TURKIJE's POLITIEK:
DAGBLAD VOOR
Een verklaring van Saradzjogl
loe.
Leger tusschen Charkof en Koersk
den aanval.
in
Opstand in Iran.
Tegen Sovjet-Bezettings
troepen.
N ED ERLAN D-VLAAND EREN.
Berlijn en de rede van
Saradzjogloe.
De inlevering van biljetten
van f 1000.- en f 500.-.
Wederom nieuwe giro
rekeningen.
KEURINGEN VOOR DE
WAFFEN-SS EN HET
LEGIOEN.
Bolsjewisten ten Z.O. van Charkof vernietigd.
Sovjets verloren IV2 millioen
soldaten in 3 maanden.
VLEESCHRANTSOEN
VERLAAGD.
Van 200 tot 1 25 Gram
per week.
Waar men geen personeel in
dienst mag houden.
Aan ieder geduld komt
een einde.
De bankjes van f 1000.-
Uitgave:
Dagblad voor Noord-Holland N.V.
Alkmaar - Voordam C 9.
Bureau der Heldersche éditie:
Den Helder: Koningstraat 78.
Telefoon 2345 (2 lijnen).
Postrekening 449041.
VRIJDAG 13 MAART 1943.
HELDERSCHE EDITIE.
NOORD-HOLLAND
87e Jaargang No. 65. 2 pagina's.
Deze Courant verschijnt dagelijks.
Advertentie-tarief.
Prijs der gewone advertenties In dese
Editie 11 et. per m.M. Bij contract
binnen een jaar te gebruiken belang
rijke korting. Tarieven voor de geheele
oplage op aanvrage.
In de voor de Nationale Vergadering
door den Turkschen minister-president
Saradzjogloe voorgelezen verklaring
over de buitenlandsche politiek wordt
o.m. gezegd:
Onze politiek en onze betrekkingen
met de verbonden en bevriende mo
gendheden zijn door de tusschen ons en
haar bestaande verdragen geregeld. Het
ministerie van buitenlandsche zaken,
dat eenerzijds steunt *op de capaciteit
van den vooruitzienden blik van den
chef van den Staat en aan den anderen
kant op een sterk leger, heeft tot op
dezen dag zijn schitterendste resultaten
bereikt en zal ook in de toekomst de
gebieden van Turkije en de rechten en
belangen der Turken behoeden. Deze
politiek zal nu niet alleen de politiek
van het ministerie van buitenlandsche
raken of van de r'egeering, of zelfs van
de groote Nationale vergadering zijn,
zij behoort naar haar vollen inhoud tot
het bezit van de natie en de kinderen
van het Turksche volk.
Naast deze algemeene lijnen der poli
tiek bestaat nog een punt, dat in het
licht getrokken moet worden: de
Engelsch-Turksche vriendschap. Na de
conferentie van Adana, waar wij Chur-
chill nader hebben leeren kennen, zijn
wij begonnen nog meer van hem te gaan
houden. Om ons heen zien wij de op
rechte handen, die alle Britsche staats
lieden ons toesteken, aan hun hoofd
Churchill, en wij vernemen de harte
lijke woorden van deze staatslieden
Het Hoogerhuis is gisteren nogmaals ge
tuige geweest van een nieuwe betuiging
dezer vriendschap.
Bij het begin van het vierde oorlogs
jaar. zoo veTfrMgde de minister'
president, staat het land voor een tweede
crisis: het levensmiddelenprobleem en
de valutakwestie. Wij hebben om deze
crisis te overwinnen harde maatregelen
genomen. Wij hebben beslag gelegd op
talrijke goederen, hetgeen het ontstaan
van een wijdvertakte sluikhandel ten'
gevolge heeft gehad. Er ontstond een
wedloop in de prijzen voor levensmidde
len en kleeding. De reden hiervoor is
dat Turkije op het oogenblik een groot
leger moet voeden en kleeden. Meer
dan een millioen jongemannen werd van
het productiefront gehaald en naar de
categorie van verbruikers overgebracht.
De regeering heeft daarop talrijke nieu
we besluiten genomen.
Vervolgens gaf de minister-presi
dent een overzicht van de voedsel
voorziening in het land, waarbij hij
er op wees,'dat Turkije, ondanks het
lijden, dat het doormaakt, een geluk
kig land is. Wanneer wij echter op
zekeren dag. zoo ging de minister
president ver '.er, van het Turksche
volk zware offers eischen, dan zal de
geheele wereld inzien en erkennen,
dat de Turksche productiecapaciteit
onbegrensd is.
Minister-president Saradzjogloe zei-
de in het verdere verlooo van zijn
rede o.a. nog het volgende:
Onze vrienden, de Engelschen,
kunnen er van verzekerd zijn. dat
wij hartelijk de handen drukken, die
naar ons zijn uitgestrekt er dat wij
de oprechte woorden uit Londen be
schouwen als de echo van die woor
den die wij zelf van ganscher harte
aan Londen richten. Naar onze over
tuiging is de Engelsch-Turksche
vriendschap niet alleen een vriend-
schar die door gemeenschappelijke
belangen wordt voorgeschreven, doch
ook een noodzakelijkheid, die aan de
spits staat van de levensbehoeften
van beide landen.
Gij weet, dat de verkiezing van
Ineunoe tot president van de Turk
sche republiek ip het Amerikaan-
sche congres werd medegedeeld. Het
congres heeft deze mededeelmg met
donderende toejuichingen aange
hoord Thans richt ook ik op deze
tribune in uw naam aan het demo
cratische en republikeinsche Ameri
ka de gelukwenschen. de sympa
thieën en de hoogachting van hct de-
mocratische en republikeinsche Tur
kiie. Ik heb nu de verklaring afge
legd over hetgeen wij nog zullen
doen. Ik heb de-richtlijnen van onze
binnen- en buitenlandsche politiek
uiteengezet. Wanneer vil mijn» ka
meraden en mij waardig acllt 4
staatszaken te le'jjen, dan verzoek iV.
u dit in een moae van vertrouwen
tot uiting te brengen.
Deze motie van vertrouwen werd
door de nationale vergadering aan
genomen-
BERLIJN, - De A.N.P.-correspondent
"rlaar aan de blad gemeld wordt, is in
noordelijk Iran een opstand tegen de
Soviet-Russlsche bezettingstroepen uit-
Teheran, gemeld, aai ouvj in
troepen Iran hadden veria e begeven
lofantcledlvisle «n
heyli heeft dezer dagen in een p
ferentie moeten toeven,
'richten over onlusten Inlrina
zeide, ten deele op waarheta Derus
In Leipzig zal Zondag 11 Aprü
een voetballandenwedstrijd wor
den gespeeld tusschen
landsche en Vlaamsche arbei^rs,
die momenteel m Dm
werken. Aan Nederlandsche zijde
zal o.a. Bakhuys van 4 partü
zijn Buitenlandsche arbeiders
Sta. de»n «rfs"»d kunnro
bijwonen.
BERLIJN, 18 Maart. (ANP).' - Ten
aanzien van de rede van den Turk
schen minister-president wordt in Ber
lijn principieel verklaard, dat deze bui
ten de uitlatingen van den laa'tsten tijd
van dezen staatsman tn ffeite niets
nieuws brengt. Saradzjogloe heeft op
nieuw verklaard, dat Turkije vasthoudt
aan de politiek van strikte neutraliteit
en dat deze politiek zijn land tot nu toe
zeer groote successen heeft opgeleverd,
zoodat de Turksche regeering voorne
mens is deze te handhaven.
In toonaangevende kringen in de
Rijkshoofdstad is men van meening, dat
aari zekere passages der rede, die zich
met de betrekkingen van Turkije met
Engeland en d Ver. Staten bezig hou
den. en die in de buitenlandsche pers
bijzonder naar voren worden gebracht,
geen bijzondere politieke beteekenis
moet worden gehecht en dat deze uit
gevoelsoogpunt moeten worden beke
ken.
Interinf meldt nog uit Ankara:
In de Turksche steden zooals Ankara
en Istanboel treedt de laatste dagen een
stemming aan den dag, die veroorzaakt
is door de Engelsch-Amerikaansche
fluisterpropaganda en die hoofdzakelijk
stepn ^.vindt in Joodsch-Levantijnsche
kringen, welke stemming den indruk
wekt, dat Turkije reeds in den eerst-
volgenden tijd het voornemen zou
hebben zijn neutraliteit prijs te geven.
De steeds talrijker wordende leden der
vele Angelsaksische buregux, die in
openbare lokalen opvallen door rumoe
rig, arrogant optreden, leggen er ten
overstaan van hun Turksche kennissen
den nadruk op, dat de tijd spoedig ge
komen zal zijn, waarop Turkije tezamen
met zijn Angelsaksischen bondgenoot zal
strijden.
Onmiskenbaar draagt deze propagan
da bij tot het doen toenemen van een
zekere ongerustheid, die échter nog
ieder oorlogsvoorjaar bij een deel van
het Turksche publiek kon worden ge
constateerd. Men kan het vermoeden
echter niet afwijzen, dat met deze pro
paganda het voornemen gepaard gaat
om Turkije te compromitteeren.
Nederlandsche vrijwilligers in de Sovjet-Unie
SS PK Leict-O H-P m
Van de waakzaamheid dezer post op
zijn hooge waarnemtngsplaats tn een
sector van Duicsche valscherm]agers
aan het Oostelijk front hangt het leven
van vele kameraden al. Tot In wijden
omtrek kan hij de eigen linies overzien
en Iedere nadering van den vijand
onmiddellijk constateeren
PK Dahm-Transo P-P m
Minister K. Fischböck heeft he
den nadere gegevens verstrekt over
de inlevering van de bankbiljetten
van ƒ1000 en ƒ500.—. Als motie
ven voor dezen maatregel gaf hij
op, dat de indruk gevestigd was, dat
het betalingsverkeer naar. verhou
ding in te sterke mate plaats had
met biljetten van 1000.ook be
talingen, welke beter zouden kun
nen geschieden via banken of den
girodienst. Voorts was de indruk
sterker geworden, dat de zwarte
handel, welke van nu af nog krach
tiger zal worden bestreden, zich
overwegend bediende van biljetten
van 1000— en ƒ500.-
Op een desbetreffende vraag
deelde hij voorts mede, dat het
niet in de bedoeling ligt over te
gaan tot intrekking van andere
coupures, b.v. die van 100.—.
Mocht evenwel blijken, dat er
een vlucht zou ontstaan in Bil
jetten van ƒ100—, dan zullen
eventueel ook hiertegen maat-
regelen worden genomen.
Over de wijze van uitbetaling ver
klaarde hij, dat deze zal geschieden
in kleinere coupures, als vaststaat,
dat de groote biljetten op zuiver
legale wijze zijn verkregen. Is zulks
niet het geval, dan volgt vanzelf
sprekend geen uitbetaling. T.a.v.
den handel in biljetten van f1000
en f 500,door geweten'.ooze ele
menten tegen minder dan de nomi
nale waarde vestigde hij er den na-
drul^op, dat zulks een delict en be
drog is, en dat hiertegen met de
zelfde strenge maatregelen zal wor
den ópgetreden als tegen den zwar
ten handel in effecten.
Door deintrekking van de biljet
ten f 1000,— en f 500,— tracht men
tevens te bevorderen, dat het beta
lingsverkeer in de toekomst meer
geschiedt via c£e banken en den giro
dienst dan tot dusverre het geval
UaS-De beperkingen van de beta
lingen via den girodienst, waar
op den laasten tijd is aangedron
gen werd hiermede tevens in
getrokken, terwijl het van nu af
aan tevens weer mogelijk zal zijn
nieuwe girorekeningen te ope
nen.
Nederlanders van Arisch bloed, in
den leeftijd van 17-45 jaar (ook ge
huwden), die lichamelijk zoowel als
geestelijk goed ontwikkeld zijn en
zich geheel kunnen geven aan de
eischen, die de opleiding hun stelt,
kunnen zich bij de genoemde adres
sen vervoegen, teneinde gekeurd te
worden.
Thans bestaat ook de mogelijk
heid tot opleiding en dienstver
vulling in Nederland, in een spe
ciaal wachtbataljon. Gezinsleden
dezer vrijwilligers hebben gelijke
voorrechten als degenen, die die
nen in de Waffen-SS of liet Le
gioen; kostwinnersvergoeding,
kostelooze ziekenverpleging, extra
levensmiddelen enz.
Tijdens deze keuringen kunnen
zich ook diegenen melden, die tot^de
Germaansche SS in Nederland wil
len toetreden.
19.3.43 9.00, Rotterdam, Deut-
sches Haus. Westzeedijk en 15.00,
Den Bosch, hotel Noord-Brabant,
Markt 45.
20.3.43 '9.00, Roermond, N.S.D.
A.P., Swalmerstraat 61 en 15.00
Arnhèm, Weverstraat 16b.
21.3.43 9.00. Hengelo, Deut-
sches Haus en 15.00, Zwolle, hotel
Peters. Markt.
22.3.43 9.00. Groningen, Con
certhuis. Poelestr. en 15.00, Leeu
warden. Huize Schaaf. Breed-
strsdt
23.3.43 9.00, Amsterdam, schooi
Iepenweg 13.
24.3.43 10.00. Utrecht. Wehr-
machtheim. Mariaplein.
25,3.43 10.00. Amersfoort,
Dienstgebouw. Leusderweg.
26.3.43 10.00, Den Haag, café
..Den Hout". Bezuidenhoutscheweg.
HOOFDKWARTIER VAN DEN
FÜHRER, 18 Maart. - Het opperbevel
der weermacht deelt mede:
In den gcheelen sector tusschen
Charkof en het gebied ten N.W. van
Koersk zijn de divisies van leger
en Waffen-SS. in den aanval in
Oostelijke richting. In weerwil van
den verbitterden tegenstand en de
moeilijke terreinsomstandigheden
bereikten onze troepen dagelijks de
gestelde aanvalsdoelen, werpen de
bolsjewisten steeds weer uit hun
nieuwe stellingen en brengen hun
in samenwerking met de lucht
macht de zwaarste verliezen toe.
De ten Z.O, van Charkof ingesloten
vijandelijke strijdkrachten zijn, met
uitzondering van kleide resten, ver
nietigd. Bolsjewistische ontzetpo
gingen zijn met bloedige verliezen
mislukt.
Ten Z. van Orel vielen de bolsjewis
ten gisteren opnieuw over een breed
front met sterke infanterie-afdeelingen
en gepantserde strijdkrachten aan. De
in verscheidene golven ondernomen
aanvallen strandden met zware verlie
zen op den onwrikbaren tegenstand
van onze troepën, die door de lucht
macht op voortreffelijke wijze gesteund
werden. Ook" ten Z. van het Ilmenmeer
bestormde de vijand wederom tever
geefs onze steningen.
Bij de plaatselijke gevechten aan het
£ront in Tunis hebben Duitsche en Ita-
liaansche troepen gevangenen gemaakt.
Krachtige aanvallen van vijandelijke
infanterie aan het front in Zuid-Tunis
werden met zware verliezen- voor den
vijand afgeslagen. De luchtmacht
mengde zich met sterke strijdkrachten
in de afweergevechten.
Duitsche jagers hebben boven het
Middellandsche Zeegebied 5 vijande
lijke vliegtuigen, waaronder 4 torpedo
vliegtuigen, neergeschoten. Majoor Phi-
lipp, groepscommandant bij een jacht-
eskader, heeft gisteren met het neer
schieten van *4 vliegtuigen zijn 203de
overwinning in de lucht behaald.
BESCHIKKING VAN DEN
GENERALKOMMISSAR FiiR
DAS SICHERHEITSWESEN
BETRFFENDE HET HOUDEN
VAN DEN HELDENGEDENK
DAG.
Op grond van par. 52 der ver
ordening op het handhaven der
orde no. 1/1943 bepaal ik:
1) Naar aanleiding van den
heldengedenkdag zijn op 21 Maart
1943 gedurende den geheelen dag
verboden:
opvoeringen van blijspelen, ope
rettes en cabaret, benevenp voor
stellingen van soortgelijken aard,
zooals o.m. bioscoopvoorstellin
gen, die niet in overeenstemming
zijn met den ernst van den dag.
2) In openbare lokalen en bij
openbare betoogingen mag op
dien dag alleen ernstige muziek
uitgevoerd en dcor den verant
woordelijken eigenaar of leider
der bijeenkomst geduld worden.
3) Overtredingen worden
ongeacht de te nemen maatrege
len der Sicherheitspolizei op
grond van het in den aanvang
genoemde voorschrift gestraft
met hechtenis tot 6 maanden en
boete tot 2000 gulden of een van
deze straffen.
De Generalkommissar für das
Sicherheitswesen
gez. RAUTER,
SS-Gruppenführer und
Generalleutnant D.P.
In de gevechten der laatste drie maan
den hebben de Duitsche troepen den
vijand aan het geheele Oostelijke front
uiterst zware verliezen toegebracht.
Alleen aan dooden, gewonden en ge
vangenen verloren de Sovjets meer dan
1% millioen soldaten, een aantal dat
door verscheidene hooge Sovjet-officie
ren, die in Duitsche gevangenschap ge
raakt zijn, eerder te laag geacht wordt.
HET DUIKBOOTGEVAAR.
Churchill heeft gister in het La
gerhuis verklaard, dat de taak van
het overwinnen van het duikboot
gevaar in alle Britsche en Ameri-
kaansche plannen voorrang krijgt,
v
Morgen is het Zaterdag, dat be
rekent, dat de jongens en meisjes
van den Nationalen Jeugdstorm
er weer in grooten getale op uit
gaan om boeken in te zamelen
.voor de Nederlandsche. arbeiders
in Duitschland. Honderdduizenden
van uw v-olksgenooten in Duitsch
land vragen u dringend om deze
lectuur en zeggen: „Geeft deze jor
gens en meisjes boeken mee voor
ons, die ver van huis zijn."
Toen het eind Januari van. dit
jaar moest komen tot een verlaging
van het vleeschrantsoen tot 200 gr.
per persoon per week, been inbe
grepen, is bil de aankondiging te
vens medegedeeld, dat verdere aan
passing van het vleeschverbruik
aan datgene, wat voor den jaarlijk-
schen aangroei van den veestapel
beschikbaar komt, onvermijdelijk
zou .zijn. Mede om het belangrijker
vet' en melkrantsoen voor verla
ging te behoeden, mag het niet ko
men tot verdere inkrimping van
onzen rundveestapel.
Het oogenblik is thans geko
men, waarop handhaving van het
huidige vleeschrantsoen aantas
ting van den nog aanwezigen
rundveestapel zou beteekenen.
Het is om die reden, dat het
Rijksbureau voor de voedsel
voorziening in oorlogstijd ge
noodzaakt is de verwachte ver
laging van het vleeschrantsoen
aan te kondigen, ingaande met
de nieuwe distributieperiode, die
Zondag 21 Maart 1943 begint.
Het vleeschrantsoen zal dan
voor normale verbruikers van
200 gram tot 125 gram per per
soon per week, been inbegrepen,
worden teruggebracht. Voor de
groep kinderen van 0-4 jaar zal
echter geen rantsoenverlaging
plaats vindien; hiervoor zal inte
gendeel eveneens een rantsoen
van 125 gram gelden.
De categorieën arbeiders, die zwaren
en zeer zwarén arbeid verrichten, blij
ven hun rantsoenen van onderscheiden
lijk 300 gram en 500 gram ontvangen.
De groep arbeiders, die langdurigen
nachtarbeid verricht, kan over een toe
slag van 100 gram op het rantsoen be
schikken, waardoor het rantsren van
deze categorie 225 gram zal bedragen.
Echter moeten de rantsoenen voor de
giroepen arbeiders, die zwaren arbeid
en langdurigen nachtarbeid verrichten,
om distrijDutietechnische redenen voor-
loopig worden bepaa" onderscheiden
lijk op 312 Y, gram en 175 gram, zijnde
voor de groep met langdurigen nacht
arbeid een toeslag van 50 gram, in
plaats van 100 gram, boven het normale
rantsoen. Zoodra het bonnenmateriaal
daartoe gelegenheid geeft, zullen ook
deze beide rantsoenen op het vastge
stelde peil worden gebracht. Tenslotte
zullen ook de rantsoenen der z.g. huis
slachters in de verlaging worden be
trokken en met een dérde verminderd
worden.
DEN HAAG, 17 Maart. - In de
verordening betreffende het sluiten
van bedrijven, wordt o.m. gezegd:
„Na 15 April 1943 is de tewerk
stelling (in Duitsche tekst staat: zu
beschaftigen) aan de volgende be
drijven verboden:
1. Aan banken en effectenkan
toren (met uitzondering van boe
renleenbanken) en aan verzeke
ringsmaatschappijen: van manne
lijke personen in den leeftijd van
achttien tot en met dertig jaar;
2. aan bedrijven van de overzee-
sche import- en exporthandel, ko
loniale en zeescheepvaartmaat
schappijen: van mannelijke perso
nen in den leeftijd van achttien
tot en met vijf en veertig jaar, met
uitzondering van het varende per
soneel;
3. in de hoedenmakersbranche:
van mannelijke V personen tot en
met vijftig jaar.
Het woord „beschaftigen" nu
dient niet vertaald te worden met
„te werk stellen" doch met „in
dienst hebben".
LEIBSTANDARTE ADOLF HITLER
BESTAAT TIEN JAAR.
Dezer dagen bestaat de SS-Panzer
Grenadier Division <„Leibstandarte
SS Adolf Hitier" tien jaar.
In zijn radiopraatje van Donderdag
avond heeft Max Blokzijl ditmaal eens
een vergelijking gemaakt tusschen de
houding der anti's en der nationaal-
socialisten. De populaire radiospreker
geeft eerst een schildering van de
volks gpn o o ten die via de microfoon
kunnen spreken met hun bloedver
wanten. die meer of minder vrijwillig
voor de „andere zijde" varen en con
stateert dan, dat volgens zijn ver
woede tegenstanders 95 °/o van ons
volk anti-nationaal-socialistisch is:
derhalve ook een gelijk percentage van
hen. die groeten overbrengen aan de
Nederlandsche zeelieden!
De politieke kankeraar, aldus Max
Blokzijl, zal dus moeten toegeven, dat
wij nat.-socialisten van harte mede
werking verleenen voor elk werk van
menschenliefde (óók tegenover „anti's'1),
eenvoudig omdat wij dat als een men-
schelijken plicht voelen.
Spr. stelt tegenover deze houding de
gevallen dat familieleden van gesneu
velde Oostfrontstrijders anonieme be-
leedigingen in ontvangst hebben te ne
men. Deze schrille tegenstellingen ver
meerdert hij nóg met eenige dozijnen
voorbeelden en concludeert dan, dat de
nat.-socialisten nimmer gebruik ge
maakt hebben van de kans, zooals de
anti's beweren, een soort schrikbewind
te gaan uitoefenen steunend op vreem
de bajonetten.
Integendeel, aldus spr., de nat.-soc.
hebben zich tot voor kort een terreur
zonder weerga laten welgevallen: in de
bureaux van Staat, provincie en ge
meente, in de bedrijven van kleine en
groote chefs en zélfs van ploegbazen,
in de gebouwen van banken en onder
nemingen, in schoollokalen, universi
teiten, in gezinnen en families. Terreur
in den vorm van broodroof en mishan
deling, bekladding van den goeden
naam en bezoedeling van de reptrtatie
door leugen en laster.
De nat.-socialisten hebben terugge
slagen. maar humaan en vergevensge
zind en de vraag is gewettigd of de
zachte heelmeesters stinkende wonden
hebben laten voortwoekeren?
Men kome niet met het verwijt van
nat.-soc. terreur. Drie jaren na de be
zetting zitten nog 90 van de 100 vroe
gere potentaten op hun oude zetels fen
worden met zijden handschoenen aan
gepakt.
Duizenden eerlijke 'vechters voor den
nieuwen tijd zien dit alles zonder het te
begrijpen. Hun vingers jeuken, maar ze
zijn gehoorzaam. (Erger is dat ze helaas
maar al te dikwijls moeten zien, hoe
zelfs deze anti's i.. bescherming worden
genomen tegen de terechte aanvallen
van verontwaardigde nat.-socialisten, die.
hoewel zij gelijk hebben en het recht
van dezen tijd aan hun .zijde, nota bene
nog op de vingers getikt worden. - Red.)
En toch, zoo vervolgde Max Blokzijl,
wagen onze tegenstanders het van ter
reur te spreken. En hij besluit met op
nieuw tegenover elkaar te stellen de
houding van .anti's en pro's: „Ons be
dreigt men met verminking, mishande
ling, uitroeiing, wij verzekeren tot in
den treure, dat w'j ons volk liefhebben
en dat niets ons gaat boven ons Vader
land; aan den eenen kant haat en
laster, bij ons overreding en geduld.
Maar men begrijpe het nat.-socialisme
niet verkeerd: Ook aan ons geduld komt
een einde, als het er om gaat, dat het
volksgeheel en het grooter geheel der
solidaire volksgemeenschappen in gevaar
is. En daar begint het nu op te lijken".
D* Cuneratoren t« Rhcnen ontgroeit
zijn steigers. Ne een gestagen arbeid
▼an 12 jaren begint thans het tijdstip
te naderen waarop de restauratic van
het 80 meter hooge bouwwerk vol.
toold zal zijn
CNF-W. P. Zcijlemakcr-Pax m
De niet-bezitters van de .met in
gang van 31 Maart waardeloos wor
dende bankjes van''duizend en vijf
honderd gulden, en zij vormen ver-
eweg het overgroote deel V3n ons
volk, hebben Maandag met voldoe
ning van de verordening van den
Rijkscommissaris kennis genomen.
Zij deden dit vooral, omdat daardoor
althans een deel van de nieu
we O.W.-ers, de zwarte hande
laren, die zich als onmaatschap-
pelijken ten koste van de volksge
meenschap hebben verrijkt en den
velen onbeteekenende aannemers,
die door het uitvoeren van werken
voor de weermacht schatrijk zijn ge
worden, eens een rechtvaardige
aderlating kon worden toégebracht.
Naast dezulken zullen ook de be-
lastingqntdilikers, en dit terecht, ge
voelig getroffen worden. Zij zullen
nu met hun biljetjes voor den dag
moeten komen en moeten gedogjen,
dat daarvan niet alleen de ver
schuldigde achterstallige belasting,
maar ook de op te leggen boeten
worden afgehouden.
De maatregel is ook bedoeld om
te bereiken, dat de opgehoopte bank
biljetten in de ondernemingen, waar
de verkochte voorraden niet ver
vangen werden, aan ongewenschte
doeleinden worden onttrokken.
Hiertegen kan moeilijk iets wor
den aangevoerd, alkan niet ont
kend worden, dat deze maatregel
een hevige botsing is tusschen den
Staat en het privaat bezit. Tot nog
toe gold de Nederlandsche Bank als
de hechtste pijler van ons financieel
volksbestaan. Op het „De Neder
landsche Bank betaalt aan
toonfber Duizend gulden"
werd door ons volk vertrouwd als op
een rots.
Wfj leven echter in oorlogstijd en
men zal het dus hebben te acceptee
ren, dat ook deze pijler wankel is
geworden. In oorlogstijd gaat nu
eenmaal het staatsbelang boven
alles.
Voor het moreel van ons volk
moet het op den duur funest zijn, te
ervaren, dat lieden, die in het nor
male leven niet mee kunnen komen,
het zich aan niets laten ontbreken
en met portefeuilles bankpapier
rondloopen, daartoe in staat gesteld,
omdat zij zonder geweten den moei
lijken tijd, waarin ons volk verkeert,
misbruiken, terwijl hardwerkende,
energieke huisvaders, die nauwgezet
hun plichten tegenover de gemeen
schap nakomen, niet weten, hoe zij
de eindjes aan elkander .moeten
knoopen. Ook uit dit oogpunt dient
de thans aangebrachte correctie te
worden toegejuicht. Feit is het, dat
tal van zwarte handelaren thans be
nauwde dagen beleven. De gladste
jongens onder hen zullen echter nog
wel een middeltje hebben gevonden
om het zwaard van Damocles af te
wenden. Hoeveel van die lieden
hebben den laatsten tijd geen huizen
gekocht?
De keerzijde.
Dat de maatregel ook een keer
zijde heeft, evenals dit nffet alle
maatregelen het geval is. kap al
evenmin worden ontkend. Ons volk
is een spaarzaam volk en gezien den
onzekeren tijd, waarin wij leven,
valt het niet te verwonderen, dat
velen er de voorkeur aan geven, htm
spaarpenningen, in plaats van op de
spaarbank, in een oude kous te be
waren, om in tijden van nood on
middellijk over geld te kunnen be
schikken. Een paar briefjes van dui-
zend leenden zich daarvoor uitste
kend en ook deze werkzame volks-
genooten worden door den maatregel
getroffen.
Deze'neiging^van ons volk ver
toonde zich het sterkst in de jaren
1939, 1940 en 1941, toen bij de Rijks
postspaarbank 25.5. 169.4 en 48 mil
lioen gulden méér werd terugge
haald dan werd ingelegd en bij de
andere spaarbanken 55.7. 78.3 en 13.2
millioengulden méér ingelegd dan
beeld echter gunstiger. Toen toch
werd bij de Rijkspostspaarbank 51.4
milioen gulden meer ingelegd dan
teruggehaald en bij de andere spaar
banken 40.4 millioen gulden. Het
vertrouwen van de kleine spaarders
was dus weer teruggekeerd en hier
tegen kan de maatregel dan ook
niet ziin bedoeld.
Er zijn ook tal van kleine zelfstan
digen, die gedupeerd worden. Zoo
was er in onze gemeente een onder
nemer, die vóór veertien dagen bij
de Nederlandsche Bank klein bank
papier voor een vijftal duizendjes
had ingewisseld, omdat hii deze
week een wissel van dat bedrag
moest betalen en nu 'moest hii er
varen, dat de betaling in duizend
jes niet werd geaccepteerd.
Zoo was er ook een vrachtrijder,
die voor remboursementen een paar
briefjes van duizend, ziin eenig be
drijfskapitaal had geaccepteerd en
nu "niet verder kon.
Met een belastingautoriteit hebben
wij deze gevallen besproken. Hii kon
de moeilijkheden niet ontkennen,
doch opperde de veronderstelling,
dat in dergelijke gevallen iedere be
hoorlijke bank aan de betrokkenen
wel eenig crediet zou verstrekken en
hij achtte het niet uitgesloten, dat
een leverancier in het bovengenoem
de geval met cedeering van het ge
storte genoegen zou nemen, al gaf
hij toe, dat zoo'n leverancier niet tot
het accepteeren van de cedeering
verplicht kon worden.
In elk geval raadde hü de hou
ders «ygn de betreffende bankbil
jetten, deze vóór den fatalen da
tum in te leveren, aangezien ze
daarna waardeloos zouden worden.
De spaarzamen en allen, ook de
bedrijfsmenschen, die vele biljetten
bezitten, omdat zij hun voorraden
hadden uitverkocht en kunnen aan-
toonen, dat ze rechtmatig zonder
zwarten handel, in het bezit ervan
zijn gekomen, krijgen, na aftrek van
de verschuldigde belasting, de tegen
waarde zonder beding in kleiner
bankpapier uitbetaald. De belasting
ontduikers zullen het echter moeten
aanzien, dat ook de nalatige belas
ting en de boete wordt afgetrokken
en dat is niet anders dan billijk te
genover de staatsburgers, die wel
hun belastingplicht zijn nagekomen.
In ieder geval is het toch wen-
scheliik, dat men den kleinen man
niet'te lang op de afwikkeling laat
wachten. De maatregel mag in geen
geval tengevolge hebben, dat kleine
zelfstandigen hun bedrijf daarom
niet zouden kunnen voortzetten*
