DAGBLAD VOOR DEN HELDER EN HOLLANDS NOORDERKWARTIER
BEWEGINGSVRIJHEID DER SOVJETS
DAGELIJKS KLEINER
Deeosche verklaring
over IJsland
Verduisteren -
20.49 uur
Het 0*K*W* meldt
KWESTIE IRAN OP DEN
OCEAAN BESPROKEN
Vleeschvergiftiging
GOUDEN LETTERS
KONINGSTRAAT 78, DEN HELDER, TELEFOON 50 (2 LIJNEN)
ONZEKERHEID BIJ HET NEMEN VAN
TEGENMAATREGELEN GECONSTATEERD
Australische premier
biedt ontslag aan
De bevelhebber der
weermacht in het Zuid-oosten
des lands
Vanavond gaat de
verduistering in om
en duurt tot morgenochtend
6.37 uur
VRIJWIL!
N
EGIOEH
D
HELDERSCHE COURANT
Z ATE R DAG
23 AUGUSTUS 1941
t Hoofdredacteur: J. B IJLS MA. Den Helder.
Uitgave der Uitg.-Mij. „Hollands Noorderkwartier" N.V. te Den Helder 69e JAARG. No. 9317
Berlijn, 22 Augustus (D.N.B.)r
Uit de Duitsche weermachtsberichten van
den laatsten tijd is, naar aan het D.N.B. in
aanvulling op het weermachtbericht wordt
gemeld, duidelijk op te maken, hoezeer het
initiatief aan het ..oostelijk front uitsluitend
in handen der Duitsche militaire leiding ligt.
Van alle deelen van het front worden da
gelijks vorderingen gemeld, die ondubbelzin
nig bewijzen, hoe de Duitsche en verbonden
troepen volgens een bepaald plan den Sow-
jets van hun steunpunten berooven. Zoo wer
den in den zuidelijken sector de belangrijke
havensteden Nikolajev en Cherson en de
vesting Otsjakow genomen, welke laatste de
monding van de Dnjepr in de Zwarte Zee
beheerscht. Tegelijkertijd werd op den lin
kervleugel van den zuidelijken sector de
Duitsche aanval via Korosten naar het
noord-oosten voortgezet. In het middenge
deelte van het enorme front heeft het door
slaande succes van den slag bij Gomel het
bezit verzekerd van het belangrijke spoorweg
knooppunt Gomel. In den noordelijken sector
heeft de inneming der plaatsen Nowgorod,
Kingisepp en Narwa voor den uit 't gebied
tusschen Ilmeny en Peipusmeer naar het
noorden voortgezetten aanval op beide vleu
gels goede steunpunten opgeleverd.
Na het tot stand komen der verbin
ding tusschen de ten oosten en ten
westen van het Peipusmeer opruk
kende Duitsche strijdkrachten in het
gebied rond Narwa, zal nu ook bin
nen afzienbaren tijd het overige ge
bied 1 van Noord-Estland van de
Sowjets bevrijd zijn. In alle sectoren
van het front gaan de Duitsche aan
vallen voort, hoewel door terrein
moeilijkheden en hardnekkige verde
diging het oprukken zeer bemoeilijkt
wordt
De Sowjets spannen telkens weer hun laat
ste krachten in om het onophoudelijke Duit
sche opdringen nog op te houden. Dit is hun
echter tot nu toe nog op geen enkele plaats
gelukt. Veeleer bestaat de indruk, dat zij
vaak volkomen het overzicht over den toe
stand hebben verloren en dientengevolge ook
bij het nemen van tegenmaatregelen onzeker
geworden zijn. Aan enkele deelen van het
front werd geconstateerd, dat ter verdedi
ging bijeen getrommelde afdeelingen in den
strijd worden gebracht, die bestonden uit de
overblijfselen van verslagen Sowjetdi isies.
Bovendien zijn ook reeds vaak reserve-
troepen en semimilitaire formaties hals over
kop uit de naaste garnizoenen gehaald en
Spanning stijgt. Iran zal de
EngelschAmerikaansche beve
len waarschijnlijk niet volgen en
de Dnitschers niet uitwijzen.
New York, 22 Aug. (DNB). Naar de Uni
ted Press uit Londen meldt, zou de kwestie
Iran tijdens de ontmoeting tusschen Roose-
velt en Churchill op den Atlantischen Oce
aan uitvoerig besproken zijn. Roosevelt zou
volledig begrip aan den dag gelegd hebben
voor het Britsche standpunt, dat Iran „van
de Duitschers gezuiverd moet worden".
In verband hiermede meldt de Londensche
correspondent van de New York Times het
volgende: In de Britsohe hoofdstad is men
van meening, dat Iran dezen eisch van de
hand zal wijzen en dat derhalve een op-
marsch zal volgen. In werkelijkheid, zoo
meldt de Amerikaansche journalist, wen-
schen de Britten en Sovjets deze weigering
van Iran in den grond van l^un hart, ten
einde het land van den Sjah onder hun con
trole te brengen.
STOCKHOLM, 22 Aug. (D.N.B.) De
Nya Dagligt Allehanda publiceert een be
richt van United Press uit Londen, volgens
hetwelk Lopden het antwoord der Iraan-
sche regeering op de stappen van Engeland
en de Sovjet Unie onbevredigend acht. Bij
het mondelinge antwoord, dat den diploma-
tieken vertegenwoordigers van Engeland
en de Sovjet Unie te Teheran werd gegeven
liet* men doorschemeren dat een uitvoe
rige, schriftelijke nota zou volgen.
Het Japansche blad Tokio Nitsji-Nitsji
schrijft het volgende over de kwestie Iran:
ingeval Iran de eischen van Engeland en
de Sovjet Unie zou aanvaarden, zou
land afdalen tot de positie van mandaat»-
gehied van deze beide mogendheden.
Engeland en de Sovjet-Unie verlangen op
onbeperkte schaal mogelijkheden voor het
vervoer van oorlogmateriaal door l^an,
daar het zeer moeilijk en bijna onmogelpa
gebleken is, voldoende materiaal over Si
berië naar het westen te vervoeren.
in den strijd geworpen. Alle maatregelen wa
ren echter tevergeefsch en beteekenden ten
laatste slechts een verhoogd risico voor de
Sovjet-leiding, die zich niet .meer weet vrij
te maken van de greep, waarin de Duitsche
weermacht haar gevat houdt Hoe groot de
nervositeit van de opperste Sovjetleiding
reeds is, blijkt bijvoorbeeld uit den gepubli-
ceerden oproep van maarschalk Worosjilow,
waarbij iedere Sovjet-burger der stad Peters
burg als franc-tireur tot vedediging der stad
wordt verplicht. Daaruit kan de gevolgtrek
king worden gemaakt, dat de opperbevelheb
ber van den noordelijken Sovjet-vleugel reeds
zelf zijn voornaamste steunpunt Petersburg
buitengewoon in gevaar gebracht ziet. Ter
wijl de Sovjet-leiding het tot nu toe, buiten
de verdediging aan het front, nauwelijks nog
tot een tegenwerkende operatie tegen de on
ophoudelijk voortrukkende Duitsche legers
heeft gebracht, kan duidelijk worden vastge
steld, hoe de Duitsche troepen naar den
wensch der Duitsche leiding telkens weder
vorderingen hebben weten te forceeren, waar
van de eene op de andere teruggrijpt. Zoo
scheppen de thans aan den gang zijnde aan
vallen weder de mogelijkheid voor nieuwe
operaties in grooten stijl en verkleinen zij
van dag tot dag de bewegingsvrijheid der
Sovjet-troepen en haar leiding.
Om parlementaire crisis te voor
komen. Toch naar Londen?
New York, 22 Aug. (DNB). Teneinde een
parlementaire crisis te voorkomen heeft
Menzies, de Australische minister-president
naar United Press uit Canberra meldt, zijn
ontslag aangeboden. Men neemt aan, zoo
deelt het persagentschap verder mede, dat
Menzies zich door dezen stap den weg open
wil hoiiden om in een andere hoedanigheid
naar Londen te gaan, nu de arbeiderspartij
geweigerd had de reis van Menzies in zijn
hoedanigheid van minister-president goed te
keuren.
Een telegram van Associated Press uit
Canberra wijst daarop. De Australische mi
nister van Marine, Hughes, heeft in het
parlement minister-president Menzies ver
zocht, zich in weerwil van de oppositie der
arbeiderspartij naar Engeland tê begeven.
Alleen Engeland, aldus Hughes, kan de Ver-
eenigde Staten er toe brengen, hun lot aan
dat van Australië te verbinden en schepen
naar de Stille Zuidzee te zenden. Wij heb
ben de Amerikaansche hulp noodig, wij kun
nen ons niet zelf verdedigen.
'i
's-GRAVENHAGE, 22 Aug. (A.N.P.) De
bevelhebber der weermacht in Nederland,
generaal der vliegers S. R. Christiansen,
heeft vandaag met een gevolg uit zijn staf
troepenonderdeelen van leger en luchtmacht
S.S. en politie, benevens andere instantifes
der weermacht in het zuidoosten des lands
bezocht. In Tilburg werd hij ontvangen do®r
den bevelhebber der Ordnungspolizei. gene
raal Schumami. De bevelhebber der weer
macht kon herhaaldelijk uiting geven aan
zijn voldoening over hetgeen hij bij troepen
en dienstinstanties zag.
AANVAL OP ALEXANDRIË.
B e r 1 ij n, 22 Augustus (D.N.B.):
In den afgeloopen nacht heeft de Duitsche
luchtmacht een succesvollen aanval gedaaif
op de haveninstallaties van Alexandrië.
Waargenomen kon worden, dat overal in het'
havengebied bommen insloegen en vooral in'
de westelijke haven constateerde men bran
den.
SENATOR PEPPER EISCHT HEZETTING
VAN STEUNPUNTEN.
Cincinnati (Ohio), 22 Aug. (D.N.B.).
Senator Pepper heeft, naar de United Press
meldt, in een redevoering opnieuw de bezet
ting geëischt vart de Azoren, Madeira, de
Canarische eilanden, de Kaap Verdische ei
landen en Dakar.
THAILAND EN JAPAN.
Tokio, 22 Aug. (Domei) Thailand zal
zijn buitenlandsche politiek blijven basee
ren op bevordering van nauwer betrekkin
gen met Japan, verklaarde de nieuwbe
noemde Thailandsche ambassadeur, Phya
Sri Senat, vanavond in de ambassade, waar
do Japansche ambassadeur in Thailand,
Tsoebokami. te gast was op den vooravond
van zijn vertrek naar Bangkoik. Senat her
innerde aan zijn vierjarig verblijf in Japan
en gaf de verzekering, dat hij thans als am
bassadeur zijn uiterste best zal doen om
vriendschappelijker betrekkingen tusschen
Thailand en Japan tot stand te brengen.
In een dwangpositie gebracht
oordeelt minister Stauning.
THANS EEN FIGUUR IN
HET POLITIEKE SPEL.
KOPENHAGEN, 22 Aug. (D.N.B.) Minis
ter Stauning heeft vandaag in 'het Folke-
ting een verklaring over IJsland afgeloste.
Na een overzicht over den gang van zaken
van het tijdstip der bezetting door Engel-
sche troepen af tot de bezetting der Ameri
kanen herinnerde Stauning aan de officiee-
le verklaring der IJslandsche regeering van
11 April 1940, dat IJslad niet wilde deelne
men aan een alliantie met eenigerlei part
ner en zou protesteeren tegen iederen maat
regel, die onvereenigbaar zou zijn met de
verklaarde neutraliteit van IJsland.
De IJslandsche regeering, aldus vervolg
de Stauning, heeft door haar consul-gene
raal te New York uiting doen geven aan
haar besliste voornemen zich te verzetten
tegen gebruik van IJsland als overslagplaats
voor oorlogstuig, hetgeen opgevat kon wor
den als uiting van IJslands handhaving van
de neutraliteitspolitiek. Evenmin als de
Ensrelsche bezetting van IJslandsche zijde ge
wenscht werd, kan worden aangenomen,
dat een wensch der IJslandsche regéering
heeft bestaan om de. Engelsche bezetting
door een Amerikaansche vervangen te zien.
„Wij hebben", aldus de woorden
van Stauning, „hier in Denemar
ken over den achtergrond der <je-
troffen reorganisatie om verklaar
bare redenen slechts zeer spaarzame
gegevens kunnen verkrijgen. Voor
IJsland moeten er zonder twijfel
zeer belangrijke redenen zijn ge-
STAUNING.
Foto Pax.
weest, die wij hier slechts moeilijk
kunnen nagaan, maar het vermoe
den is niet ongegrond, dat IJsland
in werkelijkheid in een dwangposi
tie is gebracht, zoodat de IJsland
sche regeering practisch gesproken
in het geheel geen keus heeft gehad.
Naar het mij toeschijnt, moet de nieuwe
staat van zaken in ons broederland aanlei
ding tot allerlei bezorgdheid geven,
want de berichten over de bezetting van het
land door Amerikaansche troepen schijnen
ruime verschieten te openen en helaas ook
kans te bieden, dat IJsland in grooteren
omvang en rechtschtréekscher dan tot dus
ver betrokken zal raken bij oorlogsverwik
kelingen en een figuur wordt in het groote
politieke spel, waarbij geen waarborg be
staat. dat de overweging van IJslands eigen
wenschen en belangen den doorslag zal ge
ven. De beschikbare berichten maken den
indruk, dat groote Amerikaansche troepen-
af deelingen naar IJsland worden overge
bracht en dat op verschillende plaatsen in
het land marine-'en lucchtbases op groote
schaal worden aangelegd.
Het doel daarvan is o.a. gelegenheid te
scheppen om IJsland te gebruiken als over
slagplaats voor Amerikaansche transporten
van oorlogstuig.
De Amerikaansche bezetting, die de route
van de Vereenigde Staten naar Groot-Brit-
tannië voor de voorziening van laatstge
noemd land met oorlogstuig moet beveili
gen, zal vermoedelijk de aanwezigheid van
aanzienlijke eenheden der marine vereischen
in een gebied, dat van Duitsche zijde tot
oorlogszone is verklaard.
Derhalve zijn oorlogshandelingen in de
wateren rondom IJsland, die tot de oorlogs
zone beihooren of op IJsland zelf niet on
waarschijnlijk. De overweging van de mi
litaire bezetting van IJsland door de Ver.
Staten wordt derhalve van Deensch en Eu-
ropeesch stanidipunt in hooge mate worden
betreurd. Wij weten, dat het IJslandsche
volk zich nooit vrijwillig zal laten gebrui
ken voor belangen, die niet de eigenbelan
gen zijn of overeenkomen met de eerwaar
dige tradities van IJsland als Noorsch land.
Een bewijs hiervan zijn de IJslandsche be
toogingen omtrent zijn saamhoorigheid met
het Noorden, die wij met groote vreugde
hebben opgemerkt. Met de grootste sym
pathie voor ons broedervolk en met aan
dachtige opmerkzaamheid volgen wij hier
in Denemarken de gebeurtenissen, die de
belangensfeer van dit Noorsche land raken
en wij koesteren het vaste vertrouwen, dat
IJsland in de huidige moeilijke situatie der
verhouding tot het Deensche en de andere
Noordsche volken en daarmee met Europa,
welke verhouding gegrondvest is op ge
meenschappelijke geschiedenis, niet uit het
oog zal verliezen.
Bij het transport van het geschut aan het Oostelijk front bewijzen de legerpaarden belangrijke diensten.
Een Duitsche batterij wordt met behulp van acht sterke viervoeters naar een nieuwe stelling gebracht
(Atlantic-Holland)
13-jarig meisje overleden. Meer
dere personen ziek.
Bij het 13-jarig dochtertje van de familie
J. Niewold te Scheemdermeer, gemeente
Scheemde, openbaarde zich Donderdagavond
ernstige ziekteverschijnselen. Geneeskundi
ge hulp werd ingeroepen en op advies van
dokter Jager uit Scheemda, die vergiftiging
vermoedde, werd het meisje overgebracht
naar het R.K. ziekenhuis te Winschoten.
Des nachts deden zich dergelijke verschijn
selen eveneens voor bij het 11-jarig zusje,
dat ook naar het R.K. ziekenhuis te Win
schoten werd overgebracht.
Ook bij eenige buren van de familie Nieu-
wold openbaarden zich dergelijke verschijn
selen.
De toestand van het oudste meisje verer
gerde en in den loop van den nacht is zij
overleden. De toestand van het zusje is iets
beter.
Nader vernemen wij, dat de verschijnselen
vermoedelijk veroorzaakt zijn door het nut
tigen van vleesch, waarvan een gedeelte
voor onderzoek naar Utrecht is opgezonden.
In sobere bewoordingen meldt het Ober-
kommando Wehrmacht, belangrijke succes
sen, door de Duitsche weermacht behaald in
den strijd tegen het Bolsjewisme.
Daar in het Oosten volgen pantserslagen
elkaar op, vernietigen de Duitsche lucht
eskaders troepenconcentraties, munitiefabrie
ken, opslagplaatsen en verbindingen der
Sovjets.
Daar in het Oosten bijten dappere mannen
de tanden op elkaar en vernietigen de Sov
jets, opdat het nieuwe Europa leven kan.
Daar in het Oosten strijden pok Nederland-
sche mannen en dat zij dapper strijden be
wijst, dat reeds twee onderscheiden zijn met
het ijzeren kruis.
Dat zijn Nederlanders waarop wij trotsch
kunnen zijn.
Onze Nederlandsche mannen aan het
Oostfront vertegenwoordigen het beste ge
deelte van ons volk, bewijzen door hun deel
nemen aan den strijd dat ons land nog vele
duizenden plichtsgetrouwe en dappere man
nen telt
Het O.K.W. meldt de voortdurende vernie
tiging van hen die Europa bedreigen; kan dit
alles melden, dank zij den moed en vastbe
radenheid van millioenen dappere kerels,
waarbij ook Nederlanders zijn en waar
toe ook U behoort.
Misschien waren er vele redenen waarom
U nog green dienst nam in 't legioen. Maar
bedenkt dat geen uwer bezwaren steekhou
dend kan zijn, indien U weet dat de afloop
van den strijd beslist over het zijn of niet-
zijn van de Westersche beschaving.
Meldt U aan bij het
Koninginnegracht 22, 's-Gravenhage.
Nederland zendt een ambulance
naar 't Oostfront. Natuurlijk
nooit is Nederland achtergebleven
als er, waar ook ,hulp geboden
moet worden aan den lijdenden
mensch.
Onze geschiedenis, ook de jongste,
heeft tal van bladzijden waarop met
gouden letters vermeld staat: Hier
toont het Nederlandsche volk zich
van zijn beste zijde.
Wederom ligt een geschiedblad
voor ons. Het is nog onbeschreven.
Slechts staat aan het hoofd:- 1941,
Nederland zendt een ambulance
naar het Oostfront.
Het woord en de daad is thans
aan U, Nederlanders.
Zorgt U ervoor, dat er gulden
letters op geschreven worden. Werkt
mede aan de totstandkoming van
de Nederlandsche ambulance. Stort
uw bijdrage op gironummer
87600
ten name van de
NEDERLANDSCHE AMBULANCE,
Koninginnegracht 22, 's-Gravenhage.