de wereld zonder papier
zijn
jW'af zou
Officieele Publicatie
van het Departement
van Handel, Nijver
heid en Scheepvaart
Officieele Publicatie
van het Departement
van Landbouw en
Visscherij
t
liN HOE WORDT HET GEMAAKT?
Over den geitenhuid van den
Griekschen verkamentmaker en
de moderne papierindustrie.
Als gevolg van den oorlog, waar
door de grondstoffen voor de papier
industrie niet meer kunnen worden
aangevoerd, is het papier schaar-
scher geworden. Wat weten wij
eigenlijk af van het papier, zonder
hetwelk wij ons leven niet denken
kunnen?
Hébt U er wel eens over nagedacht, wat
wij zonder papier zouden moeten beginnen?
Wat zóu er overblijven van onze gedachten-
en cultuurwereld, wanneer al was het
maar voor één oogenblik het papier ver
dwenen was? En wat zouden wij beginnen
moeten zonder het klassieke stukje papier
om iets in te pakken of iets op te notceren?
Waarlijk, op ieder levensgebied van den
gaciviliseerden mensch heeft deze stof zich
als het ware zoo vastgezet, dat wij ervan
gespeend voor heel wat problemen zou
den komen te staan. Papier, nu ja. dat is
zoo vanzelfsprekend geworden als water en
Jucht en maar zelden denken wij eraan, hoe
afhankelijk we ervan zijn...
Is een cultuur wel mogelijk zonder pa
pier? Maar ja, dan kijken we toch even ver
baasd op naar de ruïnes van den Pergamon
tempel, bewonderen we de tragedies van
Euripides, de domkerken van de middeleeu
wen. de perkamenten boeken van de mon
niken en minnezangers en we stellen vast:
er waren dus ook eens beschavingen zónder
papier. Beschavingen, die uit steen en leer
tot ons spreken, monumenten die ons ze
openbaren. En ziet. het papier, zooals wij
dat kennen, is toch zoo goedkoop geworden,
(in eerwil van alle jeremiades over de hoo-
ge papierprijzenl), dat een boek nauwelijks
moer kost dan een goede maaltijd en een
krant weinig meer dan een stuk brood
Wij zien den Griekschen perkamentmaker
over een geitenhuid gebogen, om die te scha"
ven en glad testrijken, opdat er woorden
voor de eewigheid op geschreven kunnen
worden. Ons tegenwoordig leven heeft in
den waren zin des woords zijn tempo aan
het papier ontleend. In een bedrijf, waar
houtzagerijen, papierfabrieken en drukke
rijen niet ver van elkander verwijderd lig-
g, kan men met het horloge in de hand het
ontstaan van het papier volgen: om 7.45 u.
worden er 's morgens 3 hoornen omgehakt
en in de houtzagerij klein gezaagd en tot
een fijne brei gemalen. Om 9.30 uur is het
eerste vel papier gereed en om tien wordt
b.v. de eerste krant gedrukt. Een uur later
houdt de lezer de krant, d.w.z. een stukje
van die boom in zijn handen
Laat ons eens een kijkje in een papierfa
briek nemen. Die papier-vervaardiging is
vol tegenstrijdigheden. Het papier ontstaat
tusschen logen en zuren, tusschen koude en
warmte, tusschen vocht en droogte. Aan
den eenen kant wordt water door huizen aan
gevoerd, zoodat.men met de schoenen in het
water staat, aan den anderen kant is het
warm en droog, terwijl iedere druppel wa
ter de kwaliteit van biet eindproduct in ge
vaar zou brengen.
Bevochtigen en drogen, verwarmen
en afkoelen, uit elkaar scheuren en
weer samenvoegen dit alles wordt
voortdurend herhaald tijdens het
ontstaan van het papier.
Het gewone alledaagsche papier, dat
we gebruiken om te beschrijven, iets
mee in te pakken, te bedrukken enz.
wordt uit drie hoofdbestanddeelen
vervaardigd; de belangrijkste ruwe
grondstof wordt gevormd door de
lompen, die door voddenkoopers bij
elkaar gebracht worden.
In de Hollanders
Een troebele modderbeek kronkelt door
verborgen kanalen: hier worden de lompen
gewasschen, in stukken gescheurd, gemalen
en overvloedig gespoeld. Bij dit proces wor
den vaak nog haken, knoopen en oogen ont
dekt, die verwijderd worden. Dit verschu
ren. en malen der vezels geschiedt in ma-
chines, die „Hollanders" genoemd worden,
en als zoodang zeer bekend zijn. (In den
naam. leeft de traditie van het oude Holland-
sche papiermaken voort!). De gemalen stof
fen gaan naar bleekmachines, waar ze, eerst
grauw en groezelig, helder blank en wit
worden. Dan moet al het water eruit ver
wijderd worden en het half afgewerkte pro
duct wordt dan in soorten ingedeeld, die
elk voor het bepaalde doel verwerkt wor
den.
De tweede ruwe grondstof, die voor de
papierfabricatie noodig is, is de cellulose,
die langs chemischen weg in de regel uit
naaldhout, maar ook uit loofhout, stroo en
grassoorten verkregen wordt. In de papier
fabrieken, waar de cellulose niet zelf ver
vaardigd wordt, wordt ze in witte balen
aangevoerd, die er als stofbalen uitzien. In
koldermolens en andere machines wordt de
cellulosemassa fijn gewreven Het spreekt van
zelf dat wij in een beknopte beschouwing
niet alle fazen van de ingewikkelde papier-
vervaardiging kunnen nagaan, maar dat
wij ons tot de groote bewerkingen moeten
beperken.
Zoo wordt het „halfgoed" na de verschil
lende bewerkingen in een groote zaal met
de cellulose of houten vezels gemengd. lede
re kwaliteit*papier wordt volgens een nauw
keurig recept gemaakt: ook de hoeveelheid
lijm, kleurstof enz. worden bij het mengsel
gevoegd. De geheele massa gaat in groote
kuipen en nu eerst volgt een geheimzinnige
bewerking, waaruit ten slotte papier, zooals
wij het kennen, te voorschijn komt.
Er is een machine die de dikte van het
papier bepaalt en waarin alle oneffenheden
die eventueel nog in de massa zitten- ver
wijderd worden. Daarna komt de papier-
stof als een dikke witte vloeistof op een on
eindig lange band, de zeef van de papierma
chine, waar de stof door middel van een
zuig-inrichting ontwaterd wordt. Daarna
wordt het papier tusschen walsen geperst.
Het is al zóó droog geworden, dat het stijf
blijft staan van de eene papierrol naar de
andere: het doorstaat een warmte van 60
tot 100 graden en het komt ten slotte, afge
koeld, als papier uit de machine
Loopen we nu nog eens rond de papier
machine, dan zien we de machine, die wa
termerken in het papier aanbrengt. Door
bepaalde draadwalsen wordt het papier op
de gewenschte plaatsen dunner en doorzich
tiger gemaakt, waardoor het watermerk ont
staat. Veeal wordt het kant-en-klare papier
nu nog gesatineerd, anders gezegd: gladge
maakt. Ook moet het nog gesneden worden.
„Messen handen weg", staat er rrfbt groote
letters boven boven de snijmachines. En
vervolgens moeten de vellen nog gesorteerd
en ingepakt worden. In ander papier... Al
bij al is de papier-industrie zeker een der
meest ingewikkelde en gij zoudt ervan dui
zelen, wanneer een man „uit het vak" U
zou vertellen, hoeveel soorten papier er be
staan!
W1ER1NGEN
LOOP DER BEVOLKING.
Ingekomen: K. Pomper van Smilde; L.
Huige van Wissenkerke; H. M. v. d. Linden
van Zijpe; C. D. Wigbout en gezin van Won-
seradeel; G. de Leeuw van Zijpe; L. Louter
van Sijbekarspel; M. Karsten van Wognum:
I. Mulder van Leek: M. Heins van Onst-
wedde; A. Cnossen van Workum; Jb. Lof
van Beemster; G. Waardenburg en gezin
van Winterswijk; G. Huige van Wissenker
ke; Chr. Huige van Wissenkerke; L. J. Ver
stoep van Gouda: P. L. Verstoep van Gou
da; M. Veenstra van Smallingerland; R.
Bouma van Smallingerland; M. S. Lafeber
van Wieringermeer; A. J. v. Rutten van
Alkmaar; R. Slagboom van Hillegom: C.
Oud van Koedijk: A. A. Vermeeren en echt-
genoote van Wieringermeer; H. Th. Nobels
van Alkmaar; H. Haanstra van Workum;
J. M. de Greef van Anna Paulowna: A. Kui
per van Wieringermeer; A. A. ten Hacken
van Haarlem; M. "Veerman en gezin van
Huizen N.H.; H. Lukkien van Bussum; G.
Koen van Terschelling.
Vertrokken: F. Egas naar Leeuwarden;
P. Dijkstra naar Warnsveld; P. Dijkstra
naar Harlingen; D. Leijen en gezin naar
Den Helder; L. Schoen naar Beverwijk;
O. Hoekstra naar Texel: D. Bakker en ge
zin naar Barsingerhorn: M. Kuiper naar
Harenkarspel; L. A. de Waal naar Honte-
nisse: J. Windt naar Emmen: R. Postma
naar Workum; G. C. Bosker naar Wieringer
meer; J. P. Albers en gezin naar Maurik;
W. G. Douma naar Zijpe; H. de Wilde en
gezin naar Onstwedde.
ONDERWIJS.
Tot 5e leerkracht aan de Chr. Nat. school
te Den Oever, waar in verband met de groo
te toeneming van het leerlingental. uitbrei
ding van het personeel noodzakelijk was. is
benoemd de heer M. Gerritsen, onderwijzer
te Hilversum.
VOGELWET.
Gedurende het tijdvak van 1 Juli t.m. 31
December 1941 zullen de Schollevaar de
Blauwe Reiger de Mantelmeeuw, de Zilver
meeuw, de Ekster, de Vlaamsche Gaai. de
Bonte Kraai, en de Houtduif niet behooren
tot de z.g. beschermde vogels in den zin der
Vogelwet. De Kokmeuw eveneens niet in
dat tijlvak in de provincies Groningen. Fries
land, Noordholland, Zuidholland en Zee
land. De Spreeuw is gedurende het tijdvak
van 15 Juli t.m. 31 October 1941 niet be
schermd. en de spenver gedurende het tijd
vak van 15 Juli t.m. 31 December 1941.
WERKVERSCHAFFING.
Opbergen gereedschap.
Wij vestigen er de aandacht op. dat bij
de werkverruiming tewerkgestelde arbei
ders bij het verlaten van het werk behoor
lijk voor de opberging van hun gereedschap
hebben zorg te dragen. Bij het verlaten van
het werk wordt al te veel verzuimd het
gereedschap op te bergen, daar bij velen
de meening heeft post gevat, dat de werk-
leiding verantwoordelijk zou zijn voor de
gereedschappen. Dit is echter niet juist,
niet de werkleiding, doch de arbeider zelf
is verantwoordelijk voor zijn gereedschap.
GESLAAGD CONCERT.
De Kon. Muziek Vereeniging „Harmonie"
heeft met veel succes een buitenconcert ge
geven in den tuin van „Het Noorderlicht"
(tehuis voor ouden van dagen). Dit concert
trok op den mooien zomeravond veel be
langstelling.
POLITIE.
Onbeheerd aangetroffen een heerenrijwiel.
Gevonden: Een portemonnaie, inh. sleutels.
Inlichtingen gcmeentebodc.
SCHOOLWEDSTRIJDEN.
Eerste nederlaag voor Hippo.
De schoolwedstrijden behooren weer tot
het verleden. Wel werden zij dit jaar wat
laat in het seizoen georganiseerd en was
het de laatste dagen weinig ideaal voetbal-
weer .maar toch hadden zij groot succes en
mogen zeer geslaagd heeten.
Gisteravond werd de laatste wedstrijd ge
speeld. Hippo tegen de Den Oever/Óoster-
land combinatie, welke op een fraaie over
winning. 20, voor de Oosterschen uitliep.
Hippo onderging hierdoor haar eerste ne
derlaag. volkomen verdiend trouwens,
maar ter verontschudiging kan worden
aangevoerd, dat zij met 3 invallers uitkwa
men. Het is in de eerste plaats te danken
aan de uitstekende O/O verdediging. Berg-
horst en de Leeuw en Boersen- in doel. dat
Hippo weinig kans kreeg. Wel moest de
middenlinie. Hermanus Vrieswijk en Everts
geregeld bijspringen, en spande het soms
geducht voor het Oeversche doel, maar
steeds werd de situatie opgeklaard.
Ongetwijfeld was Hippo wat meer aan
vallend en inzonderheid waren de vleugel
spelers Veenbaas en Koorn gevaarlijk, maar
de aalvlugge Heidema kreeg weinig kans.
De Oeversche aanval. Rakers, Klein. v. d.
Walle, Marees en Tijsen. bleef wat te veel
achter, maar Tijsen van wien met Klein
de grootste kracht uitging toonde het ook
alleen te kunnen en dank zij goed door
zetten, slaagde Piet Tijsen er in. Den Oever
de leiding te geven. 1—0. Tevoren reeds
had deze speler een scherpt schot afgevuurd,
dat met moeite werd gekeerd.
Zoowaar slaagde Tijsen er in. in de twee
de helft nogmaals een doorbraak te forcee-
ren. Thans was de Hippo-keeper niet vol
doende klemvast. zoodat hem het leer ont
ging, waarvan Tijsen handig profiteerde
Ondanks de verwoede pogingen van
Hippo dat dikwijls zeer gevaarlijk voor
doel kwam. bleef de stand ongewijzigd. Een
fraai resultaat voor Den Oever/Oosterland.
Keurig gedaan, jongens. Voor Hippo ook
een moreele nederlaag, want het kampioen
schap. dat weliswaar reeds veilig stond, is
nu met het kleinst mogelijke verschil be
haald. teder met 5 punten zitten Den Oever
en de R.K.S. haar dicht op de hielen. In--
tusschen onze hulde aan het kampioens
elftal. dat gisteravond aldus uitkwam. Half
weeg .doel. Klein en Nobels achter. Schat
v. Goor en Goedkoop midden. Veenbaas
Linker. Heidema. Wiegman en Koorn voor.
Gefeliciteerd met het 4e kampioenschap
in successie.
De eindstand van het tournooi luidt thans
Hippo 4 3 1 82 6
Oever/O'land
R.K.S.
Westerland
Chr, Sch.
4 2 11 6-4 5
4 2 11 7—6 5
4 12 1 3—4 4
4 4 1—9 -
R.K.S. dat zich reeds van de tweede plaats
verzekerd waande moest door de jongste
overwinning van Den Oever een plaatsje op
de ranglijst zakken. Intusschen blijkt wel
dat het krachtsverschil weinig uit elkaar
loopt. Slechts Chr. Sch. kwam puntloos uit
den strijd.
Na afloop van den wedstrijd werden alle
deelnemers onthaald op een verfrissching in
de tent van Siemon.
Daarna sprak de Succes-voorzitter de heer
Oden de verzamelde jeugd toe, feliciteerde
de prijswinnaars en bracht den deelnemers
hulde voor hun keurige sportieve prestatie's
Voorts bracht hij dank aan de heeren
onderwijzers dia hun madewerking hadden
verleend en op wien ook voor de toekomst
een beroep wordt gedaan.
Den heer Rijkers, die zich als Succes-be
stuurder met de organisatie belastte en in
bijna alle wedstrijden als arbiter optrad
komt zeker een woord van lof tóe.
CALLANTSOOC
SCHOOLFEEST O.L. SCHOOL
Men schrijft ons:
Mede door de geldelijke steun van inwoners
en geëvacueerden in Calantsoog, waren de
hoogste klassen van de lagere school alhier
dit jaar weer in de gelegenheid een school
feest te houden. Door de tijdsomstandigheden
bleef men dicht bij huis en werd de prach
tig gelegen Schoorlsche jeugdherberg de
Bregthoeve voor twee dagen ons tehuis, van
waaruit mooie uitstapjes gemaakt werden.
Met zijn vijftigen waren we bijtijds gestart
1 en kalm aan via Petten en Camperduin
naar Schoorl gefietst. Slechts twee banden
bleken deze tocht niet al te best en moes
ten van een lapje voorzien worden. Voor
den middag was er nog ruim tijd over om via
enkele smalle paadjes door de hooigeuren-
de weiden en wat aonkere laantjes een
bezoek te brengen aan de speéituin de
Roode de Leeuw, waar met een glas melk
de dorst verdreven weru. Na de maaltijd in
de J'. H. werden de fietsen weer uit het
hok gehaald en ging het via een ijsboer,
die een goede dag maakte naar Bergen, waar
we een bezoek brachten aan het museum in
de schaduw van de bekende Ruïne.
Hoewel niet erg uitgebreide bevat dit
museum een aardige collectie, waaruit we
het een en ander van de historie der streek
te weten kwamen. Oude teekeningen en an
dere voorwerpen, zooals een helmplaat van
een Russisch soldaat vertellen van den Rus
sischen inval in Bergen in 1799 en mooie cos-
tuums geven je een aardig idee, hoe men
zich in vroeger jaren placht te kleeden. Op
de terugtocht werd nog een uurtje afgestapt
bij de speeltuin van Duinvermaak, waar
vooral het groote hobbelpaard een attrac
tie bleek.
's Avonds werd de nieuwe O. L. school
van Schoorl bezocht. Wat moet het een ge
not zijn voor leerlingen en onderwijzers om
in zoo'n gebouw te werken! Een prachtig
staaltje van moderne schoolinrichting. Om
over de mooie rustige omgeving nog maat
niet te spreken!
Het was een mooie maar ook vermoeiende
dag, zoodat we niet te laat onze slaapzak
ken opzochten, om na een rustige nacht
weer volkomen fit opnieuw op tocht te
gaan.
Deze morgen was het Provinciale Water
leidingbedrijf b«j Bergen ons doel. U een
verslag te geven van alles wat we te zien
en te hooren kregen, zou te veel ruimte ver
gen, maar een ding is zeker dat we een paar
uurl ater een goede voorstelling van zoon'
bedrijf hadden gekregen.
In den middag werd de terugtocht aan
vaard en waren we net voor het avondeten
weer thuis.
Zoo behoort ook dit schoolfeest weer tot
het verleden en kunnen we op een paar
goed geslaagde dagen terugzien.
BEPALING INZAKE DISTRI
BUTIE VAN SCHOEISEL.
Met het publiceeren van de
nieuwe bepalingen inzake di
stributie van schoeisel op 7 Mei
1941 werd o.m. bekend gemaakt,
dat bij etaleering van schoei
sel, waarvan, het zoolmateriaal
niet vervaardigd is van leder of
rubber, de schoenwinkelier
op duidelijk zichtbare
w ij z e dient te vermelden, uit
welk materiaal de zool bestaat,
dus b.v.: houten zool, kunstle
deren zool, enz.
Het is gebleken, dat deson
danks zulk schoeisel ten ver
koop wordt geëtaleerd zonder
de vereischte aanduiding. Op
grond hiervan wijst de direc
teur van het Rijksbureau voor
Huiden en Leder er nogmaals
uitdrukkelijk op, dat de winke
lier, die deze bepaling niet na
komt, zich aan ernstige maat
regelen blootstelt
DISTRIBUTIE VAN EIEREN.
De Secretaris-Generaal van
het Departement van Land
bouw en Visscherij brengt het
volgende ter kennis van detail
listen, die handel drijven in
eieren.
Zooals indertijd bekend is
gemaakt was het den detaillis
ten toegestaan in de week van
25 Mei t.m. 31 Mei j.1. een met
hun normalen omzet van een
week overeenkomende hoeveel
heid eieren van hun leveran
ciers ta betrekken, zonder dat
zij daarvoor althans voorloo-
pig toewijzingen behoefden
in te leveren.
Thans dienen de detaillisten
dit voorschot aan, te zuiveren
Daartoe moeten zij uiterlijk Za
terdag 12 Juli a.s. aan hun gros
sier toewijzingen, welke een
hoeveelheid, eieren overeenko
mende met het voorgeschoten
aantal vertegenwoordigen, afge
ven. Vanzelfsprekend zullen de
grossiers op deze toewijzingen
geen eieren aan de detaillisten
verstrekken.
ANNA PAULOWNA
Trakpaarden-parade ta Roermond. Da Midden-Limburgsche paardenlokdag, welke deze week te
Roermond gehouden werd, trok zeer groote belangstelling. - Een overzicht van de aangevoerde
exemplaren (Het Zuiden)
De eerste foto's van de krijgsverrichtingen in Finland. Reeds den
eersten dag van de vijandelijkheden slaagden de Finnen erin niet
minder dan 23 Sovjet-vliegtuigen neer te halen (Suomen-Holland)
POLITIE.
Gevonden: Portemonnaie; gebreid mutsje.
Verloren: Portemonnaie met ritssluiting,
blauwe regenjas, kindersok, vulpen.
BOUWVERGUNNING.
B. en W. verleenden aan den heer A. v.
Duin vergunning voor den bouw van een
schuur aan den Stoomweg.
CANDIDAATSTELLING HOOFDINGE
LANDEN.
Zaterdag, 19 Juli, heeft de candidaatstel-
ling plaats voor drie Hoofdingelanden ter
voorziening in de vacatures, wegens periodie-
aftreding van den heferen D. Lubbert en J.
Smit Az. en benoeming van den heer G. C.
van Balen Blanken tot Heemraad.
VERZUIM WORDT DUUR.
Zij, die zonder geldige reden verzuimen ge
hoor te geven aan den oproep ter secretarie
te komen voor het maken van vingerafdruk,
enz., voor het persoonsbewijs, zullen, voor
dit verzuim f2.— hebben te betalen.
LOOP DER BEVOLKING.
Ingekomen: C. A. de Wit van Winkel,
Dorpsstraat A 103; Jac. J. Schrama van Ha
renkarspel, Schagerwaard C 111; G. Koorn
van Enkhuizen, Westerstraat 90: P. Tacoma
van Harenkarspel, Schagerwaard C 41; A.
M. de Wilde van Leeuwarden, Molenstraat
19; G. J. Boll-Dunnewolde van Dordrecht,
Jacob Marisstraat 94; L. T. Tauber-Kos. van
Callantsoog B 11; F. Hollander-Bouma van
Akersloot. Zuidervaart 409.
Vertrokken: J. M. Overberg-de Greef naar
Wieringen, Koningsweg 34; mej. C. Groot
naar Heerhugowaard, Rustenburgerweg
G 281; H. Koster, naar Velsen, IJmuiden
Oost D 16; P. C. van Doornik naar Hoorn,
Draafsingel 55; mej. M. Meeldijk naar Heer
hugowaard, Middenweg H 66; mej. B. Leek
naar Uitgeest; C. Maas en echtg. naar Broek
op Langendijk, Dorpsstraat 320; W. Biaau-
boer naar Edam, Directiegebouw Zuiderzee
werken: Mej. A. Kaan naar Naarden. Rijks
weg 14; G. M. Klootwijk-Schreurs naar
Dordrecht, ten Katestraat 21; M. K. O. Phi-
lipsen-Morgenroth en kinderen, naar Essen
(Dl.), Isenbergstraat 63. Jac. Eriks naar Hil
versum; R. aan het Rot. naar Zandvoort,
Brugstraat 24: Jac. J. Berggren naar Alphen
aa nden Rijn, Prins Hendrikstraat 53.
BURGERLIJKE STAND.
Geboren: Louis, zoon van L. Th. G. ten
Bokub en C. Tuinman: Elisabeth Gerarda,
dochter van H. Th. G. Dorrestijn en K. M.
G. van Steijn; Aaltje, dochter van P. R.
Roodenburg en G. Klein; Johanna Maria,
dochter van Joh. W. Scholten en A. A.
Looijesteijn; Johannes Gerardus, zoon van
Simon Koster en M. Gaardhuis; Hérmanus
Johannes, zoon van J. J. Pennekamp en T.
Blokker: Jan. zoon van K. P. Leijs en L. T.
Toes; Hermanus Johannes. zoon van P. N.
Vaars en M. A. Oudejans, zoon van P. N.
Getrouwd: I. van Ham en M. P. Voorthuij-
zen; P. van der Spek en E. Vlaming.
Overleden: C. A. Wilms-Buis. oud 55 jaar,
Wed. M. Eriks-van Eeten, oud 93 jaren.
