Nomaden trekken door
de Kalmukken-Steppe
IÜQJAAR XR6LL0PERA
DE WEEK
De kinderkamer in de vogelwereld
Stadsnieuws
Een Jutter liep de
Elfstedentocht
De LLS*A» op de
grondstoffen jacht
Wieringen
REGEN!?
Boekbespreking
Een der leden van de H. W. V.
„de Jutter", de heer J. Huigen, tijde
lijk woonachtig in Oudkarspe), heeft
kans gezien de z.g. Friesche Elf
stedentocht in 4 dagea tijd te wan
delen, en zoodoende een afstand af
te leggen van pl.m. 204 km.
Wat betreft de organisatie in
Friesland, deze was volgens den
heer Huigen boven allen lof verhe
ven, vooral het geheel belangeloos
verstrekken van voeding en onder
dak. Daarvoor komt in de allereer
ste plaats een woord van dank aan
de eminente secretaresse van de
L.W.V. „Leeuwarden", mej. v. Woud,
toe, die den geheelen tocht organi
seerde.
De herinnering aan dezen tocht
bestond uit een z.g. stempelvel,
waarop de wapens voorkomen van
de verschillende gemeenten, welke
bi het parcours waren opgenomen.
Daar dit de eerste maal is, dat
een, Heldersche deze Elfsteden
tocht wandelt, komt hem zeer ze
ker een woord van lof toe, temeer
daar hij de sportband tusschen de
twee vereenigingen nauwer aanhaal
de, wat uitkwam in het gezegde van
de secretaresse der L.W.V., die het
zeer op prijs stelde om voor een lid
van de „Jutter" haar medewerking
te verleenen, en die tevens hoopte
dat na eidiging van dezen oorlog,
het oude verband tusschen beide
vereenigingen weder mag bestaan.
in Feiten en Fantasieën
Van treinen en dieven
Vroeger hadden we den Oorter-trein
op Woensdag enwe hebben 'm
nog!
Vroeger kon men bij meneer Gorter
op het hoekje van den ,fPrelleweg
een super-goedkoop kaartje koopen
NieuwediepAmsterdam v.v. en zel
den werd van een instituut een dank
baarder en uitgebreider gebruik ge
maakt dan van dit. Vrouwelijk Den
Helder toog hoofdstadwaarts om zich
bij tijd en wijle nieuwe plunje aan te
schaffen. Men ging in die dagen na
melijk nog van de idee-fixe uit dat
C. dl A. en hoe de andere kleed
paleizen heeten, beter gesorteerd
waren dan de plaatselijke winkels.
Nu, daar is reeds genoeg over ge
praat en ggschreven. Zand erover. De
heeren gebruikten den trein voor weer
andere doeleinden en de jeugd ten
slotte profiteerde ervan door school
reisjes en voor een daggie naar
Artis".
Kijkdat laatste is blijven be
staan. lederen Woensdag ziet men
wederom een volgeladen trein naar
Amsterdam vertrekken, opgepropt
met jeugdige reizigers, die met vader,
en moeder gaan Artissen.
Oorlog of vredeArtis blijft be
staan. En al zijn de gelederen der ver
scheurende dieren aardig gedund en
heeft menige dikhuid het bijltje er bij
neer moeten gooien, onmachtig als
hij was om tegen „de distributie" te
bolwerken, de apen en de vogels en
de visschen en al die duizend andere
vertegenwoordigers der fauna van
vijf werelddeelen zijn er nog en boeien
de jongste generatie in evqn hevige
mate als een halve eeuw geleden.
Artis
Er is niet veel wat de jeugd schoo-
ner vindt. Laat zij er van genieten.
Er is zooveel in deze dagen loof min
der fraai, minder verheffend en min
der edel is. Laat de vrije fantasie zich
gerust baanbreken in die dierenpar
ken; het kan geen kwaad.
Als men zelf mee-gaat vraagt men
Zich telkens weer af wie het meest
geniet. Het kind of de ouders. Want
zelf dit alles opnieuw ziende komt
men steeds weer onder de bekoring
van dit levende beesten-spel,, en gaat
men in z'n herinnering terug tot de
eigen jeugd en het eigen eerste Artis-
r eisje.-
Daarom is Arfis voor alle tijden en
alle leeftijden.
Minder prettig was de mededeeling
dat twee Heldersche politieagenten
zich op allerschandelijkste wijze aan
misbruik van vertrouwen schuldig
gemaakt hebben.
Jammer dat er zulke lieden bestaan.
Jammer dat er naturen zijn, die juist
van hun functie gebruik maken om
anderen te treffen en te dupeeren. En
afgezien van het feit dat de Helder
sche rookende gemeenschap niet veel
meer cigaretten gehad zou hebben
als de party niet gestolen zou zijn,
het feit dat twee dienaren van recht
en orde zich dermate vergaloppeerden
is er niet minder om.
Een mensch zit wel eens bij zich
zelf te fantaseeren: ik deed dat gis
teren en kreeg de ivengch om eens
één dag rechter te zijn. En dan deze
beide heeren voor de balie te krijgen.
ïk beloof V dat ze hun vet zouden
krijgen. Ik beloof U dat ik den stren
gen kadi zou uithangen en
Maar ben geen rechter. Ik weet
alleen dat dit feit gewroken zal wor
den. En driedubbel ook. Als nu al zij,
die de gemeenschap aanwijst -om op
Onze verlaten bullen te passen, deze
bullen zelf gaan incasseeren, dan
ja, wat blijft ons dan nog overf
Van daar: de volle straf!
Burger en collega zal het er over
eens zijn, veronderstel ik.
Uit de natuur
door J. K. S.
Er zj}n neeten, en nesten!
Het „tehuis" in, de dierenwereld,
de kinderkamer, waar het jonge
volkje wordt behoed en gevoed,
loopt bij de verschillende diersoorten
(natuurlijk) sterk uiteen. Om eens
bij de vogels te blijven; die hebben
nesten. Maar er zijn nesten, en
nesten
Er is een geweldig verschil tus
schen het dotnest van een winter
koninkje, dat wel meer op een
groote polsmof lijkt, en het kunstig
borduurwerk van de karekieten, op
gehangen tusschen het riet; tus
schen het mestnest van den hop en
h^t manden-vlechtwerk van de ek
sters; tusschen het gewapend-beton-
nen metselwerk van lijsters en zwa
luwen en het zachte donsbed van de
wilde- en de eidereend; tusschen het
eenvoudig kuiltje van kievit of
meeuw en het rietvlot van de water
hoentjes; tusschen den 2e handsch
konijnengang van de bergeend en
het trotsche horst van den arend;
tusschen het doorzichtig-ijle takken-
vloertje van de houtduiven in het
park en het boomgat van de spech
ten; tusschen het oevernest van* de
ijsvogels en... enz., enz.
Alle Chineezen
elkaar!
lijken op
Dat zijn dus allemaal varianten
op het thema „nest".
Er zijn ook varianten in elke
diersoort. Het eene kievitnest is nóg
lang niet het andere kievitnest.
Iemand, die jarenlang naar nesten
en eieren gekeken heeft, kan het U
vértellen: dat de individuen van élke
vogelsoort nog weer verschillen ver-
toonen in nestbouw. Net als bij de
menschen, zijn er bij de vogels slim-
melingen en domooren, onervarenen
en handigen, uitblinkers en achter
lijken, vertrouwelijken en achter-
dochtigen, betrouwbaren en onbe-
rekenbaren. Dat komt heusch niet
alleen in nestbouw uit, maar ook in.
andere eigenschappen, den zang bv.
Zoo goed als wij alle Chineezen op
elkaar vinden lijken, wat heelemaal
niet zoo is, zoo goed schijnen alle
vogels van een bepaalde soort op
elkaar te lijken, wat evenmin het
geval is. De èene musch is nog niet
precies de andere! Ik heb in m'n
Haagschen mobilisatie-tijd den zang
van drie nachtegalen kunnen bestu-
deeren. Dat was vrij gemakkelijk,
want ze waren alledrie geabonneerd
op een vast plaatsje. Maar ten slotte
kende ik ze alledrie aan hun zang.
De een combineerde 'n bepaalde tril
ler zusmet 'n bepaalde triller zoo,
na zoo-en-zoo-veel strofen; de twee
de pauzeerde na een bepaalde strofe
een poosje en begon dan heel zacht
en smeltend, en de derde had weer
een andere gewoonte. Wij menschen
zingen immers ook niet allemaal
hetzelfde
En, net als btf de menschen, zijn
er dus slordige en nette vogelhuis
houdens. Of, even anders gezegd, er
zijn bv. nachtegaalnesten, die on
vindbaar zijn voor viervoetige roo-
vertjes, maar die voor menschen
heel gemakkelijk te vinden zijn, en
er zijn er ook, die voor den mensch
juist onmogelijk bereikbaar zijn,
maar weer wel zonder moeite door
ratten, katten, wezels e.d. te ont
dekken zijn.
Materiaalkeuze.
Uit welke bouwstoffen is nu een
vogelnest samengesteld
Instinctieve en individugele eigen
schappen spelen hier een groote rol,
en ook wel het toeval. De vinken
voeren hun nestje als regel met
paardenhaar. Maar een paartje, dat
z'n nest bouwt in de buurt van een
pluimveehouderij, waar veel wyan-
dottes rondloopen, zal de verleiding
van al die zachte veertjes, die daar
rondwaaien, wel niet kunnen weer-
gens, dat iemand in den herfst uit
een ouden schoorsteen een heele
karrevracht takken en takjes had
laten weghalen. Dat waren de res
ten van een kauwennest. De hoe
veelheid nestmateriaal was eenige
honderden malen grooter dan van
een normaal kauwennest!
Bouwtechniek.
Er zijn ook nog verschillen in
bouwtechniek. Een zwaan brengt
geen bouwstoffen aan, maar haalt
alle halmpjes, strootjes, enz., die
binnen het bereik van zijn langen
hals liggen, naar zich toe. En in
geen nat.-his. boek, dat zichzelf
respecteert, ontbreekt een plaatje
van den neushoornvogel, waarvan
„hij" hel wijfje in een boomholte
metselt, zoodra het erin gekropen is
om dieren te leggen, zulks met open-
latihg van een deuropening, zijnde
"kijk- en luchtgaatje, waardoor ook
gevoerd kan worden. En bij de
boschkalkoenen maakt het manne
tje een enormen heuvel van gistende
en rottende plantendeelen, waaruit
de jongen als kalkoentjes-in-zak-
formaat, kant en klaar met veeren
bekleed, te voorschijn rollen.
De merkwaardigste nesten komen
wel in de tropen voor. Daar heeft
men, door grooter verscheidenheid
in soorten, ook een grooter verschei
denheid in gewoonteri, en, door meer
vijanden, zijn de vogels daar opk
vindingrijker. Vooral moeten ze
voortdurend uitkijken naar dé vele.
op boomen levende zoogdieren, die
fel op eieren zijn. Beroemd zijn de
hangende nesten, vooral die van den
snijdervogel in Engelsch-Indië. Dat
is zoo'n alledaagsche, grauwbruine,
kleine Oostersche vogel, die wel wat
weg heeft van ons winterkoninkje.
Dat beestje naait de twee randen
van een blad of meerdere bladeren
van grootbladige struiken aan el
kaar, en naait zoo z'n nest. Als
naaigaren bezigt hij de coconzij van
rupsen en spinnen. Maar mgt wat
voor soort steek de snijdervogel
naait, weet ik .niet. Ik weet wel, dat
het vertelsel, dat hij ook nog als
een volleerd naaister een knoop aan
het eind van z'n draad legt, uit den
duim van een al te groot vogelbe
wonderaar is gezogen.
De meubileering.
Bekleede nesten komen erg véél
voor. Eenvoudig gemeubeld met wat
strootjes en halmpjes, zooals k>evit
en scholekster dat doen. Maar ook
nesten, die kunstig met een dikke
viltlaag warm gemeubeld zijn, ko
men voor! Daarvan levert de kaap-
sche mees wel' weer het sterkste
staaltje. De kolibri's zijn ook om
hun pestbouw merkwaardig. Ze zijn
al opvallend door hun grootte: som
mige zijn niet grootèr dan onze hom
mels. En verder ook door de manier,
waarop ze het klaar spelen om, stil
staand in de lucht voor een bloem,
met hun Speciaal daarvoor inge
lichte tong, honing te puren. Als ge
dan nog weet, dat elke kolibri-soort
slechts een bepaalde voedselbloem
bezoekt, en ze dan ook streng ge
bonden zijn aan het verspreidings
gebied van die bepaalde bloem, zoo
dat er zeer régionale soorten zijn, die
bv. beperkt zijn tot het eiland Ma-
dagascar, dan weet ge al genoeg
van deze bonte vogel-vlinders. Maar
ook hun nestbouw is nog merkwaar
dig! Ze bouwen hun nestje namelijk
aan het dunste uiteinde van een tak.
Ze gebruiken er spinsel van rupsen
en spinnen voor en maken er een
soort afdakje aan boven de opening,
om het broedende diertje te bescher
men tegen gevaren uit de lucht.
Ongelooflijk knap zijn de geweven
nesten van de wevervinken van
Afrika en Z.O.-Azië. Het is bijna niet
te geloo^en, dat een handloos diertje
zooiets moois kan vlechten. Bekend
,zijn vooral de gezellig levende we-
vertjes van die suid-afrika. Die leven
heel genoeglijk in kolonies van do
zijnen paren en leggen een gemeen
schappelijke broedplaats aan. Eerst
wordt een grasmat-vloer geweven
boven in de takken en onder dat ge-
improviseerde dorpsplein hangt elk
paartje z'n eigen gezinsnet op.
Enz, enz., enz.
Want, waarde lezer, die dit betoog
tot het eind toe gelezen'heeft (hulde
voor uw geduld!), dit overzicht is
lang niet volledig, en slechts bedoeld
als een poging om eenig idee te ge
ven van de vele mogelijkheden, die
zich op het gebied van het thema
„nest" voordoen. Ieder diertje heeft
zijn pleiziertje!
AFSTAMMELINGEN VAN DJEN-
GIS KHAN TUSSCHEN DON
EN WOLGA.
Tusschpn Manytsch en Sal, aan
den Zuidelijken voet van de Jer-
geni-heuvels ligt het Kalmukken-
stadje Elista, dezer dagen door de
üuitsche troepen veroverd. Hier
bevinden-zich de ronde viltgn ten
ten, de jurten en hutten van de
Kalmukken, de afstammelingen
van Tamerlan en Djengis Khan,
die eens als een springvloed de ,e-
bieden tusschen Don en Wolga
overstroomden. Tweehonderd vijf
tig jaar is het geleden, dat deze
nomadenvolkeren in onafzienbare
.scharen uit Midden-Azië over het
Ueralgebergte trokken om eerst
halt te maken voor de keten van
Kozakkenforten, die vanaf Zary
zin het tegenwoordige Stalingrad
tot aan de uitmonding van de
Don een onoverkomelijke barrière
/hebben gevormd. Zestig jaar lans
trokken de Kalmukken brandend
en plunderend tusschen Wolga en
Oeral heen en weer, doch alle po
gingen om verder in Rusland door
te dringen, faalden, ^e hoofdmacht
trok zich naar China, Tibet en
Staan en de toekomstige kinder DioenKarije terug, de rest bleef in
kamer wel in hoofdzaak bekleedenU steppengebied tusschen Wolga
en Don. d.t die» ,i]d de
Zoo zijn er allemaal afwijkingen
te vinden. Er is in de literatuur een
nest beschreven van een kuifleeuwe
rik, d^f lag tusschen rails op een
rangeerterrein, en dat geheel be
stond uit dotjes vuil poetskatoen; er
is eens een nest gevonden van een
houtduif, gemaakt van ijzerdraad,
en in de literatuur komen we meer
van die eigenaardige nesten tegen:
van oude horlogeveeren af tot siga-
rettenpapieytjes toe!
Niet alleen de menschen gaan
dus langs den weg van den minsten
weerstand; ook de vogels! Want
stellig is in al deze gevallen sprake
van gemakzucht.
Woningnood.
Als regel is er geen sprake van
gemakzucht, maar van woningnood,
wanneer een vogelpaar zich het nest
van een andere soort wederrechte
lijk toeëigënt. Zoo nemen torenval
ken wel eens bezit van een roeken
nest, spreeuwen leggen nog al eens
beslag op spechtgaten, musschen op
zwaluwnesten. Dat zwaluwen ech
ter gemeenschappelijk een musscljen-
paar, dat zich een zwaluwnest toe
eigende, wel eens zouden inmetselen
en zoo den hongerdood doen ster
ven, is een kostelijk verhaal, ont
sproten aan het vruchtbaar brein
vpxi een fantast.
Inderdaad heerscht er woningnood
voor veel vogels. Onze moderne hui
zenbouw en dakbedekking maken de
nestelgelegenheid voor de musschen
en spreeuwen steeds kleiner, en van
de cultiveering onzer woeste gron
den valt hetzelfde op te merken
voor heel veel andere vogelsoorten.
Toch komt het ook wel eens voor,
dat een vogelpaar met boos opzet
het nest van een ander paar in be
zit neemt. Domweg diefstal dus.
Gemakzucht. Dat woord werd
zooeven gebezigd. Ik las eens er-
naam van Kalmukken-steppe ver
kreeg.
Hier in dit vlakke, dorre gebied
spaarzaam met gras begroeid
trekken nog altijd de Kalmukken
zwervend rond op zoek naar nieu
we weideplaatsen.
Precies als voor veie eeuwen
volgen de herders de kudden en
trekken verder, wanneer het gras
is afgegraasd. Koren, gereedschap
pen en wollen kleederen worden
geruild tegen vee en vleesch, Norsch
en zwijgend trekken deze nomaden
door de steppen, levend volgens de
wet dezer steppe, primitief en on
toegankelijk voor Westersche in
vloeden.
De Kalmikken zijn Boedhisten
hoewel sjamanisme in velerlei vorm
in het dagelijksche leven een groo
te rol speelt. Een groot aantal gees-
stelijken, monniken en nonnen
leeft ten koste van de overige maat
schappij. Het geestelijk opperhoofd
is een Boedhistische Lama. die in
Kalmuk, in de omgeving van Astra
kan woont. De sovjets, die anders
overal te vuur en te zwaard eiken
vorm van godsdienst vervolgen,
hebben de Kalmukken hun tempels
en priesters gelaten. Gedeeltelijk,
omdat Stalin persoonlijke onder
vindingen met deze steppennoma-
den heeft opgedaan, de Kalmukken
waren waardevolle kavallerietroe-
pen in de Witgardistische legers
van Wrangel, Peltjoera, Denikin
en andere Tsaristische generaals
maar ook om andere redenen.
De sowets hadden in Azië ver
gaande politieke plannen en er zijn
in China, in Oostelijk Siberië, m
Mongolië en Tibet veel stammen,
die verwant zijn aan de Wolga-
Kalmukken. De „vrijlaeid" dezer
Kalmukken was een belangrijke
troef in de handen der Komintern.
(V.P.B.).
Verhooging van de produc
tie van allerlei metaalert
sen.
Lissabon, Aug. (Europapress)
Ter aanvulling van de Canadee-
sche leveranties streeft dé" regee
ring van de Vereerrigde Staten in
den Igatsten tijd sterk naar een
intensieve ontginning van de nik
kelertsen met een laag gehalte, in
Alaaka, Portorico, Brazilië en Chi
li. Bijzondere beteekenTs kent men
toe aan de ontginning pn de Cu-
baansche ertsen. De Douw van
nieuwe installaties is reeds aan
den gang, doch met de productie is
nog geen aanvang gemaakt.
De Refico heeft een overeen
komst gesloten ten aanzien van de
subsidieering van niet-rendabele
Canadeesche mijnen, vooral voor de
wolframproducie, doch ook voor
zink en lood. De verhooging van de
productie van wolfram, antimoon
en tin maakte ook een belangrijk
punt uit van de besprekingen, wel
ke onlangs door een Amerikaan-
sche economische delegatie miet
Bolivia werden gevoerd. De War
Production Board jieeft zijn toe
stemming verleend voor onvoor
waardelijke ontginning van bin-
nenlandsche mangaanertslagen, zon
der acht te slaan op de productie
kosten. Zoo mogelijk zal de Ameri-
kaansche mangaanertsproductie
tot 400.000 ton hoogwaardige con
centraten worden opgevoerd.
Een overeenkomst Piet Mexico
voorziet in de ontginning van man-
gaanertsen met een gering gehalte
en in een stijging van de productie
aan cadmium.' molybdeen en va-
nadium.
ZWARTE HANDEL.
De politie hield vanmorgen zeke
ren B. aan. afkomstig uit Den Hel-
ter en wonende in den Stroeërkoog-
eg. alhier, die per rijwiel een kof
fer vervoerde. De koffer bleek ge
rookte paling te bevatten, kennelijk
bestemd om op onregelmatige wijze
te worden verhandeld.* Aangezien
de herkomst der lekkernij even
duister was als de bestemming werd
B. in verzekerde bewaring gesteld.
GEVAARLIJK.
Hippolytushoef.
Een knecht van den groentenhan-
delaar S. alhier kwam per rijwiel
uit de Kerkhofsteeg rijden en wilde
langs de hoek van slagerij Poppen,
door de binnenbocht de Hoofdstraat
in. Juist passeerde daar Mej. L. al
hier. eveneens per rijwiel en een
tiental meters achter haar een luxe
auto. Een botsing was onvermijde
lijk en de groenteman torpedeerde
vde fiets van Mej. L. midscheeps.
Berijder en berijdster maakten een
Jeelijken val. terwijl de aankomende
auto nog tijdig kon stoppen.
De straat kleurde zich bloedrood
vandes groentemans heerlijke
tomaatjes, die. tezamen met eenige
komkommers het tafreel vervol
maakten. Gelukkig kwamen de be
trokken personen er zonder noe
menswaardig letsel af. maar dit
voorval houdt toch een ernstige
waarschuwing in om voortaan voor
zichtig te zijn en niet dan met de
grootste omzichtigheid uit stegen en
zijwegen op de toch reeds nauwe
straten van ons dorp te komen.
KIND VERDRONKEN.
Woensdagmiddag speelde zich op
het voormalige Amstelbad op
Wiéringen een tragisch ongeluk
af Verscheidene kinderen en oude
ren waren er aan het zwemmen,
totdat men op een gegeven mo
ment het 10-jarig zoontje van dp
familie Vliegèr miste. Het kind
was in een kuil geraakt en had
mevr. Sfijgstra meegetrokken
Mevr. Stijgstra wist men op tijd te
redden, doch het jongetje kon men
aanvankelijk niet vinden. Genees
kundige hulp werd ingeroepen en
Dr. Oterdoom mocht het genoegen
smaken het ventje uit het water
te halen. Helaas te laat! De levens
geesten waren al geweken.
Toen het Amstelbad nog bestond
had men op de plaats van het on
geluk een kuil gegraven, om vanaf
de duiknlank in het wter te Kun
nen duiken. Nu het Amstelbad
reeds geruimen tijd opgeheven is
heeft nien er niet aan gedacht,
lieze kuil dicht te maken. Hier
gëldt dus ook weer: „Als het kalf
vedronken is, dempt men de out
Het is echter droevig, dat 't eerst
menschlevens moet kosten.
.ZOMERTHEATER WERD VER
GADERZAAL VAN DEN
RIJKSDAG.
Toen op 21 Maart 1933 de eerste
Rijksdagzitting vap het Derde Rijk
gehouden werd, vond deze histori
sche gebeurtenis niet in het door
brand geteisterde Rijksdaggebouw,
maar in de Krollopera, nabij de
Tierkarten, plaats. Sindsdien is dit
gebouw do vergaderzaal van den
Rijksdag gebleven.
Juist 100 iaar geleden werd. do'r
een kabinetso der van konipg Fre-
derik Willem IV tot de oprichting
van een gebouw op de plaats van
de huidige Krollopera besloten.
Het snel groeiende Berlijn had
behoefte aan een amusementsgele
genheid. waar alle kringen der be
volking een vroolijke avond kon
den doorbrengen. Jeseph Krol)
bleek de geschikte man om dit tót
stand te brengen. Zijn Wintergar-
ten, die 'twee jaar later geopend
werd, wekte de geestdrift .der Ber-
lijners. Reeds in 1851 brandde hel
Krolltheater. dat uit de Wintergar-
ten ontstaan was, echter af. Krol I's
dochter *en haar man Engel, een
bekend type in het Berlijn, van de
vorige eeuw, bouwden terstond een
nieuw theater. Op den openings
avond straalde de zaal in het licht
van 40.000 lampen! „Kroll" werd
bet groote zomertheater van Ber
lijn en dat is het tientallen jaren
g»hleven.
Na den wereldoorlog wegd het
Krolltheater langzamerhand door
andere instellingen overvleugeld.
Nog eenmaal beleefde het hoogtij
dagen. toen hier tijdens een ver
bouwing van het staatsoperage-
bouw de uitvoeringen van de
staatsopera plaats vonden. Na 1931
werd in de Krollopera evenwel
niet meer gespeeld, totdat enkele
jaren later deze beroemde plaats
van het - Berlijnsche cultuurleven
als vergaderzaal van den Rijksdag
in de geheele wereld vermaard
heid kreeg. (V.P.B.)
DE STRIJD BIJ DE SALOMONS
EILANDEN.
LISSABON, 19 Aug. (A.N.P.)
In een Reuterbericht wordt woor
delijk gezegd, dat ondanks de offi-
cieuse bewering van Washington,
volgens welke de Amerikaans' Te
troepen 5000 vierk. km. der Salo-
monseilanddïi veroverd zouden
hebben, de openbare meening aan
deze en gene zijde van den Atlan-
tischen Oceaan in geen enkel op
zicht over den afloop van den slag
gerust is en voor een langeren duur
van den strijd vreest dan men ge-
wenscht acht. Kenners van de om
standigheden ter plaatse nemen
aan, dat de strijd van het eene ei
land naar het andere overslaat en
de Amerikaansche strijdkrachten
niet toereikend zijn om geruimen
tijd met succes tegenstand te bie
den, vooral niet, daar hun de drin
gend noodige aanvoeren ontbreken.
Een Iweede Reuterbericht is nog
duidelijker en spreekt onverholen
van de zware verliezen, die de Ame
rikanen geleden hebben. In het be
richt wordt tevens onthuld, dat de
Amerikaansche valschebmtroepen,
die bij den aanval op de Salomons
eilanden hebben meegewerkt, ver
liezen geleden hebben, "die, vergele
ken met hun aantal, enorm ge
noemd moeten worden. v
SOWJETVLXEGTUIGEN BOVEN
DUITSCH GEBIED.
BERLIJN, 19 Aug. (D.N.B.) -
Tijdens systeemlooze storingsvljich-
ten hebben Sowjetvliegtuigen in
den loop van vannacht, naar het
D.N.B. wordt gemeld, bommen ge
worpen op verscheidene plaatsen
m Oost en^West-Pruisen. In woon
wijken der burgerbevolking ont
stond geringe schade aan huizen
Twee der aanvallers werden neer
geschoten.
DE AFZETTING VAN
AUCHINLECK.
ROME, 19 Aug. (D.N.B.) De
afzetting van generaal Auchinleck
en zijn medewerkers wordt door de
Romeinsche ochtendbladen een
van die mutaties genoemd, die
Londen pleegt te ondernemen na
lederen nerlaag. Wat zijn opvolger
Jhetreft. herinneren zij aan de on
afgebroken reeks nederlagen, die
generaal Alexander in Birma heeft
geleden.
Regen! zegt de tuinder,
Want de grond is droog,
Het gewas moet groeien,
En mijn tuin ligt höbg.
Veertien dagen buitjes,
En geleid'lijk aan,
Zie dan eens, hoe alles
Weer er bij zal staan!
Regen? zegt de gastheer
Van een stil pension,
Geef mij liever warmte,
'Droogte, licht en zon.
Denk eens aan mijn gasten,
Regen schaadt me 't meest,
Wat voor zomerdagen
Zijn er nu geweest!
Regen! zegt de werker
Op de boerderij,
't Vee moet kunnen drinken
In de warme wei.
Laat de zon maar schijnen,
Koest'rend, wijd en zijd,
Maar dan ook weer regen,
Alles heeft zijn tijd!
Regen? zegt de huisvrouw
Komt me slecht van pas,
Dan kan 't toch niet drogen,
Morgen doe 'k de wasch!
Neen, dat kan best wachten,
Dat komt steeds te vroeg,
Aan mijn regenwater
Heb ik ruim genoeg!
Regen! Regen? Regen!
't Is maar, hoe men 't ziet,
Wiss'lend e'n twee-stemmig
Klinkt ons regenlied.
De natuur lacht fijntjes
Bij dien duo-zang,
Eif ze gaat in stilte
Wijs haar eigen gang!!
Augustus 1942. KROES.
(Nadruk verboden.)
DEN HAAG, 18 Aug. Eenigen
tijd geleden ontvingen 'de dage
lijksche bezoekers vah de Haag
persconferentie door bemiddeling
van de Presseabteilfnjg van het
Rijkscommissariaat ,een te Lubeck.
bij de uitgeverij Charles Coleman
verschenen brochure van den'hand
van prof. dr. R. van Genechtefi:
„Der Kapitalismus in den Nieder-
landen".
In deze brochure schildert prof.
dr. van Genechten, na een histo
rische uiteenzetting van het ver
schijnsel „Kapitalisme" gegeven te
hebben, de invloed, van dit ver
schijnsel op de Noordelijke en Zui
delijke Nederlanden. Hij gaat na,
hoe in beide laryien het kapitalis
me is gegroeid uit den handels
geest van het volk en zet vervol
gens uiteen, dat tot aan den oor
log de handelsbelangen den door
slag gaven bij de politieke beslis
singen in Nederland.
Reeds vroeg in de geschiedenis
trachtten de groote Nederlandsche
koopmansfamilies de geheele we
reld dienstbaar te maken aan den
welstand van West-Europa en het
zijn vooral de Spaarfsche en Portu-
geesche joden en de in de 18e
eeuw naar Holland gevluchte Hu
genoten geweest, die een zeer ster
ken invloed uitgeoefend hebben op
dg geestesgesteldheid van het Ne
derlandsche volk.
Zeer interessant zijn de in deze
brochure verwerkte ideeën van
prof. dr. van Genechten omtrent de
koloniale prestaties der Nederlan
ders. Hij betoogt o.a..\dat, hoewel
de karaktereigenschappen van den
Nederlander hem ongeschikt maak
ten het grootste koloniale rijk ter
wereld te stichten, hij door dezelf
de eigenschappen tot de beste ko
lonisatoren der wereldgeschiedenis
werd in het door hem verkregen
gebied.
Een der beste gedeeltes van de
brochure is gewijd aan den in
vloed. die de zee en de wijde ver
ten op den Nederlander uitoefen
den.
Het is duidelijk, dat er in dit
boekje critiek. doch dan gedegen
critiek wordt geoefend aan de ver
keerde invloeden, die het kapita
lisme hier gehad heeft en ten deele
nog heeft. Het geheel is echter ge
schreven met een waardigheid en
een kennis van zaken, die doet ho
pen, dat velen kennis zullen ma
ken met den inhoud. Het zal voor
hen, een oorzaak zijn, een bgter in
zicht te krijgen van de vele, hier
nog heërschende spanningen.
(P. Verberne)
DEN HAAG, 1,8. Aug. Heden
werd op de dagelijksche perscon
ferentie een keurig uitziend boekje
uitgedeeld, getiteld:/-„Weimar im
Europaischen Geistesleben". De
auteur, van dit boekje is Dr. Smid-
son en de uitgave geschiedde naar
aanleiding van de stichting van een
verbond van Europeesche schrij
vers en dichters.
Een korte inleiding schildert de
historische beteekenis van Wei-
rnar als middelpunt van geestelijk
leven. Deze inleiding wordt gevolgd
door een aantal afbeeldingen van
groote kunstenaar en denkers uit
uit vervlogen tijden. De tweede
helft wordt gewijd aan een reporta
ge van het dichterscongres 1941,
waar het besluit genomen werd bo
venvermeld verbond op te richten.
Het geheel is inderdaad keurig
verzorgd en geeft een goed beeld
van het gestelde thema.
(P. Verberne.)