Een veld van puin en brokstukken. DAGBLAD VOOR Bolsjewisten verloren in Maart 1267 vliegtuigen. DE SLAG OP DE JAVAZEE. Door Rotterdam'* Geteisterde wijken. Rookwolken en vlammen beheerschten het stadsbeeld. Alle hulpdiensten voorbeeldig paraat. Wrange gelukwensch. DE NIEUWE BONNEN. 1300 zakjes shag buitgemaakt. Woekerende boeren uitgeschakeld. Groote hoeveelheden tarwe in den zwarten handel gebracht. Een waarschuwend voorbeeld voor de boeren. Zwakkere geallieerde activiteit in Tunis. VERKOCHT 27 Februari 1 942 Een Zweedsche beschouwing over den dramatischen strijd voor Java's Noordkust. Dped zicht de stad Roti ar dam Uitgave: Dagblad voor Noord-Holland N.V. Alkmaar - Voordam C 9. Bureau der Heldersche éditie: Den Helder: Koningstraat 78. Telefoon 3345 (3 lijnen). Postrekening 449041. ZATERDAG 3 APRIL 1943. HELDERSCHE EDITIE. NOORD-HOLLAND 87ste Jaargang No. 78. 4 pagina's. Na ket bombardement der Britsche vliegers op de stad Rotterdam. De zwaar getroffen bewoners der verwoeste arbeiderswijken vervoeren bet weinige huisraad, dat zq nog uit de chaos konden weghalen CNF-M-Pax tn wij in onder Donderdagmiddag zijn de gelegenheid geweest geleide van dr. Völckers, den Beauftragte van den Rijkscom missaris voor de stad Rotterdam, nog een rondgang te maken door de getroffen stadswijk. De aanblik was verbijsterend. Men ziet uit op de ruïnes van wo ningen van vier verdiepingen. Door de explosie is een deel dezer étage woningen geheel vernield, van an dere bleven stukken muur nog overeind, maar was het inwendige een volkomen puinhoop. Verschei dene hadden minder van de explosie te lijden gehad, doch waren aan het vuur ten prooi gevallen. Hierachter strekt zich een veld uit van puin en brokstukken, het eenige dat van de kleinere woningen is overgebleven. Politie-agenten en W.A.-mannen handhaven afzettingen, leden van den Jeugdstorm verleenen hulp. Juist passeert ons een groep van de Technische Noodhulp. Een chaos. Werklieden met stofbrillen op zijn bezig met ruimen. Wolken puinstof waaien door de straten, waarin «enige enorme kraters de plaats markeeren waar bommen insloegen. Uit de tramrails is een stuk finaal weggeslagen, de bovenleiding hangt in verwarde slingers omlaag. Een bakkershandkar ligt in een poel met water. Twee mannen dragen een naaimachine uit de ruïnes. Overal knerpen glasscherven onder de schoenen. In wijden omtrek zijn de ruiten vernield. Een dorre woestenij Wie kan zich thans een dag na het bombardement eigenlijk pre cies realiseeren wat hier geschied is, hoeveel leed hier in enkele mi nuten is aangericht? Het geheele kwartier is een le- venlooze dorre woestenij gewor den. Midden op een zonnigen dag is hier het leven ineens stil blij ven staan, stortte alles ineen, wer den duizenden dakloos, 180 men- schen en wellicht méér op wreede wijze uit het leven weggerukt. Beter dan wij, die hier thans loo pen door de treurige overblijfselen van deze stadswijk, kunnen zij dat beseffen, die thans hulp verleenen aan gewonden en dakloozen in nood hospitalen, evacuatieposten en zie kenhuizen. Van heel nabij, door het contact van mensch tot mensch, kun nen zij wellicht beter dan wij zich een oordeel vormen omtrent den waren omvang der ramp. Krachtige wind wakkerde de vlammen aan Dr. Völckers vertelt ons tijdens den rondgang, dat de aanval Woens dagmiddag omstreeks kwart over een geschiedde. Hij heeft hoogstens vijf minuten geduurd. Zijn woning, die op minstens een kilometer afstand ligt, schudde onder de hevige explo sies. Heel even ging het licht uit en weer aan. Kort daarop zag men een reusachtige stofwolk boven het ge troffen stadsdeel opstijgen, spoedig vermengd met zware rookwolken. Een krachtige wind wakkerde de vlammen aan, die tengevolge hier van ook de niet getroffen huizen aantastten. Practisch werd de gehee- le wijk met ondergang bedreigd. Vier en twintig uur na den Britschen terreuraanval op de arbeiderswijken van Rotterdam heeft de uitgeweken Nederlandsche minister van oorlog, van Lidth de Jeude, den treurigen moed gehad den volgenden telegrafi- schen gelukwensch te zenden aan den Engelschen minister van luchtvaart Sinclair: „Namens de Nederlandsche regeering en mij zelf.bied ik naar aan leiding van het 25-jarig bestaan van de Koninklijke Engelsche Luchtmacht mijn hartelijkste gelukwenschen aan. Het prachtige werk van deze luchtmacht is ongeëvenaard en de behaalde presta ties vormen voor alle vereenigde vol ken de bezieling, aangezien zij zooveel hebben bijgedragen tot de grondlegging van de overwinning en voor een betere wereld." In de periode van 4 April tot 10 April kan gekocht worden: op bon 15A 4 rants. brood of gebak, 15B y, rants. brood of gebak, 15 1 rants. beschuit, brood of gebak. 15A 2 kg aardappelen, 15B 1 kg aardappelen, 15A l rants. tabak. 15 1 rants. siga retten. Van 4 April tot 17 April 1943: 15A 1 rantsoen vleesch of vleeschwaren, 15B 1/4 rants. vleesch of vleeschwa ren, 4-14, M-14 res. 1 1/4 rants. vleesch of vleeschwaren, M-16, M-18 res. 2y rants. vleesch of vleeschwa ren. De volgende bonnen zijn binnen kort niet meer geldig: Na Zaterdag 3 April: 14 brood, beschuit, aardappelen, tabak, 13 vleesch. 4-13, M-13, M-15, M-17 res., 2-09, 3-10 res. De geldigheidsduur van de vól gende bonnen is verlengd: tan. Zon dag 4 April: 09 Boter. t.m. Zaterdag 7 April: 3-11 Res. (sinaasapp.) 2-12, 3-12, 4-12 res; (appelen), t.m. Vrij dag 30 April: 514 Alg. (Eenh. zeep), 515 Alg. (Waschpoeder); S-Eenheids- zeep, Waschpoeder, Toiletzeep. In den nacht van Dinsdag op Woensdag hebben leden van -het die vengilde zich door verbreking van 'n ruit toegang verschaft tot de tabaks- kerverij der firma P. Schuckink Kool aan de Koningstraat te Beverwijk. Van den voorraad, dien zij bereikten na twee deuren te heben geforceerd, werden door hen ruim. 1300 punt zakjes shagtabak ontvreemd. Tevens namen de dieven een groot aantal aldaar opgeborgen sigtren mede. De politie stelt een onderzoek naar de daders in. VERDUISTER GOED. Deze week van 30.15—7.00. Maan op: 6.58, onder 18.30 Morgen maan op: 7.23, onder 19.47 4 April Nieuwe Maan. De Rijkscommissaris voor het bezette Nederlandsche gebied heeft luitenant kolonel b.d. en generaal-arbeidsleider L. A. C. de Bock te 's-Hertogepbosch be noemd tot commandant van den Neder- landgchen Arbeidsdienst. Nog alles in lichterlaaie. Ongeveer een uur na den inslag waren alle hulpdiensten ter plaatse in actie: Duitsche weermacht, lucht bescherming, brandweer, technische noodhulp en niet te vergeten weer- afdeelingen der N.S.B., die zich zeer verdienstelijk hebben gemaakt. Ook het Deutsche Feuerschutzregiment voor havenbewaking verleende hulp, voorts werd de Haagsche brandweer ter assistentie geroepen. Later ?P den dag liet men nog 150 politie mannen uit den Haag aanrukken om de nieuwsgierigen op een afstand te h°Waar' huizen nog buiten het bereik der vlammen waren, trachtte men de goederen daaruit te redden. Om streeks vijf uur in den middag stond alles nog in lichterlaaie, des avonds werden eenige huizen opgeblazem om het vuur een grens te stellen. Hoewel des nachts hier en daar nog een hel Schijnsel viel wa/r te ne men, is het voor mun gevoel ai- dus dr. Völckers een wonder dat de brandweer het vuur bn zoo strar- fen wind zoo snel meester is kunnen W<Eennoogenblik, aldus vervolgde hij, hebben we nog overwogen de heele wiik. te evacueeren. ta een sohool wérd pa» Centrale evacuatie* post ingericht, andere scholen als hulpposten in gebruik genomen Gisteravond werden daar 9000 liter door de centrale keuken bereid warm eten uitgereikt, vandaag is deze hoe veelheid opgevoerd tot 18.000. liter. Getallen, die aanklagen Vanmorgen werden mij 139 ge borgen dooden gemeld.' Ongetwijfeld zullen er nog van onder de puinhoo- pen tevoorschijn komen. (Dit aan tal is inmiddels tot 180 gestegen. Red.) De vele zwaargewonden wor den uitstekend geneeskundig ver zorgd. De geneesheeren, aldus dr. Völckers, hebben zich onder deze' omstandigheden volledig ingezet. Wij vernamen voorts nog, dat de Rotterdamsche W.A. zich duch- tig heeft geweerd. Zij richtte het heerbankwartier als hulphospit; in. Ook de Nederlandsche Rijks brandweer heeft voortreffelijk werk geleverd. Zoo is dan Rotterdam voor de zoo- veelste maal slachtoffer van een bombardement. Onze grootste ha venstad heeft het wel zwaar te ver antwoordenOngetwijfeld zullen er zijn, die ook voor dit bombarde ment verontschuldigingen zullen trachten te zoeken. Wie in Rotter dam echter eenigszins bekend is, weet dat er in het getroffen stads deel geen fabrieken of zelfs maar eenigszins belangrijke werkplaatsen gevestigd waren. Wij allen weten dat porlog „oorlog" is. Degenen echter, die Rotterdam zoozeer beklaagden, hadden die stad d jongste ramp moeten besparen. Rotterdam heeft een dergelijk bom bardement aan hen niet verdiend. DE SLACHTOFFERS ROTTERDAM. TE 's-GRAVENHAGE, 2 April. - Onder de tot dusverre geïdentificeerde dooden tengevolge van den Britschen lucht aanval op arbeiderswijken in Rotter dam bevinden zich 48 vrouwen en 26 kinderen. Zes lijken konden niet meer geïdentificeerd worden. VERLIEZEN DER NEDERLANDSCHE BURGERBEVOLKING IN MAART. In den loop van de maand Maart had de Nederlandsche burgerbevolking door Britsche luchtaanvallen op woonwijken in steden en verschillende plaatsen op het platteland 353 dooden te betreuren, terwijl 361 personen zwaar en meer dan 400 licht gewond werden. Een groot aan tal woonhuizen is vernield. Duizenden gezinnen verloren have en goed en moesten hun woonplaats verlaten om elders te worden gehuisvest. Met ingang van 1 April zijn de bouwboeren Joh. Onderdijk en J. C. Onderdijk in bet ZU&' den van de Wieringermeer, die ieder van den Staat volgens pachtcontract 70 H.A. bouwland in gebruik hadden, op grond van een conflict met de inlevering van producten uit het landge bruik voor den tijd van twee iaar ontzet, terwijl hun land- bouwbezit door den Staat is ge vorderd. Een en ander geschiedde op grond van het besluit van 23 Juli 1942 no. 21224 van het Rijksbureau van Voedselvoorziening in Oorlogstijd, bij een beschikking van den secre taris-generaal. Dit besluit bepaalt, dat zij die zich schuldig maken aan het achterhouden van belangrijke hoeveelheden geproduceerde land bouwproducten, uit hun bedrijf kun nen worden ontzet. Beide boeren werden begin December o.a. reeds door den economischen rechter te Alk maar veroordeeld tot 3 maan den gevangenisstraf en f 3000.- en f 1750.- boete. Tot nog toe bepaalde de overheid zich tot het opleggen van een ver hoogden leveringsplicht. Aangezien dit onvoldoende bleek, is ze tart strengere strafmaatregelen overge gaan. Zoo werd in December van het vorig jaar in Brabant een on dernemer, die tien tuchtrechterlij ke uitspraken op zijn rekening had en onjuiste opgaven gedaan had bij de inventarisatie van vee, erwten en rogge en onrechtmatig haver had geteeld en aardappelen clandestien had geleverd, te veel pluimvee had gehouden, van elf koeien maar twee had aangegeven en zijn administra tie niet had bijgehouden, uit zijn bedrijf ontzet. Hetzelfde geschiedde ook met een ondernemer die als smokkelaar bekend stond en ro, haver en erwten van zijn be- clandestien had afgeleverd. Het is de overheid ernst. Dat het de overheid ernst is met het nemen van maatregelen tegen grondge bruikers, die ten koste van de voedsel voorziening van ons volk niet schromen hun positie te misbruiken om rijk te worden, bewijst het bovengenoemde be sluit. De beide betrokken boeren toch zijn zeer goede landgebruikers. Hun grootbedrijven liggen er weer prachtig voor, zoodat zij als grondbewerkers ge- wenschte elementen zijn. Desondanks heeft de overheid terecht gemeend, hun het beheer van hun bedrijven te moeten ontnemen, omdat het in oorlogstijd niet alleen de plicht van den boer is, den grond in het belang van een zoo hoog mogelijke opbrengst te bewerken, maar ook om er voor zorg te dragen, dat die opbrengst niet door énkelen, maar aan de voedselvoorziening van geheel ons volk ten goede komt. Beide boeren hadden zich in erge mate op het pad van den zwarten handel begeven. Zoo verkochten z(j o.a. groote'hoeveelheden tarwe clan destien. Van menschen, die op goede voor waarden, welke hen een behoorlijk be staan waarborgen, van den Staat, dus van de gemeenschap, hun land gepacht hadden, valt dit des te sterker te ver- oordeelen. Aangezien het pachtcontract alleen ontbinding van het contract toestaat, wanneer de grond verwaarloosd wordt, staat de Nederlandsche rechter bij de ontbinding van het contract voor groote moeilijkheden. Zoolang het contract niet ontbonden is, kan men beide boeren niet uit hun woningen zetten en is dus de vestiging van andere boeren op hun be drijf niet mogelijk. Aangezien de komen de oogst op deze grootbedrijven niet ge schaad mag worden, zullen de grond en de werktuigen wel bij de omwonende boeren in gebruik worden gegeven, opdat een regelmatige verzorging van den grond mogelijk wordt. De harde maatregel moge onze boeren echter een waarschuwing zijn, da: het de overheid ernst is om onze voedings producten in oorlogstijd ons geheele volk ten goede te doen komen en den zwarten handel met alle middelen tegen te gaan. HOOFDKWARTIER VAN FüHRER, 2 Aprü. - (D.N.B.) Het op perbevel der weermacht deelt mede: Tegen het front ten Zuiden van het Ladoganjeer heeft de vijand in verscheidene golven krachtige aan vallen gedaan, die door het afweer- vuur of in gevechten van korten af stand voor onze stellingen misluk ten. Aan de rest van het Oostelijke front slechts geringe plaatselijke gevechtsactie. In Maart hebben de bolsjewisten 1267 vliegtuigen verloren; daar van werden er 1028 in luchtge vechten, 143 door luchtdoelge schut van de luchtmacht en 36 door troepen van het leger neer geschoten. De overige werden op den grond vernield. In Tunis Waren 'de vijandelijke aanvallen gister zwakker' dan op' de voorgaande dagen. Verscheidene aanvallen van Amerikaansche en Britsche strijdkrachten op het front in Midden- en Zuid-Tunis werden afgeslagen. Duitsche en Italiaansehe troepen konden door plaatselijke aanvallen hun stellingen verbeteren en vernietigden afgesneden vijande lijke groepen. Duitsche jagers heb ben boven het oorlogstooneel in Tu nis en bij Kreta 10 vijandelijke vliegtuigen neergeschoten. Eén eigen vliegtuig ging verloren. Zwakke afdeelingen vijandelijke vliegtuigen ondernamen overdag aanvallen op het bezette gebied in het Westen en op de stad Trier. Vier vliegtuigen werden neergeschoten. Dexe Courant verschijnt dag el ijk». Advertentie-tarief. Prijs der gewone advertentie* in deie Editie 11 et. per m.M. Bij contract binnen een jaar te gebruiken belang rijke korting. Tarieven voor de geheele oplage op aanvrage. SLUIKHANDEL vindt zijn veelal in handelingen, De Nederlandsche kruiser onder ging. In den namiddag van 27 Febr. 1942 meldde een Nederlandsche vliegboot, ter verkenning uitgezonden, dat een „kleine, vijandelijke vlootformatie" zich 50 zeemijl ten Noorden van de voor Soerabaja kruisende geallieerde vloot bevond. Admiraal Doorman, commandant der geallieerde zeestrijdkrachten, zette ter stond koers naar den vijand. Hij be schikte over de zware kruisers „Hous- ton" en „Exeter," de lichte kruisers ,Perth," „De Ruyter" en „Java" en elf torpedojagers, w.o. enkele Neder landsche. De Japansche vloot bleek later aanzienlijk sterker te zijn dan de eerste melding deed vermoeden. Zij be stond uit circa 40 transportschepen, die door twee zware en vier lichte krui sers benevens 12 a 13 torpedojagers werden beschermd. Bovendien hielden de Japanners zware zeestrijdkrachten, waarschijnlijk zelfs een vliegkampschip, gereed om zoo noodig in te grijpen. Tien uren strijd. 's Middags om 16.14 uur ontbrandde de strijd circa 30 zeemijl ten Noorden van Soerabaja. De „Exeter" kreeg reeds terstond een voltreffer en moest, begeleid door den torpedojager „Witte de With." naar Soerabaja terugkeeren. Japansche torpedojagers ondernamen twee aanvallen, waarvan de eerste werd afgeslagen, terwijl bij den twee den aanval de torpedojager „Korte- naer" door een torpedo tot zinken werd gebracht. Bij een tegenaanval ging een Britsche torpedojager verloren. Na deze inleidende gevechten hulden de Japansche schepen zich in een ne velgordijn. Ondanks Nederlandsche luchtverkenning vanaf de vliegvelden op Java kon de geallieerde vloot voor- loopig niet meer in contact komen met den tegenstander. Op dit tijdstip had zij reeds twee torpedojagers verloren, een zware kruiser was buiten gevecht ge steld, terwijl bij het invallen van de slag; op de Java-zee ten (Cliché D.v.N.H.) J^UIM een jaar geleden werd het lot van Java door den slag in de Javazee beslist. On danks heldhaftig verzet dolf de geallieerde vloot, waarvan ook de kruisers „De Ruyter" en „Java" doel uitmaakten, het onderspit tegen de Japansche overmacht. Over het loop van dezen slag is slechts weinig bekend geworden. Totdat thans door den Zweed- schen generalen staf een ge schrift is uitgegeven, waarin aan de hand van alle beschikbare ge gevens een uitvoerig overzicht wordt gegeven. oorsprong die op hert eerste gezicht vrij onschuldig lijken öt moeilijk te ontdekken zijn. zoodat hert overigens waakzame oog van contro- leerende ambtenaren dien eersten stap op het clandestiene pad niet altijd kan DEN opmerken. Erger is evenwei, dat op menig gebied iedere bepaling ontbreekt om krachtig op te treden tegen zulke „eerste schreden." En om een effec tieve bestrijding van den zwarten han del mogelijk te maken, zullen daar tegen toch maatregelen uitgevaardigd moeten worden. Wij doelen o.a. op hot hoonende woordje „verkocht," dat onè uit zoovele étalages tegengrijnst. Tal van winkeliers immers, die hun klanten met een kwasi-zuur gezicht „neen" verkoopen, hebben hun winkel of étalage vol liggen met artikelen, waarbij het beruchte kaartje ligt: „Verkocht." Maar het aldus geëtaleerde voorwerp blijft maandenlang in het bezit van den winkelier zonder dat de kooper zijn eigendom in ontvangst komt nemen. Van tweeën een: óf de winkelier liegt en heeft andere zwartebedoelin gen met zijn winkelwaar, bi de „koo per" heeft speculatieve plannen met het gekochte. In beide gevallen echter wordt het weinig beschikbare distri- butiegoed of niet onttrokken aan de normale verdeeling. Elke productie is heden ten dage ge richt op de meest noodzakelijke be hoefte anders is het bedrijf over bodig. Maar dan dienen ook èlle pro ducten uitsluitend daar te komen, waar ze werkelijk noodig zijn. Dat wil te vens zeggen, dat iedere winkelier, of hij nu levensmiddelen dan wel „vrije" artikelen als meubilair enz. verkoopt, niet langer louter uit winstbejag mag handelen, maar een schakel behoort te zijn in het verdeelingsproces. En als die schakel zwakke plekken vertoont, zullen zij weggenomen moeten worden, opdat de keten, die onze volksgemeen schap in stand moet houden, niet ver broken wordt. TTR zijn-vele a-sociale handelingen, die een voorspel tot den zwarten handel vormen öf het soms al volledig zijn. Bezien wij bijv. ook eens het „ge bruik", dat bij sommige slagers ingang gevonden heeft. De klant heeft recht op vleesch met been. Wordt het been niet meege- leverd en van het vleeschgewicht afge trokken (omdat de hoeveelheid been te gering is om af te wegen), dan heeft men later recht op het niet ontvan gen been. Tal van slagers echter leveren geen been, omdat zij dat beter meenen te kunnen gebruiken. Zij trekken er nl. bouillon van en verkoopen dat aan de klanten. Maar ook dat gaat nog niet eerlijk, want eerst wordt het vet van de bouillon gescheiden. Clandestien ge wonnen vet, dat natuurlijk even clan destien wordt omgezet! De groote drang achter heel het zwarte gedoe om ons heen waarvan wij ditmaal maar enkele voorbeelden geven is het geld, en niet anders. Het geld, waarvan de „echte" vader landers beweren dat het toch niets waard is, heeft een deel van ons volk in zijn ban. Intusschen is wat men dacht waar heid geworden, zij het anders dan ver wacht was: het zwarte geld is waar deloos geworden. De eerlijke, werkzame, man heeft geen last; hij verbergt geen oneerlijk verworven briefjes van duizend. Hij verheugt zich over den handigen maat regel tegen de zwarte handelaren en lacht mede met den Tijl Uilenspiegel, die de waardelooze bankbiljetten wel wil gebruiken om er zijn kamertje mee te behangen, ter opluistering al dan niet voorzien van de handteekeningen der „slachtoffers." De sluikhandelaren zijn „verkocht." Laat het den winkeliers, die zoo dwe pen met kaartjes waarop dit woord voorkomt en al die anderen, een ern stige waarschuwing zijn. Ook tegen hun „zwarte" handelingen kan wel eens plotseling een harde maatregel ge nomen worden. Zij zouden dan zelf evenzeer „verkocht" zijn en niet op medelijden behoeven te rekenen. Want wat er is, behoort daér te ko men, waar de levensbehoefte dat ver- eischt. Jr. In de middaguren van Woensdag hebben Britsche rfiegecs hft «angevallsn. few ov«r*icht van de vernielde duisternis wederom een Britsche tor pedojager verloren ging. Vage berich ten omtrent zware Japansche verliezen werden later niet bevestigd. Intusschen hadden beide tegenstanders zich steeds verder naar het Westen verplaatst, zoodat zij zich, toen om 23.30 uur we derom gevechtscontact tot stand kwam, 12 zeemijl ten Noorden van Rembang bevonden. Spoedig bereikte de opnieuw ontbrande strijd zijn hoogtepunt. De „De Ruy ter" werd getfroffen en ondanks het feit, dat de geallieerde formatie ter stond van koers veranderde om tor pedo's te ontwijken, werden zoowel de „De Ruyter" als de „Java" noodlottig getroffen. Zij zonken onijer zware ont ploffingen. Korten tijd later ging het contact weer verloren en thans voorgoed. De kruisers „Houston" en „Perth" liepen den volgenden dag met geringe schade de haven van Tandjong Priok binnen. De slag was ten gunste der Japanners beslist. Hun transportschepen zetten op verschillende punten van Java's Noord kust troepen aan land, die de strijd krachten op dit eiland een week later tot capitulatie dwongen. Na den slag. Na den eigenlijken slag trachtten de overgebleven geallieerde schepen zich langs verschillende wegen in veiligheid te brengen. De „Exeter," die Soerabaja 28 Februari had bereikt, werd voorloo- pig gerepareerd en ging den daarop volgenden nacht onder escorte van een Britschen en een Amerikaanschen torpedojager naar Australië in zee. Deze formatie werd op 1 Maart door Japansche kruisers voor Oost-Java in den grond geboord. Hetzelfde lot on dergingen de kruisers „Houston" en „Perth." die met den torpedojager „Evertsen" door Straat Soenda tracht ten te ontkomen. Japansche vliegtuigen ontdekten de schepen, gingen tot den aanval over en troffen de „Evertsen." 1 Maart werden zij vervolgens door Ja pansche zeestrijdkrachten vernietigd. De „Evertsen" liep up het strand en werd wrak geschoten. Enkele eonoluaiea. Het Zweedsche geschrift bepaald zich «yet M ai dut verlooft van den slag. Het geeft oi een Nabe schouwing over de oorzaken, die tot de geallieerde nederlaag hebben geleld. Het begint met vast te stellen, dat de Japanners in de meerderheid waren, zoowel wat aantal schepen betreft als door hun grootere snelheid, betere pantsering en vooral veel zwaardere bewapening. In totaal hadden de Ja panners 20 kanonnen van 20.3 cm en 60 van 15.5 cm, terwijl de geallieerden slechts over 15 van 20.3 cm en 25 van 15.2 beschikten. Ook in technisch op zicht, b.v. met zoeklichten, waren de Japansche schepen beter uitgerust. De geallieerde vloot was voorts van zeer heterogene samenstelling, terwijl admi raal Doorman nauwelijks gelegenheid had dit euvel door oefeningen in groot verband zoo veel mogelijk op te heffen. Ondanks de Japansche overmacht hadden de geallieerde verliezen echter niet een dergelijken omvang behoeven aan te nemen, betoogt men van Zweed sche zijde, indien admiraal Doorman zijn aanval tegen de Japansche trans portschepen in plaats van tegen de oorlogsschepen had gericht. Daartoe was een splitsing van zijn strijdkrach ten in enkele homogene groepen het beste middel geweest. In plaats, hiervan bood hij den Japanners, bewust van hun meerderheid, gelegenheid den strijd overdag te rekken, totdat zij hun overmacht des nachts ten volle konden uitbuiten. In sterke mate heeft voorts de onvoldoende samenwerking tusschen vloot en luchtmacht tot de nederlaag bijgedragen. Reeds de eerste berichten gaven een onjuisten indruk van de sterkte der Japansche vloot en ook tij dens den slag bleek de luchtverkenning niet tegen haar taak opgewassen. Het catastrophale einde van enkele schepen na den slag wijst tenslotte op een on voldoende bescherming door jachtvlieg tuigen. Latere onderzoekingen zullen onge twijfeld nog meer licht kunnen werpen op de hier van Zweedsche zijde naar voren gebrachte kwesties. In elk geval is het thans reeds mogelijk zich een beeld te vormen van het verloop van den slag in de Javazee. Een slag, die én door den ondergang der Nederland sche kruisers en door het feit, dat zij de Japansche bezetting van Java mog». lijk maakte, als een dramatisch hoogte punt in onze geschiedenis zal blijven ATUIS, xs.uyperstat 9. 's'-Gra- J Binonkort worden wederom oon i rtn m I

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Heldersche Courant | 1943 | | pagina 1