de almacht van het goud in de banden
van een kleine groep waartegen de arbei
dersbewegingen hoe machtig ook in
schijn in feite vrijwel machteloos stonden
De wereldcrisis, welke juist achter ons
ligt. had dan ook een werkloosheid ten
gevolge. zooals het menschdom nog niet
beleefd had. Nu bevinden wij ons in een
oorlog, die. ongeacht den afloop, ongetwij
feld grooten invloed zal hebben op de eco
nomische en sociale verhoudingen in Eu
ropa. Het laat zich aanzien, dat bij de
nieuwe ordening van Europa de hoofdrol
toebedeeld zal worden aan het Duitsche
rijk.
De tijd dwingt!
Hoe deze ordening zich zal voltrekken,
staat uiteraard nog niet vast. Men zou mis
schien een voorbeeld kunnen némen aan
het werk der Hanze in de Middeleeuwen,
In ieder geval staat het wel vast. dat wij
ons reeds thans aan het studeeren moeten
zetten op de vraagstukken, die zich bij deze
ordening zullen voordoen. Daaraan zal
waarschijnlijk niemand kunnen twijfelen.
Deze studie is nu wat het genootschap „Ne
derland en Europa" zich ten doel stelt.
Daarbij bepaalt het genootschap zich niet
tot. enkele onderdeelen op economisch of
sociaal terrein, maar het bestrijkt zoowel
de gebieden van landbouw handel en indu
strie als van wetenschap, kunsten en ver
keer. in het kort samengevat: het geheele
geestelijke en materieele leven.
Aan hen. die meenen dat de tijd voor een
dergelijke. actieve medewerking aan de
nieuwe ordening nog niet gekomen is. moet
geantwoord worden dat integendeel de
tijd dringt om met man en macht aan het
werk te gaan. ten einde een plaats voor
Nederland in het nieuwe Europa te ver
overen. Uit alle streken van ons land en
uit alle kringen mocht, het genootschap
reeds teekenen van sympathie en instem
ming ontvangen."
Ten slotte verzocht de heer Boekholt ons
nog mede te deelen. dat zij die alsnog hliik
wenschen te geven van hun belangstelling
dit kunnen doen door zich te wenden tot
het secretariaat van het genootschap „Ne
derland en Europa", Nieuwe Havenstraat
36 te 's-Gravenhage.
Over Engelschen aanval
Fransche havenstad.
op
De Fransche regeering heeft gisteren aan
de Britsche regeering een energiek protest
doen toekomen wegens het bombardement
op Sfax.
Ten aanzien van den Britschen luchtaan
val op Sfax wordt te Vichy bekend, dat de
Fransche openbare meening ten hoogste
daarover opgewonden is, aangezien zij het
doel niet begrijpt, dat Groot-Brittanje na
streeft met zijn herhaalde vijandige hande
lingen tegen zijn vroegere bondgenooten. De
herhaalde schendingen van het internationa
le recht door Groot-Brittanje hebben psycho
logische reacties, waaromtrent Engeland zich
zou vergissen, wanneer het zou aannemen,
dat zij niet zullen worden tot een energieke
reactie van het nationale gevoel.
ENGELSCHE DUIKBOOT „ASK"
VERLOREN GEGAAN.
De Londensche berichtendienst deelt me
de:
De Britsche admiraliteit betreurt het te
moeten mededeelen. dat de duikboot „Ask"
over tijd is en dat aangenomen moet wor
den, dat het schip verloren is gegaan.
DUITSCHE TROEPEN RUKKEN
VERDER OP. OOK DE ITA
LIANEN LANDEN.
D« Duitsche troepen op Kreta heb
ben op 28 Mei de baai van Soeda
achter zich gelaten en rukken naar
aan het D.N.B. gemeld wordt, verder
naar het oosten op.
De Duitsche aanvalshandelingen
op Kreta blijven goeden voortgang
maken. De buitengewoon belangrijke
baai van Soeda tot dusver basis
van de Britsche vloot is, naar aan
het D.N.B. wordt gemeld, door Duit
sche troepen op 28 Mei veroverd en
stevig in Duitsche handen.
Kandia door Duitsche troepen
bezet.
In den ochtend van den 29sten Mei heb
ben Duitsche troepen de groote, aan de
noordkust van Kreta liggende, stad Kandia
(Herakleion) bezet. Ook de haven en het
vliegveld zijn bezet. Verscheidene honder
den Engelschen zijn gevangen genomen.
Naar het D.N.B. verneemt, heeft de neder
laag, welke de Engelschen op Kreta hebben
geleden, doordat de Duitsche troepen hun
stellingen bij Canea hebben doorbroken, de
Britsche strijdkrachten tot den terugtocht
gedwongen. Zij bereiden zich voor om over
zee te vluchten.
Gisteren zijn verscheidene contingenten
Italiaansche troepen op het eiland Kreta aan
land gezet om deel te nemen aan de opera
ties te land.
Over deze landing meldt Giornale d'Italia,
dat het marinetroepen en afdeeiingen van
het landleger waren, die in het oosten van
het eiland aan land zijn gegaan. Het Brit
sche opperbevel ziet zich thans voor een
nieuwen toestand geplaatst. Daar het behal
ve met den geweldigen Duitschen druk in
het westen thans ook met het nieuwe front
in het Oosten rekening moet houden.
„Geen opheffing en wijziging
neutraliteitswet."
In de buitengewone persconferentie,
welke Roosevelt Donderdag heeft ge
houden, w eigerde de p resident na
dere inlichtingen te geven, over de
wijze, waarop hij het transport van
oorlogstuig naar Engeland wil be
veiligen. Overigens zal hij geen op-
heffing of wijziging van de neutra
liteitswet eischen en er zullen geen
Amerikaansche schepen naar Enge
land worden gezonden. Verder zei-
de hij ongeveer alle volmachten te be
zitten, welke hij noodig heeft.
Allereerst, aldus het D.N.B., deelde de pre
sident mede, dat hii een wet heeft ondertee
kend, waarbij de uitvoer van de Philippijnen
op dezelfde wijze onder toezicht wordt ge
steld als de export van de Vereenigde Sta
ten.
Op een vraag naar den stand van de
slaalproductie in de Vereenigde Staten ver
klaarde Roosevelt, dat de productie met
eenige honderdduizenden tonnen is gestegen
doch als gevolg van de behoeften, die uit de
leen- en pachtwet voortvloeien, moet men
dit jaar rekenen op een tekort van 1.4 mil-
lioen ton en voor volgend jaar zelfs van 6
millioen ton. Onder deze omstandigheden
moet de industrie, die niet voor bewape
ningsdoeleinden werkt, althans in de ko
mende twee jaar een vermindering van de
staaltoewijzing verwachten.
Vervolgens werden den President talrijke
vragen over zijn radiorede gesteld. Nadere
inlichtingen over de kwestie, hoe hij het
transport van oorlogsmateriaal naar Enge
land wil beveiligen, weigerde hij met de
opmerking, dat Duitschland dit graag zou
willen weten en hij daarom niets kon zeg
gen. Ook ontweek hij een uiteenzetting van
zijn standpunt omtrent uitbreiding van den
patroullledienst, doch hij verzekerde met al
len nadruk, dat hij geen opheffing en even
min wijziging van de neutraliteitswet zal
eischen en derhalve het zenden van Ame
rikaansche schepen naar Engelsche havens
niet in aanmerking komt.
De vraag, of de Vereenigde Staten de
Duitsche blokkade van Engeland rekenen,
beantwoordde Roosevelt door te wijzen op
den Amerikaanschen burgeroorlog, toen het
Noorden omstreeks driekwart van alle blok
kadebrekers, die aan de Zuidelijke staten
wilden leveren, had opgebracht. Destijds
hadden de Noordelijke staten zich op het
standpunt gesteld, dat de blokkade effec
tief moest woren geacht.
Op andere vragen naar de volmachten,
waarover Roosevelt beschikt als gevolg van
'de afkondiging van den nationalen nood
toestand, verklaarde hij, dat hij zoo onge
veer alle volmachten bezit, die hij noodig
heeft.
NEEF VAN DEN ENGELSCHEN KONING
GERED.
Lord Mountbatton, een neef van den En
gelschen koning en commandant van den
voor Kreta tot zinken gebrachten torpedo
jager Kelly. is. naar de United Press meldt,
gered
Op het Prinseneiland te Amsterdam is
in de Groote Bickerstraat een klokgevei
in Lodewijk XV-stijl behouden gebleven
bij noodzakelijk geworden verbouwing.
Hij staat thans weer verjongd tusschen
zijn oude metgezellen (Pax-Holland)
Het Fransche politiek-litteraire weekblad
Gringoire heeft, volgens D.N.B. een onder
houd gehad met admiraal Darlan over de
Britsche vlootpolitiek. Darlan zeide. dat die
politiek zich steeds heeft gericht tegen het
tot stand brengen van een sterke Fransche
vloot. Het beginsel van rechtsgelijkheid was
altijd de strijdkreet der Engelschen. doch
zij hebben er wel voor opgepast haar niet
op vlootkwesties toe te passen. Engeland
heeft de vraagstukken der wapening ter zee
altijd buiten den volkenbond besproken,
want de rechtsgelijkheid zou Engeland er
toe gebracht moeten hebben, zijn schepen te
vernietigen, of de uitbreiding van de vlo
ten van andere mogendheden toe te laten.
Zelfs nog in 1936 heeft Engeland, toen de
vrees voor Duitschland begon op te komen,
getracht d e Fransche vlootbouwplannen
door rechtstreeksche stappen bij de Qua
d'Orsay te belemmeren, omdat het ongerust
was over de sterkte der Fransche vloot. Pas
in 1939. toen de angst voor Duitschland haar
hoogtepunt bereikte, heeft Engeland Frank
rijk gesmeekt, den bouw zijner slagschepen
te bespoedigen.
Darlan rekent in dit persgesprek verder af
met de wijze, waarop Engeland Frankrijk
voor zich liet vechten. Het waren Fransche
schepen die dp eerste Canadeesche divisie
naar Europa escorteerden Uit dankbaarheid
hebben de Engelschen de Fransche schepen
bij Mers el Kabir zwaar beschadigd. Het
waren Fransche schepen, die in de Straat
van Sicilië Engelsche kruisers, welke op weg
waren van Gibraltar naar Alexandrië. be
scheurde Uit dankbaarheid hebben de En
gelschen die schepen in beslag genomen.
Ten slotte houdt Darlan zich bezig met de
fouten, door Frankrijk begaan Van 1919 tot
1939 hebben de regeerders en het parlement
fout na fout gemaakt. Zij bedreven een de
magogische binnenlandsche politiek en een
buitenlandsche politiek zonder onderling
verband, in de waan. dat zij de politie
agenten van Europa waren.
Onderhandelingen in
een critiek stadium
Van gezaghebbende zijde wordt
vernomen, dat de onderhandelingen
te Batavia een uiterst kritiek stadi
um hebben bereikt.
Tsjoeitsji Ohasji, de vice-mlnis-
ter van buitenlandsche zaken, heeft
19 dezer den Nederlandschen ge
zant, generaal Pabst, verzocht op
het ministerie te komen en van Ne-
derlandsch-Indië bespoediging van
de economische onderhandelingen
te Batavia verlangd.
Inmiddels zijn tien dagen verloo-
pen, maar generaal Pabst heeft het
ministerie nog geen antwoord gege
ven.
Welingelichte Japansche kringen
wijzen er op, dat Nederlandsch-In-
dië een anti-Japansche houding
aanneemt, daar het van meening is,
dat de internationale situatie zich
ten gunste van Groot-Brittannlë en
de Ver. Staten ontwikkelt met het
gevolg dat de Nederlandsch-Indi-
sche regeering haar belofte ge
schonden en geweigerd heelt om
goederen aan Japan te leveren. In
dezeltde kringen vreest men, dat
de situatie een ernstige wending zal
nemen, tenzij Nederlandsch-Indië
zijn houding jegens Japan herziet.
Volgens de Asahi Sjimboen heelt
Matsoeoka in een onderhoud, dat
hij onlangs met den Britschen am
bassadeur, Craigie, heeit gehad, ver
langd, dat Engeland er van afziet,
de handelsonderhandelingen tus
schen Japan en Nederlandsch-Indië
te bemoeilijken. Van een antwoord
van Craigie of de Britsche regee
ring is overigens nog niets bekend.
Verblijf der diploviaten slechtt
tijdelijk.
Op een desbetreffende vraag van buiten
landsche journalisten heeft men gisteren
in de Wilhelmstrasse geantwoord, dat de
leden der Fransche regeering, die op het
oogenblik te Parijs vertoeven, daar slechts
tijdelijk blijven. Een verhuizing der Fran
sche regeering naar Parijs is niet overwo
gen.
In Berlijnsche kringen ging men ook in
op de vraag, of men reeds thans een defi
nitief oordeel kan vellen over de Duitsch-
Fransche onderhandelingen. Algemeen zei-
de men, dat een dergelijk oordeel pas na
voltooiing der besprekingen gegeven kan
worden. Op het oogenblik zou het voorbarig
zijn. indien men van Duitsche zijde iets
aan de Fransche bekendmakingen toevoeg
de.
KAART VAN PELT
BAAI VAN SOEDA EN HERAKLION GENOMEN.
