VLAARDINGEN
De winnaars
X-dorp Prijsvraag
AFGEKEURD
DE WEEK.
Zaterdag 23 Augustus 1941
Tweede Blad
De laatste dichters aan het woord
De Speeltuin paraat
PASFOTO'S
DIE ZIJN GOED
De harde dokter
en de stinkende wond
in Feiten en Fantasieën
Een vriendelijke stad met eenigszins Nieuwediepsch karakter
aló eu-cuuiatie-aoAd iw-oA HetdeAlcAe g^imien?
Het „roode dorp" in het polderland
Een bezwaar: Het Is er niet rustig
Precies vijf minuten met den „electrische
van het station Schiedam, ligt Vlaardingen
(Oost). Een wat royaal dorpsperron. Als Je
door de spoorboomen het stationnetje verlaat,
sta je op een breed plein, aan het begin van
Vlaardingen. De eerste indruk, die je van de
stad krijgt, is een vriendelijke indruk. Er is
een breede laan, die naar het hart van de stad
voert. Er zijn flinke heerenhuizen, villa's, rijk
omzoomd met groen. Er is dichtbij een park,
kortom, het is er breed en licht en flink op
gezet. Toch is Vlaardingen een stad, niet
grooter dan Den Helder. Het telde, voordat
Vlaardingerambacht er op 1 Augustus aan
toegevoegd werd, pl.m. 30.000 inwoners en is
door deze annexatie gegroeid tot een stad van
pl.m. 38.000 inwoners, de grootte dus van
onze stad in normalen tijd.
Van station Oost leidt naar rechts een
vrij hoogen dijk naar het voormalige
Vlaardingerambacht, dat op een afstand
van nog geen l]/2 km in het polderland
ligt. De weg erheen is goed. Aan den voet
yan den dijk ligt rechts het wijde polder
land. Daar staan wat boerderijen, om
zoomd door popels en iepen, terwijl over
de slooten krom gebogen staan de knot-
wilken, peinzend in het vlakke water. Een
vriendelijk beeld. Op den achtergrond ligt
Schiedam. Daar rooken de hooge schoor-
steenen, daar zijn de machtige armen van
de kranen, waarvan de meeste tot niets
doen gedoemd zijn.
Rechts van den dijk ligt Vlaardingen. Daar
Is het Oranjepark aan de grens van de ge
meente. Een flink park, fraai aangelegd, een
prettig ontspanningsoord voor de bewoners
van Vlaardingen en voor die van Vlaardinger
ambacht. Want Vlaardingerambacht grenst
practisch aan het park, het loopt over in de
gemeente Vlaardingen. En aan den buitenkant
van Vlaardingerambacht, naar de Schiedam-
sche zijde, ligt het „roode dorp", dat men als
tijdelijk woonoord van een honderd of meer
Heldersche gezinnen gedacht had.
Het „roode" dorp, een oorlogsdorp.
We noemen de plaats waar de semi-
permanente woningen voor de vluchtelingen
neergezet zijn, het roode dorp, niet om de ge
zindheid van zijn bewoners (want die zijn er
nog niet), maar om de roode daken, die uit
verte al fel zich afteekenen in het groene land.
Het roode dorp is een oorlogsdorp. Het
is gebouwd voor de Rotterdammers, die
hun geheele hebben en houden met den
oorlog hebben verloren en dus op straat
stonden. Het feit echter, dat ook in Over-
schie een 200-tal woningen werden ge
bouwd en in IJsselmonde een 500 is
oorzaak, dat verschillende van de huizen
in Vlaardingerambacht niet direct een be
woner zullen vinden, zoodat er voor de
Heldersche gezinnen minstens een honderd
huizen, misschien wel meer, beschikbaar
zullen zijn.
In October van het vorige jaar werd met
den bouw begonnen, in opdracht van den Al
gemeen gemachtigde voor den wederopbouw,
ir. Ringers. Er zijn daar een 410 woningen
ontworpen, waaronder 13 met winkel en
magazijn.
Binnenkort zal een groot gedeelte van
de woningen voor bewoning gereed zijn.
Tal van arbeiders zijn er aan bezig. De
straten worden aangelegd, trottoirtegels
stapelen zich overal op, er komt in het
geheel van dit ruim aangelegde dorp
teekening.
We hadden Donderdag het genoegen met
den uitvoerder van het werk, den ir. J. M.
Deutekom, die in opdracht van de gemeente
Vlaardingen met de leiding belast is, een rond
gang over het terrein te maken.
Een gedeelte van het „roode dorp". De hoogbouw-woningen
voor de grootere gezinnen.
Royale opzet.
De indruk, die men van het geheel krijgt,
is: een royale opzet. Breede straten en huizen,
die waarlijk niet het karakter dragen van een
noodwoning. De opzet is trouwens, dat de
woningen voor den duur van minstens 25 jaar
gezet zijn. De smalste straat is 22 meter breed,
de breedste meer dan 40 meter. De geheele
uitvoering getuigt van een practischen geest.
Over de woningen zelf hebben we Donderdag
al een en ander gezegd. Men onderscheidt ver
schillende typen, die echter onijer te verdeelen
zijn in twee hoofdtypen, n.1. de z.g. laagbouw
en hoogbouw.
Bij den laagbouw is alles gelijkvloers. Men
heeft daarbij zelfs niet de beschikking over
zolderruimte. Bij den hoogbouw heeft men een
étage, waarop drie, vier of vijf slaapkamers
zijn gebouwd. Voor de huurprijzen van de
huizen zie men ook ons nummer van Donder
dag.
Huizen van steen en beton.
Het typische van deze woningen is, dat er
practisch geen hout aan verwerkt is. Alleen
de vensters en die zijn breed en groot, zoodat
de huizen licht zijn, en de deuren en drempels
zijn van hout, de rest van de huizen is opge
trokken van steen en beton. Er zijn zelfs
de laag kou-werend gemaakt zijn. De huizen
betonnen vloeren, die echter door een isoleeren
zijn door deze betonlaag natuurlijk kurkdroog.
De dakconstructie is van gewapend beton en
afgewerkt met z.g. roode panslag, een soort
asfalt, zoodat inderdaad van verre de indruk
gewekt wordt, dat de daken met roode pannen
afgedekt zijn. De goot is van z.g. bimsbeton en
zit direct aan het dak vast. De woningen zijn
eenvoudig, doch vriendelijk ingericht. Zooals
we reeds schreven, er is veel licht. De keukens
hebben alle een terrazzo aanrecht en daar
boven zijn ze betegeld. Bergruimte vindt men
niet veel in de woningen, omdat ook al weer
door gebrek aan hout geen schuren op de erven
zijn geplaatst en binnenshuis vrijwel alles
benut is voor woon- en slaapgelegenheid.
Kasten zijn echter vrij ruim aangebracht, ter
wijl voor de fietsen, op ieder blok huizen, een
gemeenschappelijke bergplaats is.
Voor de huizen is een breed tegeltrottoir.
Daarvoor een groenstrook van ongeveer 5 m
breed, die door de gemeente wordt beplant en
onderhouden. Dan krijgt men den rijweg, daar
naast weer een groenstrook en vervolgens het
trottoir voor de woningen van de 'overburen.
Men kan dus zeggen, dat er gemeenschappe
lijke tuinen zijn in iedere straat, die door de
gemeente in eigen beheer worden verzorgd. Op
de open binnenterreinen is ook veel grond voor
plantsoen vrijgelaten. Ook hier zorgt de ge
meente voor het onderhoud. Men kan er dus
van verzekerd zijn, dat dit plekje binnen af-
zienbaren tijd een ideaal woonoord wordt.
De omgeving van het „roode" dorp.
In den aanvang van ons artikel schreven we
reeds een en ander over de omgeving van
Vlaardingerambacht. Het dorp is in hoofdzaak
bewoond door hen, die in de stad hun werk
kring hebben en hun woonplaats verlangen in
een rustige, landelijke omgeving.
Ook zijn er tal van gepensionneerden, die
zich hier hebben gevestigd, omdat het wonen
er vrij goedkoop was en men uitstekende ver
bindingen hêeft met Schiedam, Rotterdam en
verder gelegen groote plaatsen.
Nu 1 Augustus Vlaardingerambacht bij
Vlaardingen is gevoegd en deze plaats trou
wens practisch reeds één geheel met het dorp
was, spreekt het vanzelf, dat velen ook
interesse voor deze oude plaats aan den Nieu
wen Waterweg zullen hebben. Vlaardingen is
een der oudste plaatsen van ons land. Al sinds
eeuwen beoefent men er de visscherij, doch in
den loop van de jaren is het van visschers-
plaats gegroeid tot een industrie- en haven
plaats van beteekenis. Het is de derde haven
plaats van ons land geworden.'
Het centrum van de stad is vrij compact ge
bouwd, doch de nieuwere stadsuitbreiding is
zeer ruim opgezet. In verschillend opzicht doet
de stad aan Den Helder denken en wij twijfelen
er niet aan of welke stadgenoot, de stap waagt,
om Vlaardingen als tijdelijk woonoord te
kiezen,- hij zal er zich, wat de sfeer betreft, wel
thuis voelen.
De stad is vrij rechts georienteerd. Van de
21 raadsleden behoorden er 12 tot de rechtsche
partijen. Men vindt er een vrij levendig ver-
eenigingsleven, goede scholen, een Chr. H.B.S.,
een visscherijschool, een ambachtsschool, ver
schillende zangvereenigingen een openbare en
een christelijke openbare leeszaal en biblio
theek, een oudheidkamer en visscherij museum,
verschillende kerken en aardige parken. Het
is een levende stad.
Eén bezwaar.
We hebben nu een beschouwing gegeven
van het dorp en de omgeving waar tal
van Heldersche gezinnen een tijdelijk
onderkomen zouden kunnen vinden. Wie
tijdeljjk uit onze gemeente zou kunnen
breken en wie een aardig huis wil be
wonen, kan in Vlaardingerambacht te
recht, maarhet is er niet rustig. Het
dorp ligt op eenige kilometers afstand
van Rotterdam. Op ongeveer 3 kilometer
ligt de scheepswerf van Wilton Feyenoord.
Achter het station Vlaardingen zijn de
olietanks van de B.P.M. In de omgeving
is de Superfosfaatfabriek. Er zjjn
machinefabrieken en het spreekt dus van
zelf, dat de bezettende overheid in deze
omgeving heel wat afweergeschut heeft
geplaatst.
Men kent in Vlaardingen onrustige nachten,
door hevig afweervuur. De bevolking trekt
zich daar echter weinig of niets van aan. Men
weet, dat er geen objecten in de stad zelf zijn
en men heeft de ervaring, dat. op een enkele
bom na, die per ongeluk naar beneden kwam,
er nimmer op de stad gegooid is. Men legt
zich dus rustig neer. Of dit echter ook het
het geval zou zijn met de Helderschen, die
reeds zooveel hebben meegemaakt Er zijn
veel stadgenooten, die zich door het schieten
niet laten intimideeren, maar ook velen, die
het niet meer verdragen.
Nogmaals, wie niet bevreesd is voor wat
„schieterij", die vindt hier een woonplaats
waar hij niet bang behoeft te zijn voor
bommen.
Het bureau Vluchtelingenhulp te Alkmaar
zal verder alle mogelijke inlichtingen gaarne
verstrekken. Ook wanneer de woningen te be
trekken zijn. Men stelle zich dus daarmee in
verbinding als men tijdelijk zuidelijker wil
trekken.
u-ati de
Geen 3, doch 6 winnaars
uitverkoren
Wig schreven het reeds: de X-dorpsche prijs
vraag is een groot succes geworden. Bij
honderden stroomden goede (en foute!) oplos
singen binnen en tenslotte was het een wel
zeer lijvig pak antwoorden, dat door de puzzle-
redactie doorgewerkt moest worden. Deze jury
had echter, dank zij de groote mate van
variatie, die vele oplossingen kenmerkte, een
prettigen arbeid.
Waar er echter van een zó doorslaand
succes sprake was, meenden wij voor een extra
verrassing te moeten zorgen. De directie werd
voorgesteld inplaats van 3 prijzen 6 prijzen
beschikbaar te willen stellen. En waar van die
zijde geen bezwaar rees, kunnen wij thans het
aantal winnaars verdubbelen.
En om de puzzle-familie niet langer in het
onzekere te laten, hier zijn de gelukkige uit
verkorenen, van een boek en handteekening
met opdracht van Jan Mens:
Een ex. van „Mensen zonder Geld" krijgen:
Mej. A. PostumusRensmaag,
Kloksteeg 8, Den Helder.
J. van der Wal,
Hugo de Grootstraat 20, Den Helder.
Een ex. van „De Gouden Reael" krijgen:
Mej. J. H. Fritz,
Fabritiusstraat 8, Den Haag.
G. Woudstra,
Zaagmuldersweg 171 B, Groningen.
Een ex. van „Koen" krijgen:
H. W ijker Sr.,
Vischstraat 16, Den Helder.
C. de Wit,
Jan in 't Veltstraat 47, Den Helder.
Wij hopen de boeken Maandag of Dinsdag
geteekend in ons bezit te hebben. In de krant
wordt dan vermeld, wanneer men ze aan onj
Bureau zal kunnen komen afhalen. Wie buiten
woont krijgt z'n prijs per post.
't Dèrp.
Tenslotte nog enkele oplossingen, die waard
zijn aan de vergetelheid ontrukt te worden.
Zoo schreef een inzender; „Naar mijn idee
bent U in Egmond aan Zee. Ook wel genaamd
„het dèrp". Toen U met Aris Krab in gesprek
was werd U zeker wel gevraagd „Van wie ben
je er dan ien joi?" En toen U Uw naam
noemde of dien van Uw grootvader was het
natuurlijk direct „Een ja, die hew ik wel ekent.
Zoo, zoo, ben je er deer ientje van, ik adet
wel edacht." Ikzelf stam ook van ,,'t dèrp" af
en ken de derpers en hun gewoonten. Er is
wel slechter volk!
Een dame dicht daarna weer als volgt:
Jan Mens en de Redactie
Brengen hun lezers in actie
Wij moeten nu maar raden
Waar Jan Mens in de zon-ligt te braden
„Ergens" aan het Noordzeestrand
Van ons schoone Noord-Holland
Ik raaden deel U hier mee
't Is in Egmond aan de Zee!!!
Tenslotte was daar nog een zeer vérdienste-
lijk gedicht van den heer H. H. J. Plukkel,
getiteld:
VxuMntiejj'ioyci en. pa-i^Le.
Hoewel persoonlijk onbekend
Is Uw Zoutwaterkrabbel
Voor mij in 't oude Jutterland
Een aangename babbel
Dicht aan 't strand, in 't zeemansnest
Geslagen door het „heden"
Leeft ook voor U d'herinnering nog
Aan 't roemvolle verleden
In Uw vacantie zelfs kon U
Den Helder niet ontwijken
Al was 't „ergens" in Nederland
Waar U thans neer zou strijken
Al meende U Egmond aan de Zee
Voor Uw excursie heilig
U ziet, voor speurders van formaat
Is U daar zelfs niet veilig
Vrees niet heer Mens!
De Jutterij komt U daar niet belagen
Intusschen wensch ik U daar nog
Zeer rustige vacantiedagen.
Dreunend zingt 't lied van de zee haar
[accoorden
Voeren ze weg naar het verre verschiet
Velen zijn er die haar roepstem niet hoorden
Zij, die haar kennen vergeten dat niet
Dagen en jaren zijn langzaam vergleden
Met de historie van de „oude" stad
Toen zij nog mannen uit 't grijze verleden
„Dorus", „De Gorrel" en „Tabbie" bezat
Ook als U thans in Uw rustige dagen
Luisterde naar het wild brullende „beest"
Zijn misschien heel dikwijlsstil Uw
[gedachten
Bij deze moedige kerels geweest
Hoe vaak moog'ljjk hebt U peinzend staan
[staren
Over die zee, naar het eeuwige blauw
Met het gevoel, wat zich zelden verloochent
Symboliseerend de werk'lijke trouw!
Hedenmiddag te twee uur zal in het club
huis aan de Kemphaanstraat een voorstelling
worden gegeven voor de kleine kinderen der
afdeeling, tot den leeftijd van 8 jaar. Daarna
te half vier een voorstelling voor de kinderen
boven de 8 jaar. Daar het geheel gratis is,
verwacht het Bestuur alle kinderen der Speel
tuinvrienden in het clubhuis.
Er bestaan nog plannen om voor de kinderen
der afdeeling onderlinge wedstrijden te houden
in groepen van verschillende leeftijden. Nader»
bijzonderheden hieromtrent volgen spoedig.
worden honderden
Behalve van
WE RN ER CRONE, Koningstraat 29.
SSPPi
WW
De laagbouw-woningen zijn ook vriendelijk en licht.
Wederom hebben deze week de abon-
né's van dit blad zich de oogen uitge
wreven bij het kennisnemen van het
leitdat opnieuw een bende Nieuwe-
dieper-gangsters ingerekend is en. na
de volledige bekentenis van hunne
pekelzonden, franco per expresse naar
Alkmaar getransporteerd is, teneinde
aan de hoede van den Officier van
Justitie toevertrouwd te worden.
Inderdaadmen wrijft zich de
oogen uit. Men kan als behoorlijk bur
ger niet begrijpen aan welke krankzin
nige hersenkronkelingen deze elemen
ten lijden, die keer op keer bij het
invallen der duisternis op pad gaan ten
einde de verlaten woningen van hun
mede-burgers leeg te halen.
Wij hebben er al eens eerder over
geschreven en toen de gewaetgde stel
ling geponeerd, dat er altijd nog zooiets
als „sportieve" inbraken bestaan. U
weet wel, de arme drommel die voor z'n
hongerend gezin een brood steelt en
soortgelijke gevallen. De Heldersche
inbraken missen dit „sportieve" element
ten volle. Ze zijn alleen maar laag en
gemeen en eerloos. Een bedrijf, waar
voor men alleen maar den neus kan
optrekken en er het zwijgen toe doen.
Echter niet iederéén is daar toe
in staat. Niet iedereen beschikt nu een
maal over een temperament dat hij
kan. Zoo troffen wij. den dag
v maat ot
zwijgen
na de bekendmaking der diefstallen, een
ras-echten Nieuwedieper in den trein
aan, die aangestoken was door een
even eerlijk-gemeende als ontembare
verontwaardiging over deze schelm
stukken. Hij noemde zelfs deze stad
niet meer Nieuw.ediep, doch „D i e -
v e n d i e p", welke woordspeling lang
niet on-origineel is. Voorts bracht hij
een idéé te berde betreffende de toe
komstige bestraffing van de euvel
daders, dat luide bijval vond en het
welk wij hier, curiositeitshalve. weer
geven. Het kan geen kwaad in ,dezen
de vox populi kenbaar te maken
De man dan stelde voor. dat de Rech
ter de schuldigen als volgt moest ver-
oordeelen: ieder van hen gedurende
7 dagen met een ketting aan de licht-
paal op het Koningsplein binden ten
aanschouwe van Jan Publiek, dat on
getwijfeld naar dit middeleeuw sche
schouwspel zou komen kijken. Voorts
zou er een bord boven de hoofden van
de bedrijvers van het kwaad opgehan
gen worden, waarop te lezen stond:
„Deze schoft bestal zijn medeburgers
in tijden van grooten nood"
Wij geven toe dat dit krasse maat
regelen zijn. Evenweler moet pre
ventief opgetreden worden en harde
heelmeesters cureeren stinkende won
den.
Een geluk voor de gearresteerden, dat
de tijd der leeke-rechtspraak lang voor
bij is en dat ze kans maken op een be
langrijk humaner straf. Desalniette
min spreken wij de hoop uit, dat die
niet al te licht zal worden! Ter alge-
meene preventie dan
Wordt Vlaardingerambacht een de
pendance van Den Helder? Het aan
bod is er, zoodat die mogelijkheid ge
schapen is. Hoe de club der geëvacueer
de gepensioneerden er echter op rea-
geeren zal is niet bekend. Zij kennen
de plaats niet en zullen waarschijnlijk
niet eens weten, dat deze nederzetting
een uitgestrekheid heeft van 1979 hec
taren, en dat het landelijk gedeelte vee
teelt heeft.
Veeteelt voor gepensioneerde Nieu-
wediepers? 't Lijkt ons. eerlijk gezegd,
niet het meest ideale tijdverdrijf voor
oud-marine- en indisch-gasten. Ze zul
len. al koeien melkend, schapen schee-
rend. geiten-fokkend, kippen teelend,
en varkens mestend ongetwijfeld de
zoute geuren van het Marsdiep missen,
de bankies in 't plantsoen en het loopie
Keizerstraat - Spoorstraat - Weststraat-
Kanaalweg - Prins Hendriklaan-Keizer
straat.
De nabije toekomst zal leeren wat den
doorslag geeft en of de Vlaardinger-
ambachtsche 1979 hectaren door de
non-actieven geprefereerd zullen wor
den boven de buitenvelsche landouwen
in den noord kop
i
