dagblad voor
HOLLANDS
i— Verduister -
Java van alle zijden ingesloten
De dag van
den Omroep
CHAGER COURANT VAN 1855
VOOR SEBASTOPOL
Van siaaf tot mensch
86ste JAARGANG No. 11737
ZATERDAG 28 FEBRUARI 1942
W/ERELDSCHOUW
SÏÏ».Ï\525* ara
JSSi.lL in samenwer-
4'1 3
I
Versterkingen voor
lndië dringend noodig
1 Maart t Radiodag
Prof. Goedewagen leidt dag van
den Nederl. Omroep in
Programma-directeur
Nederl. Omroep benoemd
LK 8.29 uur e.k.
8.26 uur
Aansprakelijkheid van telers
Val van Rangoon aanstaande
Japanners dringen de
buitenwijken binnen
Duitschland strijdt voor Europa
Hevige gevechten op de Krim
Zou dat wel waar zijn 1
Redactie- en administratie-adressen:
SCHAGEN Telef. 444 (2 lijnen)
DEN HELDER Telef. 2345 (2 lijnen)
ALKMAAR Telef. 3332
Uitgave:
l N-V. Uitg. Mij. Hollands Noorderkwartier
U- t
g r
AAN den overkant van het water
moest de democratische „een.
heid" voor de zooveelste maal moed
ingeblazen worden om wanhoop en
versplintering te voorkomen. Roo-
sevelt en Churchill kweten zich
van deze taak. Door zijn rede te
knoopen aan den geboortedag van
Washington deed Roosevelt een
poging om dein liuidigen oorlog een
historische en volksche beteekenis
te geven en dat na zelf zijn volk
met list en ophitsing in den oorlog
te hebben gedreven. Ook in ander
opzicht riep de president histori
sche herinneringen wakker. Dit
heeft ten doel om uit de historie
moed te putten, nu de Ver. Staten
klap op klap te incasseerep krij
gen. Dat doet dezelfde Roosevelt,
die voor den oorlog Amerika roem
de als het reservoir der democra
tieën en te wijzen op de enorme
productie-capaciteiten der Ver. st.
Nu grijpt hij al niet meer in di
reservoir, maar in de historie om de
tegenslagen te verzachten.
Doch ook op andere punten was
fijn rede merkwaardig. Als hij b.v.
zegt: „Wij vragen den vijand lede
ren dag een zware schatting en
treffen hem waar zij kunnen
klinkt dat op zijn zachtst gespro
ken ietwat belachelijk. Deze uitla
ting ware beter van toepassing op
Duitschland, dat bijna dagelijks in
extra berichten wijst op zijnrmten-
sieve actie in de Amenka^nsche
wateren. Voorts zegt Roosevelt dat
de hulp aan China voor Amerika
van e?sentieele beteekenis is. Dit
valt echter moeilijk te zien, ten j
hier een financieele beteekenis^b -
docld wordt. En dan komt de ware
aan uit den mouw!
Uit zijn rede blijkt overigens a
heel duidelijk, dat Amerika al vijf
jaar lang een politiek ^voerd heeft
die streefde naar een conflict mei
Japan. Daarbij werd er op^epocht
dat Japan in ten hoogste 90 dage
overwonnen zou zijn - thans
bronst Roosevelt de mogelijkheid
ter sprake dat zelfs de Amerikaan-
sclie kusten niet meer
iuist zijn visie op dit punt is,
blijkt uit het bericht, dat de Ame-
rikaansche kust reeds door een Ja-
pansche (juikboot werd beschoten.
r* httrCHILL deed in het Engel-
b,1J vff'iat Het ^s de bekende truc,
Biecht - Britsche propa-
a0«* To"D.«.chtod «b-
zooals Goebbels in „Das Reien
"tSurchin 1. de X
onze totale ®ye^uJ^'tn geheele we-
oorlogsfrontenoP^dfduidelijker
reldtooneel bhjkL hill jS Slechts
hoe machteloos Churc minder-
met intrigues en ander £n
waardige waPePfh laten hooren
dan wat X^ïn zijn een
roemruchte wapen de aan.
•onmogelijkheid. T ,mar iaat
slagen, die hij bu« en Na
plegen,,wapenfeiten Tanger
den infamen aanslag Service
was thans door den oujtschen
weer een aa"8,?f a' yon Papen.
king met de Gepeoe.
ooat.Aaif-W»
ners gestadig en Kean.ie0r-
daar reeds zo°' d® enkel be
den practisch ovr g heschik-
langrijk steunpnn pUan(len van
ken. Op de meeste japanners
Ned.-Indie hebben en Java
vasten voet geK1 -*L"
Ondanks de vele vergeefsche uit-
valspoglngen der Bolsjewisten ls
de belangrijke havenstad op de
Krim nog steeds door de Dnitsche
cn Roemeensche troepen nanw In
gesloten. Machtig geschnt vormt
een voortdurende bedreiging voor
de belegerde stad.
(Transatlantic-Recla PK. Haas)
Nieuwe agrarische ordening
in beqptte Oostelijke gebie-
den.
BERLIJN, 27 Fefcr. (D.N.B.)
De rijksminister voor de bezette
Oostelijke gebieden, Alfred Rosen-
berg, heeft in overleg met den ge
volmachtigde voor het Vierjaren
plan, rijksmaarschalk Goëring, een
nieuwe agrarische ordening voor
de reeds door het civiple bestuur
overgenomen gebieden der vroegere
Sovjet-Unie in de grenzen van 1939
uitgevaardigd.
In plkats van het bolsjewistische
Kolchosenstelsel, komt een nieuwe
ordening, die de landbouwbevol
king van het Oosten tot de indivi-
clueele bewerking van den bodem
zal terugbrengen. Begrijpelijkerwij
ze is het niet mogelijk, de gevestig
de bolsjewistische methoden, waar
door de boeren tot slaven werden
gemaakt, van vandaag op morgen
te veranderen. De ontbonden collec
tieve bedrijven zullen daarom eerst
worden omgezet in gemeenschappe
lijke bedrijven, waaruit zich vervol
gens de individueele bedrijfsvorm
zal ontwikkelen.
In overleg met het opperbevel van
de weermacht geldt de nieuwe agra
rische ordening ook in de door de
Duitsche troepen bezette gebieden,
die nog niet door het civiele bestuur
zijn overgenomen.
Alle Nederlandsche soldaten
uit Engeland en Canada naar
Ned.-IndiS. Vele geallieerden
op Java.
SJANGHAI, 26 Febr. De woord
voerder der Nederlandsch-Indische
strijdkrachten heeft volgens een
bericht uit IJatavia verklaard: „Ne-
derlandsch-Ifidië heeft dringend
versterkingen van de geallieerden
noodig, want de toestand is uiterst
ernstig.-" Hij wees er op, dat Java
thans van alle kanten ingesloten
is en dat de Nederlandsch-Indische
weermacht te zwak is om een Ja-
panschen aanval af te slaan.
De regeering van Nederlandsch
lndië heeft alle Nederlandsche
soldaten, die zich op het oogen-
blik in Engeland en in Canada
bevinden, bevolen onmiddellijk
naar Nederlandsch-Indië terug
te gaan om onder de wapenen
te komen.
Na zijn terugkeer uit Amerika
heeft de plaatsvervangend gouver
neur-generaal van Nederlandsoh-
Indië, dr. Van -Mook, een gesprek
gehad met den bekenden Ameri-
kaanschen journalist Knickerbocker
Dr. Van Mook drong er sterk op
aan, dat Amerika de vliegtuigen,
die Nederlandsch-Indië gekocht en
betaald had, ook zou leveren.
Veel buitenlandsche troepen
op Java.
De opperbevelhebber van het
Nederlandsch-Indische leger, ge
neraal Terpoorten, heeft Donder
dagavond, naar de Britsche nieuws
dienst uit Bandoeng meldt, voor de
radio verklaard, dat „duizenden
Britsche, Australische en Ameri-
kaansche troepen" zich op Java be
vinden. Voorts verklaarde hij, dat
de toestand ernstig is en er geen
aanleiding bestaat tot een lichtzin
nig optimisme. „Evenwel", zoo
meende Terpoorten, „bestaat er
ook geen aanleiding voor pessimis
me. De komende slag op Java zal
zich „volgens de gestelde plannen"
afspelen".
wordt rondom ingesloten, zoodat
militair gesproken de Indische Ar
chipel als steunpunt en operatie
basis voor de geallieerden reeds
zoo goed als zeker binnen afzienba
ren tijd geheel uitgeschakeld is. In
de buitenwijken v. Rangoon bevin
den zich eveneens reeds Japansche
troepen, waardoor het nog slechts
een kwestie van uren is of ook
deze haven is in handen van Ja
pan, dat daardoor de Britsche
verbindingswegen over Zee voof
een groot deel zaL gaan beheer-
schen. De oorlog in Oost-Azië zal
ongetwijfeld nog geruimen tijd du
ren, de beslissing is echter reeds
ten gunste van Japan gevallen, nu
de geallieerden de belangrijkste
steunpunten hebben moeten opge
ven. Wat de andere oorlogstoonee-
len betreft: in Noord-Afrika is een
pauze ingetreden, in Rusland
worden daarentegen nu de eerste
teekenen van de naderende lente
waargenomen worden, de voorbe
reidingen getroffen voor een her
vatting van het offensief, dat zal
eindigen met de vernietiging van
het bolsjewisme.
Zeeslag bt] Ball.
Het Japansche hoofdkwartier
maakt bekend, dat tijdens een zee
slag ter hoogte van het eiland Bali
twee Amerikaansche en twee Ne
derlandsche torpedojagers door Ja
panache strijdkrachten tot zinkeri
zijn gebracht, terwijl twee kruisers
en een torpedojager zwaar bescha
digd werden.
Naar het keizerlijke hoofdkwar
tier bekend maakt, hebben op Zuid
Sumatra ©pereerende legereenheden
op 23 Febr. een belangrijke ma
rinebasis aan de Samangka-baai
geheel bezet Voorts wordt bekend
gemaakt, dat Japansche marine-
vlietguigen boven Batavia vier Spit
fires van den tegenstander hebben
neergeschoten-
In de wateren van het; eiland Ti-
mor hebben Japansche marinevlieg
tuigen, naar het Japansche keizer
lijke hoofdkwartier meldt, Zondag
j.1. een vijandelijk vaartuig van
20.000 ton tot zinken gebracht en
een Nederlandschen mijnenlegger
van 3.000 ton in brand geschoten.
Een ander vijandelijk schip werd
eveneens door de Japansche i*>m-
men getroffen en vloog in brand.
In een blik terug op den llden
Januari begonnen veldtocht tegen
Nederlandsch-Indië hebben Japan
sche militaire deskundigen ver
klaard, dat de luchtstrijdkrachten
van den tegenstander in het Zuid
westen van den Stillen Oceaan zoo
zwaar verslagen zijn, dat rij „niet
veel ronden meer kunnen door
staan". Ruim 460 Engelsehe, Ameri
kaansche en Nederlandsche vlieg
tuigen zijn in de zeven weken se
dert het begin van dit offensief ver
nield.
De Persdienst van den Nederl.
Omroep meldt:
Duizend maal per jaar vraagt de
radio de aandacht van haar luiste
raars voor de schoone scheppingen
van kunstenaars uit binnen- en bui
tenland. Zij voert ons bliksemsnel
naar alle tooneelen der aarde, waar
het nieuws „heet van de naald"
komt en legt ons oor te luisteren bij
de eeuwig bruisende levensstroom.
Wij hooren de stem van de jeugd
we zijn getuigen van de groote
sportgebeurtenissen en verrijken
onze kennis bij lezingen, kookles
sen, en zoo veel andere onderwer
pen, die dagelijks in den aether
worden aangesneden.
Niemand zal bij het inzien van
de waardevolle programma's die
den luisteraars wekelijks worden
voorgezet, de Nederlandsche Om
roep van ijdelheid betichten wan
neer hij op 1 Maart zelf eens in
den spiegel kijkt en iedereen laat
hooren wat er moet gebeuren voor
alle uitzendingen eenmaal in kan
nen en kruiken zijn. Vandaar een
speciale uitzenddag, waarover men
elders in dit nummer interessante
bijzonderheden leest.
's-Gravenhage, 27 Febr. Ter ge
legenheid van den dag van den
Nederl. Omroep te Hilversum op
Zondagmiddag a.s. zal de secr.-gen.
van het Dep. van Volksvoorlich
ting en Kunsten, prof. dr. T. Goe-
dewaagen, persoonlijk aanwezig
zijn en op de feestelijke bijeen
komst een Inleidend woord spre
ken.
MainMaan
op vanavond om onder
17.03 |n «z 6.o7
3 Mrt. *9.16 uur 17Mrt
V.M. tot morgenochtend N.M.
9 Mrt. o 25 Mrt.
'Zondagavond om
Maan 19.18 uur Maan
op onder
17.44 tot Maandagochtend 7.38
J. C. PLATE.
(Ned. Omroep-Vermeulen).
De dir.-gen. van den Nederl. Om
roep, dr. Ing. w. A. Herwijer, heeft
met ingang van 1 Maart tot direc
teur van deii ProgrammadLenst
van de Nederl. Omroep den heer
J. C. Plate benoemd.
In eea vraaggesprek met den
nieuwbenoemden directeur van den
programmadienst, die een goede
kenner is van de muziek, de letter
kunde en kunstgeschiedenis, wees
de heer Plate er op, dat het zijn
grootste streven in de toekomst zal
zijn om de programma's in gezon
den volkschen zin te doen samen
stellen.
„Mijn grootste taak zal zijn", al-
|- dus de heer Plate, „om een gezonde
verhouding te scheppen tussohen
de ontspanning en de voorlichting,
welke in de radio geboden wordt,
zoowel op het gebied van de muziek
als op dat van de letteren. Mijn
bijzondere belangstelling bij al deze
werkzaamheden gaat zoowel naar
het land als de stad en ik hoop een
zoo nauw mogelijk contact tusschen
beiden te bereiken".
(Zie voorts pag. 2.)
Onder de huidige omstandigheden
is het geJx>den, dat van de voor
raden producten ten dienste van
de voedselvooreizning in geen ge
val iets verloren gaat.
In dit verband vestigt het Rijks
bureau voor de Voedselvoorziening
in Oorlogstijd er de aandacht op,
dat zij, die graan of eenig ander
product, dat voor de voedselvoor
ziening van belang is, dn voorraad
of voorhanden hebben, volgens art.
2 van 't Voedsel voorzien in gsbesluit
verplicht zijn, daarvoor die zorg
aan te wenden, welke redelijker
wijs van hen verlangd kan wor
den.
Dit houdt in, dat personen, die
bovenvermelde producten in voor
raad of voorhanden hebben, ver
plicht zijn voor a I do en d e beveili-
ging tegen brand, diefstal, inbraak,
e.d. zorg te dragen. Indien produc
ten verloren gaan, doordat onvol
doende voorzorgsmaatregelen zijn
getroffen, zal vervolging plaats heb
ben op grond van het Voedselvoor-
zieningsbesluit.
Nalatigheden worden gestraft met
hechtenis van ten hoogste een jaar
en geldboete tot een maximum van
25.000 gulden, terwijl aan hen, die
opzettelijk in strijd handelen met
het hier bedoelde voorschrift, lang
durige gevangenisstraffen kunnen
worden ppgelegd.
DEP. VAN VOLKSVOORLICHTING
ZATERDAGS GESLOTEN.
De Secr.-Gen. van het Dep. van
Volksvoorlichting en Kunsten
brengt ter algemeene kennis, dat
het departement voornoemd, met
inerang van heden tot nader order
des Zaterdags gesloten zal zijn.
Een eeuwenoude urn, welke bij de
Zuiderzeewerken te voórschijn ls
gekomen en zich thans ln het Wie-
ringer mnsenm van den heer Bos-
ker te Hippolytnshoel bevindt.
(Polygoon-Kuiper).
GENEVE, 27 Febr. (D.N.B.)
De militaire correspondent van
de Daily Express schrijft om
trent den militairen toestand in
Birma o.a., dat Rangoon, de be
langrijkste haven van Birma,
thans gevaar loopt in den aller-
naasten tijd door de Japanners
bezet te worden. Voor het ein
de van deze week kan verwacht
worden, dat Rangoon zich in
handen van den vijand bevindt.
Radio-Saigon heeft meegedeeld,
dat de Japansche troeppn de
buitenwijken van Rangoon zijn
binnengedrongen. Verder deel
de het radiostation op grond
van berichten uit Mandalay
mede, dat de verbinding niet
Rangoon is verbroken.
Vluchtelingen uit Rangoon verkla
ren, dat Rangoon een „spookachtige
stad" is waarin zich slechts nog
enkele politieagenten en soldaten
bevinden. Rangoon is vol van het
lawaai van de herhaalde explosies
en branden, die men veroorzaakt bij
de ten uitvoerlegging van de poli
tiek der verbrande aarde.
Domei meldt uit Saigon, dat ra
dio Sanfrancisco heeft bekend ge
maakt, dat de Japansche troepen
geconcentreerd langs de rivier de
Sittang, gisteren stroomopwaarts
zijn opgerukt om het eindstadium
der omsingeling van Rangoon te
voltooien.
Volgens een bericht van Radio-
Calcuttq. zijn de Andamanen ten
Zuiden 'van Burma Dinsdag Voor
het eerst gebombardeerd en giste
ren weer aangevallen. Naar het
heet, was Port Blair het hoofddoel
van den aanval.
In een door den Britschen be
richtendienst uitgegeven speciaal
bericht uit Rangoon wordt beves
tigd, dat de Britsche troepen zich
onder „zwaren druk" der Japan
ners hebben moeten terugtrekken
over de, rivier Sittang. In het be
richt wordt verder gezegd, dat de
militaire autoriteiten op verzoek
van den gouverneur zich belast
hebben met de controle over Ran
goon. Het neerschieten van plun
deraars erf brandstichters heeft een
grooten indruk gemaakt
De strijd in China.
Naar de woordvoerder van het
Japansche leger alhier heeft mede
gedeeld, hebben Japansche strijd
krachten in de omgeving van
Sjanghai tusschen 21 en 26 Febr.
over een oppervlakte van 50 vieN
kante kilometer een zuiverings
actie ondernomen tegen aanzien
lijke daar geconcentreerde strijd
krachten van Tsjoengking. Deze
leden groote verliezen. Vele officie
ren werden gevangen genomen en
1700 gesneuvelden der strijdkrach
ten van Tsjoengking hieven op het
slagveld achter. Aan Japansche
zijde had men slechts één doqde en
vijf gewonden.
Levendige activiteit ln
luoht boven Cyrenalca.
de
Hoofdkwartier van den Führer,
27 Febr. Het opperbevel van
de weermacht maakt bekend:
Op de Krim hebben Duitsche
en Roemeensche formaties vij
andelijke aanvallen op 't front
van Sebastopol en op het schier
eiland Kertsj met z .are ver
liezen voor den vijand afgesla
gen. Ook aan de overige fron
ten mislukten talrijke aanval
len van de bolsjewisten als ge
volg van het weerstandsvermo
gen van onze troepen, die door
sterke luchtstrijdkrachten Wer
den gesteund.
In N. Afrika levendige acti
viteit van Duitsche en Italiaan
sche verkenningsstrijdkrachten
aan het Cyrenaica-fornt. In
weerwil van het ongunstige
weer werden de havenwerken
van Tobroek gebombardeerd en
gemotoriseerde Britsche colon
nes met bommen en de boord-
wapens aangevallen.- Andere
luchtaanvallen waren gericht
op Britsche vliegvelden op het
eiland Malta.
De vijand viel ook in den af-
geloopen nacht enkele plaatsen
in het Noord-Duitsche kustge
bied aan. Twee Britsche bom
menwerpers werden neerge
schoten.
Het lot der Dnitsche gevan
genen in de Sowjetnnle.
BERLIJN, 27 Febr. De ANP
correspondent meldt: in het Enge!
sche Lagerhuis is medegedeeld, dai
de buitenlandsche journalisten in
de Sowjetunie in de gelegenheid
gesteld zijn geweest, om zich per
soonlijk te overtuigen van de goe
de behandeling van de Duitsche
krijgsgevangenen in de Sovjel-Unie
In welingelichte kringen alhier
haalt men de schouders op. Het is
best mogelijk, zoo meent men, dat
die jouïnalisten naar een of ander
Potemkin-kamp zijn geleid, om
hun een rad voor de oogen te
draaien, het is anders wel merk
waardig. dat het aan het interna
tionale Roode Kruis nog altijd niet
gelukt is, de gevangenkampen te
controleeren.
Verzonnen Een communiqué
van de Britsche admiraliteit
spreekt van drie torpedo's, die
„een Italiaansch konvooi in het
midden der Middellandsche Zee ge
troffen" zouden hebhen. Lord
Alexander heeft in zijn rede van
gisteren dezelfde bewering geuit.
Zoowel Lord Alexander als de
admiraliteit spreken welbewust on
waarheid, daar dit bericht in allén
deele is verzonnen.
BOMtMeNl IIN EENJ OPEN TA3CH
BONNEN IN EEN OVERJAS)
BOOZ.E DlEVEfJ AAN UW ZjJ
BROOD EN VLE&SCH
UW NE.U3 NOORBIJ
(Polygoon-SeyooJ
Sabotage te Gibraltar. Naar uit
Gibraltar wordt gemeld, zijn de
sabotagedaden in de Britsche ves
ting den laatsten tijd toegenomen.
Dientengevolge moesten de auto
riteiten de bewaking van de mari
nehaven en het Hippodroom, thans
vliegveld, verscherpen. Twee rtaerm
geleden zijn nog twee vliegtuigen
door sabotage zwaar beschadigd.