Groote aanval
op Brest
DE HELDEN VAN LOMBOK
Eischen tot capitulatie bekend gemaakt
Nog steeds hardnekkige gevechten in Parijs
Toestand op den Balkan
Bessarabië en Boekowina weer terug
aan de Sovjet
Donauscheepvaart onder
Sovjet-contröle
V.
GOED VOORGAAN DOET GOED VOLGEN I
.J
De S.A. en de totale
mobilisatie
Verduister van 20.30-6.45 u.
Prijsgeven geheimen V 1
zwaar gestraft
Vier kinderen uit één
gezin overleden
Jeugdstormfrontfonds
ingesteld
Duitsch protest bij de
Amerikaansche regeering
De Z.S.-procedure
Bon „Algemeen 211"
inleveren
Meubeltransport
Nieuws in 't kort
Lijdensbeker tot den bodem geledigd
Slachtoffers van ondank
r\E wereldoorlog heeft zijn hoogtepunt
U bereikt. Millioenen jonge mannen heb
ben hun leven op de slagvelden uitge
snikt. Duizenden vallen nog eiken cfag.
De Germaansche lotsbeslissing wordt met
bloedige letters in het boek der geschie
denis geschreven. Met ademlooze span
ning volgt elkeen de ontzaggelijke wor
steling.
Weermachtbericht
Doorbraakgevechten in Roemenië
aan den gang
Sovjet-aanvallen
overal afgeslagen
Tomaataardappelen
Uitgave:
Dagblad voor Noord-Holland N.V.
Alkmaar Voordaci C 9.
Bureau der, Helderscbe edities
Den Helder: Koningstraat 78.
Telefoon 234S (2 Uinen).
Postrekening 449041.
DTXSOAG 29 AUGUSTUS 1944.
HELDTRSUHE TBmt.
DASB1A0 NMMPIHAtP I
ïe Jaargang Nn.
Hoofdredacteur: H. M. C. SCHHÖDER, Alkmaar tafw.)
Deze Courant verschijnt dageltJkf.
Advertentie-tarief:
PrtJs der gewone advertenties in deze
Editie tl ct. per m.m. Bij contract
binnen een Jaar te gebruiken belang
rijke korting. Tarieven voor de
gebeele oplage op aanvrage.
zich
stemmen over zijn toekomstigen
geeringsvorm.
13e. De Sovjet-Unie verklaart
reeds thans bereid, na het van kracht
worden van het vredesverdrag het
roode leger terug te trekken uit het
gebied van den Roemeenschen staat.
Gevechten
Boekarest.
bij Ploesti en
(Interinf), De nationale Roemeensche
regeering is door vooraanstaande per
soonlijkheden van het Roemeensche
leger in kennis gesteld van de capitu
latievoorwaarden. De eischen der
Sovjet-Unie luiden als volgt:
le. Het Roemeensche leger behoudt
lijn wapens voor zoover het gebruikt
wordt voor den strijd in Transsylva-
nië.
2e. Het geheele Roemeensche leger
moet onverwijld zijn voorraad wapens
en munitie aan het opperbevel der
Sovjets overdragen. De ravitailleering
van de tegen Hongarije strijdende for
maties wordt door Sovjetgevolmach
tigden geregeld.
3e. Roemenië stelt onmiddellijk 1.4
millioen arbeiders en voorts 100.000
specialisten architecten, ingenieurs,
aannemers, monteurs ter beschik
king voor den wederopbouw van Je
verwoeste gebieden der Sovjet-Unie.
In dit aantal zijn de gedemobiliseerde
onderdeelen van het Roemeensche le
ger begrepen.
4e. Een terugkeer van de Roemeen
iche krijgsgevangenen uit de Sovjet-
Unie zal afhangen van de totale ten
uitvoerlegging van de aan het Roe
meensche expeditiecorps gestelde taak.
De groepsgewijze terugkeer der krijgs
gevangenen na dit tijdstip hangt af
van de wijze, waarop de opdrachten
worden vervuld, die Roemenië zijn
gegeven.
5e. De in Roemeensche handen zijn
de Sovjet-Russische en andere geal
lieerde krijgsgevangenen moeten on
middellijk aan de Roemenië binnen
rukkende troepen worden overgege
ven en eventueel met Roemeensche
wapens worden uitgerust.
6e. De door den Roemeenschen
overval op de Sovjet-Unie in 1941 ge
roofde gebieden Bessarabië en de Boe
kowina worden onverwijld bij de
Sovjet-Unie ingelijfd.
7e. De Noordelijke Dobroedzja
wordt, een definitieve regeling na het
einde van den geheelen oorlog voor
behouden, als een directe bestuurszó-
ne onder het Sovjet-opperbevel ge
plaatst.
8e. De controle over de scheepvaart
op de Donau neemt voor den duur
van den oorlog het Sovjet-opperbevel
op zich.
9e. Over het ter beschikking stellen
van land-, lucht- en marinesteunpun
ten geeft het opperbevel der Sovjets
directe aanwijzingen.
10e. De voorwaarden voor het her
stel zullen de Roemeensche regeering
op een later tijdstip worden medege
deeld.
11e. De Roemeensche regeering
neemt de verantwoordelijkheid op
zich, dat alle verordeningen en eischen
van het opperbevel der Sovjets door
alle Roemeensche militaire en civiele
bureaux onverwijld worden uitge
voerd.
12e. De Roemeensche regeering ver
plicht zich, na 't einde van de oorlogs
handelingen aan het Roemeensche
volk gelegenheid te geven om op een( De Nat. Soc. Korrespondenz meldt
democratische wijze van verkiezing te De Stabschef der SA., Wilhelm Schep-
mann, heeft tijdens verscheidene ar-
beidsbesprekingen met de leiders der
S.A. groepen bevelen gegeven tot ver
sterking van het gebruik der S.A. in 't
vaderlandsche oorlogsgebied overeen
komstig de eischen van het totale ge
bruik der arbeidskrachten voor den
oorlog. Als resultaat1 van deze bespre
kingen en reeds vroeger uitgevoerde
maatregelen voor de totaliseering van
het gebruik van arbeidskrachten voor
den oorlog heeft de S.A. thans reeds 86
pet. van zijn leiderscorps, voor zoover
dit zijn functie ais voornaamste bezig
heid uitoefende, ter beschikking gesteld
van het front, ondanks het feit. dat
zijn oorlogstaak gelegen is op het ge
bied der premilitaire opleiding, optre
den bij den luchtoorlog, stadswacht en
landwacht enz., welke taak grooter is
geworden dan in vredestijd het geval
was. De S.A. als geheel heeft van zijn
milioenen leden tot dusver rond 70 pet
aan de weermacht afgestaan.
De zich op Roemeenschen bodem be
vindende Duitsche divisies stonden
Zondag den geheelen dag in alle ge-
vechtsgebieden onder zeer sterken
druk van overmachtige Sovjet-Russi
sche gemotoriseerde en tankformaties.
Bovendien kwam het Zondag ten
Noorden van Boekarest en bij Ploesti
ook tot verbitterde gevechten tusschen
Duitsche beveiligingsstrijdkrachten en
Roemeensche afdeelingen, die poog
den, overeenkomstig de Sovjetbeve
len, de Duitsche troepen te ontwape
nen. Vernomen wordt, dat de ten
Oosten en ten Westen van de Proeth
staande Duitsche formaties er in ge
slaagd zijn zich den weg naar het
Westen vrij te maken en het voorter
rein der Karpathen te bereiken. Wel
kon de bezetting van de stad Foscani
door bolsjewistische formaties niet
verhinderd worden, doch de op
dringende Sovjetstrijdkrachten had
den in de voorafgaande gevechten zoo
zware pantserverliezen geleden, dat
het hun niet mogelijk was den orde
lijken aftocht der Duitsche troepen
naar het Zuiden en Westen tegen te
houden.
De Noordelijke Karpathenpassen be
vinden zich alle stevig in Duitsche
handen. Op een van de paswegen was
de Sovjet-artillerie erin geslaagd de
Hongaarsche grens in Zuidwestelijke
richting te overschrijden. Duitsche be
veiligingstroepen en Honved-forma-
ties konden hier in een snellen tegen
aanval de bolsjewisten weder terug
werpen en aanzienlijke deelen van
hen vernietigen. Omtrent de gevech
ten ten Noorden van Boekarest en in
het gebied van Ploesti wordt verno
men, dat de aanvallende Roemeensche
formaties zeer groote bloedige verlie
zen hebben geleden en dat de Duit
sche strijdkrachten zich daar overal
volledig in haar posities hebben kun
nen handhaven.
Duitsche gezant terug naar Sofia
In antwoord op een desbetreffende
vraag is in de Wilhelmstrasse mede
gedeeld, dat de Duitsche gezant in
Sofia, Beckerle. een b.ezoek heeft ge
bracht aan den Rijksminister van bui-
tenlandsche zaken von Ribbentrop om
rapport uit te brengen en zich thans
weer naar Sofia heeft begeven om
met de Bulgaarsche regeering over de
ontwikkeling van den toestand be
sprekingen te voeren. Zoolang geen
rapport over deze besprekingen is
binnengekomen, is het niet mogelijk
een standpunt inzake het Bulgaarsche
vraagstuk te bepalen.
In 't verleden
Ligt het heden,
In het nu wat worden zal.
BILDERDIJK.
Ook thans weer strijden Neder
landers voor Europa's vrijheid
ter zee, in trouwe verbonden
heid met hun Duitsche kame
raden.
O/H P.m.
Jacob van Wassenaar, Heer van
Obdam. 1610/13.6. 1665. Lt.-admi-
raal van Holland en West-Fries
land, voorheen kolonel der rui
terij. Graftombe in de Groote
Kerk te den Haag. O/H P. m.
Zet ook gij U derhalve in voor de toekomst van Uw Volk en meldt C als
vrijwilliger bij de Kriegsmarine.
Aanmelding staat open voor lederen Nederlander van 1745 jaar en kan ge
schieden bij de Marine Annahmestelle West, Zweigstelle Niederlande te Utrecht,
de aanmeldingsbureaux voor Marine-vrijwilligers te Amsterdam, Kalverstraat 143,
en Rotterdam, Nieuwe Binnenweg 98—100. bij alle Hafen- en Ortskommandan-
turen en bij de Nebenstellen der Waffen-H-
Alle gewenschte inlichtingen, zoowel vooi* dienstname bij de Marine als bij de
Waffen-M, worden aan bovengenoemde adressen verstrekt.
(Interinf.) - De belangrijkste ge
beurtenis van den strijd in Bre-
tagne vormde Zondag het begin
van den grooten Amerikaanschen
aanval op de vesting Brest. De
Amerikaansche opperbevelhebber,
generaal Patton, had daartoe vier
divisies met zware artillerie en
zeer veel luchtstrijdkrachten op een
zeer smal gebied vereenigd. Na een
zeer krachtig trommelvuur van ver
scheidene uren en voortdurende
luchtaanvallen gingen dt Amerika
nen in talrijke golven tot den aan
val over aan het noordelijke front
en aan het ten oosten van Brest
liggende front op het schiereiland
Armorique. De Duitsche verdedi
gingsstrijdkrachten sloegen tijdens
de zeer zware gevechten, die den
geheelen dag duurden, alle Ameri
kaansche aanvallen, zoowel op het
schiereiland Armorique als in het
overige voorterrein van de vesting
af. De verliezen der Amerikanen
waren vooral in de namiddag en in
de avonduren zeer groot.
In het overige vestinggebied in
Bretagne was het betrekkelijk rustig,
daar de Amerikanen in verband met
de concentratie van al hun aanvals
wapens op Brest niet in staat waren
tot andere operaties van grooteren
omvang Een plaatselijke Duitsche on
derneming ln het gebied van St. Na-
zalre had volledig succes. Bij dezen
Duitschen aanval werd een nog bruik
bare Amerikaansche tank buitgemaakt.
Zeven tanks werden door Duitsche wa
pens stukgeschoten.
Ten Z.O. van Parijs.
Ten zuidoosten van Parijs vallen de
'Amerikanen van hun bii Melun, Fon-
tainebleau. Nogent en Troyes gevormde
bruggehoofden uit deels met sterke
strijdkrachten, deels met gepantserde
verkenning in de bocht van de Marne
aan. Zij stieten echter op den tegen
stand der Duitsche versperringsfor-
maties. De gevechten, in het verloop
waarvan de Amerikanen vooral aan
weerszijden van Nogent en ln 't Bosch
van Jouy ten noordwesten van Provins
zware verliezen leden, duren nog voort.
Gevechten aan de Italiaansche
grens.
In het Zuid-Fransche gebied bleven
de Anglo-Amerikanen Zondag in wes
telijke. noordelijke en oostelijke rich
ting druk uitoefenen. De zich in het
Rhone-dal distancieerende Duitsche
troepen bereikten de gestelde doelen,
ofschoon zii herhaaldelijk tot den af
weer moesten overgaan tegen aanval
len van soldeniers en snelle vijande
lijke troepen. De vorderingen der An
glo-Amerikanen bleven gering. Nieuwe
zware gevechten ontwikkelden zich aan
de FranschItaliaansche grens.
Een poging der Anglo-Amerikanen
om de Maddalena-pasweg te h veren
mislukte bii St. Paul door het verzet
der Duitsche grendelformaties. 1
30 Aug. zon op 6.47, onder 20.34
maan onder 2.02, op 18.50.
Ondanks de voortdurende officieele
waarschuwingen heeft pen stel praatzieke
lieden, meestal om te kunnen opschep
pen, gèdurende den laatsten tijd gehei
men met betrekking tot de vergeidings-
wapens prijsgegeven, aldus lezen wij in
de „D. A. Zt." De schuldigen werden
voor den krijgsraad gedaagd en veroor
deeld.
De 49-jarige wachtmeester K. moest bij
een militaire instantie een geheim instru
ment afhalen. Hij moest in een kamer
wachten. Hij zei: ,,Dat is natuurlijk voor
de V 1". Een van de aanwezigen ant
woordde: ,,Wat heb jij nu met de V 1
uit te staan?" Wachtmeester K. deed
daarop mededeelingen over alle belang
rijke bijzonderheden van het wapen,
sprak verder over nieuwe proefnemingen
en somde de plaatsen van vervaardiging
en de firma's op, die met de leveranties
waren belast. Voorts deed hij mededee
lingen over de ontwikkelingsstadia van
andere wapens. Tijdens zijn uiteenzetting
kwamen er verschillende belangstellenden
om hpm heen staan. Desniettegenstaande
praatte K. rustig door. Hij werd ter dood
veroordeeld.
Een andere soldaat, die belast was met
de vervaardiging van een vergeldingswa
pen, leerde in Berlijn op het station
Friedrichstrasse een vrouw kennen. Hij
bezocht met haar een café en vertelde,
dat hij bij een belangrijk wapen werk
zaam was. Toen de vrouw na eenigen
tijd vroeg: ,,Ik kan toch wel een spionne
zijn? Waarom vertelt u mij dat alle
maal?", antwoordde de soldaat, dat hij
dit voor onmogelijk hield. Hij vertelde
verder, dat hij op weg was naar een der
voornaamste plaatsen waar het wapen
werd vervaardigd Toen hij de vrouw
opnieuw ontmoette, vertelde hij haar,
dat de fabriek waarin hij werkte, was
gebombardeerd, maar dat niettegenstaan
de dat toch doorgewerkt moest worden
De krijgsraad veroordeelde hem tot tien
jaar tuchthuisstraf.
De 36-jarige soldaat M. werd belast
niet de bewaking van een V l-fabrjek
Hem was. evenals zijn kameraden. de
strengste geheimhouding opgelegd. In een
café vertelde hij aan een echtpaar, dat
hij de V 1 moest bewaken.
Bij het hierop volgende luchtalarm
werd deze mededeeling in den schuilkel
der door de vrouw verder verteld. Van
hier uit verbreidde het nieuwtje zich als
een loopend vuurtje door de stad. De
soldaat werd tot zeven jaar tuchthuisstraf
veroordeeld.
Dit zijn slechts enkele gevallen, aldus
merkt de „D.A.Z." op, die gedurende de
laatste twee maanden voor den krijgsraad
kwamen. Steeds gaat het hier om volko
men onnadenkend gepraat en een zucht,
om zich maar te kunnen laten gelden.
Vooral tegenover vrouwen trachten on
verantwoordelijke mannen zich door dik
doenerij voor te doen alsof ze menschen
van gewicht of belangrijke scheikundigen
zijn. Hierdoor verraden zij de belangrijk
ste militaire geheimen.
Ieder, die met deze menschen in aan
raking komt, is verplicht ze onverwijld
het zwijgen op te leggen.
Wij zijn er allen mede verantwoordelijk
voor, aldus het blad, dat men dezen
lieden onverbiddelijk den mond snoert.
Het mag niet zoo ver komen, dat on
verantwoordelijke individuen hun gehei
men rondstrooien en dat hiervan daarna
pas aangifte wordt gedaan. Wie deze
menschen laat praten, is tegenover het
volk mede-schuldig.
Zondagnacht zijn in het gezin V.
aan den Ouden Soesterweg te
Amersfoort vier kinderen, resp. V»,
3, 4'/« en 7 jaar oud, onder ver
schijnselen van dysenterie overleden.
Wrjl zich bij de ouders geen enkel
verschijnsel van de ziekte heeft
voorgedaan en de kinderen de
laatste dagen groote hoeveelheden
ongewasschen en ten deele onrijp
fruit hadden gegeten, vermoedt men
dat daarin de oorzaak van het tra
gisch gebeuren moet worden gezocht-
Ter gelegenheid van het a.s. tienjarig
bestaan van den Jeugdstorm, waarvan
de officieele viering Zaterdag 30 Sep
tember '44 zal plaats vinden, heeft de
Hoofdstormer C. v. Geelkerken een
Jeugdstormfrontfonds ingesteld. Dit
fonds heeft ten doel te komen tot de
op- en inrichting van een Jeugdstorm-
herstellingsoord bestemd voor: 1. Ge
wonde jonge Nederlandsche soldaten,
die als lid van den Jeugdstorm naar het
front zijn vertrokken en aldaar zijn ge
wond geraakt,
2. Stormsters. die zich aan het front
onderscheidden als Roode Kruiszuster of
zich op andere wijze aldaar hebben
verdienstelijk gemaakt en herstel van
krachten behoeven,
3. Stormers en Stormsters uit de ge
teisterde gebieden (ook uit Duitsch-
land), die zich aldaar hebben ingezet
en/of gewond zijn geraakt,
4 Leden van den Jeugdstorm, die
zich aan het thuisfront voor 100 pet.
inzetten en die vanwege hun lichame-
1 ijken toestand een periode van rust be
hoeven.
De actie voor dit fonds is ingezet Don
derdag 24 Augustus. Op 30 September
zal den hoofdstormer worden gemeld,
hoe groot het bedrag is, dat tot op dien
datum is binnengekomen. De Jeugd
storm zelf zal het voorbeeld geven. Elk
lid, van de kleinste Meeuw tot het oud'
ste kaderlid. zal zijn/haar offer brengen
voor dit zoo sympathieke doel. Er wordt
een krachtig beroep gedaan op alle
jeugdvrienden in Nederland en verder
op alle instellingen om door het brengen
van een offer blijk te geven hoezeer
men belang stelt in het werk van den
.Jeugdstorm, Voor dit herstellingsoord.
Het Jeugdstorm-eeretehuis, is 'n enorm
bedrag noodig. Voor 't tot stand komen
van dit gebouw is aller hulp noodzake
lijk.
Honderd vier en vijftig jonge stor
mers van den Jeugdstorm hebben aan
de fronten reeds hun leven gegeven
voor Europa's vrijheidsstrijd, vele an
deren zijn ernstig gewond, honderden
staan momenteel aan het front.
Ook alle giften in nature zijn van
harte welkom. Bijdragen te storten op
postgironummer 25000 Jeugdstormfront
fonds. Voor giften in natura, inlich
tingen, mededeelingen, enz. wende men
zich tot het Stafkwartier, Oorsprongpark
8 te Utrecht, afd. Frontfonds. Met de
voorbereidende werkzaamheden is be
last hoofdhopman E. Zilver uit A'dam.
Het Duitsche ministerie van buiten-
landsche zaken heeft een scherpe protest
nota doen toekomen aan Amerika. De
nota luidt:
„De Duitsche regeering is in het bezit
van een officieel bericht van kolonel von
Aulock. destijds commandant der vesting
St. Malo, van 14 Augustus. Volgens dit
bericht hebben Amerikaansche pantsef-
strijdkrachten bij een aanval Duitsche
krijgsgevangenen op de vijandelijke tanks
gezet om daardoor de verdediging der
aangevallen Duitsche steunpunten te be
moeilijken. Dit misbruik beteekent een
ernstige schending van het geldende oor
logsrecht De Duitsche regeering protes
teert daartegen met nadruk. Zij verlangt,
dat het voorval onverwijld door de be
voegde militaire instanties onderzocht
wordt, en zij verwacht, dat de Ameri
kaansche regeering haar strijdkrachten
strenge aanwijzingen tot eerbiediging van
het geldende volkenrecht geeft en dat zij
door gepaste maatregelen zal bewerken,
dat dergelijke zeer ernstige schendingen
van het volkenrecht zich niet herhalen", i
Er wordt aan herinnerd, dat de termijn
voor het Indienen van de formulieren
betreffende de Z.S.-procedure en het aan
vragen van vrijstellingen op 31 Augustus
afloopt voor de bouwindustrie. het bosch-
en houtbedrijf, de bedrijfsgroep wegver
voer en voor de hier te lande gevestigde
of kantoorhDud-nde. doch haar bedrijf
geheel of gedeeltelijk in Ned.-Indië, Su
riname of Curagao uitoefenende onder
nemingen.
Voortaan zal men zeepvervangende
waschmiddelen uitsluitend onder afgifte
van een daarvoor aangewezen bon kun
nen verkrijgen. In verband hiermede is
het koopen, in ontvangst nemen, ver-
koopen en afleveren van zeepvervangen
de waschmiddelen met ingang van heden
verboden. Om voor dit artikel in aan
merking te komen moet men bon „Al
gemeen 211" vóór of op Zaterdag 2 Sep
tember a.s. bij zijn leverancier inleveren.
Omtrent het tijdstip, waarop men de
zeepvervangende waschmiddelen zal kun
nen verkrijgen, zullen nog mededeelingen
worden gedaan.
De chef van de afdeeling Vervoer
wezen maakt bekend, dat vergunningen
voor meubeltransport bij de regeling
centrale meubeltransport uitsluitend
door bemiddeling van meubeltranspor
teurs dienen te worden aangevraagd.
Aanvragen van de zijde van het
publiek worden niet in behandeling
genomen. Voor evacuatie-verhuizingen
wordt steeds een bijzondere regeling
getroffen, waarover het betrokken ge
meentelijk bureau nadere inlichtingen
kan verstrekken.
26 dooden door neerstortend vliegtuig.
Naar de Engelsche nieuwsdienst meldt,
zijn Maandagochtend 26 personen om het
leven gekomen, toen een geallieerd vlieg
tuig in Prestwick omlaag stortte. Onder
de slachtoffers bevonden zich de 7 leden
der bemanning van het toestel, 14 passa
giers en 5 bewoners van het verwoeste
huis, waarop de machine terecht kwam.
Vele gevallen van kinderverlamming.
Momenteel komen in Groningen en Dren
te, vooral in de gemeente Emmen, veel
gevallen van kinderverlamming voor.
Niet minder dan 53 gevallen werden tot
heden geconstateerd, waarvan 4 ln de
stad Groningen.
Verschillende patiënten zijn ln het aca
demisch ziekenhuis opgenomen.
Honger in bezette gebieden. - Op oen
bijeenkomst van het Unrra-comité te
Rome werd verklaard, dat volgens de be
rekeningen van een vooraanstaand Ame-
rikaansch econoom de helft van de „be
vrijde" Europeanen dezen winter niets te
eten zal hebben en dat 75 procent kou
zal moeten lijden. Men zal er rekening
mee dienen te houden, dat deze percen
tages hoe langer de oorlog duurt steeds
hooger zullen worden. „In Italië lijdt het
volk honger", stelde de Unrra-commissa-
ris vast. „maar in Frankrijk zal het bin
nenkort niet anders gesteld zijn".
Gerniaansch graf ontdekt. - Bij grond-
arbeid in Budin aan de Eger is men op
een groot antiek graf gestooten, dat vol
gens deskundigen uit de 9de eeuw da
teert. In dit Germaansche graf trof men
kunstig gevormde offerschalen van on
gebakken leem aan. die ernstig bescha
digd waren doch door bevoegde handen
weer in hun oorspronkelijken vorm zul
len worden hersteld.
De dezer dagen plaatsvindende 50-jarige
herdenking der Lombok-expeditie ligt be
zijden deze groote wereldgebeurtenis.
Honderdvijftig veteranen zullen zich ver
eenigen en in stilte het feit herdenken,
dat zij vijftig jaar geleden' met de toen
maals gesneuvelde kameraden schouder
aan schouder voor Nederlands grootheid
streden. De jongste dezer nog levende
strijders is 69 jaar. Zij zijn imperium
bouwers geweest in den besten zin des
woords. Zij moeten thans in hun laatste
levensjaren getuige zijn van den onder
gang van hun werk. Het Nederlandsche
HOOFDKWARTIER VAN DEN
FÜHRER, 28 Aug. (DNB). - Het
opperbevel van de weermacht deelt
mede:
In het gebied ten Westen van
Rouaan viel de vijand ook gisteren
onze troepen op den Zuidelijken
oever van de Seine fel aan. De
aanval bleef echter overal door het
geconcentreerde afweervuur ste
ken. Een vijandelijk bruggehoofd
ten Oosten van Elbeuf werd in
een tegenaanval verkleind. Her
nieuwde vijandelijke aanvallen
mislukten daar, waarbij 20 tanks
en 6 gepantserde verkenningswa
gens waren stukgeschoten.
Ten Noorden van Mantes pro
beerde de vijand zijn brugge
hoofd uit te breiden, doch hij kon
ondanks het in den strijd werpen
van sterke infanterie- en tank
strijdkrachten slechts geringe ter
reinwinst behalen.
In Parijs bieden talrijke Duitsche
steunpunten nog steeds hardnekkig
verzet. Door tanks gesteunde aanvat
en van den vijand van de stad uit in
Noordoostelijke richting -verden door
tegenaanvallen tot staan gebracht. In
het gebied ten Zuidoosten van Parijs
drong de vijand onze troepen in he
vige gevechten naar de beneden-
Marne terug. Een oproep van de
Amerikanen, gericht aan den comman
dant van de vesting Brest. werd van
de hand gewezen De vijand ging
daarop gisteren met sterke infanterie-
en tankstrijdkrachten tot den grooten
aanval over. De gevechten namen in
den loop van den dag steeds meer in
hevigheid toe. De bezetting van Brest
sloeg echter, door leger-, marine- en
luchtafweerbatterijen doeltreffend ge
steund, alle aanvallen af. De vijand
leed zware, bloedige verliezen en ver
loor 7 tanks. Enkele plaatselijke pe-
netratieplekken in het voorterrein
van de vesting werden afgegrendeld
Onze bewegingen in het Rhöne-dal
verloopen volgens plan. Verscheidene
pogingen van den vijand om van het
Oosten uit op den dalweg te komen
mislukten.
Gewapende veerbooten en motor-
torpedobooten brachten in het zeege
bied ten Westen van Fecamp in een
hard gevecht met een krachtig be
schermde formatie kruisers een vijan
delijken torpedojager en een motor
torpedoboot tot zinken. Twee eigen
vaartuigen gingen verloren. Andere
werden beschadigd.
Voor de Zuidfransche kust werd
een vijandelijke kruiser door Ita
liaansche strijdmiddelen na torpedo
treffers zwaar beschadigd.
In het Fransche gebied werden 174
terroristen in den strijd vernietigd.
Zwaar vergeldingsvuur van de V 1
ligt op Londen.
In Italië ondernam de vijand in den
Arno-sector verscheidene vergeefsche
verkenningsaanvallen. Aan de Adria-
tische kust bleven vrij krachtige aan
vallen van den vijand zonder resul
taat.
Roemeensche front.
In Roemenië voeren onze troepen
aan weerszijden van de beneden-
Proeth nog steeds zware doorbraakge
vechten Bij het voortzetten van den
aanval ln Zuidelijke en Westelijke
richting is de vijand over de Sereth
heengetrokken en heeft hij ondanks
het verbitterde verzet van onze troe
pen Focsani veroverd. Hij verloor
daar talrijke tanks. Tegen de poging
van den vijand om via de Oostelijke
Karpathen Hongarije binnen te
dringen, maken tegenaanvallen van
Hongaarsche en Duitsche troepen goe
de vorderingen. Bij en ten Noordwes
ten van Piatra Neamt mislukten Sov-
jetaanvallen.
In het Weichsel-bruggehoofd ten
Westen van Baranof zijn harde aan-
vals- en afweerge vechten gaande.
Tusschen Weichsel en Narew zetten
de bolsjewisten hun grooten aanval
voort en breidden dezen in Noorde
lijke richting tot op den Bobr-sector
uit. Zij werden in harde gevechten
afgeslagen. Verscheidene penetraties
werden afgegrendeld.
Ten Noordwesten van Mitau, ten
Noordwesten van Modohn en ten
Noordoosten van Walk stortten hevi
ge vijandelijke aanvallen door het
taaie verzet van onze troepen ineen
In 't gebied ten Noorden van Dorpat
doorgedrongen vijandelijke strijd
krachten werden in een tegenaanval
opgevangen.
In luchtgevechten en door de lucht
doelartillerie van de luchtmacht wer
den boven het Oostelijke front 50 vij
andelijke vliegtuigen neergeschoten.
Luchtoorlog.
Vijandelijke bommenwerpers vielen
overdag onder de bescherming van
wolken enkele plaatsen in West- en
Noord-Duitschland aan, waaronder
Duisburg en Emden. Andere luchtaan
vallen waren gericht op Opper-Sile-
zisch gebied.
In den nacht wierpen enkele vijan
delijke vliegtuigen bommen neer op
Mannheim en Ludwigshafen. 24 vij
andelijke vliegtuigen werden bij deze
aanvallen neergeschoten.
x
In aanvulling op het weermachtbe
richt wordt nog gemeld: In de sedert
Juli voortdurende gevechten aan San
en Weichsel heeft zich de reeds her
haaldelijk beproefd gebleken Oost-
Pruisische 24ste pantserdivisie onder
beve] van luitenant-generaal Reichs-
freiherr von Edelsheim opnieuw in
aanval en afweer schitterend gehou
den. J
Rijk over zee vormde de indrukwek
kende demonstratie van het Nederlandsche
pionierschap, dat het woord „onmogelijk"
niet kende aldus mr. Rost van Ton
ningen in „De Waag".
Het is een merkwaardig verschijnsel,
dat juist in het tegenwoordige tijdsge
wricht de bezinning op dit grootsche ver
leden zich baan breekt. Dezer dagen zag
prof. Gerretson's werkje „Coen's Eerher
stel" het licht. De schrijver is geen geest
verwant der dragers eener nationaal-
socialistische wereldbeschouwing, doch
ook hij heeft den smaad, welke aan onze
koloniale pioniers werd aangedaan, blijk
baar als een schandvlek dp het eereschild
der natte beschouwd.
De krijgsgeschiedenis van Nederlandsch
Indië kent vele wapenfeiten, die zouden
verdienen aan de vergetelheid te worden
ontrukt, mits het doel zij, ons volk de
noodzaak van een eerherstel voor oogen
te voeren. Daar waar de herinnering aan
de daden onzer helden slechts bedoelt
deze te plaatsen tegenover het onvergan
kelijke heldendom der Duitsche weer
macht en der Nederlandsche vrijwilligers
in hun strijd voor de Germaansche een
wording. wordt eerschennis te twee-
d e n m a 1 e begaan.
P)E Lombok-expeditie van 1894 ls, ver-
geleken met de reeks aangrijpende
heldendaden der millioenenlegers van het
nationasl-socialisme, een episode binnen
klein bestek. Doch de geest, die de man
nen van Lombok in 1894 bezielde, was de
zelfde als die der beste strijders in dezen
oorlog.
Lombok trad ln 1674 bij de eerste ex
peditie van de Oostindische Compagnie
in het voetlicht van onze overzeesche ge
schiedenis. In 1843 sloot de toenmalige
Indische regeering met de vorsten van
Lombok het contract van Mataram. Van
een werkelijke pacificatie of vestiging
van ons gezag was geen sprake. Op ver
zoek van de onderdrukte Sasaks werd in
1894 onder generaal Vetter een expeditie
uitgerust. Deze eindigde in twee der bloe
digste nederlagen onzer koloniale kriias-
geschledenis, n.1. bij Tjakranegarn en Ma"
taram. De expeditie startte opnieuw. Op
29 Aug. valt Mataram. op lf' Nov. TJa-
kranegara.
Wapenfeiten als deze vormen het ver-
overlngs- en paclflcatiewerk van Insu-
linde. Daden van weergaloozen „moed.
beleid en trouw", de zinspreuk der mili
taire Willemsorde, sluimeren vergeten In
de folianten der militaire en koloniale
archieven.
De tegenwoordige tijd vormt een breuk
tusschen deze overzeesche traditie van
ons volk en de wederbezinnlng op het
landwaarts gerichte pionierswerk van ons
volk sinds den boerentrek. De noodlots-
strijd van den dertigjarigen oorlog en de
daarmede gepaard gaande verwoesting
van het Rijk beeft een gezamenlijke over
zeesche ontplooiing der Nederlandsche
stammen onmogelijk gemaakt. Nederland
ging zijn weg alléén, de pioniers verricht
ten wonderen, doch hun ontbrak de rug
gesteun van een straf geleld bewind Wie
de koloniale geschiedenis, niet in het
minst de episoden van Jan Pietersz. Coen
tot aan Lombok bestudeert, wordt ge
troffen door de nagenoeg totale ontsten
tenis van een werkelijken ruggesteun uit
Nederland. De k o o p 1 1 e d e n zagen
slechts het geldgewin: zij waren niet
vervuld van denzelfden geest als de
Nederlandsche pioniers der wereldzeeën
7oo past ook hier mutatls mutandis het
FUhrerwoord. uitgesproken in 1940: „Hoe
veel zou De Ruyter niet tot stand hebben
gebracht, als de macht van een eensge
zind Germaansch Rijk achter hem had t
gestaan". Inderdaad,
J"\E Nederlandsche krijgsgeschiedenis te
water en in de koloniën vormt een
aangrijpend verslag der eenzaamheid. De
Ruyter is wel een der meest tragische
voorbeelden onzer helden. De moeder-
landsche achteloosheid scheen na de
grondvesting der monarchie onder Koning
Willem I voor een doelbewuste politiek
plaats te zullen maken. Zelfs Koning
Willem III heeft zich nog verzet tegen
den geest van lamlendigheid der koop
lieden. Doch heide Koningen struikelden
over den welgedanen „bourgeois-geest",
welke gespeend was van die vonk van
ridderlijkheid, die den strijder vervult.
Na den dood van Koning Willem IH
zegepratlde deze geest der welgedaanheid.
De strijders van Lombok en zoovele
Nederlandsch-Indlsche veteranen hebben
den lijdensbeker der miskenning tot den
bodem toe geledigd. Hun werd na hun
terugkeer in het vaderland de schamele
bete brood toegeworpen, die de harde
rekenmeesters van het moederland voor
hen hadden beschikbaar gesteld. Het is
overbodig, hier een verslag te geven van
de talrijke pogingen, die vóór den tien
den Mei 1940 in het werk werden gesteld,
om het lot der Tndische veteranen te ver
beteren. Ook gedurende de bezetting zijn
pogingen gedaan, hier den eereplicht van
ons volk gestand te cïoen.
CCHRIJVER dezes moet in dit artikel
melding maken van het feit, dat de
tegenwoordige Secretaris-Generaal van het
Departement van Koloniën zich dezer
dagen heeft verzet tegen het voorstel tot
lotsverbetering der Lom bok strijders oh-
der het voorwendsel, dat dit „gevolgen"
zou hebben voor cfe andere veteranen. In
derdaad, dit zou het geval zijn geweest
en dit zou in deze dagen den toetssteen
hebben kunnen vormen voor den geest,
die de dragers van het ondergegane
democratische bewind vervult.
De beslissing van Koloniën brandmerkt
de dragers van het vroegere bewind. In
den strijd om Nederlands plaats tusschen
de volkeren hebben de dienaren der An
gelsaksische mogendheden zich in het
bezette gebied maar al te vaak beroepen
op de Nederlandsche. prestaties van het
verleden.
De opwaarachtigheid dezer pretentie
ligt naakt voor het Aangezicht van ons
volk. Herstel der miskenning is door den
verantwoordelijken leider van het Depar
tement van Koloniën afgewezen. Als
toeschouwers hebben de vertegenwoordi
gers van ons vroeger bewind de presta
ties van onze koloniale pioniers toege
juicht, zoodra de waardeering concrete
vormen moest aannemen plachten zij de
pioniers te vergeten.
Boven de graven der Lombokstrijders
moge ons volk in graniet griften: „Zij
waren de slachtoffers van gen ondenk
baar schand-„bewind'\
Een kweeker in Horsoe op Jut
land is er na langdurige pogingen in
geslaagd door bestuiving een krui
sing te doen ontstaan tusschen
tomaat en aardappel. Het product
van deze merkwaardige plant heeft
bloesems, die gelijken op die van
den tomaat, terwijl de plant zelf
meer op die van een aardappel lijkt.
De vrucht heeft esn iets andere
kleur dan de aardappel en ls zoo
smakelijk, dat ieder, die ervan ge
proefd heeft, geestdriftig is. Het
proefstation in Tylstrupp heeft ge
poogd den tomaataardappel te kwee
ken, doch dit is nog niet gelukt
aangezien de planten nog niet vrij
zijn van de z.g. mozaikziekte. De
pogingen worden voortgezet.